장음표시 사용
331쪽
Dε ERTATIONvM Galliae Mationalibus, una Alens niensi an .cII Dcaram, altera Charentoniensi, anno elatae Liv, ab imo ξίας erimine absolueretur. Ei postmodum in praecipuis, quae se tueri fatebatur,dogmatis adhaerebant plerique Theologi Reformati Galli inter quos praecipui David Blondellus Ioan Dallaeus, Ioan Croius cum quibusdam aliis,atque ex parte nonnulli etiam ei mani , ut Branden burgici, Cassellani Bremenses quidam variisque scriptis
utrinque controuersia haec disceptata est, donec ante paucos annos opera Principis Tarentini quodammodo componeretur. Sed denuo resuscitata est, cum anno cra Iaciri Ioan Dallaei volo apro duabus Ecclesiarum in Galgia Pro. testantis 'nodis Nationalibus aduersus S panhemii exercitationes olim conscripta, sed, ut auctor ipse eas. I indiariarum iit, vitandae contentionis ergo pressa & intra priouata scrinia conclusa, Amstelodami, inscio ae inuito auctore, publicaretur. Ei enim mox in Anglia Petri Molia nati Filius Ludovicus, in Belgio Samuel Maresius sese opinposuerunt quorum posteriori anno a Iaca v I I. india classia apologia opposuit Dallaeus, mox anno sequenti M. Maresio in Exercitationibus decem de gratia, vias Aristi vocat, Tisiectissricturis in illas vindicias , ac nuperis rime a Friderico Spanhemio confutatas. Ceterum Dalis
Iaeus,cum quo hodie aut omnes aut plerique Galli faciunt, de duabus Hypothesibus hodie potissimum controuerti ait fratrumque Salmuriensium de iis doctrinam his veris
bis in f no apologiasia enunciat: I,quod DEUS vel tomnes άν. D. Mi hominesseruari et is, quod Chrsus pro omnibus aliquo flen-- 3 6 F sit mortuus. In specie autem conatur ostenderero,
quod DEVS desit omnes seruari, qui verbum eius audiunt velis liquoque Christuspro omnibustis mortuussit, qui verbum inum odiunt II, uod VSyesitis iam adultos si
332쪽
eterbi diuini noritiam tuentium libros infantes, ante rationis sum ex hac luce ereptos strua D Sse quodam modo2olueris is quod adeo Christupro ipsi uo sensu mortuussit.
In progressu tamen operis tertium Controuersiae caput ad dii, an si licet D Somnes, quos verbosio vocat, quique Maudiunt, a salutarem resipiscentiam odem acsalutem vocet id quod cum sociis pariter affirmat, atquς prolixe, probat De hinc, soluta sparte tertia pologiae aduersa -Ρεε.riorum obiecti onibus, tam e scriptura, quam e ratione petitis, partem, suam sociorumque suorum sententiam neque cum Semipelagianis, Lutheranis aut Arminianis conissentire,nec a synodorum EcclesiaeReformatae decretis dis. sentire, nec denique nouam ac singularem esse , docet. Tomo autem altero eiusdem operis eandem fuisse Ortho. doxorum ab initio Ecclesiae usque ad nostra tempora senotentiam Caa Theologorum Veterum 4 x III recentiorum qui plerique omnes Reformati fuere, I testimoniis ostendit.
