장음표시 사용
151쪽
ferpentem. cap. 22.ΠRotho Danicus pugil & Rex, vix pubertatis an-Γ nos emensus, solitario congressu, serpentem mirae magnitudinis & ferocitatis impactu enim congredientis ferrum aspero cutis horrore contempsit, & spicula quae in eum conte ista fuerant eluso mittentis conatu irrita resultabant immita in ventrem ferro consumpsit. Nec minoris fortitudinis censendus est Fridleuus: qui x. -υ tum experiendae fortitudinis gratia, tum voluntate co- sequendi thesauri absconditi, anguem corporis roborein venenatis dentium mortibus admodum formidabilem adorsus, diu in squameum latus irrita tela con iecit, quippe spiculorum impulsum crustata corporis durities frustrabatur. Ipse vero coluber crebras admodum spiras agitans, orbiculato caudae flexu tactas obiter arbores stirpitus euertebat, crebroque corporis tractu eauata ad solidum humo, praeruptum hinc inde la- vitus essiecerat, ut quibusdam in locis aduersi colles m dia valle sequestrati cospiciantur. Igitur Fridleuus in uicta suprema beluae considerans, ima stadio tentate perfossaque inguinis parte, saniem palpitantis elicuit: qua extincta, pecuniam hypogeo erutam asportauit. talem gigantem quendam Hiinin nomine, monstruo- Mum. sum habitum mutuantem, cum Regis Tellemarchiae filium pueriliter obludentem abduxisset, eoque remige uteretur, pede manuque curatum, liberato captiuo adolescente, deuicit. ΠDe eadem Friri o. cap. 23.
IS etiam duodecim pugiles Nomegianos, quamuis
giganteis triumphis cIaros, trophaeis gentium cele- Fridi us bres,& spoliis locupletes,cum crebra vicinos irrupti ia .pugiles ne Vexarent, non tam auaritiae , quam virtutis ardore Op sit. inductus, oppressit. Hic etiam Hiarnonem quendam Hiarno. regni competitorem, qu bd vitae eius, praetextu magnae familiaritatis, & ingentium obsequiorum, acerrimus insidiator esset, multitudine & atrocitate cicatricu in
balneo deprehensum, duelli congressu interemit. I 3 Atrocem
152쪽
- DE GIGANTIBUS. De piratica illustrium virginum. cap. 24. ATrocem piratica exercere coepit Alutida illusthim sima virgo , compluribusq; eiusdem voti puellis in commilitium accitis, eo fortὶ loci peruenit, ubi piratarum agine amissi bello ducis interitum deplorabatta quibus ob formae pulchritudinem,& animositatem, piraticae princeps creata, maiores muliebri virtute res edidit. Quam Alst crebris nauigationibus insectari conatus, in Blaemannorum classem hyeme incidit: quo tempore densatae frigoribus aquae, atque glaciei moles ita nauigia firmare solent, ut eis nulla vis aut ars concedatur remigandi. Climque frigoris diuturnitas, tu tiorem conclusis sponderet incessiim , iubet Alst suos lubrico calceamentorum usu deposito, nudis caligarusoleis glacialem calcare planitiem, atque ita hostes unctis calceis infirma vestigia tenentes, facillimo come su fatigare. His ita repressis, si acieque soluta, institutam nauigationem in Finnos seu Finlados dirigit: ubi contractiorem sinum Hangce iis gressus, minis exploratoribus portum inuenit alioru nauigiis occupatum. Aluit da quippe easdem angustias prior clasic intraucrat: quae cum ignotas eminus puppes adesse conspide ret, celeri remigio in eorum defertur occursum,irrumpere hostem, quam eo obrui satius iudicans. Vt ergo naualem pugnam committere coeperunt, magnoque gloriar & fortitudinis respectu utrobique continuarunt, iuuenis maiori ac recetiore milito cinctus, optato omine Aluit da proram insiliente, in puppim usque facta resistentium strago progreditur. Cuius comes Borcharus, decussa Aluildae galea, facietque gracilitate conspecta,animaduertit osculis, non armis agondum esse, i e-Iorumque rigore deposito , blandioribus hostem officiis attrectandum. Igitur Alfi quam terra marique tot obstantibus periculis indefesso labore quaesierat, supra spem offerri gauisus, cupidius apprehensam Ornatissimo muliebri vestitu protinus exornauit, suoque toro laudabili maiorum lege seruata, coniunxit: ex qua postmodum filiam Gyritham procreauit: quae Hald num sortita maritum, Haraldu Hildetan peperit, qui Daniae regnum domesticis iniuriis multipliciter lace
153쪽
ratum,ad pristinum decorem, pace o. annorum habita, restituit: dua bellaces virgines, Stictam & Rusi- lam in Regem Trondorum super regni dominio classe bellica decertates, insigni astutia victas prostrauit. Sed neque eius nepoti Odmundo Olone genito, par gloria
cessit, dum aliam virginem Rustam , cum fratre de regno Nomegiae piratica contendentem, potentibus a mis aggreditur. Nam ab ea fugatus, landestina rebellione a popularibus molestatam, refusam fecit, atque fraterna persecutioni, dum fugeret, impia obiccit trucidandam. Neque omitte dum est, qudd potentissimus Holladiae Princeps Huiruillus, Rutilam virgine Nose μή ir εuegiae, res bellicas aemulantem, insisni armatorum vir Hinodia tute oppressit. Princeps.
de mineris σ metallis. Epito me Libri sexti. PRAE FATI O.
