Polybii Historia edidit Ludovicus Dindorfius

401쪽

304 L. III. BELII M PUNICUM II. IN ITALIA.2 την παρώρειαν, διελθὼν τον αυλῶνα παρὰ την λίμνην, τον μὲν κατὰ πρόσωπον τῆς πορείας λόφον αυτὼς κατελάβετο, και τοὐς Ἱβηρας καὶ τοὐς ΛΩ3 βυας ἔχων ἐπ αυτοs κατεστρατοπέδευσε, τοὐς δε Βαλιαρεῖς καὶ λογχοφόρους κατὰ την πρωτοπορείαν 5 ἐκπεριάγων υπὸ τους εν δεξιὰ βουνοὐς των παρὰ τον αυλῶνα κειμένων, ἐπὶ πολῶ παρατείνας υπέ- 4 στειλε, τοὐς δ' ἱππεῖς καὶ τοὐς Κελτοὐς ομοίως τῶν εὐωνύμων βουνῶν κύκλω περιαγαγὼν παρεξέτεινε συνεχεῖς, ῶστε τοὐς ἐσχάτους εἶναι κατὰ ταυ- 10την την εἴσοδον την παρά τε την λίμνην και τὰς παρωρείας φέρουσαν εἰς τον προειρημένον τόπον. 5 υ μεν οὐν υννίβας, ταῶτα προκατασκευασάμενος τῆς νυκτὰς καὶ περιειληφὼς τον αυλῶνα ταῖς 6 ἐνέδραις, την ἡσυχίαν εἶχεν. ὁ δὲ Φλαμίνιος εῖ- 15πετο κατόπιν, σπεόδων συνάψαι τοῖς πολεμίοις κατεστρατοπεδευκὼς τῆ προτεραία προς αυτῆ τῆλίμνη τελέως ὀψὲ τῆς ἄρας, μετὰ ταὐτα τῆς ημέ- ρας ἐπιγενομένης, εὐθέως υπὸ την ἐωθινὴν ἡγε την

πρωτοπορείαν παρὰ την λίμνην εἰς τον ὐποκείμε- 2ονον αυλῶνα, βουλόμενος ἐξάπτεσθαι τῶν πολεμίων. 84 ούσης δὲ τῆς ημέρας ομιχλώδους διαφερόντως, '--τίβας ἄμα τῶ τὸ πλεῖστον μέρος τῆς πορείας εις τοναυλῶνα προσδέξασθαι καὶ συνάπτειν προς αυτὸν ήδη την τῶν ἐναντίων πρωτοπορείαν, ἀποδοὐς τὰ α συνθήματα καὶ διαπεμψάμενος προς τοὐς ἐν ταῖς ἐνέδραις, συνεπεχείρει πανταχόθεν ἄμα τοῖς πολε- 2 μίοις. οι δὲ περὶ τον Φλαμίνιον, παραδόξου γενομένης αυτοῖς τῆς ἐπιφανείας, ετι δυσσυνόπτου τῆς κατὰ τον αέρα περιστάσεως ὐπαρχούσης, καὶ θοτῶν πολεμίων κατὰ πολλοὐς τόπους ἐξ ὁπερδεξίου

καταφερομένων καὶ προσπιπτόντων, οὐχ οἷον πα-

402쪽

L. III. BELLUM PUNICUM II. IN ITALIA. 305ραβοηθεῖν ἐδυναντο πρός τι των δεομενων οἱ ταξίαρχοι καὶ χιλίαρχοι των Ῥωμαίων, ἀλλ' ουδὲ συννοῆσαι τὸ γιγνόμενον. ἄμα γὰρ οἱ μὲν κατὰ πρόσ- 3ωπον, οἱ δ' απ' ουρῆς, οἱ δ' ἐκ των πλαγίων αυ-5 τοῖς προσέπιπτον. διὰ καὶ συνέβη τους πλείστους δἐν αυτῶ τῶ τῆς πορείας σχήματι κατακοπῆναι, μὴ δυναμένους αυτοῖς βοηθεῖν, ἀλλ' ως ῖν εἰ προδεδομένους υπὸ τῆς του προεστῶτος ἀκρισίας. ἔτι θγὰρ διαβουλευόμενοι τί δεῖ πράττειν ἀπώλλυντο

