Polybii Historia edidit Ludovicus Dindorfius

431쪽

334 L. III. BEI AEUM PUNICUΜ II. IΝ ΙΤΑLIA.έπεσε ταραχὴν γενέσθαι περὶ τὰς τῶν ' μαίων δυ-5 νάμεις ' ου γὰρ μόνον διὰ τὰς χορηγίας ἐδυσχρηστουντο ἐπι τω κατειλῆφθαι τον προειρημένον τό πον, αλλὰ και διὰ τὁ κατὰ τῆς πέριξ εfφυῶς κεμ 6 σθαι χώρας. πέμποντες ουν εἰς την ' μην συνε- 5χῶς ἐπυνθάνοντο τί δεῖ ποιεῖν, ώς ἐὰν ἐγγίσωσι τοῖς πολεμίοις, οὐ δυνησόμενοι φυγομαχεῖν, τῆς μεν χώρας καταφθειρομένης, των δὲ συμμάχων γ πάντων μετεώρων ὁντων ταῖς διανοίαις. οἱ δὲJ εβουλευσαντο μάχεσθαι και συμβαλεω τοῖς πολεμίοις. io τοῖς μεν ουν περὶ τον Γνάιον ἐπισχεῖν ἔτι διεσά-8 φησαν, αυτοὶ δὲ τους υπάτους ἐξαπεστελλον. συνέβαινε δὲ πάντας εἰς τον Αἰμίλιον ἀποβλέπειν καιπρος τοὐτον ἀπερείδεσθαι τὰς πλείστας ελπίδας διά τε την ἐκ του λοιπos βίου καλοκἀγαθίαν καὶ 15

διὰ τὸ μικροῖς πρότερον χρόνοις ἀνδρωδῶς ἄμα καὶ

συμφερόντως δοκεῖν κεχειρικέναι τον προς Ἱλλυρι- 0 ους πόλεμον. προέθεντο δε στρατοπέδοις οκτὼ διακινδυνευειν, Ο πρότερον ουδέποτ' ἐγεγόνει παρὰ Ρωμαίοις, ἐκάστου των στρατοπέδων ἔχοντος ἄν- m10 δρας εἰς πεντακισχιλίους χωρις των συμμάχων. - μαῖοι γάρ, καθό που και πρότερον εἰρήκαμεν, αείποτε τέτταρα στρατόπεδα προχειρίζονται. τὀ-στρατόπεδονJ πεζοὐς μὲν λαμβάνει περὶ τετρακισχιλίους,11 ἱππεῖς δὲ διακοσίους. ἐπὰν δέ τις ὁλοσχερεστέρα 25 προφαίνηται χρεία, τους μὲν πεζούς ἐν ἐκάστω στρατοπέδω ποιουσι περὶ πεντακισχιλίους, τους δ' Ἀ- 12 πεῖς τριακοσίους. των δὲ συμμάχων τὸ μεν των πεζῶν πλῆθος πάρισον ποιουσι τοῖς Ρωμαἱκοῖς στρατοπέδοις, τὸ δὲ των ιππέων ώς ἐπίπαν τριπλά- ω13 σιον. τούτων δὲ τοὐς ἡμίσεις τῶν συμμάχων καὶ τὰ δυο στρατόπεδα δόντες ἐκατέρω τῶν υπάτων

432쪽

L. III. BELLUΜ PUNICUΜ II. IN ITALIA. 335 ἐξαποστέλλουσιν ἐπὶ τὰς πράξεις. και τοὐς μεν l4 πλείστους αγῶνας δι ενος υπάτου και δύο στρατοπέδων καὶ τοὐ προειρημένου πλήθυυς των συμμάχων κρίνουσι, σπανίως δὲ πῆσι προς ἔνα καιρονο και προς ενα χρῶνται κίνδυνον. τότε δὲ οὐτως ἐκ- 15

πλαγεῖς ἰσαν και κατάφοβοι τὸ μέλλον ώς οὐ μόνον τέτταρσιν, ἀλλ' οκτώ στρατοπέδοις ῬωμαΓκοῖς ὁμου προήρηντο διακινδυνευειν.

