Io Andr. Bosii Introductio generalis in notitiam rerumpublicarum orbis vniuersi accedunt eiusdem dissertationes de statu Europae quibus omnium eius imperiorum iuxta & imperantium numerus, religionis item, litterarum, bellique ac pacis ratio, qualis n

341쪽

denique propria quorundam Doctorum Anabaptistico. rum. De duobus posterioribus dogmatum generibus non est, cur heic soliciti simus.Infinita enim ill rum varietas est. Communia autem, e quibus vulgo noti lunt, quin Icρ3ιδ que esse Hoombeckscribit. Primum oppugnati baptismi infantum secundum de sensi Anabaptis nH: tertium negatae Christi ex matris ubstantia incarnationis quartum interdicti ipsis omnis generis iuramenticio quintum in.

terdicti ossici magistratus siue iuris gladii ac belli. Quos

errores omnes non tam ex malitia quam ex imperitia distinguendi ortos esse, ostendere conatur idem Hoornbeck. sti' Ceterum idemsubfinem di ibri quinti,ubi controuersias enodat,quas communiterAnabaptistae Re formatis faciunt, multo plura ipsorum dogmata notat 3 qualia sunt vitaceamus ea, in quibus recte nobiscum contra Caluinianos

sentiunt quod i solum . . scripturam pro Canon fidei agnoscant v, Quod nolint de DEO Patre Filio&Spiritu Sancto usurpari voces Personarum4 Trinitatis III, Quod in D Eo dicantes sedistinctas essentias IV, Quodneoent omnes homines nasci cum peccato originali e V, Quod negent primos homines iustoc sanctos creatos esse ; ac, si non peccassent , non fuisse morituros VI,Quod etiam post lapsum homini tribuant vires liberi arbitrii ad praestandum bonum spirituale lassicientes: VII, uod diuinam Christi naturam, per unionem personalem, visibilem, passibilem mortalem factam esse af firment: VLLI, Quod Christum legem Mosis moralem nouis prisceptis correxisse atque ad auxisse dicant: IX, Ouod hominem fide id conuersioni suae cooperata statuant X, Quod hominem eo perfectionis in hac vita peruenire poste credant, ut sit absque omni peccato XI, Quod

ministris Ecclesiae certum stipendium debeta neynt XII, Quod

342쪽

resipiscant, ab Ecclesia excommunicari posse, eamque excommunicationem vinculum diuinum humanum, societatis naturalis, domesticae .Politicae dirimere assi ment. Denique XIII quod hominum animas post hanc vitam neque coelecti beatitudine frui, neque poenas inferonales sentires sed omnes in ignoto aliquo loco usque ad iudicii diem quiescere&quasi dormire dicant. Addunt alii & haec: I, Eos Christi Spiritus S. Deitatem , Christique ottidium impugnares Ili Salutem operibus hypo -

iticis adscribere III, Sacramentorum virtutem ac ministrorum Ecclesiae ossicium elevare: IU, Polygamias probare &c Porro quod eorum mores ac vitam attinet, tantam vitae sanctimoniais prae se ferunt, ut alios facile in admirationem rapiant i inprimis vero caritatem erga proximum iactant, ac proinde nullos inter se mendicos esse patiuntur si quis naufragium aut iacturam fecit. eam communi contributione ex parte resarciunt. Osculum pacis& pedum lotionem, tanquam praecepta Christia nis omnibus obseruanda, non aliter, ac si sacramenta es insent, plerique ipsorum adhibent : Denique suos omni macula, omnibus se cleribus carere volunt, scandatur praebentes statim excommunieant. Unde tot inter ipsos sectae natae sunt eum super leui caussa interdum schisma inter eos oriatur.Sic cum a n. co II l xxx VI. emta ab ipsorum Episcopo Thoma Benckens in urbe Franeherana domo, quidam eum bona fide versatum in ea re dicerent,alii negarent, ichisma inde natum est, 'ui Episcopum tuebantur , Domus tores, qui accusabant contra- tores dicti sunt. . Quibus mox accessere tertii neutrales dicti, qui b.

