장음표시 사용
11쪽
proposivisti ad imitationem , sancti epist i EAmbrosii: qui mirificus
moderator, et quasi temperato uis illius tripartitae uarietatis . In sentionis autem, quae ad chriHiani oratoris usim pertinet,materiam, iam inde primum ab initio fere nascentis et adultae ecclesiae, uberrime explicatam se perstitiebas per diuinos illos religionis noctrae inter pretes , non graecos solum, Iufimum martyrem , Sasilium, Naetaneenum Fregorium, Chrysostomum, aliosq. ueterigraecia dignos, sed perlatinos etiam in primis, prianum martyrem,Hieron umGregorium pontificem, Ambrosium, Leonem magnum, in jsq. φ- sum Augustinum: qui quattuor complexus libris eius rei tractati
Mem, ex qua promuntur rationes, et argumenta ad constituendas secras contiones,informandae ecclesiasticae rhetoricae uiam ceteris de
inceps commonstrauit, ac patefecit. Moc igitur opus, religi seme, et sapientifime Torrhomaee, sicut multis partibus perdis cile iam
Moras e ita uidebas etiam notandis animaduertendis . ueterum pametrum monimentis, ijs praesertim, in quibus ecclesiacticae eloquentiae
impressa apparent uestigia, posse istud quidem perfici, atque absilai.
I ane cum apud te confiitutum haberem, iudicares . quod mente conceperas, idem, uidelicet opus, aliquando confectum, et praecla rum quoque fore, et ei modi omnino, cuius cum tractatio omnis fugifera, tum nulla pars eius futura esset inculta: istud maximae titicurae fuit,ut comprehensa animo tuo, itus operis quasi imago, litteris exprimeretur quam Aligentissime. Osd quam rem perficiendam sil onte tua incitatus, quotidie inflammabaris uehementius ron Eudiosolum, quo mirifico accensius es ad ecclesiasticarum disi imarum propagationem, sed charitate illa in primis, qua tui egrensem narj clericos unice in Chrsto diligis. cum enim e re chrastianapublica secenseres , iam instisutis Tridentini concili' graui decreta cleris rum coilegys, tamquam uirtutum , eruditionis . sacrae Feminari ,
I t. l .r P. . . . . . . . . d. i. i. d. . ad , a
12쪽
adusium reuocari in illa ueterem sanctorum patrum eloquentiam: hoe etiam in multis,quae de eo tuo Mediolanen eminario per te, magna
pastoralis offj religione,recte assapietersa tuta sunt, optima actu duxsti,ut hoc ipse in genere clericis,qui eo loci alerentur, esset consultum
et accurate,et utiliter. iam namq. istius eloquentiae stuctum uberrimum uidebas,atque usium certe maximum . itaque sicut in rhetorico certamine,quod de re omni oratoria magnum,uariumq.sibi in lituerunt anti qui illi dicendi magictri, atque adeo alij, quasi ueteris rhetoricae artis emendatores,aetatem illos conterere, id non ualde accommodatum esse
sentiebas disiciplinarum clericalium rationibus ita deliberasti,quoniam hoc utile maxime exictimares,eosdem, cum sacrarum litterarumsudio dicendi doctrinam coniungentes,diligenter in curriculis uersari debere ecclesiasticae patrum eloquentiaesiquidem in huius facultate exercitatos eos, oratoria . illa contionandi copia instructos, quam maiores illi nostri ad diuinarum rerum sitientiam adhibuerunt, posse etiam in
telligebas, proposita theologica thesi, non subtiliter flum , hola
sicorum more, de ea disserere t, uerum etiam dicere ornate, copiosi , apteq. ad populorum intelligentiam. Sapienter, ut cetera fles, hoe salueras: sed in praeclara deliberatione adhuc deerat opus, orat rijs veterum istorum Patrum institutis , atque exemplis conformatum , et expressum, quale iste animo conceperas. Cogitas igitur de
eo conficiendo : opificem , cuius industria, sudisq. illud plane ab Dui posset, uides plane alium neminem, nisi hominem, et theologiae fientia ualde eruditum in primis, et prisiorum patrum singulari qua
dam infim tum cognitione, et ecclesiasticarum rerum do trina, atquens peritum, et in rhetoricis, politioribusq. litteris uersatum diligenter, eundem denique,cum hoc etiam ad rei agendae I lendorem,et auctor tatem maximi inter septitares,uirumgrauissimum,acsapietisimum. quartim sane omnium rerum in uno homine concurses ancipitem persiciendae rei curam asserebat . at uolente Deo,res ita optime cecidit,ut mavi o xime