Λιὸ καὶ παρακαλέσαντες τοὐς περὶ τον Αἰμί- 108 10 λιον, και προ ὀφθαλμῶν θέντες τὸ μέγεθος τῶν

εἰς ἐκάτερον τὰ μέρος ἀποβησομένων ἐκ τῆς μάχης,

ἐξαπέστειλαν, ἐντειλάμενοι σει καιρῶ κρίνειν ταδλα γενναίως καὶ τῆς πατρίδος ἀξίως. op καὶ πα- 2ραγενόμενοι προς τὰς δυνάμεις καὶ συναθροίσαντες 15 τα πλήθο την τε τῆς συγκλήτου γνώμην διεσάφησαν τοῖς πολλοῖς καὶ παρεκάλουν τα πρέποντα τοῖς παρεστῶσι καιροῖς, ἐξ αυτοπαθείας τοὐ Λευκίου διατιθεμένου τους λόγους. ἡν δε τὰ πλεῖστα 3τῶν λεγομένων προς τοίτον τείνοντα τον νοsν, τονκ υπὲρ τῶν νεωστὶ γεγονότων συμπτωμάτωw ωδε

γὰρ καὶ τῆδέ που συνέβαινε διατετράφθαι καὶ προσδεῖσθαι παραινέσεως τους πολλούς. διόπερ 4 ἐπειρῶτο συνιστάνειν ὁτι τῶν μὲν ἐν ταῖς προγεγενημέναις μάχαις ελαττωμάτων οὐχ δν οὐδὲ δεύτε- 25ρον, καὶ πλείω δ' αν εὐροι τις αἴτια, δι ἀ τοιοί- τον αυτῶν ἐξέβη τὸ τέλος, ἐπὶ δε τῶν νsν καιρῶν θοὐδεμία λείπεται πρόφασις, εὰν ἄνδρες ωσι, τουμη νικῆν τοὐς ἐχθρούς. τότε μὲν γὰρ οὐτε τοὐς θηγεμόνας ἀμφοτέρους ουδέποτε συνογωνίσθαι τοῖς 30 στρατοπέδοις, οὐτε ταῖς δυνάμεσι κεχρῆσθαι γεγυμνασμέναις, αλλὰ νεοσυλλόγοις και ἀοράτοις παντὸς δεινοῶ τό τε μέγιστον, ἐπὶ τοσοὐτον ἀγνοεῖσθαι γ

433쪽

336 L. III. BELLUM PUNICUΜ II. IN ITALIA.παρ' αυτοῖς πρότερον τα κατα τους υπεναντίους

ώστε σχεδὸν μηδ' εορακότας τους ἀνταγωνιστὰς παρατάττεσθαι καὶ συγκαταβαίνειν εἰς τοὐς ὁλοσχε-8 ρεῖς κινδύνους. οἱ μεν γὰρ περὶ τον Tρεβίαν ποταμῖν σφαλέντες, ἐκ Σικελίας τk προτεραία πα- οραγενηθέντες, ἄμα τῶ φωτὶ τρ κατὰ πόδας ημεραs παρετάξαντο ' τοῖς δὲ κατὰ Ἀρρηνίαν ἀγωνισαμένοις οὐχ οἷον πρότερον, ἀλλ' Ουδ' ἐν αυτῆτρ μάχρ συνιδεῖν ἐξεγένετο τοὐς πολεμίους διὰ

μην πάντα τἀναντία τοῖς προειρημένοις υπάρχει.

