Aristotelis Stagiritae Organum, hoc est, libri ad logicam attinentes, Boethio Seuerino interprete, nuper ex optimis exemplaribus Graecis recogniti. Cum scoliis, argumentis, ac uarietatibus lectionum recens additis

발행: 1559년

분량: 667페이지

출처: archive.org

분류: 철학

531쪽

declaratio.

tia, quod secundum orationem ei asignatur suscipit, res autem non. Oportet enim aut utraq; sustipere,aut neutrumsi quidem en rei quod secundum orationem a signatur. Amplius se suscipiunt utraq; quidem magis,non simul autem utraq; augmentum bumunt. Vt si amor concupiscentia conuentionis es nam magis concupiscit conentionem:quare non simul utras suscipiunt magis:at oporteret, si idem Uscnt. Amplius, se duobus quibusidam proposivis, de quo res magis dic tur,id quod eri secundum orationem minus diciatur. se ignis est corpus publiliseimhm, ignis. n. magis flamma quam lux, corpus autem subtilissimum minus fama quam lux:oportet aut utra qne magis inesse eidem,s quidem eadera sint.vr

sum,si hoc quidem similiter utriψq; inest proposi

tis,aliud autem non similiter utrisq; , sed alteri magis. ., mplius,si ad duo definitionem Uignauerit secundum utrunq;. Vt bonum quod per uisum,aut per auditum delectabile, O ens quia possibile est pati,aut acerrisimul enim idem O υ num, non bonum est: similiter autem in ens: est non ens:nam per auditum delectabile, ira bono erit:quare quod non delectat te in per auditu non bono id mam eisdem O opposita eadem erunt:opponitur autem bono quidem non bonum, per auditum autem delectabili, per auditum non delectabile: manifestum igitur quoniam idem n3 delectabile per auditum,no bonos igitur aliquid est per uusum qκidem delectabile re oditu autem

532쪽

t m non, bonum, O non bonum erit: similiter autem ostendemus quoniam idem ense ' non enses. Amplius in generibus in disserentise, alijsi.locus. omnibus quae in druitionibussunt a I natis, eis dςςv xi qui orationes pro nominibus Iaciunt considerandum,si quicquam dissonet. De definitione,lociat'. Cap. IIII. 's I autem sit ad aliquid quod definitur, aut per ιse,aut fecundumgenus:considerandum se no dictum es in desinitione quod dicitur, aut secunduipsum, aut secundum genus. Ut si mentiam deminuit opinionem indissuasibilem, aut etiam uoluntatem:appetitum sine tristitia, omnis enim eius

quod est ad aliquid, substantia ad alteru, eo quod idem sit unicuiq; eorum quae sunt ad aliquid esse, idipsum quod est ad aliquid quodammodo se habere:oportebat igitur scientiam dicere opinione scibilis uoluntatem appetitum boni. Similiter autem Osi grammaticen definiuitatientiam literarum:oportebat enim aut ad quod ipsium dicitur aut ad quod forte genus dicitur, in definitione ase 1 .locuti signari. Aut si cum quippiam ad aliquid dici- declaratio, tur, non assignauit ad finem. Finis autem in unoquoq; est quod optimum est,aut cuius gratia alta iunt:dicendum igitur aut optimum aut ultimum, tit concupiscentiam non delectabilis, sied delectationis,nam propter hanc,Gr delectabile eligimus. considerandum c si generatio est ad quod Ui ,s.loeutignauit, uel actus. ibit enim talium finis: Ua ma declaratio.

533쪽

gis quod est egisse, generas sinis,quam fieri et l

' penὰ enim plurimi delectari magis uolunt, quam destit se delectari: quare agere magis finem Gius sy l0ςψ - statuat, quam egi se . Rursum,in quibo dam si nodςς: δxy' dete=minauit quanti, uel qualis,uel ubi,fecui malias disserentiata. Vt ambitio ira, qualis,

quanti appetens est honoris: nam omnes appetsit, honorem: quare non suscit ambitiosum dicere, qui appetit honorem: sed addere oportet dictas difi ferentias. similiter autem O auarus, quantad appetit pecunias: aut intemperans,circa quakS Mιuptates,non enim qui a qualibet uoluptate tene- twr,intemperans dicitur,sied qui ab aliqua. Aut rursum qui definiuit nonem,umbram terrae: aut

succesionem, motum terrae: aut nubem,densitatem aeris: aut uentum, motum aeru: addendum, enim quanti, O qualis, ubi, ὰ φιo. Similite autem O in Geteris huiusmodi: nam omittens ferentiam quamlibet,non dicit quid est esse:opor tet autem semper ad id quo indiget,argumentaris

