장음표시 사용
51쪽
na, horum vitiosa esse somnia consentaneum est . De diuino sic scribit Iamblichus libro de mystei iis
sit E sculapi templo accipiti tu somnia quibus
morbi curantur,ipsaque ars curandi, somniis e str perta diuinis Exercitus Alexandri mox periturus morbi discrime euasit,acceptis per somnum remediis a Dionysio deo: Lysander rex, Aphutim urbem obsederat, in somnis iussus ab Ammone, oblidionem obiit muliaque fiunt quotidie similia, supra rationem fidem humanam Somniorum inter pretes ait olim habiti sunt, ut hi soli νῶιρεῖν, verum dicere, putarentur, inde ars, Oniro crat , coepit. 'bellari. De appetitu mouendificultate. Ppetitus aut est naturalis, rerum sublun rium communis , aut animalis, sic dictus - quod animalii sit proprius: Ille ui.i dici
Ov hiris Appetitus animalis tres sunt species, Cupiditas, ira dc voluntas, distinctae sedibus Mossiciis, Cupiditatis enim sedem natura posuit in iecore, Iracundiae in corde, ubi sanguis aestuat propter appetitum indictae, At voluntas, citius causa homo clivuτ, ρ. ii iri sui iuris, residet in cerebro. Impetus ille naturae quo grauia deorsum , leuia sursum se
runtur, ρ λ Inclinatio sensus communis,per quam belluae iucunda itilia viis persequutur, es η, voluntatis ver insita ad virtutem propensio , ζργὴ nominatur Expetendorum enim sunt tantum tres
differentiae, Vtile, iucundum lonestum, Utile
52쪽
etia inanimata instinctu nati irae persequutur tot,&iucundo, mouetur belluae, homines utili,iucundo siim uiri honesto Honestu, ut est hominis proprium & rationis opus , ita debet esse regula utilis iucundi,id enim solum titeri Iucudum haberi
debet, quod sit cla virtute de honestate conanctum. Ad motum duo requiruntur, qu bd mouet quod mouetur. Est autem motus actus mobilis, non mouentis Cuius decem differentiae constituti tu i Platone decimo de legibus illic enim sunctiones animae,ut discursum , me in Oriamin imaginationem appellat motus At Aristot opinione solum corpus est mobile,rerum ver incorporearum actiones energetas appellat, non motus: quin
motum, mutatione , t speciem genere, comprehendi . Omne enim quod mouetur idem uiatur, non contra , quia motus hi tantum in ad uersis extremis, mutatio etiam in contradicentibus, Nam ortu si interitus sunt mutationes, Ortus, non entis incias, Ititeritus entis ad non ens, noni
motus Galeno, motus est simplex aut compositus, simplices sunt duo uelatio de alteiatio,Totidem compositi,Ortus interitus, accretio dccretio oriuntur enim res alterata primu deinde formata materia,accresciit audio loco simul ci quantitate, Aliud enim p m,aliud μιτ μαι iv,quia multa moueri possunt in eo de loco, ut primum coetu, quod circumagitur non mala locum,nii sorte per pars es, quae enim pars mane es in oriente, vesperi erit in Occidente, sed continue mouetur loco fortassis
non in loco, nisi ipsum sibi sit locus , aut spatiun aliquod supra firmamentum cum Pythagoreis
53쪽
ponamus, in quod nuncius respiret. Hic nos progressus latum causas,& modum meditamur, Sunt autem duae praecipua: Finis desessi- iens , Finis est ρρω τρ quod desideratur. Eius enim persequedi gratia aut noxium sugiendi,animal mutat locum Essiciens est appetitus, quandoque brutus Minordinatus , illum enim Aristot appellat i ν τυι ν ἀρχη Auenrois phantasiam, Nam cum primum tangitur appetitus alicuius rei desiderio m quidpiam utile, iucundum aut honestum existimat, animal protinus ad illiad persequendum excitatur mihi sane ut Averroi, videtur phantasia,id unde initium motus iam,& si quidpiam, reuera utile, iucundum,aut honestum suerit,
nisi tame illud esse tale animal opinetur, illud non appetit, neq; persequitur At si reipsa nec utile sue
rit,nec iucundum, vel honestum, verum tale eL se existimetur appetitur tamen atque perquiritur. Aristo non agnouit aliud instrumentum motus quam spiritum vitalem, At Galenus animale macerebro per neruos inquere vult ad musculos,quibus versus suum principita retractis, fit motus Est ergo musculus primum instrumentum motus,ne lausi spiritus sine quibus non, An ver facultas motrix sensifica per se,an vectore spiritu muὶt, parum refert, quia spiritus neque corporum, neque motuum physicoru legibus tenetur. Dignius est quaestione quod Auenrois obiicit Insecta mouentur sine musculis ergo musculus non est primum o necessarium instrumentum motus Res pondetur, ut natura persecta animalia cum semino oriri voluit, nam soli homo generant hominem.