109 πρῶτον μεν γὰρ ημεῖς ἀμφότεροι πάρεσμεν ου

μόνον αυτοὶ κοινωνήσοντες ἡμῖν των κινδύνων, αλλὰ καὶ τους ἐκ τοὐ πρότερον ἔτους ἄρχοντας ετοίμους παρεσκευάκαμεν προς το μένειν και μετέχειν 152 των αυτῶν αγώνων. υμεῖς γε μην ου μόνον ἐοράκατε τοὐς καθοπλισμούς, τὰς τάξεις, τὰ πληθοτῶν πολεμίων, καὶ διαμαχόμενοι μόνον ου καθ' εκάστην ημέραν δεύτερον ἐνιαυτὸν ηδη διατε-3 λεῖτε. πάντων ουν τῶν κατὰ μέρος ἐναντίως ἐχόν- 2οτων ταῖς προγεγενημέναις μάχαις εἰκὸς καὶ τὸ τέλος 4 εναντίον ἐκβήσεσθαι τοὐ νῶν ἀγῶνος. καὶ γὰρ ἄτοπον, μῆλλον δ' ως εἰπεῖν αδύνατον, ἐν μὲν τοῖς κατὰ μέρος ἀκροβολισμοῖς ἴσους προς ἴσους συμπίπτοντας τὸ πλεῖον ἐπικρατεῖν, ὁμοs δε πάντας επαραταξαμένους, πλείους ἄντας η διπλασίους τῶν 5 ὐπεναντίων, ἐλαττωθῆναι. διόπερ, ῶ ἄνδρες, πάντων ἡμῖν παρεσκευασμένων προς τὸ νικῆν, ενὸς προσδεῖται τὰ πράγματα, της ἡμετέρας βουλησεως καὶ προθυμίας, υπὲρ ὴς ουδὲ παρακαλεῖσθαι πλείω κ6 πρέπειν υμῖν υπολαμβάνω. τοῖς μέν γε μισθοs παρά τισι στρατευομένοις η τοῖς κατὰ συμμαχίαν

434쪽

L.. III. BEL.I.UM PUNICUM II. IN ITALIA. 337υπὲρ τῶν πέλας μέλλουσι κινδυνεύειν, οις κατ' αυ- τον τον αγῶνα καιρός ἐστι δεινότατος, τα ἐκ τῶν

ἀποβαινόντων βραχεῖαν ἔχει διαφοράν, αναγκαῖος ὁ τῆς παρακλήσεως γίγνεται τρόπος οἷς δέ, καθά- το περ υμῖν νυν, οὐχ υπὲρ ετέρων, ἀλλ' υπερ σφῶναυτῶν καὶ πατρίδος καὶ γυναικῶν καὶ τέκνων ὁ κίνδυνος συνέστηκε, και πολλαπλασίαν - μετὰ ταυτα συμβαίνοντα την διαφορὰν ἔχει τῶν ἐνεστώτων αεὶ κινδύνων, ὁπομνήσεως μόνον, παρακλήσεως δ' Ουιο προσδεῖ. τίς γὰρ οὐκ ῖν βούλοιτο μάλιστα μεν νι- ουκαν ἀγωνιζόμενος, εἰ δὲ μὴ τουτ' εἴη δυνατόν, τεθνάναι πρόσθεν μαχόμενος ξ . ζῶν ἐπιδεῖν την τῶν

προειρημένων ὐβριν και καταφθοράν; διόπερ, ω 9 ἄνδρες, χωρὶς τῶν ὐπ' ἐμοὐ λεγομένων, αυτοὶ λαμ-35 βάνοντες προ οφθαλμῶν την ἐκ τοὐ λείπεσθαι καὶ τοὐ νικῶν διαφορὰν καὶ τὰ συνεξακολουθοῶντα τούτοις, οὐτως εαυτοῖς παραστήσασθε προς την μάχηνώς τῆς πατρίδος ου κινδυνευούσης νυν αὐτοῖς τοῖς στρατοπέδοις, αλλὰ τοῖς ολοις. τί γὰρ ἔτι προσθεῖσα 102ο τοῖς υποκειμένοις, ἐὰν ἄλλως πως τὰ παρόντα κριθῆ, περιγενήσεται τῶν ἐχθρῶν; πῆσαν γὰρ την αυτῆς Ιiπροθυμίαν και δύναμιν εἰς υμῆς απήρεισται, καὶ

πάσας τὰς ἐλπίδας ἔχει τῆς σωτηρίας ἐν ἡμῖν. ων 12υμεῖς αυτὴν μὴ διαψεύσητε νύν, ἀλλ' ἀπόδοτε μὲν Ψ5 τῆ πατρίδι τὰς ἀρμοζουσας χάριτας, φανερὸν δὲ πῆ-

σιν ἀνθρώποις ποιήσατε διότι καὶ τὰ πρότερον ἐλαττώματα γέγονεν ου διὰ τὸ Ῥωμαίους χείρους ἄνδρας εἶναι Καρχηδονίων, αλλὰ δι' απειρία τῶν τότε μαχομένων καὶ διὰ τὰς ἐκ τῶν καιρῶν περιστάσεις. 30 τότε μεν οὐν ταυτα καὶ τοιαῖτα παρακαλέσας ὁ Λεύ- I3κιος διαφῆκε τοὐς πολλούς.