.ai 'A -- non enim quolibet modo terra mota: neq; qMη'. tacunquesuccesila erit: iliter autem neq; 4 πquolibet modo, neq; quantocunque modo,ue

:α , , appetitibus, si non apponimr

quod apparet, O in quibuslibet ali congruit nquoniam uoluntas appetitus boni: concupisceηtia autem appetitus delectationissed non apparentis boni, uel delectationis: plerunq; enim latet appetentes e quoniam bonum aut delectabis

534쪽

D elle,seed apparens solum': opportebat er eo sicci Uignationem facere. Si autem Uigna 6 t. lo 3.uit quod dictum est,ini isspecies ducendum euqui ponit ideas esse. Non enim est ideat VI . . , parentis: ipsa autemspecies adinum speciem ui . . .. detur dici: ut ipsa concupi sientis,imio deledia tionis: O ipsa uoluntaN, intra boni.apparentis igitur boni non emit ina uoluntata,neq; apparentis delectationis ipsa concupisicentia: absurdum enim essese Mum apparens bonum,uel delecta

bile. Ampsius 'im quidem -- finitio,

considerandum in habente,si quidem habentis,inhabitur similiter autem coe in edieris talibus. Vt si delectatis est iuuantia, ct delectabile iuuabile. uersaliter autem dicendo in huiusmodi defini-- declaratio. tionibus, quodammodo,uno plura asii sit eu qui desinit definire. Nam qui scientiam dcfiniuit, quodammodo ignorantiam definiuit :similiter autem oestrum, inscium,s scire, ignorare: nam primo dilucidosissio, reliqua quo dammodo dilucida sunt . Inspiciendnm igitur in omnibus talibus,ne quicquam dissonet:utendo elamentis ex contrarassio coniugatis. Amplius,in 6 doeuchis quae ad aliquid fiunt, siderandum si ad quod daelaratio. genus Uignatur, o species ad illud quoddam assignatur. Vt si opinio ad opinatum,' quaeda opinio ad quodda opinatum:etsi multiplex ad Au

535쪽

L I BbE R VI. 4niam peccatur. Videndum autem, oesi oppo tio opposta definitio. Vis dimidi, ea sit,quae opposta est et,quae est duplicis: nam se duplex es quod in aequalisuperat dimidium: O dimidium

quod in aequali superatur. In contrari s aut smiliter. Nam comtraria contrari, oratio erit, secundum unam quandam coplexionem contrariorum: ut se adiutiuum quidem sectiuum boni est,nqcisum essectivum mali,aut corruptiuum boni: altersim enim horum necessarium est contrarium esse et,quod ex principio dictu est: si igitur neutrum contrarium es ei quod ex princitio is ctum est: manifesum quomam neutra ei t earu quae posterm assignataeo contrari, oratio: qua-τe neq; qua ex principio asistrata est definitio,rezu assignata est . uuoniam autem quaedam contrariorum priuatione alterius dicunmcut ιμ- qualitas priuatio aqualitatis nidetur esse.ina rattia enim,quae non aequalias i,dicuntur et perfficuum quoniam quod fecundum priuationem quiadem dicitur contrarium,necessarium es depnire per alterum: reliquum uero non iam oportet,per id quod fecundu priuationem dicitur. Pon enim accidit alterutrum per alterutru com cicosiderandum igitur in contrarist huismodii peccatu. Ut se quis definiuit aequalitatem,contrarium inaqualitati: nam per hoc quod ecundum priuati inem dicitur, definiuit. Amplius,sic definientem iniecesse est eo quod definitur uti. Patet authoco accipiatur pro nomine oratio: nam quia nil re-