13쪽
atame optabas. Proximis annis Augusinus Valerius, episeopus Vtronae, ut es amplitudinis tuae cupidisimus, tuarum . episcopalium uirtutum, quae sunt ad omnem imitationis laudem maxime insignes, imitator ludiosius, Mediolanum ad te uenit. hanc occasionem iste nactus, nihil
potius habuisti, quam ut de rhetorico ecclesiastici generis opere scribendo cum eo potissimum ageres, quem notra non modo eruditum, et diuinarum litterarum, humanarumqsudiutorensem, sed uirum plane
optimum,plenum pietatis,et omnis pastoralis o cij diligentissimum. is primo, qua est sapientia, rem facitu diffcilem uidit, nec posse perfici animaduertit, nisi multo temporiss alio, multoq. studio, nec denique nisi summo otio;quod sere nullum datur homini,dignitatem,ac munus episcopalegerenti. itaque etsi ille habuit, quamobrem hoc scribendi munus recusearet,iamens scepit quidem non inuitus. nam cum is operam umdiumq suum libenter is ijs rebus ponat,squibus si aliquid resp. christianae prodesse uidet , tum Aipropositissanctifimis, eisemq. doc imis
uiris,ualde admodum cupit, ad catholic anct.eq. religionis disciplina et praesentes exemplo, doctrina . erudire et posteros adiuuare sirit rum suorum monimentis. quasingulari ille uoluntate, tuar. in primis, quam maximi facit, auctoritate impulses ad rhetorica ecclesiasticam conseribendam, hoc opus aggressus,int praeclaresane inchoauit, sic, bene
iuuante Deo,perfecit plane egregie.Is non peruulgatam illamiae tritam rhetorum uia ecutus oe apientifimo cuique probatam rationem, eamq. ex Arctotelicis sentibus haustam, mirabiliter consectatus, in rata tam . uaris,et copiosa praeceptione,modum,id quod di cile erat, inuenit, quo tota haec ecclesia lica oratorie dicendi ratio explicaretur. 6erte multarum agnarum . rerum copia a maioribus nostris anctis doctisq. uiris,pie admodum,et erudite tradita emassubminiarata nobu ad ecclesiasticas conciones: at qua via,et ratione omnis illa docisime
suppellex posset ad rhetoricam dicendipraeceptionem, et usium accommodars, id e ueteribus, ut dixi,unim sanctus Augustinus Vtendit solum
14쪽
praeterea nemo. Non defiunt autem multi,qui theologia locos ad dial Eticorum morem distulationibus pertraZTarunt. quorum primus, ut ex historia ecclesiastica a beato ieronymo accepimus, Clemens Alexa drinus extitis,uir apprime eruditus. hunc deinde permulti secuti sunt , homines et se litate, et doctrina praecellentes: in quibus iste ipsi diuus Augustinus distulationes eas mirum in modum auxitsudias. earundem Damascenusgraece plurimum adiuuit, ac latine illas complexus Petrus Lombardus,in locos itidem communes digessi. quorumIane tractationem cum alij coplures aggresi sint ii tum maxime distulationibus grauismis,ae diuinis ita Irauit, uissingulari doctrina et pietate, sandius Thomas Aquinas. In ista igitur theologiae locorum rationesicut et
multi uersat sunt;et plurimi sane uirum istum eruditissimum anstitatisq. laude insignem, Augustinum fiunt in eo is theologicarum quaestionumgenere imitati : ita in hac rhetoricae ecclesiasticae tradendae uia, qui uel illius imitator fuerit,uel hoc saltemgrauiter conatus sit, uix pene alium inueniamus licet,praeter Epistopum Veronae, Augustinum Valeriit. non inficior tamen,e recentibus plerosque extitisse,qui hoc argumentumsibi a cribendum proposuerint sed quam longe,quam . utiliter in eo progressi sint, aliorum sit iudicium. Hic uero nocter, quiscilicet, te potissmum austore, hanc peri cilem scriptionem si cepit, propositis Hi diuini eius uiri de doctrina christiana libris, quibus quasi formam
aliqua rhetoricae ecclesiasticae ille comostrauit;quod oratori ecclesiastico aliquando usi esse psit, id omne aristotelico more erudite percurrens , distribuit prudelissime,et tradit accuratissime. Si interdum iιerbis e i in
praecipiendo breuis, at rerum comprehensione certe copiosis, eigrauis. personam enim induit non interpretis, sed austoris: e cuius uel minima praeceptione existat mmentatis,atque exercitatio do trinae maxima.
