장음표시 사용
21쪽
runt, eloquens merito appellari nemo posit. Sunt igitur colligenda , et accommodanda quaedam praecepta, quae doceant coelestem , ac sanctam eloquentiam: quorum cum sit magistra, ut es salutarium omnium praeceptorum,*onsa Christisancta mater Ecclesia, Ecclesia sicam Rhetoricam illa constituent. Hanc diuinam potius,quam humanam dicend acultatem , et si Spiritussanctussine ulla doctrina, et labore interdum solet suggerere, obseruatione tamensermonum ,
quibus sensti homines, eodem stiritu afflati, Christiano populo profu
erunt , percipi et in artem redi posse, nemo negauerit.
VTiιεM dicunt Metores eloquentiam , quia ueritatem
tuetur , et extollit, quae ignorantia iudicum, et aduersariorum calumnia depressa siccumberet: quod non solum inutile, sed etiam turpe est homini. Addunt, quia salutaria consilia
proponit, quia debitos honores uistuti tribuit,quia populorum impetus sedat, quia in communi, quotidianaq. uita maximis utilitates assere Ecclesiasticam nos eloquentiam nonsolum utilem existimamus ad ea, quae illi dixere,stia ad religionem, qua nihil melius hominia bonorum omnium largitore Deo tributum ea, inducendam, rei nendam , propagandam. Ea enim qui sunt ornatis diuinitus ad nobilissimum illud munus uocatisint i, prouincias, regna ad Christum conuertunt,iarestes extriuunt,si ditionessidant, concordiam pariunt, Igespraestribunt, confirmant, ac etiam imprimunt in animis hominum , ita ut uere sine tyrannide dominentur, et merito ministri Dei, internuntq, Meli, Chricti Iegati appellari posent.quibus nominibus ture nominantur postoli, et qui in e solico munere dicendi sine fuco, et sentatione uersantur. Euaenam
22쪽
curaum ars sit Rhetorica Ecelesiassica, O quale sit oscium
AR autem, quae Ecclesiasticam eloquentiam,christiano populo tam utilem, docet, R setorica Ecclesiastica appellatur e quae est ars sue facultas inueniendi, d ponendi,
et eloquendi ea , quae ad salutem animarum pertinent. Oratoris autem Ecclesiastici ossicium ect, ueritatem, arcanum Dei aperire populo, docere pie et innocenter uiuere, errores turpissimos,pestiferas superstitiones, prauas consiuetudines tollere, ad piam, ueram, diuianam .sapientiam , chri lianam religionem homines compellire , cognitione ueritatis, qua nullas est siuauior cibus, auditorum animos nutrire. Eius autem hic est finis propositus, persuadendo augere regnum Dei, lucrari animas Christo, ornare sanctam Ecclesiam , minuere tyrannidem Diaboli, animas, Christi pretis anguine redemptus, ad aeternam uitam , et beatitudinem excitare. Pluribus uerbis eandem fere rem exprimentibus, o cium et finem Ecclesia-fiici Oratoris explicauimus, ut teneris clericorum ingeni' consilire mus . Fore elicitas ,siue beatitudo , iucundisinum, et pulche rimum nomen, ect uirtutis praemium, bonorum omnium abundatis , in uisione ac stultione Dei posita. Euamuis autem ante obitum nemo uere beatus appetundus sit ; persticuum tamen est, beatos dici quosdam peregrinos, qui ad iter conficiendum omnibus impedimentis sunt liberi, beatos quosdam nauigantes , cum portum uident. Ita in huius uitae peregrinatione, inter rot luctus, beatos humiles, Dei prouidentiam agnostentes, et mentemsiuam inclinantes coram Deo ;beatos mites, quorum anima ea dulcedine ect praedita, ut nulla eampsit amaritudo perturbare, beatos lugentes,quibus conce a Uygratiatiehementer dolendi ob peccata, quaesunt,et ob bona,quaesieri possent, A a et mi-
23쪽
et minime sunt , beatos,iustitiam maxime utilem istam,'eximia am uirtutem amantes, quae bonitatis, aut innocentiae nomine pote a significari t, beatos misericordes, aliorum calamitatibus dolentes, eur. succurentes; item mundos corde, temperatos, castos, qui impurae libidinis tyrannide liberi, angelicam uitam incipiunt degere, uiseri Deum pulchritudinis , et omnium bonorum audiorem ; beatos