10 παραδόξως. ἐν ω καιρῶ καὶ τον Φλαμίνιον αυ- 6τον δυσχρηστουμενον καὶ περικακοειτα τοῖς ὁλοις προσπεσόντες τινὲς των Κελτῶν ἀπέκτειναν. με- ἔσον Ουν τῶν Ῥωμαίων κατὰ τον αυλῶνα σχεδὰν εἰς μυρίους καὶ πεντακισχιλίους, ουτ εἴκειν τοῖς Ib παρουσιν Ουτε πράττειν ουδὲν δυνάμενοι, τοίτο δ' ἐκ τῶν ἐθισμῶν αυτο περὶ πλείστου ποιούμενοι,

τὸ μὴ φευγειν μηδὲ λείπειν τὰς τάξεις. οἱ δὲ κατὰ ηπορείαν μεταξυ τῆς λίμνης καὶ τῆς παρωρειας ἐν τοῖς στενοῖς συγκλεισθέντες αἰσχρῶς, ἔτι δὲ μἀλ-go λον ταλαιπώρως διεφθείροντο. συνωθουμενοι γὰρ sεἰς την λίμνην οἱ μεν διὰ την παράστασιν τῆς διανοίας ὁρμῶντες ἐπὶ τὸ νήχεσθαι συν τοῖς ὁπλοις ἀπεπνίγοντο, τὸ δὲ πολῶ πλῆθος μέχρι μὲν του δυνατοὐ προβαῖνον εἰς την λίμνην ἔμενε τὰς κεφαλὰς 25 αυτὰς υπὲρ τὸ υγρὸν υπερίσχον ἐπιγενομένων δὲ Ιοτῶν ἱππέων, καὶ προδήλου γενομένης απωλειας, ἐξαίροντες τὰς χεῖρας καὶ δεόμενοι ζωγρεῖν καὶ πῆ

σαν προάμενοι φωνὴν τὸ τελευταῖον οἱ μεν υπὸ τῶν πολεμίων, τινὲς δὲ παρακαλέσαντες αυτοὐς ηο διεφθάρησαν. ἐξακισχίλιοι δ' ἴσως τῶν κατὰ τον II αυλῶνα τοὐς κατὰ πρόσωπον νικήσαντες παραβοηθεῖν μεν τοῖς ἰδίοις καὶ περιίστασθαι τοὐς υπε-

403쪽

306 L. III. BEMAIM PUNICUM II. IN ITALIA.ναντίους ἡδυνάτουν, διὰ τc μηδὲν συνορῶν των γιγνομένων, καίπερ μεγάλην δυνάμενοι προς τὰ ὁλα παρέχεσθαι χρείαw ἀεὶ δε του πρόσθεν ὀρεγόμενοι,

προῆγον πεπεισμένοι συμπεσεῖσθαί τισιν, Ιως ἔλα-la θον ἐκπεσόντες προς τους ἡπερδεξίους τόπους. γε- 5νόμενοι δε επὶ των ἄκρων, καὶ της ομίχλης ξδ'

πεπτωκυίας, συνέντες το γεγονὸς ατύχημα, καὶ ποιέω ουδὲν ἔντες δυνατοὶ ετι διὰ το τοῖς ὀλοις ἐπικρατεῖν καὶ πάντα προκατέχειν ηδη τοὐς πολεμίους, συστραφεντες ἀπεχωρησαν εις τινα κώμην Ιοl4 Τυρρηνίδα. μετὰ δὲ την μάχην ἀποσταλέντος υπὰτos στρατηγοί μετὰ των γβήρων και λογχοφόρων