H δ' ἐπαύριον ἀναζεύξαντες ηγον την δύναμιν 110

POLYB. HIS T. T. 22

435쪽

338 L. III. BEL,LiUΜ PUNICUM II. IN ITALIA.ου τους πολεμίους ηκουον στρατοπεδεύειν. δευτεραῖοι δ' ἐπιβαλόντες παρενέβαλον, περὶ πεντήκοντα 2 σταδίους ἀποσχόντες των πολεμίων. ὁ μὲν ουν Λευκιος, συνθεασάμενος ἐπιπέδους καὶ ψιλους οντας τους πέριξ τόπους, ουκ ἔφη δεῖν συμβάλλειν ἱππο- 5 κρατουντων των πολεμίων, ἀλλ' ἐπισπάσθαι καὶ προάγειν μῆ-λον εἰς τόπους τοιουτους ἐν οις τό πλέον ἔσται δια των πεζῶν στρατοπέδων η μάχη.3 του δὲ Γαχυ διὰ την απειρίαν ἐπὶ της ἐναντίας υπάρχοντος γνώμης, ην ἀμφισβήτησις καὶ δυσχρη- 10στία περὶ τους ηγεμόνας, ο πάντων ἐστι σφαλερώ- 4 τατον. της δ' ηγεμονίας τω Γαω καθηκουσης εἰς την ἐπιουσαν ημέραν διὰ το παρὰ μίαν ἐκ των ἐθισμῶν μεταλαμβάνειν την αρχqν τους υπάτους, ἀνα- στρατοπεδευσας προῆγε, βουλόμενος ἐγγίσαι τοῖς πο- 15λεμίοις, πολλὰ διαμαρτυρομένου καὶ κωλυοντος του 5 Λευκίου. ὁ δ' υννίβας ἀναλαβὼν τους ευζώνους καὶ τους ἱππεῖς ἀπηντα, καὶ προσπεσὼν ἔτι κατὰ πορείαν ουσι παραδόξως συνεπλέκετο, καὶ πολυν 6 ἐν αὐτοῖς ἐποιεῖτο θόρυβον. οἱ δὲ ' μαῖοι την μεν 20 πρώτην ἐπιφορὰν ἐδέξαντο, προθέμενοί τινας των ἐν τοῖς βαρέσι καθοπλισμοῖς μετὰ δὲ ταυτα τους ἀκοντιστὰς καὶ τους ιππεῖς ἐπαφέντες ἐπροτέρουν κατὰ την ἴλην συμπλοκην δια τὸ τοῖς μεν Καρχηδονίοις μηδὲν ἐφεδρευειν αξιόλογον, τοις Ῥωμαίοις 25 ἀναμεμιγμένας τοῖς ευζώνοις ὁμόσε κινδυνευειν τι - 7 νὰς σπείρας. τότε μεν ουν ἐπιγενομένης νυκτὸς ἐχωρίσθησάν πιπ' ἀλληλων, ου κατὰ την ἐλπίδα τοῖς

8 Καρχηδονίοις ἐκβάσης τῆς ἐπιθέσεως εἰς δε την

ἐπαυριον ὁ Λευκιος, ουτε μάχεσθαι κρίνων Ουτε μην ο0 ἀπάγειν ἀσφαλozς την στρατιὰν ἔτι δυνάμενος, τοῖς μὲν δυσὶ μέρεσι κατεστρατοπέδευσε παρὰ τον Αυφι-