studiosis pacis , tantoq. et tam magno bono fruentes, quia nihil repugnat, quominusse ipsi regentes, in periculosi ma huius mundi pugna uincant, et dy Dei, et haeredes, coeli ti haereditate potiantum,
beatos, quos mundus uarijs modis exercet, quos uituperat, quos calumn s oppugnat, quia ueritatem diligunt, et tuentur, quia gloriam Dei quaerunt, quia prodesse hominibus exemplo iudent. uius peregrinationis nostrae beatitudines expresis uerus magi ter, et Dominus Iesius Christus: easq. explicans Ecclesia licus Orator facile δε- mon I, abit, neque in uoluptate, neque in diuitijs, neque in honoribus, neque etiam inscientia, neque demum in propriys uirtutibus, ut quidam philosophi putauerunt, costocandam esse felicitatem sola esse
bona, quae bonos homines e ciunt: bona corporis, valetudinem, pulchritudinem, et bona externa, diuitias, honores, eatenus esse bona, quatenus illis rectescimus uti. vertim quemadmodum m dicus , quamuis non sanet simper aegrotum, ea tamen appellandus bonus medicus, cum adhibuerit omnia medicamenta ad sanandum, ita feri potest prauitate huius saeculi, et peruersitate ingeniorum, ut audientes bonos concionatores, parum, aut nihil etiam prosiciant, cum ipsi tamen boni concionatores sint appellandi. auodsi oratione sua consequetur Ecclesia licus orator, ut, postquam dixerit, tacita quadam uoce loquantur inter se auditores, et commoti,ac compuncti
corde, dicant: quid ergo Iaciemus s quod beatifimo Apostolorum principi dicenti concesium edi, non minimum frustum se cepisse exse limabit.
24쪽
stimabit. Vt autem in omnibus, quae infra globum lunae continentur, quatuor genera causarum facile' edi reperire: in homine enim e cientes causas dicimus Solem, et alium hominem formam, animam ratione praeditam; materiam, corpus finem 'felicitatem. et in domoe cientem causam nominamus aedificatorem;formam figuram im*ιs domus materiam, lapides, caementa tonem, defensionem ab iniuria cru : ita , sine paulo ante explicato, effector em concionum, et bonarum omnium rerum , asitionum , et uerborum , dicimus Sanctum Spiritum, qui precibus inuocandus est i nam sine eius prae senti numine, inutile uni omnes sermones, plane mortuaesunt conciones. Hanc rem cum nouisset san tus Dominicuου, interrogatus, qua ratione, dicendo auditores in fui admirationem traheret, et tot anima3,concionibus suis,Christo lucraretur ,ea,quae dicebat,si reperire restondit in libello charitatis, in libesto Spiritus sancti .i Troximae cause ellicientes, fiunt labor , et exercitatio.'Forma in hoc est sita, ut apte, et congruenter dicatur ad populum; nam in scholis, breuiter , acute,et de rebus diffitibus agitur: ad populum uero copiose,dilucide, et de rebus in primis,ad utιlitatem animarum istestantibus, habendus enormo, ita ut concionis forma, et eloquentiae christianae uis ac summa omnium praeceptorum, quae tradimus, P. Gyuguntini uerbis sit desicribenda,ut orator Ecclesiasticiu ita dicat,ut intestigenter,
obedienter, et libenter audiatur. De materia agamus. Duplicem esse materiam huius artis: remotam , ct
M r axi Ecclesiastico oratori subiecta duplex est: re
mota, et proxima .remota continet omnia, quae ripta
fiunt, ita ut quidquid ex philosophis, poetis, historicis, oratoribus,m omni scriptorum genere excerpi potest,ad utilitatem populi
25쪽