Μαάρβα καὶ περιστρατοπεδεύσαντος την κώμην, ποικίλης αὐτοῖς απορίας περιεστώσης, ἀποθέμενοι τὰ ὁπλα παρέδοσαν αυτοὐς υποσπονδους, ώς τευ- 15ξόμενοι της σωτηρίας. i5 α μεν οὐν περὶ τον ὀλον κίνδυνον τον γεν μενον εν Tυρρηνία Ῥωμαίοις και Καρχηδονίοις τοὐ-85 τον ἐπετελέσθη τον τρόπον. Ἀννίβας δε, προς αυτὸν ἐπαναχθέντων των ὐποσπόνδων, ομοίως δε και 2οτων ἄλλων αιχμαλώτων, συναγαγὼν πάντας, ἔντας 2 πλείους των μυρίων καὶ πεντακισχιλίων, πρῶτον μεν

διεσάφησεν ὁτι Μαάρβας οὐκ εἴη κύριος ἄνευ τῆς αυτοὐ γνώμης διδοὐς την ασφάλειαν τοῖς ὁποσπόνδοις, μετὰ δε ταλα κατογορίαν εποιήσατο ' μαίων. 253 λήξας δὲ τούτων, ὁσοι μεν ησαν Ῥωμαῖοι των εαλωκότων, διέδωκεν εἰς φυλακὴν επὶ τὰ τάγματα, τοῖς δὲ συμμάχους απέλυσε χωρὶς λύτρων ἄπαντας η εἰς την οἰκείαν, ἐπιφθεγξάμενος τον αυτὸν ὁν καιπρόσθεν λόγον ὁτι πάρεστι πολεμησων οὐκ ταλιώ- 30ταις, ἀλλα Ῥωμαίοις υπὲρ τῆς 'Iταλιωτῶν ἐλευθε θ ρίας. την δ' εαυτοὐ δύναμιν ἀνελάμβανε, καὶ των

404쪽

νεκρῶν των ἐκ της σφετέρας δυνάμεως τους ἐπιφανεστάτους ἔθαψεν, οντας εἰς τριάκοντα τον αριθμόw οι μεν γὰρ πάντες εἰς χιλίους καὶ πεντακοσίους ἔπεσον, ων ήσαν οι πλείους Κελτοί. ταυτα 65 πράξας διενοεῖτο μετὰ τἀδελφου καὶ των φλλων που καὶ πῶς δεῖ ποιεῖσθαι την ορμήν, ευθώρ-

ας δε την Ρώμην προσπεσόντος ξδη του γεγο- 7 νότος ατυχήματος, στέλλεσθαι μὲν ἡ ταπεινουν τὸ ιο συμβεβηκὸς οι προεστῶτες του πολιτευματος ἐδυνάτουν διὰ τὸ μέγεθος τῆς συμφορῆς, λέγειν δε τοῖς πολλοῖς ἡναγκάζοντο τὰ γεγονότα, συναθροίσαντες τον δῆμον εις ἐκκλησίαν. διόπερ ἄμα τω 8τον στρατηγὸν είπεῖν τοῖς ἴχλοις απὸ των ἐμβόλων i5 ὁτι Λειπόμεθα μάχy μεγάλn, τηλικαυτην συνέβη γενέσθαι διατροπὴν ῶστε τοῖς παραγενομένοις εφέκατερων των καιρῶν πολλῶ μεῖζον τότε φανῆναι τὸ γεγονὸς ἡ παρ' αυτὰν τον τῆς μάχης καιρόν. και τουτ' εἰκότως συνέβη. πολλῶν γὰρ χρόνων 920 ἄπειροι και του ρήματος καὶ του πράγματος υπάρχοντες τῆς ὁμολογουμένqς ῆττος ου μετρίως ουδε κατὰ σχημα την περιπέτειαν ἔφερον. ου μην ῆ γε l0 συγκλητος, ἀλλ' ἐπὶ του καθήκοντος ἔμενε λογι-

σμοὐ, καὶ διενοεῖτο περι του μέλλοντος πῶς καὶ τί 2A πρακτέον εκάστοις εἴη.