emtionem quidem culpabant, sed Ecclesiam propterea 3σι' scindi nolabant.Nihilominus Contra-Emtores crudelem

343쪽

3i DissERTATION v Min modum excommunicabant emtores Scripsere conistra Anabaptistas plures ex nostris ine formatis. Inter Reformatos maxime celebrantur praeter supra laudatos auctores Corporis Controuersiarum Anabaptistica rur Ioan. Cl appen burgius in Gangraena nata sica aridericus Spanhemius in Disputationibus contra Anabaptisas, Lugduni Batauorum habitis, Mnuper Gene uae recusis. En astris superiori saeculo Ioan Nigandus prolixe aduersus eos scripsit. g. XXVI. In uniuersum Anabaptistarum alii sunt Monasterien Iersiue alenturgici alii Mennonitae. Qui posteriores a prioribus in duobus potissimum capitibus dii serunt. Nam neque uxorum pluralitatem deues ob caussas ab illis prioribus fieri solitum diuortium meque spem defu-ruro instantique alio Christi in terris regno, Madmiranda Ecclesiae per nouam extraordinariam missionem Spiritus S restitutiones, quam Monasterienses fouebant, approbant. Similiter nec reuelationes, ut illi, iactant ne que turbas situ multus ab illis excitatos probant Menno nitae denuo in duas sectas diuisi ni,vna in Rigiatorum Ex

communicatorum, qui Flandri ac Mennonis veteres appellantur alteram Mitiorum,qui etiam Tristi, ac altaris dris contumesios nomine Ilar ut e vocantur. Ilicum excommunicatis communis vitae ossicia obire,edere, mercari, h. bitare licere negant i eamque ob caussam saepe uxores a maritis, liberos a parentibus,fratres a fratribus auellunt. Hi moderatiore instituto, si, laxiore disciplina vi uunt, excommunicatosque ab aliis suorum sectis sinere. baptizatione recipiunt. Vtrique post frustra tentatam inter illos anno Cio oax VII conciliationem, tanto se odio in uicem prosequuntur , ut quandoque nec una ambular ,

344쪽

edere, aut colloqui etiam in suprema mortis necessitate, sustineant. His postea accessit tertium genus , qui coetiu inriti vocantur, quod priorum schisma detestantur de in .

unum aguntur: Belgis die Elater, leuit dirs quod in tractu Hollandiae Boreali orti sunt. Sed de his omnibus prolixe Hoornbecka Spanhemius in Dis I aduersu Ana baptisM. g. XXVII. thusia rum pio ut ab Ana baptistis distinguuntur

nam&his nomen illud olim, cum primum orti essent, tributum legimus 9 varia, pro sectarum diuersitate, sunt dogmata, pleraque recensiit,&confutata a Philippo Mar- nixio in lib. Bestico contra Enthusiastra eiusque apologia i Pinciero in Antidoto contra thusiastas, rapan hemio in

Disputationibus contra Anabaptis, ' Disputatione XVIusque ad . Communia lotiora haec sunt: I, Scripturam Sacram non esse verum,unicum atque sufficiens DEI

verbum, nec persectam, omnibusque semper necessariam, fidei regulam; sed esse simplicem litteram , elementum , alphabetum , solis pueris, non adultis spiritualibus, quales ipsi sint, imperandam aut praescribendam II, Eandem scripturam S. non esse explicandamis intelligenis dam iuxta verborum sensum i sed iuxta liberum& prophium cuiusque spiritum Mamatum. qui sit verum, internum&spirituale DEI verbum, scripturaeque norma ac iudex quam proinde nouis obscuris, inauditis, sublimibus, allegoricis, mysticisque terminis& locutionibus exponunt Ii I Esse laomini aliquod singulared propriuata sabbatum, siue quietem animae frequentandam, in qua

omnium vacuus in se abire, haerete, ac praestolari debeat

coelestem a DEO Enthusias mum, qui tum sit certissimum DEI verbum&Spiritus: IV, homines in se ac spiritu suo Rrci omnia

345쪽

316 IssERTA IONVM omnia habere, ac proinde hunc solum , ut omnium cre-d ndorum ac faciendorum normam , sequi deberes: U, Hoc spiritu actos ita in D TV rapi,&cum eo uniri, ut deificemur.