436쪽

δον ποταμὸν καλουμενον, ἔς μόνος διαρρεῖ τον θυπεννῖνον τοὐτο δ' ἐστὶν ἔρος συνεχές, ο διείργει πάσας τὰς κατὰ την 'Ιταλίαν ρύσεις, τὰς μὲν εἰς τοTυρρηνικὸν πελαγος, τὰς δ' εἰς τον 'Aδρων ' δι' 5 ου ὐέοντα συμβαίνει τον Αυφιδον τὰς μεν πηγὰς ἔχειν ἐν τοῖς προς το Τυρρηνικὸν κλίμασι της Ἱταλίας, ποιεῖσθαι δε την ἐκβολὴν εἰς τον ,δρίαν ' τῶ 10 δε τρίτω περαν, απὰ διαβάσεως προς τὰς ἀνατολάς,

βάλετο χάρακα, τῆς μεν ἰδίας παρεμβολῆς περὶ δεκα

10 σταδίους ἀποσχών, της δὲ των υπεναντίων μικρῶπλεῖον, βουλόμενος διὰ τούτων προκαθῆσθαι μεν 12των ἐκ τῆς πέραν παρεμβολῆς προνομευόντων, ἐπικεῖσθαι δὲ τοῖς παρὰ των Καρχηδονίων.υννίβας δὲ κατὰ τον αυτὸν καιρὸν θεωρῶν ὁτι 111 15 καλεῖ τὰ πράγματα μάχεσθαι καὶ συμβάλλειν τοῖς πολεμίοις, ευλαβοροενος μὴ διατέτραπται τὸ πλῆ' - -

θος εκ του προγεγονότος ἐλαττωματος, κρίνας προσδεῖσθαι παρακλήσεως τον καιρὸν συνῆγε τοὐς πολλούς. αθροισθέντων δέ, περιβλέψαι κελεύσας πάντας 22d εἰς τοὐς πέριξ τόπους, ἡρετο τί μεῖζον ευξασθαι τοῖς θεοῖς κατὰ τοὐς παρόντας ἐδύναντο καιρούς, δοθείσης αυτοῖς ἐξουσίας, του παρὰ πολὐ των πολεμίων ἱπποκρατοῶντες ἐν τοιούτοις τόποις διακριθῆναι περὶ

των ὁλων. πάντων δὲ τὸ ρηθὲν ἐπισημηναμένων δ,, διὰ την ἐνάργειαν, Tούτου τοιγαρουν, ἔφη, πρῶτον μὲν τοῖς θεοῖς ἔχετε χάριν ' ἐκεῖνοι γὰρ ἡμῖν συγκατασκευάζοντες την νίμην εἰς τοιούτους τόπους ἡχασι

τοὐς ἐχθρούς δεύτερον δ' ἡμῖν, ὁτι καὶ μάχεσθαι δτοῖς πολεμίους συνηναγκάσαμεν, ου γὰρ ἔτι δύναν-M ται τοὐτο διαφυγεῖν, καὶ μάχεσθαι προφανῶς ἐν τοῖς ημετέροις προτερήμασι. τὸ δὲ παρακαλεῖν υμῆς νυν θδιὰ πλειόνων ευθαρσεῖς καὶ προθύμους.εἶναι προς 22.

437쪽

340 L. III. BELLUM PUNICUM II. IN ITALIA.6 τον κίνδυνον οὐδαμῶς μοι δοκεῖ καθήκειν. ἴτε μεν

γὰρ ἀπείρως διέκεισθε τῆς προς Ῥωμαίους μάτης,

εδει τοὐτο ποιεῖν, καὶ μεθ' υποδειγμάτων εγὼ προς τ υμῆς πολλοὐς διεθέμην λόγους ' ὁτε δε κατὰ τὸ συνεμχες τρισὶ μάχαις τηλικαύταις ἐξ ὁμολογουμενου νενι- Sκήκατε Ῥωμαίους, ποῖος ἄν ετι λόγος υμῖν ἰσχυρό-8 τερον παραστήσαι θάρσος αυτῶν των εργων; διὰ μὲν οὐν τῶν προ του κινδύνων κεκρατήκατε τῆς χώρας καὶ τῶν εκ ταύτης ἀγαθῶν κατὰ τὰς ἡμετέρας επαγγελίας , ἀψευστούντων ημῶν ἐν πἀσι τοῖς προς υμῆς 10 εἰρημενοις ὁ- ν αγὼν ἐνεστηκε περι τῶν πό-0 λεων καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ἀγαθῶν. ου κρατήσαντες κύριοι μεν ἔσεσθε παραχρῆμα πά ης γ ταλίας, ἀπαλλαγέντες δὲ τῶν νυν πόνων, γενόμενοι συμπάσης εγκρατεῖς τῆς Ῥωμαίων ευδαιμονίας, ηγεμόνες ἄμα ι καὶ δεσπόται πάντων γενήσεσθε διὰ ταύτης τῆς μά-