Porro quanquam videri possint, multisque visi sinthi Theologi in doctrina de voluntate DEI, gratiaque diuina de merito Christi cum nostris Ecclesiis facere, res tamen longe aliter se habet 'cum reuera vix amplius,quam in quibusdam formulis cum nostrorum doctrina illis conueniat, in re vero ipsa, iis capitibus, in quibus cardo co Hrouersiae internosin Caluinianos vertitur, plane cum synodo Dor dracena consentiant adeo, ut teste Dal-lao anmssimeprofiteantur ac iurent ses nodum Dordυμ- i.
nam amplacit, eique poro subscribant, paratoiquest eseu,
333쪽
3o D Iss ARTATI HvMcant ve*uo etiamsanguine obsignare idque haud omnino falsum esse, docent varii flosculi doctrinae Dordracenis, quos passim in apologia Dallaei dejrehenda, quales sunt, quod iuxta eundem Dallatum docent, DEVM non omnibur homini sparem admortis arisfactioni Chrsi benescio p u. tendamgratiam concessisse. Em, quia eam vim spiria
rus , qua credentes ad em adducuntur, non omnibus diar, non omnes ex aquo dilexisse , eorumque salutem pariter eodemque voluntatis, etiam antecedentis,gradu non voluisse; Chrsum non eodem animo parsu voluntate pro omnibuι
hominibus,stor electispeculiari quodamproprioque in eos animo ,h.e non susscienter tantumsed etiam e cariter,mor- 0. Nyj. tuum esse rasomnes homines censu adstatemnihilominus tamen quod auri tantummodoparent iasingulari DEI grati eri quam idcirco consequantur, quod ad salutem ele
aliquem salutaris notitia udumper se ducant, iisquesquis istorum,ster impossibile,bene sus esset , DEUS vel re et Daep sis lume caelo missumi sic enim se opinari profitentur, 9 His manifestaturus fuisset eam sui cognitionem, qua si tempore
in Ecclesia obtinebat neminem tamen exiis resipiscerepotui ID.ρ DEUM etiam antecedenti voluntate electos ceteris hominibuspraetulisse magisque amas,quam reliquos . tarn sum eo animo eaque e caria pro iis mortuum, ut non saluari nonpossint eosdemquessicssingulari tutione a m vocari, ν 133 Neos non obsequi impossibiles t. innam esse simplicemque, non omnium se quorundam, non a demseolam, sedad de alutemque non ex ustoprauisu hominessiue praesentisi uefuturo merito vel actu adeoque nec fidesdex mero DEI Nneplacito, non mutabilem,se xam consantemque ei uin rabilem electionem. Qiaibus adde,quod non audent dicero,
334쪽
materialiter choc est, ut exponit Dallaeus,pro tu bominibus , qui alia ratione , alioque in DEIdecretis momento re probatisint, quam qua ratione, quoque momento, a DEO
risum ad mortem sinantes, consid rati sunt.' quod 'que etiam nomen gratiae uniuersalis auersantur &c. Unde
profitetur allatus, indoctrina sibi & sociis cum reliquis Caluinianis omnino conuenire , methodique potius, quam dogmatis discrimen esse, dum alii alias hypotheses, quibus dogma suum aduersus heterodoxos defendant,as- sumunt. Cum tamen eorum aduersarii, praesertim Bel- gae, omnes illorum doctrinae addictos quos SalmuriensisSH orheticos vocant pro ἐπροδόξοις habeant, neque ad sacrum ministerium quenquam , qui illis Praeceptoribus usus est, immo etiam,qui non usus est, admittant, nisi expresse eam damnauerit. g. XIX. Ratione gubernationis Ecclesiasticae, sacrarum qu caerimoniarum , iidem Caluiniani distingui possunt in . mitiores krigidiores. uitiores voco, qui Hierarchiam Ecclesiasticam ex Episcopis, Presbyteris & Diaconis, c. constantem, itemque caTimonias sacras,quae alicubi etiam in nostris Ecclesiis e Papatu retentae sunt, retinent,aut sal