uars magnis illis uiris, qui theologi cientiam, olim a patribus 'ste, lateq. explicatam , bolastico disserendi modo,articulatim distinciteq. tracitari docuerunt, tantum debetur, quantum sane plurimum deberi,
15쪽
omnes planeficiunt: profecto fateamur necesse ea ,non parum quide deberi huic, omni laude, Omniq. honore dignismo, episeopo qui tribus his libris, quos,te in primis suadete, de rhetorica ecclesiastica costr sit, quasi uiam et rationem parauit,qua post ad usum reuocari uetus illa patrum eloquentia . Poterat fortasse hoc opus ab alijscribi, sed tantum non haberet nec laudis,nec delectationis. ut enim si clarorum uirorum imagines ab Apeste pingerentur,aut a L sippo fingerentur , magis an
mia oblectarent,magisci. oculorumstensum allicerent sic resgraues cum Dirum magnum nancisiuntur,a quo tractentur, non modo explicantur
accuratius, et praeclarius; sed uim istam discendi, insitam animis,cum uoluptate magis accendunt. Itaque opus hoc tuum, sic enim appello , Cardinalis ampU Aquia id ipsi primo mente exaedificara cum non a quouis alis confici uolueris,quam absapientissimo episcopo,cuius iamrdiu uirtus flectata est,ac nobilitata: nae ego illud perofore, et tibi, qui excogitasti,praeclarum; et opifici,a quo consiti uoluisti,gloriosium,et clericis, quorum causa conficiendum curasti, utile admodum ; et doctis omnibus , qui iam excitatam ueteris ecclesiasticae patrum eloquentie lucem at icient, non gratum modo ,sed iucundum maxime. uua sanet e cum ego primum essem i, ad eandem sium post plane confirmatus auctoritate doctissmi theologi, et grauissimi uira, F. ε orti, IVeron.e Inquisitoris qui , cum in ancipiti operis edendi cura esse
mus , non filum id fieri suasit l, sed ipse primo, te scilicet constu-
tiente , edendum curauit. quamobrem ego cum de toto opere ita
sentirem, ereditor'. e factus istius uiri iudicio, non modo uolui haec praefari 1,sed operam des, atque esseci, ut in ediolani etiam, qua in urbe operis huius quasi fundamenta primum iacta sunt, id iam V
. ronae impressium, tuo'. nomini multis de causis iure optimo dicatum, in lucem emitteretur ; i'. cum ad Dei gloriam in primis, tum ad uniuerse reipub. christianae usim.
16쪽
CLERICII MEDIO LANENSI BV s. s.