Κατὰ δὲ τους τῆς μάχης καιρους Γνάιος Σε- 86ρουίλιος ὁ προκαθήμενος υπατος επὶ τῶν κατ 'Αρίμινον τόπων, ουτοι δ' εἰσὶν ἐπὶ τῆς παρὰ τον 2υδρίαν πλευρὰς, ου συνάπτει τὰ Γαλατικὰ πεδία κ προς την ἄλλην 'Ιταλίαν, ου μακρὰν τῆς εἰς θάλατταν ἐκβολῆς τῶν του Πάδου στομάτων, ἀκου- 3σας εἰσβεβληκότα τον Ἀννίβαν εἰς Τυρρηνίαν ἀν- 20 ε

405쪽

308 L. III. BELLUM PUNICUM II. IN ITALIA.τιστρατοπεδεύειν τῶ Φλαμινίω, ἐπεβάλετο μεν πῶσι τοῖς στρατοπέδοις αυτὸς συνάπτειν αδυνατῶν δεδια τὸ τῆς στρατιὰς βάρος, Γάιον Κεντήνιον κατὰ σπουδὴν δοὐς τετρακισχιλίους ιππεῖς προεξαπέστειλε, βουλόμενος, εἰ δέοινθ' οἱ καιροί, προ τῆς 5

4 αυτου παρουσίας τούτους καταταχεῖν. Αννίβας δε,

μετὰ τὴν μάχην προσαγγελθείσης αὐτῶ τῆς των ὐπεναντίων βοηθείας, ἐξαποστέλλει Μαάρβαν, ἔχοντα 5- λογχοφόρους και τὸ μέρος των ιππέων. οῖ και συμπεσόντες τοῖς περὶ τον Γάιον εν αυτῆ μὲν τῆ 1οπρώτρ συμπλοκῆ σχεδὸν τοὐς ἡμίσεις αυτῶν διέφθειραν, τους δὲ λοιποὐς εἴς τινα λόφον συνδιώξαντες τῆ κατὰ πόδας ημέρα πάντας ελαβον ἡπο-6 χειρίους. ἐν δὲ τῆ μy, τριταίας ουσης τῆς κατὰ

τὴν μάχην προσαγγελίας, και μάλιστα τότε του πά- 15θους κατὰ τὴν πόλιν ώς αν εἰ φλεγμαίνοντος, ἐπιγενομένης και ταυτης τῆς περιπετείας, οὐ μόνον τὸ πλῆθος, αλλὰ και τὴν σύγκλητον αυτὴν συνέβη διατ τραπῆναι. διὸ καὶ παρέντες τὴν κατ ἐνιαυτὸν αγωγὴν τῶν πραγμάτων καὶ τὴν αἶρεσιν τῶν ἀρχόν- εο των, μειζόνως ἐπεβάλοντο βουλεύεσθαι περι τῶν ενεστώτων, νομίζοντες αυτοκράτορος δεῖσθαι στρατηγοὐ τὰ πράγματα και τοὐς περιεστῶτας καιρούς.

8 Ἀννίβας δέ, κατατεθαρρqκὼς τοῖς ὀλοις ήδη, τὸ μεν συνεγγίζειν τῆ P-ρ κατὰ τὰ παρὸν ἀπεδοκί- 25μασε τὴν δὲ χώραν ἐπιπορευόμενος ἀδεῶς ἐπόρθει, ποιούμενος τὴν πορείαν ώς ἐπὶ τον 'Aδρίαν. 9 διανύσας δὲ τήν τε τῶν πιμβρων καλουμένην χώραν καὶ τὴν τῶν Πικέντων ἐκε δεκαταῖος προς

γεγονὼς εγκρατής, ῶστε μήτ' ἄγειν μήτε φέρειν δύνασθαι τὸ στρατόπεδον τὰς ἀφελείας, πολὐ δὲ