VI A durit & indomabile genus bellatorii Septe trionis, Suetie de Gothiemii verales moles inhabitas, ob ingente animi de corporis ferocitate de animositate, ac etiam propter durissima exercitia quibus implicatur, giganti- bus & pugilibus debite poterit a stimilari. Ideoq; eisdegigantibus de pugilibus,m ordine reru Aquilonarium annecti meretur, dc subsequetibus ob diuersa armorii Senera, quibus Vtraq; pars utitur,otcferri. Haci ratione aliorum scriptorii ordine & forma non seruat , nonnihil de mineralibus rebus inferendii erit, unde paramenta pro ostensione subsequentiu pr. estorii, distinctius quo fieri potest, assumatur. Montes igitur excelsi
sunt, sed pro maiori parte steriles , & aridi, id quibus ferὸ , nihil aliud pro incolarum commoditate & conseruatione gignitur, quam inexhausta pretiosoru metallorum ubertas: qua satis opulenti sertilesiue sunt,
154쪽
in omnibus vitae necessariis, forsitan & superfluis aliunde si libet conquirendis, unanimique robore,ac viri bus .ubi vis contra haec naturae dona intentata fuerit, defendendis. Acre enim genus hominem est, nullis bellorum asperitatibus , ob qualemcunque elementorum asperitatem, aut hostiles minas, cedens, prout insia de, bellis campestribus erit ostendendum. Quam etiam feroces & impetuosi,agmine, pedestri incedentes, hostiabus imminere soleant, Dalacarii dicti, externus testis Albertus Crantalus magna miraque, in bellis contra Reges Daniae, praesertim contra Christiernum i .ac Regem loannem confectis, satis integrὲ manifestat. Imb
H er' es ipse Christiernus 1. qualiter viribus & furore, RegemM 2 O Costauo anno tueri. ductore illius gentis, a regnis sue -ημKexcrμ corum & Gothorum fuerat exturbatus, per infelicem delibis experientiam pessimis c0siliis circumuentus agnoscit. Quam verb horribilis & immanis crudelitas, eius regimine commissa sit in Septentrionalibus terris, inferius suo loco, secudum ocularem meam inspectionem, verissime ostendetur . Reseruatus enim videbar ad vitam horrenda spectacula gentis meae. De Mineris, earum inmentione. cap. i.
MInerae septentrionalium regionum satis multae, magnae, diuersae,& Opulente sunt. Multe quia in vallibus A montibus sitae, frequentius adhaerentes ex
155쪽
irahuntur. Item magna', quia inexhaustae & ampla , tain superiori Suetia quam Gothia, 3c Vari norum regi ne penes Noruegiae limites reperiuntur. Item diuerset, uia argenti, pri seu aeris,& chalybis , ct eleetissimi erri. Item opulentae, ut infrii dicetur, citin in eiusmodi nilneris bona pars Regij fisci seu tributi, veniet extrahenda. Et licet talium montium ac minerarum, inges multitudo sit in antedietis regnis, tamen plurimis signis, natura monstrante, semper nouae recentesque scrutantibus offeruntur, praesertim ubi montes in summitate rotundi sunt,& in Vmbilico ac.rotunditate, non
fissi vel fram: sed nix in hyeme, propter sulphuris fumositatem liquescens. Ima verb fulguris in vertice vel latere aut pede laeti montes, elucentes argenti venas in fissuris ostendunt suosque lucri cupidos allectos, in sis magisque ad ardorem inexplebilis auaritiae incendunt, ut nullius respectu periculi, saxa cauando perueniant ad interiora: ubi non secus venae in montibus, quam membra in sominibus stantes sutium, deorsum. leuorsum vel dextro sum diuit a Nidentur, eoque -- gentiores mineras annexas retinent, quo puriori petrae vel marmori conate videntur: Que enim versus Oecidentem natu e lineamentis diriguntur, maioremque sibbu ad Meridiem & Boream flectunt, optimae sunt,& inaestimabiles : quoniam non aliter apparent venarillae, quam micantes armati, ordine suo bene Iocati. Haecque voluptas utilitati coniuncta, non paruum solatium laborantibus ac possessoribus praestat. Desisu Minerarium Penarum. Cap. 2.PRaeterea venae a lateribus orientis, & Meridiei inmixtum Occidentem, & Septentrionem cocurrentes,elemores esse perhibetur, no itide aliorsum in alias cocli partes derivates. Maturior enim minarii de-como, ortivum solem, & meridianum sub Arctoo sequitur. Sunt etiam venae pendentes . atque iacentes diacta'. Pendentes desursum tegunt. Iacetes in plano situ recumbunt, augmetum dc bonitatem ab ipso exitu a sumentes. sunt etiam venae sutium deorsumque obli
Venae dentes iacentes. Venae ut quaea
156쪽