XXVIII.

1nsecie huc pertinent I, D, ιHori f., sic dicti a Davide quodam Georgio Delphensi, litterarum rudi, sed ingenio solio Dine: cui his historiam videte apud Thuanum tib XVII fisor MicratIiuni b . III sis Eces sec2. Ip. σύ. eqq. edit. nuperrimae, Ni Blesdikium, generum eius,

in hisoria secerisui, cuius partem Iacobus Reuius edidit, Ubbonem Emmium in libro Belgi o de spiritu Dauidrox,sico, de Hoornbeck Bb. VI FInma. Cont uos pag. v. ersqq. mi docebat , DEUM ultimo se persectissima re.

uelatione manifestasse in se, Davide Georgio, tanquam,

altero Christo, eoque meliore magisque spirituali, quam ofuerit prior Secum in Ecclesia desinere debere omnem

cultum religionis externum, praedicationem verbi, sacramentorum aliarumque rerum usum III, Angelos non esse substantias spirituales, sed tantum cogitationes ac mOIUS animi, daemones autem nihil nisi carnis aduersus mentem rebellionem MV, Vitam aeternam, coelum, extremum iudicium, infernum, intra hominem omnia esse, lei csolummodo, non alibi,exspectanda V, Peccata omnia

singulos palam in Ecclesia confiteri debere: VI, ad perfectionem hominis facere, si omnis partium genitalium pudor deponatur 2VII, Polygam iam lonorum omnium communionem introducendam esse , Resutauit hanc haeresta Vbbo I, inius Mus libris pecunaribus, Belgico sermone conscriptis, II Henri-Nicolaira sive,ut se ipsi appellant Familia arituras,orti a quodam Henrico Nicolai, Monasteriensi, qui sub annum Christi claua uva noua pa

346쪽

radoxa disseminare coepit, a Gabriele Angelo, ut fingebat, sibi reuelata. Mosi LChristo palam se praeponebat, huic fidei, illi spei praeconi, se charitatis utraque maioris doctorem praeterendum esse dictitans, quodque non, veilli, in atrium vel sanctum, sed in sanetum sanctorum penetraret Quam magnifice de se ipso loqui sit solitus,

docet exordium libri, cui titulum fecit Euangelium Regni, descriptum ab Hosnbeck Dogmata eorum , praeter communi adeanthusia mo&Deificatione, haec sunt s. Externam religionis professionem non esse necessariam, neque pro ea loquendum aut certandum, nedum grau quid patiendum , audin altero, quamcunque religionem ille teneat, aliquid hoc nomine reprehendendum esse sed simulandam pro re nata religionem, ut visum , omnique sectae, etiam allam religionem docenti, adhaereri posse, denique cum nemine super religionis negotio contendendum II, Necesse non esse, ut vitam ad regulam vel

verbum DEI, aut aliquam disciplinam componamus, id enim Paedagogicum atque seruile nimis esses III, Suam ibam familiam caritatis esse hominum plane perfectorum .deificatorum , qui neque peccent amplius neca, peccato quidquam patiantur atque ita libere cinnocenter inter se vivant,ut etiam denudare sese coram sociis minime eos pudeat IV,Nullam fore corporum post mortem resurrectionem sed omnem resurrectionem in hac vita contingere, nec aliam esse, quam ex peccatis, c. Refutarunt hos Belgico sermone Theodorus Coorn hertius,Caspa Greuinchouius. Anglico Henricus Ainsvvorinus, Ioannes Knevvstub loan Etheringtonius,& in libro contra Antinomos Samuel Rhetor fortis: IIIo I rigeliani,

sic appellati a Valentino eigelio, verbi diuini Esliopae in inia ministro, tomine ambitioso, audaci Mnouita