406쪽

IL III. BEI LUM PUNICUM II. IN ITALIA. 309

πλῆθος ανθρώπων ἀπεκταγκώς κατὰ την δίοδον. II καθάπερ γὰρ ἐν ταῖς τῶν πόλεων καταλήψεσι, καὶ τότε παράγγελμά τι δεδομένον ην φονεύειν τους υποπίπτοντας τῶν ἐν ταῖς ἡλικίαις. ταῶτα δὲ ἐποίει 5 διὰ τὸ πρosπάρχον αὐτῶ μῖσος ἔμφυτον προς ωμαίους. ἐν φ καιρῶ καταστρατοπεδεύσας παρὰ τον 87Mδρίαν ἐν χώρα προς πάντα τα γεννηματα διαφερούση μεγάλην ἐποιεῖτο σπουδὴν υπὲρ της ἀναληψεως καὶ θεραπείας τῶν ἀνδρῶν, οὐχ ηττον δε καὶ 1ο τῶν Ἀπων. ώς αν γὰρ υπαίθρου τῆς παραχειμα- 2σίας γεγενημένης ἐν τοῖς κατὰ Γαλατίαν τόποις

υπό τε τοὐ φύχους καὶ τῆς ἀνηλειψίας, ἔτι δε τῆς

μετὰ ταὐτα διὰ τῶν ελῶν πορείας καὶ ταλαιπωρίας, ἐπεγεγόνει σχεδὸν ἄπασι τοῖς Ἀποις, ομοίως

i5 δὲ καὶ τοῖς ανδράσιν ὁ λεγόμενος λιμόψωρος καὶ τοιαύτη καχεξία. διὰ γενόμενος ἐγκρατὴς χώρας ευ- 3δαιμονος ἐσωματοποίησε μὲν τοὐς ῖππους, ἀνεκτήσατο δὲ τά τε σώματα καὶ τὰς ψυχὰς τῶν στρατιω τῶν μεθώπλισε δὲ τοὐς Λίβυας εἰς τον Ῥωμαῖκὸν Η τρόπον ἐκλεκτοῖς ὁπλοις, αν γεγονὼς κύριος τοσουτων σκύλων. ἐξαπέστειλε δὲ κατὰ θάλατταν ἐν οτῶ καιρῶ τούτω καὶ τους διασαφήσοντας εἰς την Καρχηδόνα περὶ τῶν γεγονότων τότε γὰρ πρῶτον ῆψατο θαλάττης, αφ' οὐ την εἰσβολὴν ἐποιήσατο την εἰς 25 Ιταλίαν. ἐφ' ok ἀκούσαντες μεγαλείως ἐχάρησαν οι 1Καρχηδόνιοι, καὶ πολλὴν ἐποιουντο σπουδὴν καὶ

πρόνοιαν υπὲρ τοὐ κατὰ πάντα τρόπον ἐπικουρεῖν

καὶ τοῖς ἐν γ ταλία καὶ τοῖς ἐν 'Iβηρία πράγμασι.Ῥωμαῖοι δὲ δικτάτωρα μὲν κατέστησαν Κόιντον οM Φάβιον, ἄνδρα καὶ φρονήσει διαφέροντα καὶ πεφυκότα καλῶς. ἔτι γοῶν ἐπεκαλοῶντο καὶ καθ'

ημῆς οἱ ταύτης τῆς οικίας Μάξιμοι, τοὐτο δ' ἐστι

407쪽

μέγιστοι, διὰ τὰς εκείνου τἀνδρὸς επιτυχίας καιτ πράξεις. ὁ δε δικτάτωρ ταύτην ἔχει την διαφορὰντων υπάτων των μεν γὰρ υπάτων ἐκατέρω δώδεκα πελέκεις ἀκολουθοῶσι, τουτω δ' εἴκοσι και8 τέτταρες, κἀκεῖνοι μεν εν πολλοῖς προσδέονται τῆς 5 συγκλήτου προς τὸ συντελεῖν τὰς ἐπιβολάς, ουτος δ' ἔστιν αυτοκράτωρ στρατηγός, ου κατασταθέντος