10 χης. διόπερ ουκέτι λόγων, ἀλλ' εργων εστὶν ἡ χρεία θεῶν γὰρ βουλομενων ὁσον οὐπω βεβαιώσειν ὁμω1I πέπεισμαι τὰς επαγγελίας. ταύτα δὲ καὶ τούτοις παραπλήσια διαλεχθείς, προθύμως αυτὸν ἐπισημαι- 2oνομενου τοὐ πλήθους, ἐπαινεσας καὶ δεξάμενος αυ- τῶν την ορμὴν ἀφῆκε, και παραχρῆμα κατεστρατοπέδευσε, ποιούμενος τον χάρακα παρὰ την αυτὴν πλευρὰν τοὐ ποταμοs τῆ μείζονι στρατοπεδεία τῶν

υπεναντίων. 25

132 Π δ' ἐχομένρ περι παρασκευὴν και θεραπείαν παρήγγειλε γίγνεσθαι πῶσι. τῆ δ' εξῆς παρὰ του ποταμὸν ἐξεταττε τὰ στρατόπεδα, καὶ δῆλος ὴν μά-2 χεσθαι σπεύδων τοῖς ἡπεναντίοις. ὁ δε Λεύκιος, δυσαρεστούμενος μὲν τοῖς τόποις , ορῶν δ' ὁτι τα- ωχέως ἀναγκασθήσονται μεταστρατοπεδεύειν οἱ Καρχηδονιοι διὰ τον πορισμὸν τῶν ἐπιτηδείων, εἶχε τὴν

438쪽

L. III. BELLUM PUNICUM II. IN ITALIA. 341ἡσυχίαν, ἀσφαλισάμενος ταῖς ἐφεδρείαις τὰς παρεμβολάς. υννίβας δε χρόνον ικανὸν μείνας, ουδενὸς 3ἀντεξιόντος, την μὲν λοιπην δυναμιν αυθις εἰς χύ- ρακα κατέστησε, τους δε Νομάδας ἐπαφῆκε τοῖς 5 υδρευομένοις απὸ της ἐλάττονος παρεμβολῆς. των 1δὰ Νομάδων ως προς αυτὸν τον χάρακα προσπιπτόντων και διακωλυόντων την υδρείαν, ἶ τε Γάιος ἔτι μῆλλον ἐπὶ τουτοις παρωξυνετο, τά τε πλήθη προς τον κίνδυνον ο9μζν εἰχε καὶ δυσχερῶς ἔφερε 10 τὰς υπερθέσεις. βαρυτατος γὰρ δη πῶσιν ἀνθρώποις θ

ὁ τοὐ μέλλειν γίγνεται χρόνος' ὁταν δ' ἄπαξ κριθῆ,

δ,τι αν ἡ πάσχειν πάντων των δοκουντων εἶναι δεινῶν υπομενετέον. εἰς δε την ' μην προσπεπτω- κότος ὁτι παραστρατοπεδευουσιν ἀλλήλοις καὶ συμ- 15 πλοκαι γίγνονται των προκινδυνευόντων ανὰ εκάστηνημέραν, ὀρθὴ καὶ περίφοβος ην ἡ πόλις, δεδιότων τμεν των πολλῶν τὰ μέλλον διὰ τὰ πολλάκις ἡδη