347쪽

tis studiosor qui qualicunque Theologiae ihilosophiae

cognitione abusus e Platonis,pseudo lonysii Areopagitae,&similium scriptorum, sed maxime ex Mercurii Tris megisti, Theophrasti Paracelsi, Casp. clivuenckseldii, MPaul. Ii Lautensackset organistae Norimbergensis, scriptis, variis libris, circa annum huius saeculi auodecimum in lucem editis, nouam Theologiam, non solum insulsam, absurdam, ac impiam sed etia blasphemam, cudere,cunctisq; mortalibus subinterminatione aeternae damnationis obis trudere coepit i omnium scientiarum encyclopaediam perfectissimam sectatoribus suis, sine ulla Grammaticae, Dia. lecticae .linguarum ope pollicitus, omnesque Patres, Doctores , Academias, Scholas, Ecclesias ut Anti-Christianas, spernens atque condemnanc solique sibi & suis donum intelligendi ac interpretandi mysteria sacrarunta litterarum tribuens. Dogmata eius alia communia sunt ei cum aliis enthusiastis aut haereticis, alia propria. Inter communia sunt, scripturam S. esse litteram mortuam', hoc est, obscuram, inesticacem , imperfectamia, adeoque lumine naturae, reuelationibus interius, silentio sabbathico, alloquiisque Angelicis perficiendam Deum non esse omni praesentem .in eodem esse varios affectus; nullum esse peccatum originis , legem perfecte impleri posse; solos N.T.ciues, quidem credentes,a Christo redemtos esse s homine mi habere fidem quandam naturalem efficacissimam, &lumen innatum, quod qui sequatur, ambulet in augusta semita ad vitam i sacramenta tantum

significaremon autem confer re gratia, nec necessarium esse aut praeceptum eorum usum renatos non posse peccare; eosdem cum Christo corporaliter uniri ore licere negare veram fidem, nec de fide cum quoquam litigandum esset mortuos ante Christum natum in atrio inserni resur-

348쪽

runtur: Deum esse creaturarum omnium essentiam , facere&creare seipsum Filium & Spiritum S esse creaturas; nec ante opus creationis personas in DEO fuisse ; secundum terrenum tantummodo modum tres esse temporales personas distinctas, secundum osti ia&propri tates; at secundum coelestem modum Patrem esse Filium ripiritumS. SpiritumS. esse Patrem Filium ;Filium esse ipsum Patrem& SpiritumS. Neq;solum filium hominem& filium Mariae factum esse, sed etiam Patrem&SpiritumS. Spiritum S. ante Christum natum a solo Patre processisse, tantumque ex dimidia parte datum fuisse. Christum duo habere corpora, nummortale visibile ex Maria virginta: quod tamen non sit Adamicum, aut ex quattuor elementis, ut nostra corpora constans9 alterum coelestes diuinum, de Spiritu passumptum eundem non redemisse carnem Adamicam , sed solum animam , hominem omnium rerum semina in se habere, partem boni ac mali idque esse arborem scientiae boni& mali in Paradiso. Proinde nullum scibile extrinsecus inferri; sed in nobis la. tere omnia, indeque excitari. Hunc igitur agrum homi ni colendum, neque aliud studendum esse quam id, quod ipse est, &vnde compositus. Eundem constare corpore, anima spiritu Corpus e limo terrae , id est, aquain terra esses animam ex igneri ac re ue spiritum e firmamen. to;quod uniuersum in se habeat, quemadmodum Momnia

elementa, ac insuper cum mente omnia aeterna,ac temporalia: homines fideles habere duo corpora, spirituale sue internum, corporale siue externum , ac etsi exteris num corpus comburatur ue internum tamen illaesum per. manere. Cuiuslibet ommis natiuitatem suo Planetae