te salua conscientia ac libertate Ecclesiastica retineri posse putant. Quales sunt,qui in Anglia Episcopales vocantur. Rigidiores, qui non turn omnes Episcopos paPresbyteris , siue pastoribus distinctos eorumquGregimen, ut Antichristianum reiiciunt, penesque sola presbyteria& classes ac synodos aut etiam totam Ecclesiam, regimen Ecclesiasticum esse volunt sed etiam omnes caerimonias sacras, a nobis adhiberi solitas altaria isque imagines, musicam organicamine ut idololatrica respuunt. Atque hi sunt, qui Puritani vulgo vocanin
335쪽
3o D IssERTATI NVM caerimoniis Anti . Christianis, sed etia ab omnibus graui ribus criminibus puram esse volunt. morum doctrinam pridem descripsit Anglus quidam intractatu, cui titulus: Puritanismus Anglicanus y sed melius Petrus Gartr, Ham- burgensis, in tractatu Germanis, qui inscribitur, Putritas
ille laudat, Iacobus, Rcx Magna Britannia inpraefatione ad Caesarem, Reges&Principes Europae,Dono regio praefixa, Philalethes quidam in Commentario de moribus Scotiae, Io norius Rheggius siue eorgius Hornius , in mactatu de is moderno SMI Eccos metu BritanAia,4 Silis a sitis infensione regia c. XL, Videri potest & Ioan Hooriabeck s. aesummae Controuersiarum Religionis; ubi non solum dogma - 3 ta Brovvnistarum peculiaria, sed etiam ea recenset, quae illi cum Belgicis Ecclesiis, id est, cum reliquis uritanorum communia habent. g. XX. Sunt autem xPuritani non unius generis quida nais
enim , iique longe plurimi, ut Belgae , Galli, Helvetii
Smnes,aut paene omnes, admittunt gradus regiminis Ecclesiastici , ita ut presbyteria classibus, classes synodis subiiciantur : certas quoque precandi formulas admittunt, acclesiae regimen penes Pastores, Doctores Presbyteros siue seniores Laicos, una cum illis presbyteria constituentes, constituunt. Hique a nonnullis I ει ιόγteri.rni appellantur. Alii vero singularum Ecclesiarum regimen independens, ut Ilusque alterius Ecclesiae aut coetus iudicio vel correctioni, multo minus excommuni. cationi obnoxium, potestatemque gubernandi Ecclesiam penes eam totam cingula eius membra esse, adeo isque omnia negotia Ecclesiastica publice, in facie totiuEcclesiae, atque ab ea tractari volunt nullis certis pre-
336쪽
DA TΑrv v op AE III. soptandi formulis, ne quidem orationi Dominicae , alligari se
patiuntur: nullos dies festos, praeterquam Dominicum celebrant nulla templa aut campanas, quibus Pontificii olim usi sunt, ad sacra sua adhibent : omnium Ecclesiarum sines intra unius templi aut loci alterius immo interdum intra unius domus ambitum,coercent, 'c. Hi Independen-Ies, ovinisae, Separatistae , aliisque nominibus, multi etiam Puricini in specie,appellantur Pac denuo in varia genera distribui possunt. De quibus omnibus, quoniam vix alibi, quam in ditionibus Anglicanis Ilalgicis reporiuntur, in tractatione sipeciali plenius agemus. g. XXI. secundariis sectis praecipua sunt Sociniavorum , Arminianorum, Anabaptistarum rerinthusasearumini uesanaticorum. Hae que omnes per varia Europae imperia sparsae reperiuntur. Reliquae ignobiliores sunt&ferme intra unius , alteriusque imperii limites sese continent;
adeoque commodius in suo quaeque Imperio exponen
Socimanorum, siue ut alias vocari solent, Anti triniatariorum,Neo-Hotinianorum,oe Nouorum Arianorum prino
ceps dogma est negata Personarum diuinarum Trinitas, Christi vera Elias, a Spiritus S. subsistentia peculiaris. Cetera potiora ferme haec sunt: I, Negata fatisfactio Christi pro peccatis nostrisci II, Negatae pro ssiones vitae. aeternae fidelibus V. Testamenti factae III, Lex cum Euangelio confusa, dum fidem per obedientiam definiunt: IV, DEI praescientia omni praesentia, omnipotentia, laque attributa diuina negata V,Negatum peccatum origina Ie, in infantibus etiam actualia VI, Libero hominis: arbitrio tributa vis sese conuertendi VII, Negata resur-
