장음표시 사용
1131쪽
Actiones in Iura non solum sub expressi, sed em sub tacita bonorum 'potheca inteluuntur obligata, ut freque tibiis Dd. suffragiis exceptum inqui ut dec. con- sit. cccxlix. nu. IO. NeguZant. de pign. iiij. memb. ij. par nu. 16 I.
Forma item actionum eae libelli d. sit talis J via primo membro primae diuisionis Actionis id doceam, & sic deinceps de reliquis subintelligatur) Coram vobis iudicibus & assessoribus huius ciuitatis, agit &in iure proponit, non quidem in modum solemnis libelli, sed qualiscunque petitionis seu faeti narrationis Caius,contra & aduersus N.& quamcunque personam, pro eo& eius nomine,in iudicio legitime comparentem, breuiter dicens,quod praedictus N. licet indebite &iniuste, tenet & possidet quendam fundum in tali vel tali loco , qui adhaeret fundo Nerat ii qui quidem fundus spectauit & pertinuit, spectat & pertinet ad supra scriptum Caium Iure dominis vel quasi supplicantem seu libellantem ex
veris & legitimis titulis, vel causis, & ex eo tot tantosque fructus percipere potuisset, quos aduersarius reddere illi reacusauit. Quare didim .itus Demonstrans
1132쪽
strans petit ut vestro officio,& omni modo , Iure& forma meliori quibus potestis, per vestram sententiam definitivam declaretis ac pronuncietis, praedictum fundum pertinuisse& ad huc pertinere ad praesentem Actorem Caium, & N.
Reum condemnatum cum omnibus Iu
ris remediis ad restituendum fundum cum omnibus fructibus inde perceptis aut percipiendis compellatis. Super quibus omnibus & singulis implorat nobi-bile officium vestrum petens sibi ius&iustitiam administrari. Reliquarum specierum Actionum formas require in nostra praxi& figura iudicii seu processus, ubi abunde fatis reperies quae aliquomodo huc spectari vel desiderari videantur. Item & praeambula nostra locorum argumentandi communium lega lium profundamento totius negotii. Item praeter abbreauiatas nostras insti- . tutiones loco Erotematum. vid. In- stitutionum variam lectionem& correctionem nostram,
1133쪽
Quod cum eo qui in aliena pote-
Iustin. Imp. titui. superiori, quomodo ex contractibus vel delictis nostris pernoc metipsos factis, conueniamur.In hoc& duobus seqq.tit .cosequenter explicat qualiter ex contractibus vel delictis eorum qui in potestate nostra sunt,uel quq Iure dominii ad nos spectat, nobiscum agatur. Docendo hic depraetoriis quibusdam personalibus actionibus,quarum etiam sup. . in personam,cuduob. β. seqq. saeta est mentior quae licet
praetoriae si n i, perpetuo tamen concedu-tur, contra communem praetoriarum actionum naturam. l. Macedoniani. C.ad SC.Maced .
Earum igitur actionum quibus paretes aut domini ex negocise per filios aut seruosfacti conuenirapossunt hex enumerantur: Amo ex iussu, Exercitoria, Insitoria, Tributoria, Depeculio, De in rem Ῥeoo.Et sunt istae actiones propria cr perpetua, quamuiί actiones praeto-
1134쪽
TAB. INsΤI. LIB. IIII. lus. IMP. 23'riae communitersunt annales.
ne quibus quiὸ quaeque sit, quotvle qua
ad has actiones requirantur, cui nam dentur, contra quos, er ad quidρroponantur cum medio concludendi, videas nostram praxin; quum praesenti loco haec Turonibus sus-ficiant Iuris. In prinEipio itaque textus declaratur quod ex contractu facto per seruum ius sudomini teneatur dominus in solidum. Et quidem ista actio vocatur ex iussu quum ex negocijs factis per filios aut se , uos quibus parentes aut domini possunt
conueniri oriuntur hae sex recitatae a- 'ctiones.
Ea ad hoc quod dominus teneatur ex 'contractae serui requiritur ipsius iussus. Qui quidem iussus potest fieri,seruo, vel ipsi contrahentiat isquod iussu.s. i. Item' sinis est ut huiusmodi iussus fiat, verba nuntio, epistola sola subsicriptiove,ant, liquo a lio modo quo posseti apparere Voluntas claminia libentis.ut is quod iussitil.i. I.iussum. Disserunt, Iussus, Mandatum,nam impos tat nec itatem, oluntatem praesupponit Actio quod itissu, Exercitoria, Et in- stitoria concurrent cum actione, de peculio R de in rem verso tutius tamen est .