προηττῆσθαι, προορωμένων δε καὶ προλαμβανόντων τὰ συμβησόμενα ταῖς ἐννοίαις, ἐὰν σφάλλωνται τοῖς B ὁλοις. πάντα δ' ἐν τὰ παρ' αυτοῖς λόγια πῶσι τότε 8 διὰ στόματος, σημείων δε καὶ τεράτων παν μεν ἱερόν, πλα δ' - οἰκία πλήρης, ἐξ ων ευχαὶ καὶ θυσίαι και θεῶν ἱκετηρίαι και δεήσεις ἐπεῖχον την πόλιν. δεινοὶ γὰρ εν ταῖς περιστάσεσι Ῥωμαῖοι καi 0 25 θεους ἔξιλάσασθαι καὶ ἀνθρώπους καὶ μηδὲν ἀπρεπες μηδ' ἀγεννὲς ἐν τοῖς τοιουτοις καιροῖς ἡγέσθαι

των περὶ ταυτα συντελουμένων.

Ο δὲ Γάιος ἄμα τω παραλαβεῖν τη κατὰ πόδας 1l3ημέρα την αρχήν, ἄρτι τῆς κατὰ τον ῆλιον ανατολῆς 30 ἐπιφαινομένης, ἐκίνει την δυναμιν ἐξ εκατέρας ἄμα τῆς παρεμβολῆς, καὶ τοὐς μεν ἐκ του μείζονος χα- 2ρακος διαβιβάζων τον ποταμὸν ευθέως παρενέβαλε,

439쪽

342 IL III. BELLUM PUNICUM II. IN ITALIA.τους δ' ἐκ θατέρου συνάπτων τουτοις ἐπὶ την αυτὴν εὐθεῖαν ἐξέταττε, λαμβάνων πῶσι τὴν ἐπιφάνειαν δ την προς μεσημβρίαν. τους μὲν ουν των ' μαίωνιππεῖς παρ' αυτον τον ποταμὸν ἐπι τοὐ δεξιοὐ κέρατος κατέστησε, τους δε πεζοὐς συνεχεῖς τουτοις ἐπὶ ετῆς αυτῆς ευθείας ἐξέτεινε, πυκνοτέρας ἡ πρόσθεν τὰς σημαίας καθιστάνων, καὶ ποιων πολλαπλάσιον 4 τὸ βάθος ἐν ταῖς σπείραις του μετώπου ' τοὐς δὲ τῶν συμμάχων ἱππεῖς εἰς το λαιὸν κερας παρενέβαλε πάσης δε τῆς δυνάμεως προέστησε τοὐς ευζώνους 105 ἐν ἀποστάσει. ἡσαν δὲ σὐν τοῖς συμμάχοις πεζῶν μὲν εἰς οκτὼ μυριάδας, ἱππεῖς δὲ μικρῶ πλείους τῶν 6 ἐξακισχιλίων. 'Aννίβας δὲ κατὰ τον αὐτον καιρον τοὐς μὲν Βαλιαρεῖς καὶ λογχοφόρους διαβιβάσας τον ποταμὸν προεβάλετο τῆς δυνάμεως, τοὐς δὲ λοιπούς 15 ἐξαγαγὼν ἐκ τοὐ χάρακος καὶ περαιώσας κατὰ διτ- τοὐς τόπους το ρεῖθρον ἀντετάττετο τοῖς πολεμίοις. ἐτίθει δὲ ἐπ' αυτὸν μεν τον ποταμόν, ἐπὶ τῶν ευωνύμων, τοὐς Ἱβηρας και Κελτοὐς ἱππεῖς ἀντίους τοῖς τῶν ' μαίων ἱππευσι, συνεχεῖς δε τουτοις πεζοὐς 20τους ὴμίσεις τῶν ἐν τοῖς βαρέσι κα πλισμοῖς Λιβύων, εξῆς δε τοῖς εἰρημένοις Ἱβ ρας καὶ Κελτους. παρὰ δὲ τουτοις το λοιπὸν μέρος ἔθηκε τῶν Λιβυων, ἐπὶ δὲ του δεξιοὐ κέρως ἐπέταξε τους Νομαδικοὐς8 iππεῖς. ἐπεὶ δὲ πάντ ἐπὶ μίαν εὐθεῖαν ἐξέτεινε, 25 μετὰ αὐτα λαβὼν τὰ μέσα τῶν 'Ιβήρων καὶ Κελτῶν τάγματα προῆγε, καὶ τἄλλα τουτοις ἐκ του κατὰ λόγον παρίστανε ζυγουντα, μηνοειδὲς ποιῶν τὸ κυρ-s τωμα καὶ λεπτυνων το τούτων αὐτῶν σχῆμα, βουλόμενος ἐφεδρείας μὲν τάξιν ἐν τῆ μάχρ τοὐς Λίβυας ω