παραχρῆμα διαλυεσθαι συμβαίνει πάσας τὰς ἀρχὰς 9 εν τῆ μρ πλὴν των δημάρχων. ου μην αλλὰ περὶ μὲν τούτων εν ἄλλοις ἀκριβεστέραν ποιη- ioσόμεθα την διαστολήν. ἄμα δὲ τω δικτάτωρι

κατέστησαν ἱππάρχην Μάρκον Μινύκιον. ουτος δὲ τέτακται μεν υπὸ τον αυτοκράτορα, γίγνεται δ'οιον εἰ διάδοχος τῆς αρχῆς ἐν τοῖς εκείνου περι

σπασμοῖς. 15

88 υννίβας δὲ κατὰ βραχὐ μεταθεὶς την παρεμθβολὴν ἐνδιέτριβε τῆ παρὰ τον 'Aδρίαν χώρα, καὶ

τους μὲν Ἀπους ἐκλουων τοῖς παλαιοῖς οἴνοις διὰ τὸ πλῆθος ἐξεθεράπευσε την καχεξίαν αυτῶν καὶ 2 την ψώραν, παραπλησίως δὲ καὶ των ἀνδρῶν τους 2ομὲν τραυματίας ἐξυγίασε, τους δὲ λοιποὐς ευέκτας παρεσκευασε καὶ προθυμους εἰς τὰς ἐπιφερομένας 3 χρείας. διελθὼν δε καὶ καταφθείρας τήν τε Πραιτεττιανὴν καὶ τὴν ,δριανὴν ἔτι δὲ τὴν Μαρρου κίνην και Φρεντανὴν χώραν Αρμησε, ποιούμε- 264 νος τὴν πορείαν εις τὴν Ἱαπυγίαν. ἐς διηρημένης

εις τρεῖς ονομασίας, καὶ των μὲν προσαγορευομένων Θαυνίων, των δε Πευκετίων,J των δὲ Μεσ-b σαπίων, εἰς πρώτην ἐνέβαλε τὴν Λαυνίαν. αρξα- μενος δὲ ταύτης απὰ Λουκερίας, οἴσης αποικίας 6 Ρωμαίων, ἐπόρθει τὴν χώραν. μετὰ δὲ ταὐτα καταστρατοπεδεύσας περὶ τὸ καλούμενον Οἰβώνιον

408쪽

ἐπέτρεχε την υργυριππανὴν καὶ πῆσαν ἀδεῶς ελεηλατει την Θαυνίαν. ἐν ω καιρω και Φάβιος μετὰ ττην κατάστασιν θυσας τοῖς θεοις ἐξώρμησε μετὰ