536쪽

TOPICORVM. 267 feri dicere inaequalitate priuatione aequalitatis,

erit aequalitas contrarium priuationi aequalitatis, quare eodem erit usius.' Si autem neutrum con 68 loeu' trariorumsecundum priuationem dicarer , Ui- dςci r xi giretur aritern oratio similiter. Vt bonum contra i ritim malo: manifestum quoniam malum contra rium bono crit.nam sic contrarioru similiter ora- 'tio Uignanda: quare rursum eo quod donitur accidit uti: inest enim in mali oratione bonu:quocirca quoniam bonum es malo contrarium: malum autem nihil dissere, uel quod est bono contrarium,erit bonum contrarium,boni cotrario,pem

spicuum igitur quoniam eodem βω G- Ar sy. Ioeumpitur, si quod Lecundum priuationcm dicitur am- declaratio, Inans,non a signauit cuius est priuatio. Vt halitus,aut c5trari,aut cuiuscuque es priuatis. Et 7o.locus.s non in quo naturam est feri addidit,uel simpli dςςuxari citer,uel in quo primum natu est perio si ignorantiam dicens priuationem: non silentiae priuationem dixit: aut si non addidit in quo natum ess i , feri,aut addens non in quo primo assignauit: ut . l . quod no in rationali,sed in homine, uel in animarnam si quodlibet horum omittat, peccauit.Similiter autem Osi caecitatem non uisera priuationem in oculo dixit: oportet autem bene agignantem, quid est,et curia est priuatio Uignare, o quidnam est quod priuatum est Viden tu aut με ett.locus. secundu priuationem dictum: priuatisne definiuit. Vt et in ignoratia uidebitur re hmni peccatu, O qui non secundum negationem ignorantiam

537쪽

dic lanam quod noπ habet scientiam non uid ltur ignorare ed magis quod deceptum est: propter quod neq; inanimata, neqκe pueros dicimus exorare: quare non fecundum prisationem scientiae ignorantia dicitur. mplius, si similibus nc . minis casibus similes orationis casAI captantur. Vt si adiutiuum est efectiuomanitatis: adiutrides sanitatis essectiuὸ,oe adiuuans oecienssanitietem. Considerandum et in ideas aptabitur dictus terminus Mam in quibusdam non accidit:ut que admodum Plato definiuit,mortale addens in an malium definitionibus.idea enim non erit mort lis:ut ipse homo,quare non aptabitur ad idea definitio.Simpliciter aut in quibus apponitur essem uum,aut passivum, necesse est dissonare in idea terminum:nam in pasibiles, O immobiles uidentur esse ideae hs,qui dicut ideas esse:aduersum hos autem, tales orationes utiles sunt. De desinitione, loci ali'. Cap. V.

declaratio. AMPLIUS, si eorum quaesecundum aequimocationem dicuntur, unam desinitionem omniu, i communem asi ignauit: Vnivoca enim, quorum una est ecundum nomen oratior quare nullius eorum quae siub nominesunt, asignatus est terminus eὸ quod similiter ad omne, aequiuoeum adapta

tur. Pasius autem hoc est Dionysquitae tema P ssa quidem ea motus est generi nutriendi naturaliter inseruiens, nihil enim hoc magis animalibus,quam plantis ines:uita aute non secundum

. . Anam

538쪽

TOTICO VM. 8 168mnam speciem uidetur dici,sed altera quidem animalibus,altera plantis inest:contingit igitur, secundum elemonem sica lignare terminum, ac se uniuoca, fecuudum unam speciem omnis uita diceretur. 2qihil autemprohibet oe eum qui conficis aequivocationem O alterius vult definitionem GDgnare alere non propriam,sed commi neutrisq; orationcm asiluariata nilii minus se utronis modo fecerit,peccauit.Postquam aut quaedam latent aequiuscorum, interroganti qui tim,

ut nesciocis utendum. Nam non adaptabitur alterius terminin ad alterum quare uidebitur non

distinguendam ω pacto, oportet enim in omne, uni cum adaptari, eidem autem respondenti distinguendum est. moniam autem quidam resi odentium tininocum quidem dicunt csse aequivoci ,