54쪽
imperfecta ver , sponte prodire, ex fimosolis tepore procreari rata non qu uis , sed persecta
dii taxat lacertorum opera moueri: opus enim perfectius instrumentorum maiorem apparatum de siderat. Pergit tamen vir argutissimus, in perfectis exeritur lingua, penis arrigitur, nauseat iubuertitur ventriculus sine musculis , ergo neruus, non musculus est primum necessarium instrum etiam motus, An motus sunt imperfecti,musculus autem
est principum motus persecti in perfectis animantibus ZFernelius hoc in Aristot reprehendit quod faculatem motricem comprehenderit appetitia, c5- tenditque motu differre a sensui appetitu , primo iubd ali sint nerui sensortia motoriis: Ili sunt duri, quia ad motum opus est robore, a spina ortula bet: Illi molles, quia sensus fit perpessione, Ma syncipite oriuntur, Item zoophyta, ut ostreain spongiae, appetunt, non mouentur Responderet Aristot illorum est naturalem, qualis plantarum, non animalem, appetitum deinde,x mouentur sic appetere imperfecte , Eum ver , appetitum cui coniuncta est cognitio obiecti, esse autorem pro gressioni. Addit sernelius alterum argumentum, i aralyticis eripitur mouendi facultas aluo&integro appetitia, Phrenitici appetitus editur motu permanente, at disserunt quae separatim existunt: quid tum postea Ex iis ergo perspicuum est, aliunde quam ab appetitu vim mouentem gubernari, unumque ab altero distingui: Operosius probatum est quod Aristo t. no negat, Appetitum enim differre a motu quis ignorat ' Sed non video quomodo
55쪽
I M 1; demonstratum fuerit quod quaerebatur, nimirum principium motus non pendere ab appetitu non enim qui dicit appeti una esse autorem Messicientem motus, Appetitum cum motu confundit. Ego appetitum ita statuo principium motus ut ροπης principium sit q)x elementa enim sursum aut deorsum mouentur quia appetunt locum tanquam finem ierfectionem , melius qua p-pe habent in propriis locis , corrumpuntur in alienis, ρ regit brutus&sensualis appetitus, τρ γα rationalis, omnium virtutum moris fundamentum Ergo utriusque motus,tam naturalis quam animalis, sic appetitus est autor, ut naturales motus appetitus naturalis excitet, Animales arbitrarios, animalis hic tamen, ut diximus, non mouet nisii
praecesserit phantasii boni,ideoq; malim in phantaliam referre primum progressitonis principium. sinam 'naquaequesentiendi facultas sedem habeat,
quod agendi instrumentum neque,om ne omni inesse animanti.