id totum Ecclesiactico oratori,tanquam proprium,ab alijs Uurpatum, subjciatur. proxima uero materia triIus dicendi generibus comprehendi poteR, De liberativo, Demonstrativo, et Iudiciali. Deliberativum genus est, quod in suasione , et dissuasione uersatur: cuius is in utile. Demonstrativum, quod in laudatione, et uituperatione eri positum: cuiusvis es honestum. Iudiciale in accusatione, et defensione insitum: cuius finis est iustum. et tile, ut B.scribit EAmbrosius , nihil est aliud ; nisi quod confert ad uitam aeternam. Honestum sic definimus, uirtutis decorem, qui cum utilitate ita es
coniunctus, utpeparari nequeat . Iuristia eri conflans, perepetuar. uoluntas tribuendi unicuique quod sum eri: in hoc autem in primis sita es, ut agnoscatur coeli et terrae dominus, innocentiae remunerator, et celerum uindex: eius . praecepta obstruentur. Euae omnia cum ad ueram hominis felicitatem referantur ; constat fines, non perinde ac Metores, utilitatem ab honestate plerunqueseiungentes,putauerunt,
se i nobis Ariflianis distinguendos.
Genus deliberatium ad quinque eapita referriposse. ca P. V.
CVM gen i Deliberativum in bonorum suasione , et mal rum dissuasione uersitur: ad quae omnis ecclesiaHici oratoris labor, tanquam ad sinem dirigitur ; in hoc maxime studium et diligentiam ponat ut a uitist auocans populum Dei, ad
ueram pietatem, christianasq. omnes uirtutes accendat, atque in
flammet . Ea uero, quae Ecclesiasticus orator populi suadere solet, ad quinque fortasse capita,facilioris doctrinae causa,redigipossunt , ad credenda, ad Peranda, ad timenda, ad uitanda, ad agenda. quibus capitibus uniuerya fere Theologia , et tota christiane uiuendi ratio comprehenditur . nos qui clericis cribimus,quaedam attingemus, qua
26쪽
η, quae ipsis aliquam propositionum copiam psint suppeditare, pes
et ctam eorum capitum tractat ionem omittentes: ne actum a doctisi
in mis Theologis agamus ; et scopi, quem nobi proposivimus, obliti esse
a era dicet Ecclesiasticus orator credendum esse expresso insa cris litteris Dei uerbo, de quarum auctoritate alio loco dicemus. Et ut intelligat non omnia,ad salutem pertinentia, comprehendi
is expresso Dei uerbo ; legat Osij Sardinalis Garmiensis, doctissimi
li hominis,pulcherrimum ea de re libelrum. Credendos duodecim an ii culos, qui in sancto e vostolorum Symbolo continentur, proponet. ii m quorum explicatione, magnam copiam ei Aggeret aureus liber , i qui proximis annis iussu P OV. Pontificis Maximi ere editus, O- techismus Romanus. Cauebit ne ullam unquam articulum in dubium reuocare uideatur: quod nonnulli faciunt ostentatione potius , quam inficitia, aut infidelitate. distulant enim de Dei prouidentia, et argumenta multis iam seculis explosa, in medium asserunt. qui natus minime necessarius, ut periculosius, aut potius perniciosus, . non ect laudandus. Saepe Ecclesia licus orator a Frmabit duod cim articulo dei esse principia, bastes , etfundamenta christianae re- Ilionis: ita ese certa, ita indubitata ,'ita multorum martyrum san-l guine confirmata;utstultum sit, aut potius impium, eos in dubium reuocare. Proponet etiam esse e solis, et apostolicis uiris, tanquam minictris Spiritus sancti ,sidem adhibendam: admittendas sanssitis traditiones loriolorum, quas, uoces Dei, et oracula, eiusdem sensti Spiritus, quem aequalem patri, et silio adoramus, existimare christianus populus debet. Sanctam Ecclesiam matrem, et magiaram ueritatis, et stonsam Christi credendam: sanctis Conc
27쪽
Ith generalibus, quibus tantam auctoritatem tribuendam putauit beatus Fregorius , quantam Euangelictis, nimirum quia in Spir tu ancto fiunt congregata, absentiendum ; esanctu Doctoribus, si inter se constentiant. Non credendum Sathanae, perenni animarum noctrarum hocti,scelestam dogmatum nouitatemfuggerenti. non credendum eius stificipulis haereticis, puritatem catholicae fidei malitiosi, et impie contaminantibus: non credendum proprio ingenio , neque cuiuis in rebus,adsidem pertinentibus.