του συνάρχοντος καὶ των ἐκ του καιρου καταγρα-

ο φέντων τεττάρων στρατοπέδων. συμμίξας δε ταῖς Νἀπ 'Αριμίνου βοηθουσαις δυνάμεσι περὶ την Βαυνίαν, Γνάιον μεν τον υπάρχοντα στρατηγὸν ἀπο- λυσας της κατὰ γην στρατείας ἐξαπέστειλε μετὰ παραπομπῆς εις την ' μην, ἐντειλάμενος, εάν τι 1ο κατὰ θάλατταν κινῶνται Καρχηδόνιοι, βοηθεῖν αεὶ τοῖς υποπίπτουσι καιροῖς, αυτὸς δε μετὰ του συν- 0άρχοντος παραλαβὼν τὰς δυνάμεις ἀντεστρατοπέδευσε τοῖς Καρχηδονίοις περὶ τὰς Αἴκας καλουμένας, ἀπέχων των πολεμίων περὶ πεντήκοντα στα- 15 δίους. 'Aννίβας δε συνεὶς την παρουσίαν του Φα- 89 βίου, καὶ βουλόμενος εξ ἐφοδου καταπλήξασθαtτους υπεναντίους, ἐξαγαγὼν την δυναμιν καὶ συνεγγίσας τω τῶν Ρωμαίων χάρακι παρετάξατο. χρό νον δέ τινα μείνας, ουδενὸς ἐπεξιόντος αυθις ἀνε- ο χώρησεν εἰς την εαυτου παρεμβολήν. ὁ Φα- 2βιος διεγνωκὼς μήτε παραβάλλεσθαι μήτε διακινδυνευειν, στοχάζεσθαι δε πρῶτον καὶ μάλιστα τῆς ασφαλείας τῶν υποταττομένων, ἔμενε βεβαίως επὶ τῆς διαλήψεως ταυτης. τὰς μὲν ουν ἀρχὰς κατε- 325 φρονεῖτο καὶ παρεῖχε λόγον ώς ἀποδεδειλιακὼς καὶ καταπεπληγμένος τον κίνδυνον, τω δὲ χρόνω πάντας ἡνάγκασε παρομολογῆσαι καὶ συγχωρεῖν ώς ουτε νουνεχέστερον ουτε φρονιμώτερον ουδένα δυνατὸν ὴν χρῆσθαι τοῖς τότε περιεστῶσι καιροῖς. ταχυ δε 430 καὶ τα πράγματα προσεμαρτυρησε τοῖς λογισμοῖς αυτου. καὶ τουτ' εἰκότως ἐγένετο. τὰς μὲν γὰρ .b τῶν υπεναντίων δυνάμεις συνέβαινε γεγυμνάσθαι

409쪽

μεν ἐκ τῆς πρωτης ηλικίας συνεχῶς ἐν τοῖς πολεμικοῖς, ἡγεμόνι δε χρῆσθαι συντεθραμμένω σφίσι καὶ παιδομαθεῖ περὶ τὰς ἐν τοῖς υπαίθροις χρείας,6 νενικηκέναι δὲ πολλὰς μὲν ἐν γβηρία μάχας, δε' μαίους εξῆς καὶ τους συμμάχους αυτῶν, το δε ομέγιστον ἀπεγνωκότας πάντα μίαν ἐλπίδα ἔχειν τῆς

π σωτηρίας την ἐν τω νικῆν' περὶ δε την των --ου μαίων στρατιὰν τἀναντία τουτοις υπῆρχε. διόπερ

εἰς μεν τον ὐπὲρ των ὀλων κίνδυνον ουχ οἱός τ' ἐν συγκαταβαίνειν, προδήλου τῆς ἐλαττώσεως υπαρ- ioχούσης ' εἰς δὲ τα σφέτερα προτερήματα τοῖς λογισμοῖς ἀναχωρήσας ἐν τουτοις διέτριβε καὶ διὰ του-s των ἐχείριζε τον πόλεμον. ἡν δε τα προτερήματα Ῥωμαίων ἀκατάτριπτα χορήγια και χειρῶν πλῆθος. 90 διόπερ κατὰ τους εξῆς χρόνους ἀντιπαρῆγε τοῖς πο- i5λεμίοις αεὶ καὶ τοὐς ευκαίρους προκατελάμβανε τό-2 πους κατὰ την ἐμπειρίαν. ἔχων δε κατὰ νώτου τὰς χορηγίας ἀφθόνους, ουδέποτε τοῖς στρατιώτας φίει προνομεύειν Ουδὲ χωρίζεσθαι καθάπαξ ἐκ του χάρακος , ἄθρους δ' αει καὶ συνεστραμμένους τηρῶν Ῥ3 ἐφήδρευε τοῖς τόποις καὶ καιροῖς. καὶ πολλοὐς των