Erebrum esse primum commune senso irium affirmat Plato in Theaeto, in Phe ldone, Aristot vero sensum interiorem po luit in corde, Cuius opinionem Galenus aduersus
Archigenem sic refellit, primo: φ nihil sit perinde
certum apud medicos consessum, quam parti primo per se laboranti admouenda esse remedia, Atqui ad veternum immoderatas Vigilias, quae sunt i siones interioris sensus, capiti prospicitur,n5 cordi,Ergo medici, etiamnum iurati peripatetici quod scripto probant, opere refellunt Secundo
56쪽
qubc origo neruoiu tam sensoriorum quam mo- tortorii sit a cerebro, nil enim resert i motoris, spinae medulla exoriantur , qui , ut loquuntur philosophi, Causa causae est causa causari, Cerebrum autem est principium spinalis medullet, ergo
etiam motoriorum neruorum Aristoteliramen, neruos oriri a corde, hoe argumentum persuasit, quod idem sit principium animae animalium instrumentorum ponebat autem cor principium eis se animae, unde consequi putabat, illud esse neruo rum, Venarum , arteriarum principium: Huic opinioni cum Erasistratus iunior, fauisset: resipuit tandem diu factus prudentior. fefellit Aristote, lem, sortas iis,fibrarum multitudo, haec enim flamenta, credibile est illum pro neruulis habuisse, Venas ramen ab hepate, arterias a corde neruos , cerebro exoriri constans est medicorum opinio. Quidam pro Aristotele responitent, radicaliteratque virtualiter in corde principium elle neruorum non materialiter, cum enim colore, substantia,&rem peramento, reserat substantiam cerebri:
probabile est illos indescaturire, sed quia vis sor- matrix cum calorem spiritu primum fluxit quotidie derivatur a corde non absurde formaliter a corde materialiter a cerebro neruos oriri asseuerant. Qia retaliquis, cum cerebrum sit expers sensus sit autem pertritum Illud eis magis tale propter quod numquodque tale, quomodo sentiendi principium' An quia cerebrum, non aliter
quam cor assiduo mouetur,non sentit, menin vero sentit non mouetur,ideo Cerebrum motus Cnsensus, men in sensus non motus principium eriti An logicum theorema in causis tantum OmOgo
57쪽
ηis veru est iisque colunctis no remotis Sol enim non calidus calfacit,nec soles generat, sed homineati crabronem Ad cotem acuitur gladrus, cum sit exors ipsa secandi, quippe cum sint causae eterogeneae imonymae no enim synon imos cognomines produciat effectus,cuiusmodi clarit cerebruquid prohibet in eo sensus motus fonte ponere, ex quovis sentiendivi mouedi Aanifeste durianat Dignatis est quaestione, quomodo se cosequantur sensus di motus,certe qua do, ista diuersis instruinetis utrumq; agitur,non est miria si num pereat itero superstite luta cu nerui gust. torii a tertio, qui movet linguam, septimo pari oriantur tertiae vero coniugationis nerui ab anteriore septimae, aposteriore cerebro exortum habeant,quid mirum si lingua gusta sitie motu . aut mouetur sine gustu sed cum eodem neruo animus moueti sentit, qui fit ut viiii absque altero possit abe An hoc quoque mirum non est , cum dissimiles sint facultate 3 Galenus quia maiore minus continetur no maius minor est autem maior robustior mouendi vis
quam sentiendi, si quam parte animus potest mouere, eade sentire posse existimat, quod si non possit sentire,n posse mouere cotra epileptici Melephatici mouetur,no sentitit,quin multi dormietes inbuta ut docetur secudo de motumusculo ru,at sonus est priuatio sensus, ergo sopito sensu mouetur. Qia id respondet primo 'uarto de locis asse citis corruptu esse contextu,quς vero de quistione plane cotraria scripsit primo de symptomatuin causis esse probabiliora, At libros de locis affectis Galenus sic: psit senio posteriores utcogitatones, ut
58쪽
est in prouerbio,prioribus sunt meliores Hoc igitur me iudice statuendum est: Si quid senti mouetur ergo si non mouetur non sentit, a minore enim ad maius argumentamur affirmando non negado, a maiore ad minus contra, ut Si potest pigmeus potest gigas, sigigas non potest, non poterit pigmeus item repreheditur Melissus quod nesciret modum argumentandi ab antecedente ad consequens, a consequente ad antecedens sic enim ratiocinaba- tur,si ubdiatum est habet principium quod non est natum no habet principiit; At inquit Aristot vi G ad assirmationem antecedentis sequitur consequesset assicinatum, sic ad negatum consequens infertur, no negatio antecedentis , Sic enim concludendum tμ' est , Si homo est animal 'ubd non est animal non est homo, pessime ver , ita concluderetur, Homo est animal, ergo ubinon est homo non est animal : Atqui sensus ita se habet ad motum ut homo ad animal,hoc est, speciale ad commune, minus ad maius, antecedens ad consequens, Nam quicquid senti mouetur, non contra, Astra quippe mouentur non sentiunt Ergo si quid sentit mouetur, si non mouetur non sentit .Ego non tam
quaero quid placuerit Galeno, viam quid placere
Placet ad superiorem disputatione pauca adiim-gere Potentia definitur maximo , potentior enim est qui plus d maius potest , nec dubium est eum qui potest attollere centum pondo, posse etiam viginti Contra, Potelia definitur minimo, qui enim potest ni nimii videre, vel audire, potest maximur Vtrumque Aristotelis: distinguenda ergo potentia. vis
59쪽
vis enim agendi maximo, patiendi,minimo finitur atque perficitur. At motus est actio, sensus passio, vide ergo si ista ambiguitas non dederit occasionem contradictionis Galeno. De intelligentia facultatibus.