quado non accomodatur ad omne asignata oratio, aqui cum autem uniuscum, ctiamsi ad utrunq; accommodetur : praeco Gione utendum

pro talibuN, aut praecolligendum quod aequivocutiet univocum,aut utrunq; fuerit. Magis enim concedunt non praeuidentes,quod futurum est ut accidat. Si aut nonDico euisne dixerit aliquis univocum aequivocum esse, eὸ quod non accomodatur in hoc assignata oratio:considerandum si huius oratio accomodatur et ad reliqua. 2 a manifestu,quonia univocum erit reliquis: si aut non,plures erunt definitiones reliquisma quae

secundu nome orationes accomυdabutur ad ean-

,qua prior assignata es, et quae posterior. 'ur-

7 .locus. declaratio. s.locus.

declaratio

539쪽

ν8.loeus. declaratio.

loeusa declaratio.

sunt,si quis definiens aliquid eorum quae multi- .pliciter dicuntur,storatio non accommodatnrad omnia,O quia aequivocum esse non concedat, nomen etiam dicat non ad omnia accommodari,

quoniam nec oratio,dicendum ad eiusmodi, quod nominatione quidem oportet uti quae tradita es, O quaesequitur, O non dimouere quae talia snt, tametsi nonnulla dicenda non sint similiter multitudini.Si autem alicuius coplexoru Uignetur terminus, considerandu est aufer edo alterius eorum quo complectuntur oratione, si est est reliqua reliqui. am si non,manifestum quoniam neq; tota

totius:ut si qui piam definiuit lineam finalem rectam finem plani habentis sines, ius medi A M- peradditur finibus, si malis lineae oratis est, nisplani habentis fines, rem oportet esse reliquum, cuius mediumsuperadditur finibus: sed is inita

neq; medium,neq; fines habet, recta aute est, quare non est reliqua reliqui oratio. mplius, si cum sit compositum quod definitur, aequi membris oratio Uignetur desinitio. Aequimembris autem dicitur oratio esse: quando quot fuerint composita, tot O in oratione nomina, uerba fuerint necesse est enim in talibus ipsorum nominum commutationem fieri aut omnium,aut aliquom, eo quod nihil plura nunc,quam prius nomina dicta junt: petam oportet eum qui desinit, orationem pro nominibus Uignare,maximὰ quide omnibus: quod si non,at saltem in plurimis: sicn.oe in simpliciabus qui nomen commuta non definiturus es. Vt pro

540쪽

TOPICORVM. 269

pro tunica,uestem. Amplius autem maius pecca so.locus. rum,si Oper ignotiora nomina commutationem fecerit.Vt pro homine albo, terrigenam candentemi: neq; enim definiuit, cum minus se clarum quodsic dicitu Considerandum autem O si per commutationem nominummon idem iam si si.loeu..cat. Vt qui contemplativam scientiam, opnionem declaratio, contemplativam dixit: nam opinio , scientia non idem at oportet, si debet, totum idem es eo nacontemplativum quidem comune in utriusq; orationibus est,reliquum uero disserens. Amplius,si 81. locus. alte 'ius nominum commutationem faciens, non declaratio. disserentis, tagenens commutationem fecit. Vt in eo quod nuper dictum di ignotius enim cotem 'plativa quam scientia: m hoc quidem genus, illud autem disserentia, Omnibus autem notiusgenus, nam communis:quare noli generis, sed di erantia oportebat commutationem fieri , eὸ qubdignotior est. An haec quidem ridicula reprehisio' nihil enim prohibet disserentiam quidem notissimo nomine dici,genus autem nonsic autem rebus se habentibns manifestum quoniam generis, et nodiferentiae secundum nomen commutatio faciendast autem non nomen pronomine, sed orationε pro nomine commAtat, manifestum quoniam dis' serentiae magis quam generis definitio a ligna laest,eb quod cognostedigratia desinitio assignaturinam minus disserentia quam genus nota. Si autedisserentiae terminum assignauit, considerandum s ct alicuius alius commanis es Venatus rem

Dubitatio.

SEARCH

MENU NAVIGATION