quatae,a praedictis omnibus dependentes. IDe modo canandi metalla. cap. hEFsossores sustinendis montibus crebros sornices. ligneaq; sustentacula inter ipsa montium latera. ae inferius pro sua securitate reponui: eaq; dubia atque anxia firmitate fidentes, adhuc alio excogitato modo, sese funibus inter in uias rupes, metalla caesuri, vel argenti lineas lecturi, demittunt quae postmodum igne & aqua,arte adhibita depurant. Ciunque sterilis quaestus, atque inanis labor is esse videtur, quasi in cortice &superficie, nullus aut rarus pinguissimae minere qusrendus sit fructus, solidioris ingenij usu resumpto, prioribus longὸ fortioribus fornicibus, intra motium Iatera columnas statuunt, firmiter credentes, non nisi in profundioribus montium cauernis, sagacioribus signis diuitias eta quaerendas, di in infima abyssb : ubi
decoquente natura, berius aeque frequentius, argen-' tea praesertim & aerea metalla fodiuntur.
pitio numine motum est inueniuntur primo violenne disti, ictis: se Minerallam verrarum. Cap.
157쪽
tia fulminum , aeturbinum arbores comburentium; ininaruvnde micantes argenteae glebae produntur: dei fide li. isaeviis. Enibus ras vertice, subterraiiacissi inolitiu , ostenduelen detes argeti venas: quas illico' prouidus agricolavo abscondit, potius agro pacifico colentii g arge-tea minera sponte se onerente:Vnde suam, suaeque si bolis vitam educare posse eognoscit. Formidat enim solicitus agricola nobilem vel fiscum, cuius ager est. visa argenti minera, maioris: lucri causa eum a praedio amouere velle, ne ampli' sit agricultura, ubi fertilis sit argenti minera. Ideoq:, ut dieitam cst, praeeligitur fertilitas agri. Olim ob hanc causani, tam agri, quam am Minerae G genteae miherae sic apparentes fiant desolatae: hodieque remeae a quam diligenter fieri poterit, absiconduntur: tantum- βconduntumque nocuit regentium inexplebilis auaritia, ut ubi erat ab insto
putei, seu minem ferrariae, aereae, argenta riae sexcen , M. vix trecentae hodierno die ad publicani utilitatem re- Iictae videantur: quorum nomina superuacaneu est hic enumerare, dum incolae earum memoria insigniter contristantur, ed processisse fata , quod aduersus numina Violenta nihil audeant attentare. 'e ν Vir
De rotis,instiram is, pericidis laserviorum. cap. S
QVod denique superius altissima rota, seu machia
na tractoria, humano vel iumentorum gressu eir- λ . cumagi reuolui q:, praeterea homines funibus in- sidentes, atque ad ma a destendentes, ac rursum urnae seu situlae,mineris vel aqua plenae, eleuari videntur,id 'significat prout omnibus est compertum) qudd hunc modum metallici laboratores necessarao congruen- item fruant: imo qubd dc ipsa iunienta, equi videliacet,ac grandes ursi, vicissim dc collateraliter in rotis, ob grauiora eleuanda vel deprimenda pondera reuoluendis, deputantur, dum nullis cuniculis, vel scalix gestae minerae, ab antris in sernis facilius educi possint. Fossis res verb , tam graues durosque labores minim ''mque Perpetuo Gubeuntes, hominum genus duriss. est, dc plerunque ob maleficia proscriptionis tituloe-
158쪽
eb eollectum, sola principis securitate ibidem uiuens, ne pan ia in exilium comutata, a postliminio nu quam
ad propria reμertatur. V xs tamen Iaboratores illi, Miura montana sequuntur: quibus etsi ad tumultus, seditiones; homicidia, ac pulle iniurias subit d perpetran' . das inclinati sint tamentaverissima constitutione,ne Imponem 4 malum inserant, constringuntur. In reliquis imi nullum expauest xx subire periculum, vel ruinam quae inter saxoru cadentia fragmenta,siue in trabibus inter latera montium obfirmandis,sue in lethi fera miner ru exhalatione aut foetore, siue inclusi aeris grauitate, contingere possunt. Ideoque saepissime subduntur horribilibus fatis. Dum enim celerius,si circunspectius impetuo se laborant, sustentaculis ruptis, saxisti; cadentibus, vel mox quassantur,vel diebus aliquot ut praedictu est cu horribili clamore fame cruciadi sustoeature
quibus, ut vivi extrahantur, nullo concesso remedio, uno sepulturae signaculo, quomodo, quotq:, scilicet go. So. et ioo .aut plures perierat in momento, ostenduntur. Manet nihilominus in aliis fossoribus indomitus vigor, ut vel his, vel similibus spectaculis horrendi, minimὸ terreantur. Levi etiam tactu malleorii accendete immenso pondere maximi montes collabuntur.