Res sunt facultates animae, Naturalis, Vi-
lis,MAnimalis huius rursum aliae tres,
Asensus,motus, &quae 3μρ nominatur, qua comprehenduntur, memoria,phantasia, intellectus, qui ab Aristot diuiditur in agentem patientem,patiens intellectus a latinis capax,materialis, possibilis, potentialis appellatur. Animus enim nudus accedit, similis tabulae nudae,in qua nihil adhuc depictum est,omnium tamen se marum iotionum capax, non enim creatus ab aeterno, Spiritus eque feris humana in corpora tra sit, Inque seras noster quia consorinatio materia inepta est ad excipiendam formam adeo nobilem diuinam ut enim anima culicis elephantem non potest regere, nec anima elephati culicem, ne violetur formae ad materiam, agentis ad patiens proportio, sic intellectum hominis immigrare in belluarum corpora,anile est commentuna. Neque placet illa excusatio , a Pythagoreis vincii confictam ad purgationem animarum. Nam pumgari illic intellectum falsum est Cum purgatio non fiat nisi sponte reclamante conscientia,in sordes autem sensus appetitus altius immersum, quomodo potest poenitere anteactae vitaei Hoc tamen constituto principio, Certum numerum animorum creatum ab terno,nostra scientia nihil est
60쪽
aliud quam rem iniice tia,res enim suas deus natu-ia non sinit feriari, sed singulis sormis agendi vim in generat no otiosam Intellectus ergo priusquam stibii et corp'&ccelitus afflueret,intelligebat, proindeq; multis notionibus excultus, corpus ingredi tur, luptamen densitate materiae ad tempus iacent sepultς Quemadmodu verb elementa dicitur mouisse qui subtraxit impedimetum, philosophum ad contemplationem induxisse, qui illum a bino
excitauit, ita sublato corporis impedimento, dum intelle ius excitatur a somno generationis praes ita reuoluit atque recordatur , quod demum est scire Platoni. At Aristot. opinione,animus simul cum corpore creatur: quae opinio christianis magis placuit,inanis ergo accedit sed omnium capax notion hi quas minii erio sensuum paulatim acquirit, vis enim agedi a sensibilibus obiectis promouetur ad actum inde fit ut cuius rei deficit sensus, eiusdem desit scientia nunquam enim natura caecus de colorum, nec surdus de sonorum diis rentiis iudicabit, Hanc uniuersalium notionum ex freque a sensuum obseruatione o igendarum facultatem,peripatetici vocant intellcctum capacem, id autem quod singula innumerabilia concludit in v
num, ex tam multis unam communem notionem efformat agentem intellectum appellant qui- quidem an re dc essentia, an sola ratione disterant, magna dissensione disceptant, Quidam duos esse intellectus demonstrat, quod Aristot scripserit,patibilem esse mortalem, agetem vero immortalem, mortale autem immortale non possint coire in candem naturam: Alii, cum re omne creatae con-