αὐτῶν ἔχειν, προκινδυνευσαι δὲ τοῖς Ἱβηρσι καὶ

440쪽

L. III. BELLUM PUNICUM II. IN ITALIA. 343υν δ' ὁ καθοπλισμὸς τῶν μὲν Λιβύων ῬωμαD 114κός, οῖς πάντας 'Αννίβας τοῖς ἐκ τῆς προγεγενημένης μάχης σκύλοις ἐκλέξας κατεκεκοσμήκει' τῶν 2δ' 'Uήρων καὶ Κελτῶν Ο μὲν θυρεὸς ἡν παραπλή- ε, σιος, τὰ δε ξίφη την ἐναντίαν εἶχε διάθεσιν ' τῆς 3μεν γὰρ οὐκ ἔλαττον τὸ κέντημα τῆς καταφορῆς ἴσχυε προς το βλαπτειν, η δε Γαλατικὴ μάχαιρα μίαν εἶχε

χρείαν την ἐκ καταφορῆς, καὶ ταυτην ἐξ ἀποστάσεως. ἐναλλὰξ δὲ ταῖς σπείραις αυτῶν παρατεταγ- 410 μενων, καὶ τῶν μὲν Κελτῶν γυμνῶν, τῶν δὲ 'Iβήρων λινοῖς περιπορφύροις χιτωνίσκοις κεκοσμημέρονων κατὰ τα πάτρια, ξενίζουσαν ἄμα καὶ καταπληκτικὴν συνέβαινε γίγνεσθαι την πρόσοψιν. ἡν δὲ τὸ 5 μὲν τῶν ἱππικῶν πλῆθος τὸ συμπαν τοῖς Καρχηδο-a5 νίοις εἰς μυρίους, τὰ δε τῶν πεζῶν ου πολύ πλείους τετρακισμυρίων σύν τοῖς Κελτοῖς. εἶχε δὲ τὸ μὲν οδεξιὸν τῶν ' μαίων Αἰμίλιος, τὸ δὲ ευώνυμον Γάιος, τὰ δὲ μέσα Μάρκος καὶ Γνάιος οἱ τῶ πρότερον ἔτει στρατηγοῶντες. τῶν δὲ Καρχηδονίων τὸ τ 20 μὲν ευώνυμον 'Aσδρούβας εἶχε, τὸ δε δεξιὸν -- νων' ἐπὶ δὲ τοῖς μέσοις αυτὸς ἡν υννίβας, ἔχων μεθ' εαυτοὐ Μάγωνα τον αδελφόν. βλεπούσης δὲ 8 τῆς μὲν τῶν Ῥωμαίων τάξεως προς μεσημβρίαν, ώς ἐπάνω προειπα, τῆς δὲ τῶν Καρχηδονίων προς τὰς 25 ἄρκτους, ἐκατέροις ἀβλαβῆ συνέβαινε γίγνεσθαι τὴν

κατὰ τον ῆλιον ανατολήν.

Γενομένης δὲ τῆς συμπλοκῆς τῆς πρώτης ἐκ 115

τῶν προτεταγμένων, τὰς μὲν ἀρχὰς αυτῶν τῶν εὐζώνων ἐπ ἴσης ἐν ὁ κίνδυνος, ἄμα δὲ τῶ τοὐς Ἱβη- 2M ρας καὶ Κελτοὐς ιππεῖς ἀπὰ τῶν ευωνύμων πελάσαι τοῖς ' μαίοις ἐποίουν ούτοι μάχην αληθινὴν καὶ βαρβαρικήν ' οὐ γὰρ ἡν κατὰ νόμους ἐξ ἀναστροφῆς καὶ 3