De arte σ ingenio fabroram. cap. 6. Titin multis Aquilonaribus regnis & prouin 14 mira fabroru cuiusuis dictilis, vel fusilis, vel to natilis
159쪽
naidis metalli fieri soleat aestimatio, praecipuὲ apud montanos Dalaculos, inuictum pugnatorii genus: ta- Hel inomen in regione Hel singorum quae olim ob magnifica fabri in gesta Regio titulo decorata fuit) versus Septe trionem vis Laded periti,& diligentes fabrilis officij artifices inueniuntur, ut vix pares habeat in toto Aquilone. Metalla etenim cruda, distormia, aquarum rotarumq ing niosa directione longo tractu ob earundem minerarii opulentiam distendere morunt, ut agilitate,&impulsu ' tali una machinarii, breui teporis spatio opus aliquod ingentissim uiri reddatur corum malum, etiam usu alia vasa extensi aeris,aut ferramelorum unde non exiguus quaestus gentibus his accrescere solet. Similiter in ferreis portis, ac fenestris laminatis, ac cratibus retiariis,
in dissolubili connexione firmandis, quale opus in iuncturis, vix cernitur in tota Europa. De distinctione fusilium Metasiorum. cap. 7. Fufio a genti. in γ
si & alius modus in opulentissimis montibus agenti, pri, seu aeris,& ferri fundendi, vel mallerii, apud eosdem artifices Aquilonares, ta utili ac conmodo ordine distinctus, ut facith unum quodin metai pr0pri4 natura redigatur in massiam.Argent insita fusione cauas fornaces, &. liquidos ignes, tanqt pretiosus metallum exquirit ut resolutum in fluidai
molliciena,suppositis obtogis aut rotundis canalibu
160쪽
in varias formas ab operariis deputatas extrahatur. Forme quide taliter effluentes argenti plerunq; fiunt, ut viales menta, vel sedilia quadra, aut clypei milita res:hocq; potissimum ea ratione sit, ut Regis & regni magnificentia ac opulentia, tam quoad incolas, quam magnorii principia oratores, quibus huiusmodi argenteae massae donantur,debeant demonstrari. Cuprea aueum te, siue aerea metalla, oblongis fornacibus eleuatis exerisse io. argilla, paleaq;,& ferreis silis, ac funibus cofectis, multo follis numero hinc inde pro excitando ardentiore igne appeso,etiam in diuersas formas absq; canalibus, in maximas massas, e fia tamen terrarum scrobe,funduntur: in longe faciliori copendio subtus irrumpen tium ventorii, quo continuati immensi caloris in m diis flamis stratum metallu, reducitur in varias formas
Io o. ao O. Vel 6oo. aut io oo. libras,& amplius cotinentes,etia naualia podera, vel stateras numero grossiore.
Utat de ei dem Metallis. Cap. 8.FErreae vero minerar, laon nisi adminiculo aquatili uni rotarii flabella mouetium, ut transeant in dissecabilem massam, ligonibus frustatim seu crustatim diuidutur,ea semper seruata proportione, ut instar mediae manus clausae crusta ferrea, Vel quadruplo maiora, ad plura centena millia quotannis fabricetur: quae crusta ferrea pondere quingentarum librarii, vel amplitis, oblongis vasis instar barilium Romanorum impolita, ad exteras nationes , vel internas prouincias maximo cum lucro exportantur. Chalybis etia electissimi ta ta copia illic est, ut & indigenis,& alienigenis ad omnem aediliu instrumentoria, & quorumcuque armoria, thoracium, galearum ac gladiorum,& hastarum sufficiat indeficietem usuiti: Sed ed purior in grano, fortior in opere,& tractabilior in ferri mixtura redditur, quo ex ardentiori fornace extractus chalybs, tractim, non
sub lysuffocetur in aqua: quia si totus immittitur, ita ruptibilis, seu fragibilis redditur, ut nullam vim in sui flexura sufferre possit. Apud Montanos septentrionis, crustata figura fit instar geminorum digὶtorum, numerorumque distinctione, videlicet centenario, millena, rio;&c. quasi foro reuiscvenundatur. a i- Deuelati