ET quia, ueluti Helis a comes Hemsequitur1'es, propo
net Ecclesiacticus orator, Jeranda esse omnia bona a clementissimo coeli , et terrae domino, et a patre misericordiarum Deo habere nos aduocatum Dominum Nostrum IgsUM CH Lis T UM, cuius pretiosismosanguine, a Sathanae tyrannideliberati sumus: illum pro nobu orare :sterandam esse uitam aete nam , eam . avide expecitandam, hoc e i uisionem, et fruitionem Dei, consertium Angelorum, et uitam pericula, et molectjs omnibus uacuam, coelestibus, et perpetuis bonis abundantem . cuoneat
saepe populum 'Dei, ne inani quadam fiducia se ipsi fallat siciat in
pericordem esse dominum, et iustum: fidem operibus comprobandam esse: non esse Deum ad iracundiam prouocandum, a quo innumerabilibus affectisiumus beneficjs, et in quem l eramus. Euodsi quempiam desierare sulficabitur, Feati Gugufimi uerba poterit commemorare: Res ira peccator, res'ira, ne desteres et era in eum, quem times confuge ad eum ἰ inuoca opportune, quem superbe prouocasta.
28쪽
PO RRO cum nemosciat odio an amore sit dignus; et in multis
bonarum omnium rerum auctorem, et principem Deumstendamus, proponet initium sapientiae esse timorem Domini : Deum timendum, quia,cum omnia ex nihilo secerit, uno etiam ictu eadem pote I ad nihilum redigere timendam aeternam parnamt, timendum horribilem illum Iudici, diem, timendos, aut potius homrendos cruciatus Inferni horribilem diem iudici, proponens, Dauid uerba proferet, Dein manifeste ueniet: Deus ipsi, et nonsilebit: ignis ante ipsium praeibit, et tempestas ualida: aduocabit caelum desesum , et terram cernere populum suum: et omnes, nulla habita nobilitatis, aut sicientiae ratione, flabimus ante eius tribunal ubi eum,quem patrem misericordiae noluimus agnosicere, iussum iudicem experiemur . Dicat eo die, ut Sscribit eAugustinus, futurum fletum, et stridorem dentium, ululatum, et lamentationem, et tardam ρα- nitentiam: quando movebuntur fundamenta montium, et ardelitterra,usque ad inferos deorsum: quando, te te loriolorum principe, earli ardentessoluentur, elementa ignis ardore tabe sient: quando, ut
Saluator noster ait, etiam uirtutes caelorum movebuntur quando
Sol surabitur, Luna non dabit lumen suum, etfleta cadent de caelo. Osendet deinceps nihil Inferno es posse horribilim horribilem esse priuatisnem uisionis Dei: istum esse lacum sine mensura, prose
dum sine profundo, plenum ardore, et fartore intolerabili , nullum esse ordinem, horrorem aeternum, nullam stem boni, nullam mali 1μgam
UM autem sapientia christiana in hoc maxime confictat,
ut dechnemus a malo, et faciamus bonum ; dicet in primis uitanda esse peccata, quia nos separant afonte bonitatis B Deo:
29쪽
IO DE RHETORICA ECCLES. Deo: quia illos Dei adoptiuos, silios lucis, feruossathanae , et silios
tenebrarum jaciunt quia dictinguunt nos a Chricto, qui est utia , ueritas , et uita: quia varijs modis animam nostram excruciant. Originale , quod a primo humanigeneris parente Adam in posteros transfusium est, per Taptimum tuli 1, uitari quidem non possesed Deim sericordia sublatum saepe commemorandum ; ut calamιtatu mem res, et diuini beneficiy, humilitatem diligamus . De mortalibus peccatis , quoniamsaepe sit mentio, dicet eo nomine appellari, quia mortem inferunt animae e notissimum esse istorum numerum septem esse peccata capitalia, ad quae caetera referuntur, Superbiam , Avaritiam, Inuidiam, Luxuriam, Gulam, Iram , et Accidiam.