πολεμίων ἀποσπωμένους ἀπο τῆς ἰδίας παρεμβολῆς

ἐπι τὰς προνομὰς διὰ το καταφρονεῖν υποχειρίους 4 ἐλάμβανε καὶ κατέφθειρε τω τοιούτω τοόπω. ταὐταδ' ἐποίει, βουλόμενος ἄμα μὲν ἀφ' ώρισμένου πλή- 2ο θους ἐλαττοὐν ἀεὶ τοὐς ὐπεναντίους, ἄμα δε τὰς των ἰδιων δυνάμεων ψυχὰς προηττημένας τοῖς ὀλοις διὰ των κατὰ μέρος προτερημάτων κατὰ βραχὐ σω-5 ματοποιεῖν καὶ προσαναλαμβάνειν. εἰς ὁλοσχερῆ δε κρίσιν ἐξ ομολόγου συγκαταβαίνειν οὐδαμῶς - 6 οἷός τ' ην. οὐ μην Μάρκω γε τω συνάρχοντι τούτων ουδεν ξρεσκε. σύμ ηφον δε τοῖς δελοις ποιων

410쪽

L. III. BELLUM PUNICUM II. IN ITALIA. 313αυτὸν τον μὲν Φάβιον κατελάλει προς πάντας, ως ἀγεννῶς χρώμενον τοῖς πράγμασι καὶ νωθρῶς, αυ-

τὸς δὲ πρόθυμος ἡν παραβάλλεσθαι καὶ διακινδυ

νεύειν.

ο οἱ δε Καρχηδόνιοι καταφθείραντες τοὐς προει- γρημένους τόπους υπερέβαλον τον Ἀπεννῖνον, καὶ κατάραντες εις την Σαυνῖτιν χώραν, ουσαν εὐδαίμονα καὶ πολλῶν χρόνων ἀπολέμητον, εν τοιαύτν περιουσία των επιτηδείων ησαν Αστε μητε χρωμέ- λο νους μήτε καταφθείροντας ἀνύειν δύνασθαι τὰς λείας. κατέδραμον δε καὶ την Οὐενεουεντανήν, ' μαίων ηαποικίαν ὐπάρχουσαν εIλον δε καὶ πόλιν Ουενουσίαν, ἀτείχιστον .οὐσαν καὶ πολλῆς καὶ παντοδαπῆς ἀποσκευῆς γέμουσαν. οἱ δὲ ' μαῖοι κατόπιν sμεν εἶποντο συνεχῶς, μιας καὶ δυοῖν ημερῶν οδὸν ἀπέχοντες, ἐγγίζειν γε μην καὶ συμπλέκεσθαι τοῖς πολεμίοις οὐχ οἷοί τε ησαν. διόπερ 'Aννίβας, ορῶν Ιοτον Φάβιον φυγομαχουντα μεν προδήλως, τοῖς δ' ὀλοις Ουκ ἐκχωροῶντα τῶν υπαίθρων, ώρμησε τολ- ' μηρῶς εις τὰ περὶ Καπύον πεδία, καὶ τούτων εἰς τον προσαγορευόμενον Φάλερνον τόπον, πεπει- Πσμένος δυοῖν θάτερον , ὴ μάχεσθαι τοὐς πολεμίους ἀναγκάσειν ξ πῶσι δῆλον ποιήσειν ὁτι κρατεῖ τῶν

ὀλων καὶ παραχωροῶσι Ῥωμαῖοι τῶν ὐπαίθρων αυ- 25 τοῖς. ου γενομένου καταπλαγείσας ξλπιζε τὰς πό- l2λεις ορμήσειν προς την απὸ Pωμαίων ἀπόστασιν.

ἔως γὰρ τότε δυσὶ μάχαις ήδη λελειμμένων αυτῶν Ι3oυδεμία πόλις ἀπέστη τῶν κατὰ την Λαλίαν προς

Λαρχηδονίους, ἀλλα διετήρουν την πίστιν, καίπερ ηο ἔνιαι πάσχουσαι κακῶς. εξ ων καὶ παρασθμήναιτ 1 αν τις την κατάπληξιν καὶ καταξίωσιν παρὰ τοῖς συμμάχοις τοὐ Ρωμαίων πολιτεύματος.