Arolo Cardinale Borrhomaeo auctore libros de rhetorica ecclesiastica tres, Augustinus Valerius Episcopus Veronae, uobis perscripsit, non enucleate solum, sed
utiliter maxime . rhetorum enim praeceptionem, non uaria, est complexus , sed quae ab Aristotele tradita, accommodari
recte potest ad optimum ecclesiastici ora
toris usum. nec uero praeceptum ullum re
liquit,quod utile iudicaret ad huius rei rationem. Ordinem praeterea in hac scriptio
ne adhibuit illius, quem sibi ad imitadum proposuerat,nobilis philosophi. quo ordine nihil excogitari potest distinctius. definiuit primo Chistiani oratoris ossicium; finem eidem proposuit; de materia diste-
17쪽
ruit; singulaq. illius genera persecutuS,CCrtas sedes offendit, unde argumenta promeretis . deinde tractauit,quae ad Christianas animi Comotiones,et singularum aetatum, ordinum q. mores pertinet. postremo qua dispositione, quo elocutionis genere sit utendum, aperuit . de imitatione etiam,quae multum momenti habet addi
Cendi laudem, grauiter praecepit; de digressionibus item egregie admodu. Quae
Uero ad Concionis Conformationes spectant, propter quas in tantum honorem ascendit eloquentia, uobis. illa diligenter exposuit, notatis antiquorum patrum
exemplis, et stiis etiam ad praeceptionem magis illustradam adhibitis. Locos item, quos usui uobis aliquando fore cesiuit, hudiose docui ut de sacrarum litterarum auci Oritate,de traditionibus, de pontificum
18쪽
sanctionibus, de concilijs,de patrum doctrina, ac de tota theologiae ratione . quid multis ' hoc in genere cum bene dicendi piaecepta uobis tradidit, tum etiam bene uiuendi. siquidem de uirtutibus christi,nis amplectendis dixit,rursusq. de uiths sugiendis. sed nolo singula persequi, quae ille multa,et gravia,et utilia his libris accurate, Copioseq. disputauit; atque ita quide,
ut adiumentum attulisse uideatur,non ru
dibus solum sed doctis,tum ad ecclesiasti
co more dicendum,tum adiudicandum.
Quare hoc uobis persuasum esse uolo, ib
bros hos, sententijs graues,erudito morbbus christianae reip acComodatos,utiles'. ad antiquς patrum eloquentiς usum reuoCandum, uobis profuturos plurimu . hoC
sane Commodum,quod certe maximum
est, a sapientissimo Cardinale, communi
19쪽
uestrum omnium passore,et parente,Uobis affertur ex industria tanti uir cui hoc singulari beneficio in perpetuum deuin-6hi estis. Itaque quantum animo Conniti
potestis,quantum labore contendere, tantum efficite, ut, Cum hoc, aliaq. Omnia
ad recte agendum subsidia uobis ab illo suppeditata sint, ne ipsi uobis defuille ui
deamini. Beneficium autem,quod in uos praeclarum Episcopus contulit, grata memoria uos prosequi Oportet. quod Omne, ut spero,assequemini industria uestra;quig
et in his libris studiose legedis magna esse
debet,etineo pene singularis,ut doctrinarum studijs uitaeq. disciplina uberem stu- istum non huic urbi solum asteratis, sed ali)s etiam locis: ubi exemploues fro posssit, bene iuuante Deo, in Omnes partes disJeminari solida illa christianae religionis pietas. Valete in Domino.
20쪽
mandam esse Ecclesiallicam Eloquentium
I NGUA , ut Lactantius Firmianus siribit , xivm uerum loqui caeperit, et uirtutem, maiestatem . velinterpretari, tum demumse ungitur munere. quandi alsa loquitur, inseo usiunon est. oratores autem saeculi, quifalsis spe argumentis , et adulationibus incautos animos decipere consiueuerunt, et insius orationibus oriam Dei propositam non habuerunt, rectius homines ad argutam copiosam . malitiam, ad blandam, seditiosamq. castiditatem, atque ad omnia uerborum linocinia instrudios, quam eloquentes, qui iam dixerit. βuod si quis contendat, tot mala non ab arte, sed a deprauata hominum natura fuisse profecta ; oratorem sic esse definitum, uirum bonum, dicendι peritum , u certe non negabit, uiris etiam bonis dicendi facultate instructis, quos admirata est antiquitas, minimefuisse propositum,ad uerissimam Christi religionem,unicam ueritatis magistram, auditores instruere, et eos ad beatam, et aeternam uitam impestere. uuare recte, aliud animo cogitans, dixit ille apud Ciceronem, disertos se uidisse quamplurimos, eloquentem uero neminem , cum,exceptis illis, qui Christum Deum aut praenunciantes, aut cognscentes, diuino stiritu adiuti, uerissimam eius religionem copiose explicaue- runt