subesse, quo porro dependeat, qualis ipse sit. Secun- dum

349쪽

dum horum planetarum ductum hominem quomodo iscunque viuere sex hebdomadae diebus at septimo sabba. to nimirum, aliam sibi debere natiuitatem constituere ac sequi δε priorem plane abnegare ac ab eiusmodi cogitationibus4 operibus abstinere, quia nemo tui is, qualis

ex planetis est, in regnum coelorum admittatur. Nullum enim agricolam, fabrum , inerarium nullum Doctorem, Ctum, Principem Aulicum, nullum maritum,vxorem,patrem, filium, fratrem, sororem; nullum Musicum,

Astronomum,Medicum, physicum Philosophum aut linguarum magistrum nullum Papam, Cardinalem rapi

scopum,Concio natorem, Professorem, Ludi magistrum, monachum, Alchi mistim, nautam,venatorem &c coelum intraturum, cum omnes hi alicuius Planetarum, qui tam

ad mala , quam ad bona influat filii sint, neque illorurria operae aliquis in regno coelorum sit usus sed solos pueros Christianos , novasque creaturas. Cognoscens cum cognito uniri ac idem fieri realiter acessentialiter.In schola gratiae a mente silue fide, qui rationi ac sensui silentium imponit, uniri combinari realiter duo contraria

xcontradictoria, non per explicationes aliquas diuersos respectus aut distinctiones, ut in scholis fieri solet, sed absolute,simpliciter&promiscue, ita ut simul absolute vera sint. Sic v. vera esse absolute, DEUM poenitere alicuius non poeniteret eundem esse aeternum ionis Halternum i Filium creatum essed non esse creatum immo coelum esse infernum&vLissim &c Christum esse bestiam illam apocalypticam, cuius numerus 666- non .e,se; DEUM & bonum malum esse,&c. Atque sine hac combinatione nullam perfectam omnium rerum cognitionem obtineri posse Peccatum nullum esse, nisi infidelitatem . Concupiscemiam, in quam non consentimus,

350쪽

nihil noeere Peccatum Maccidens esseae substantia i adeoque hominem substantiali ter Maccidentaliter corinruptum esse. Omnes infantes in Christum credere. Non iustificari nos imputatione iustitiae Christi, sed morti fuatione membrorum,&substantiali Christi inhabitatione . Hominem per regenerationem adsumere exChristo carne: plane coelestem, immortalem, adeoq; regeneratos cum

Christo corporaliter uniri, filiosque DEI esse non adopti-ue, sed secundum sanguinein, ex DEO ipso, heredes DELRegenerationis impedimenta esse verbi diuini audit

nem, coetuum publicorum frequentationem ,Ausum fa-cramentorum. A DEO non esse petenda corporalia Eeclesiam non esse in loco certo, non liciae cibus, neque sibi associare Principes Notas eius non esse verbum Tacramenta. Vbi coetus visibilis sit, ibi non esse Ecclesiarra veram. Non esse purgandam Ecclesiam; non resistendum haereticis. Omnes inscliolis atque Academiis&ab hominibus institutos, omnes item non immediate DEO vocatos,ad S. ministerium esse ineptos, neque Christum agnoscere, immo nec agnoscere velle. Oportere Theologiae discipulum omnia dediscere, quae prius didicit,&in

schola silenti ae sabbati erudiri. Omnes synagogas, Academias, Consistori ad concilia saecularium principum ope,hostes Christi esse. ministros Ecclesiae non deber uni loco amxos esse, nec salaria accipere. Christum non uti opera hominum in remittendis peccatis. Magisti tui non esse curandum processum iuris, sed solis Christi regulis nitendum, neque capitis supplicium a quoquar sumendum , aut vectigalia aributa exigenda ι totur autem ius Iustinianeum abrogandum esse. Nec licero Christianis coraira magistratu contendere an S. Euchariis stia non exbiberi nobis Christi verum, naturale corpus excidamo sumptum, sed nouum ac coeleste. Resurre-