1135쪽
primis actionibus agere quo secundis, quia in actione depeculio & de in rem uerso est maior dissicultas probandi, ut
hic. . CaeterUm. Quando sane competunt plura reme
dia imparia tunc fatuus est qui elegit dis ficilius& dimittit facilius. nam facilior
via semper est eligenda, ad quod d. g.cae terum solet allegari. & facit etia ad hoc
in authent . qui b. mod. natui .essi c. siti. collat. vij. Ideo autem in actione depeculio, & de in rem vello est maior difficultas probandi, quam in aliis de quibus hic. quiaju actione de in rem verso oportet probare id quod receptu est versumese in rem domini. Et in actione de peculio oportet pyobare duo,scit icet seruuhabere peculium Et quod hoc peculium Ianturis: ut inde actori si Ais fieri possit, . sed lyn alijs adtionibus non sic. Nam in actione quod iussu sufficit probare quod se uus receperit pecula iam in causam ii liu cui propositus estia gu quandocunque co m pe th n t plii ra re m ed i a seu a ct i nes plures ad aliquid consequendumis ligendum esst illud quod utilius est. Ea autem utilius per quod plus consequi potest ut l. cum aliquando. & ibi glos. T. de
ribui act.Et quod actor possit utilius,& unam
1136쪽
unam electionem facere ubi competant plures actiones probatur per t. quod innaeredem.β. eligere. U.ac tribui. act. Sed una electa actione non potest ad aliam redire, nisi esset deceptus. Vt T. quodcveo. l.ied etsi Afin. Item quamuis nomina actionum no siune exprimenda in libello. vi c. dilecti. ex tr. delud. cognoscitur tamen natura actionis ex libello per narrationem & per mὀduconcludendi. ut not. Bart.l. certi condi-ictio.ff. si cert. pe Quae autem hoc tit. dicuntur de seruo, etiam intelliguntur de liberis. verunt men serui non habent priuilegium SCti Macedoniani ut liberi quo quidem S Cto constitutum est vim utuans liberis non habeat actionem contra ipsos liberos:nec contra parentes:In hoc tamen atquὸ conaueniunt: quod utrique sint in potestate, prout hic loquimur de eis: &utrique o- blig ttas in quorum potestate sunt videntur contra eos actiones. de quib. hoesiuiasilise datur exeeptio Macedoniana, se eruis minime, vi sui'. Esum spotest esse in iudicio rem eou- sensu patris, hed eruus non etiam eu consensu dominiatis. pecu.l. iiii4 si seruus.
1137쪽
cuia si lius fide iubendo obligat patrem
de peculio, se emus non obligat dominis. Vt stride fideiussoris .i seruus inscio. uia seruus potesi dari pro noxa . fias
non ut in f de noxa l. . sed vereres. Quia sileturpo fi emcncipationem levetur . deam ege istis. vi l. cum actum Ade ne-
l goc .gest edleruus post manumisione n3,l Vt l. iis. quod cum eo. Disse l Puia filius potest obligari naturaliter tar, dii a l ciuiliter propter quam obligationem potes itaq ' l detrudi in carcerem. ut inui filium l. iiii est in J bon. ccd. po' e eruuisorumpotes Obliter garinat ira teri ut l.quod alti het.sr.do
cuia filias potest habere peculiu castrem se, vel quasia entitium Nelperfectitium, sed semus bolumpr ectitiμ - si ita fias potest haberet haerede, sed er-
1138쪽
aerio insilium, hi scecasib sces at,
si talis filius sit miles vel habeat peculiu castrense, vel qua- se castrenue. l. sin. C. ad Maced . Si dicat se patremfamilias, vel . i. C. eod. Si videbatur esse paterfami l. ut quia fuit prepositis vectigalibus vel publicanis. ut F. ad Maced. l. si quis patrem. Si fuit scholaris in studio delicentia patris sui. ut T. ad Maced. l. si mul. β. quod dicitur. Si incipit soluere debitum. vi T. ad Maced. l. sed Iulianus. I.
Si illud quod recepit si versum in rem patris. viii . ad Maced. l. sed Iulianus. β. si filius. Si ab initio no sit conuersum in rem patris, postea tam e con
. nempe i uersum sit. d. l. sed. 3. sed si ab.
. Si pater fuit praesens & nocis tradixit eod. l. sed Iul. I. quail. Si pater rapeum habeat. C.ad Maced .i. fin. Sissilius famis paterfamilias agnouit debitum. ut C. ad Ma- ed. l. 'enodoxis.
1139쪽
Ipse filius insolidam Obligatur'
tuo terquam ex voto mutuo,quodmuttiusi creditor petat, exceptione Scit Macedoniani repellitur.
Illud buolutam sit, repeti no test. x er tenetis de petulis quate
nus est peculium, quod ipse filio μο
et actum peculium. De in rem versio pro eo,quod ex ν contractu in rem patris eu Nersum. Eodin ingu pater iasiis,mand uit,ratum habuit quod suus e tra bat,er tune in solidum tenetur. Exercitoria, si pater exercitor fuerit, id est,cuiu am nauis quotidiansi quassum habeat:Nam si illi nauipraepinuit filium, de eo quod eius nomine cum filio eritgestum, pater insolida
Institoria, quae paternis mercibus contra pata datur, qaoties filium alicui negociationi propter quasium duntaxat praepotuit Tributoria, quado pater silenim
suifuerilsilium de seculio negoci
1140쪽
si, in datur de his tantum mercibustar rebus peculiaribus, quibus nego- statari
TTVLVS OCTAVUS., De Noxalibus ablis libus.
Valiter conuenimur ex contractibus eorum qui sint in nostra potestate cum stip. dixerit Imp. consequenter hic adne et it qualiter conuenia murex det linis eorum. Nam utpote eae contractu serui, si id ius erat, in solidii dominus teneatur: si vero non ius serat, & is ignorate domi no contraxerit, dominus teneatur de pe- culto,& quantum versum est in rem sua,
ut & de filiis obseruatur Ita si seruus ignorante domino noxiam fecerat, S dominus damnatus suerit, permittetur illi' aut noxam, id est, id corpus, quod no cuit, seruum scilicet dare, aut litis aesti- mationem sufferre, dato autem seruo, li-' beratur dominus. Idem olim in liberis erat permissum, sed hodie prorsus delictis, ipsi sunt conueniendi. unde videas tibi hoc Schematismum seq.