337쪽
3o D IssERTATIONVM rectio corporum nostrorum eiusmodi, ut eodem numero resuscitentur VIII, Conficta praecepta nouae Legis Euangelicae Dc, Baptismi necessitas lassicacia sublatari , Spreta vocatio ministrorum Ecclesiae, tanquam nonnecessaria: XI Denegatum magistratu summisque potestatibus ius gladii bellique aduersus Christianos alios c. Quae&alia plura plenius recensuerunt, simul solide accurateque consutarunt e nostris Theologis D. Balthasar Meis nerus indreui consideratione Theologiae Photinianae, de D. Iacobus Martini nivno j religionis Photinianae , D. Theod Thummius in Impietate Photiniana,c Tractatu de triplici oscio frisi, D. Ioiari tegmannus in sotiniani- μα Daustus Fevvrbornius in Anti-Os rodocranti Entedino; ac nuperrime D. Abrahamus Calouius in Sociniani- opro j.etto. e Re forma iis post alios Hoornbeck in Socinianismo confutato in Samuel Maresius in Anti nuelio. Quae ad Historiam sectat huius pertinent, post alios congcssit nuperrime idem Io ornbecli, tum sub initium Sociis nianismi refutati, tum BD VII, operi pius laudari. Confessio fidei ipsorum semel iterumque excusa est in Belgio, sed in ea passim virus Mimpietatem suam occultant. g. XXIII. Sunt autem nec Anti trinitarii unius generis. Quidam enim&plerique Christum pro nudo homine habent alii, etsi negant, eum esse DEVM illum aeternum, tamen ant mundi primordia fuisse, immo mundum per ipsum con .ditum esse admittunt. Hi que Ariani dicuntur. Quidam Christum adorant, sed non cultu diuino Latii planta adorari nolunt. Alia discriminali ei comittimus.
g. XXIV. Quae sit Arminianorum siue, ut ipsi se appellant, Remo nixIψ- , aut Remo Vantico-Remma orum doctri
338쪽
na aliquanto dissicilius euderinire: partim, quod in confessione sua , aliisque scriptis, passim sententiam suam occultant, neque tam , quid sibi videatur , declarant, quam Scepticorum more, quae aliae sectae pro certis assirmant, in dubium vocant partim,quod subinde sententiam suam mutauerint, in dies in deterius prolapsi , nec, ubi subsisterent, inuenientes. Initio,&ante Synodum Dord racenam, quae ipsorum caussa coacta est, a Reformatis reliquis non nisi in doctrina de praedestinatione& gratia diuina, liue in quinque articulis de voluntate DEI Omnes homines saluandi, de electione praeuis ille , reis probatione prae uisu malorum operum facta, de perseuerantia sanctorum, deque meriti Christi vocationis diuinae uniuersalitate, sedissentire profitebantur in ceteris autem dogmatis, ut de natura DEI,Trinitate matternitate IEs GH Ra sua , de perfecta satisfactione CHRisTI
pro peccatis nostris praestita, de iustificatione hominis coram go, deside salvifica, de peccato originali, de certitudine salutis de ei sectione hominis in hac vita, Gsic sentire ac credere ut priscis Ecclesia symbolis DConfessionum Reformatorum harmonia definitum est; in conspectu D EI protestabantur. 1 At postea multa Socinianorum dogmata aut aperte tueri, aut ut verisimilia, nec anciis litteris diserte damnata toleranda diceres; aut salintem iisdem, quibus illi, phrasibus Cloquendi modis uticceperunt. Quo pertinent: I, quod negant DE simplicitatem, omni praesentiam , omni scientiam, adeoque&cognitionem futurorum contingentium , itemque personarum diuinarum Trinitatem, eri litteris probari pos se II, Quod doctrinam deSS. Trinitate ad salutem creditu neces lariam esse, ullamque credentibus eam utilitatem afferre posse, inficiantur III Quod subordinatio
