Herodotos erklärt von Heinrich Stein 3. band Buch 5. und 6

251쪽

αὶ ξης τάδε. ,, ἄνδρες Πέρσαι, ουτ αυτὰς κατηγήσομαι νόμον τόνδε ἐν υμ ιν τιθείς, παραδεξάμενός τε αυτ0 χρήσομαι. ος γὰρ ἐγὼ πυνθάνομαι των πρεσβυτερων, ου δαμά κω ῆτρεμέσαμεν, επείτε παρελάβομεν την ήγε-5 μονίην τήνδε παρὰ Μήδων, Κυρου κατελόντος ωστυάγεα. αλλὰ θεός τε οἴτω ἄγει, καὶ αυτοῖσι ὴμῖν πολλὰ επέπουσι συμφέρεται ἐπὶ τὰ ἄμεινον. τὰ μεν νυν Κυ- ρδς τε καὶ Καμβυσης πατήρ τε ὁ ἐμὼς Ἀαρεῖος κατερ-

γάσαντό τε καὶ προσεκτήσαντο εθνεα, εα πιαμ ενοισι ευ

10 ουκ αν τις λέγοι. ἐγώ δε ἐπεότε παρέλαβον τον θρόνον

οὐ γὰρ ἴδοις ἄν ἀγρῶν βροτόν, ὁστις ἄν, εἰ θεός ἄγοι, ἔκφυγεῖν

iaior Ξέρξης δὲ πάντ' ἐπωπε

- αυrῆ συνήνεικε ἐς ευτυχίην γενόμενα. 8 ff. κατεργάσαντο α κατεστρg- ραντο I 201 1). - τε καί: Zu V4 9. - ἔπεσταμένοισι - λαοι:

252쪽

τουτον, ἐφρόντιζον οκως μ η λείψομαι των πρότερον γε--μένων εν τιμὴ τἶδε μηδἐ ἐλάσσω προσκτήσομαι δύναμιν Πέρσyσι ' φροντέων δἐ ευρίσκω αμα ι ἐν κῖδος ήμῖν τε προσγινόμενον χώρην τε, της νυν ἐκτήμεθα, ουκελασσονα ουδἐ φλαυροτέρην, παμφορωτέρην δέ, αμα δἐ lbτιμωρίην τε καὶ τίσιν γινομένην. διδ ἡμέας νυν ε συνέλεξα, Da τὼ νοέω πρήσσειν ἡπερθέωμαι υμῖν. μέλ- β

μαι οσα δὴ πεποιήκασι Πέρσας τε καὶ πατέρα τον ἐμόν. ἄρατε μέν νυν καὶ Λαρεῖον ἰθυοντα στρατευε- bσθαι επὶ τους ἄνδρας τούτους. ἀλλ' ὁ μἐν τετελεύτηκε, καὶ ουκ ἐξεγένετό οι τιμωρήσασθαι ' ἐγώ δἐ υαέρτε ἐκείνου καὶ των αλλων Περσέων οὐ πρότερον παυ

σομαι πρὶν ξ ἔχω τε καὶ πυρώσω τὰς Αθήνας, οῖ γε

πρῶτα ι ἐν ἐς Σάρδις ἐλθόντες, αμα Ἀρισταγόρy του

16. δεό: Dionys a. o. las besserδιὰ δη ταυτα. denes nur noch e. 619.

253쪽

την σφετέρην ἀποβάντας, οτε Λαπές τε καὶ Ἀρταφρέ-γὶ νης ἐστρατήγεον, νδὶ ἐπίστασθέ κου πάντες. τούτων μέντοι εrνεκα ἀνάρτημαι επ' αυτοῖς στρατεύεσθαι, ἀγαθὰ δἐ ἐν αυτοῖσι τοσάδε ἀνευρίσκω λογιζόμενος' εἰ τούτους τε καὶ τοῖς τούτοισι πλοσιοχωρους καταστρεφόμε-5 Θα, οι Πέλοπος του Φρυγὰς νέμονται χώρην, γην τἱ Περσίδα ἀποδεξομεν τῶ Λιος αἰθέρι ὁμουρέουσαν. ου

γὰρ δη χώρην γε οὐδεμίαν κατόψεται ηλιος ὁμουρέουσαν Ἀ θμετερy, αλλά σφεας πάσας εγῶ ἄμα υμῖν μίαν χώρην θ σω, διου πάσης διεξελθών τῆς Ευρώπης.

10 πυνθάνομαι γὰρ ἄδε εχειν, ἀτε τινὰ πόλιν ἀνδρῶν οὐδεμίαν Οἴτε εθνος -δἐν ανθρώπων ἡπολείπεσθαι, τὰ hs is ouν τε εσται ἐλθεῖν ἐς μάχην, τούτων T- κατέλεξα ἡ πεξαραιρημένων. Ουτω οἶ τε ημὶν αἴτιοι εξουσιδὶ μυλιον ζυγὰν οἶ τε ἀναίτιοι. υμεὰ δ' ἄν μοι τάδε ποιέοντες χαρίζοισθε. ἐπεὰν υμῖν σημήνω τον χρόνον ἐς τον ἐκειν δεῖ, προθύμως πάντα τινὰ υμέων χρήσει

7. χώρην γε, Ggs. θάλασσαν.