De vitanda superbia . c Α P . x .
AD o ετ Superbiam esse appetitum excessentiae inordinatum, quae in his est posita, cum bona, quae habemus, non
accepta Deo referimus, eat. iactamus tanquam noctra; uel bona, quae non habemus, nobis arrogamin. quo in genere collocantur hypocritae fontra haec genera superbiae ita dicet Ecclesiasium orator, ut inendat nihil tam aduersari Christo, nihil minus conuenire naturae hominis, quam seperbiam. Addet ubi es superbia, ibi esse stultitiam: superbum, qui ob virtutes extollitur, de uita mori, de
sanitate aegrotare, de medicamine perire, ut S. scribit siregorius. Auditores uerbi Dei hortabitur, ut infirmitatem humanam saepe considerent, et uarias huius vitae calamitates sibi ante oculos ponant, ut ad humilitatem,reliquarum uirtutum fundamentum, citentur.
VI τANDAM esse auaritiam facile erit ossendere, cum
auaros valde detestetur Dominus, cum miserrimam uitam ducant a
30쪽
ducant cum caeteris hominibus , sibi ipsis in primis, sint Odis. Dicet immoderatam hanc habendi cupiditatem uitandam ; Domi ni esse terram, et plenitudinem eius diuitias in usu, non in possisione consistere ; iniquorum hominum usurpationes appellandas ;diuites esse mini Iros Dei, distensatores, et oeconomos, earum potissimum rerum, quas in unum coaceruaripermittit, ut fidelitatis quorundam periculumfaciat alios eleemosynis in coele lem haereditatem recipiat , alios ob tenacitatem aeternosupplicio puniat. quo loco uerba Iacobi Apostoli, si placebit, explicabit: eclite nunc diuites, plorate in miseriys quae euenient vobis: et addet uerba S. Augustini ; ab qui
augent res perituras, unde aeternas amIttant. Me vitanda Inuidia . c A P. x I I . .
IN Wi ο iAM filiam super,nae esse nemo dubitat: cum enim
doleat inuidus bonis alienis, ideo dolet, quia se illis dignum putat ..'Dicat Ecclesiasticus orator nihil boni in se habere inuid am, nisi quod cruciat inuidentes: quod etiam Isocrates scripsit. Addet ese Sathanae machinam, qua subdolus ille animarum noctrarum hostis, humano generi insidiatur, praestantia etiam ingenia invadit , uirtutes contaminat , et re tam uiuendi rationem peruertit.
Eius sororem esse detracitionem , uitiumgrauissimum ; quod oratorio quodam modo peius esse dixit Sanctus Christostomus, quam corpus occidere. occidit enim detractor, et quasi dilaniat famam , quae pluris es facienda, quam vita.
De vitanda Gula. C A P. X I I I.
DE ir io Fula, quae es inordinatus appetitus cibi , cum
dixerit, inculcet edendum,ut uiuamus ; non uiuendum,ut edamus: paucis minimis . contentam esse naturam plu-B a res