339쪽
lium LSpiritum Sanctum dicunt excellere ordine, digni tate, potestate, periculoseque viderieriare, qui Filio&Spi. ritu Sancto communem naturam diuinam cum Patre esse contendant IV, Quod dicere unum essem EvM, tres personas si de unitate numerica essentiae accipiatur, con tradictionem apertam inuolueret quodque id, quod dicitur, singulas personas non habere suam propriam essen tiam, pro mero cerebri hominis figmento habendum, docent V,Quod negant, electionem ex praeuisa fide ac reprobationem ob mala opera ab aeterno facta esse; tantum. que admittunt confusum quendam conceptum de aluandis credentibus: ipsam aute electionem leprobationem in tempore demum fieri volunt VI, Quod negant, quenquam ob peccatum originis damnari aut illud proprie dici posse peccatum VII,Quod Christum pro peccatis satis. fecisse non audent asserere VIII Quod legem nouari Euangelicam a Christo sancitam admittunt: IX, Quod n gant fidem salvificam in Christum sub V. T. aut viguisse, aut praeceptam fuisse X, Quod nolunt, hominem iustificari imputatione iustitiae Christi in remissionem pecca. torum, sed fide, ut est actus ac opus nostrum , obedientiam operum Euangelicorum includens XI, Quod homines etiam sine cognitione Christi saluari posse assirmant XII, Quod regenitos absque omni lucta omnia praecepta diuina praestaret implere posse, statuunt LXIII, Quod vocationem ministrorum necessariam esse negant: XIV, Quod baptismum infantum Christi aut Apostolor una praecepto institutum esse, insiciantur XV, Quod Sacramentorum administrationem cuiuis fidelium concedunt:
XUI, QuodS.coeriam tantum ad commemorationem moris,is Christi celebrari debere , aiunt XVII Quod quae
340쪽
DE STAT v v op AE III. 3irstiones de statu animarum post mortem,& resurrectione
corporum eorundem numero, Ut superuacaneas, rident:
XII denique, quod dogmata ad salutem necessaria paucissima esse, ac solummodo tribus hisce capitibus, fido diuinorum promissorum, obedientia diuinorum praeceptorurn,&debita scripturis reuerentia, compreliendi, adeoque omnes Christianorum coetus in his consentientes in unum Ecclesiae corpus coire oportere,contendunt. Quae omnia&alia plura prolixe enumerant ac refellunt e Re formatis plurimi, inter quos HoornbecklR III ,summae Conrrouersiarum praecipue commendat Guillelmum Amesium ad stationem Hagiensem de in Antis nodalibus i oetium Meldanum aduersus Casechesin Remon nuntium Triglandi Dissutationes tapologeticas quibus addi possunt Nicolaus edelius in Arcanis A minianis , Ioannes Iunius in Aruaapologia,&Petrus Molinaeus in Anatome in minianismi. Enostris solus, quod sciam, D. Calouius in Arminianismo plane penitusque eas controuersias pertractauit.
asstiparum lue, ut alias a maiore ae vulgatiore eorum parte vocari solent, Mennonitarum varias opiniones ex propriis ipsorum scriptis sequorum catalogum, in prooemio exhibent sanquam in tabula, iussu Belgicarum aliquot synodorum congesseruntΡetnus Iacobi, Austrosyl-uius Abrahamus amo ores laar in Corpore Controuersiarum Anabapti irarum, anno cII IIc x xx VII , lingua Belgica loco prodromi ad exstruendam hinc plenam Ana- baptismi confutationem publicato. Sed bene obserua-LV inmmnit Ioan .HOOrnbeck eorum dogmata tripliciter distingui ''
debere. Alia enim esse communia omnibus Ana baptistis aliasin aria certis ipsorum sectis siue coetibus, alia deni-