254쪽

Hl 5 παρεῖναι ος ἄν δἐ εχων ΘΙ παρεσκευασμένον στρατῖνκάλλιστα, δώσω οι δῶρα τὰ τιμιώτaτα νομίζεται εἶναι οεν ήμετέρου. ποιητέα μέν νυν ταυτά ἐστι Ουτω ' Dα δἐμη ἰδιοβουλευειν υμ ιν δοκέω, τίθημι το πρῆγμα ἐς μέσον, γνώμην κελσων ἡμέων τον βουλόμενον ἀποφαένε-

Μετ' αὐτὰν δὴ Μαρδόνιος ἐλεγε ,,ὼ δέσποτα, ου 9μοῖνον εἶς των γενομένων Περσέων ἄριστος ἀλλα καὶ τῶν ἐσομένων, ος τά τε ἄλλα λέγων ἐπίκεο ἄριστα καιαληθέστατα, καὶ Ιωνας τοῖς ἐν Ἀ Evρώπy κατοικημένους οὐκ ἐάσεις καταγελάσαι /μiν ἐόντας αναξίους. 5καὶ γὰρ δεινὸν ἄν εἴη πρῆγμα, εἰ Σάκας ι ἐν καὶ γν-δοῖς καἰ Αἰθίοπάς τε καὶ ωσσxρέους ἄλλα τε εθνεα πολλὰ καὶ μεγάλα ἀδικήσαντα Πέρσας ουδέν, ἀλλα δυναμιν προσκτῆσθαι βουλόμενοι, καταστρεψάμενοι δούλους πομεν, Ἀλληνας δἐ υπάρξαντας ἀδικίης Ου τι - 10 μωρησόμεθα. τί δείσαντες; κοίην πλήθεος συστροφήν; κοίην δἐ χρημάτων δυναμιν; τῶν ἐπιστώμεθα μἐν την α

255쪽

Hμάχην, ἐπιστάμεθα δε την δυναμιν ἐουσαν ἀσθενέα εχομεν δἐ αυτῶν παιδας καταστρεφώμενοι, τούτους op

ἐν τy ὴμετέρy κατοικημένοι 'γωνές τε καὶ Αιολέες καὶ 5 Ἀωριέες καλέονται. ἐπειρήθην δἐ καὶ αυτὰς η δ' ἐπελαύνων ἐπὶ τους ἄνδρας τούτους υαδ πατρις του σοῖ κελευσθείς, καί μοι μέχρι Μακεδονίης ἐλάσαντι καὶ ὐλέγον ἀπολιαδντι ἐς αυτὰς Αθήνας ἀπικέσθαι Ουδεις ζν' τμύθη ἐς μάχην. καίτοι γε εώθασι Ἐλληνες, ώς πυνθάνομαι, ἀβουλότατα πολέμους Ιστασθαι υπό τε &γνωμοσύνζς καὶ σκαιότητος. ἐπεὰν γὰρ ἀλλήλοισι πόλεμον προείπωσι. ἐξευρόντες τὀ κάλλιστον χωρίον καὶ λειότα-

δύναμις ἀνδρῶν V 100 8. 113 4. VII 153 13.

ἐμάχοντο μάχην, λ 3I4 φυλόπιδα

ρὶ ἄστυ μάχην, Τhuic. I 31 θέσθαι

nen von Eleusis iand Diria. in denen die Peloponnesier den Aniener x te tertiuit ei ne Sellitia fit a Iiboten.

256쪽

μένων ουδῆ λέγω αρχήν, ἐξώλεες γὰρ δὴ γίνονται. τους χρῆν, ἐόντας ομογλωσσους, κήρυξί τε διαχρωμένους καὶ ἀγγελοισι καταλαμβάνειν τὰς διαφορὰς καὶ παντὶ μῶλλον ξ μ ῖσι - εἰ δἐ πάντως ἔδεε πολεμέειν προς 10 ἀλλήλους, ἐξευρίσκειν χρῆν τῆ εκάτεροί εἰσι δυσχειρωτότατοι, καὶ ταύτy πειρῶν. τρόπω τοίνυν ου χρηστPχλληνες διαχρεόμενοι, ἐμέο ἐλάσαντος μέχρι Μακεδονίης, Ουκ ἰλθον ἐς τούτου λόγον Αστε μάχεσθαι. σοὶ δἐ γ δὴ μέλλει τίς ὼ βασιλεὐ ἀντιώσεσθαι πόλεμον προσφέρων, ἄγοντι καὶ πλῆθος τὼ ἐκ τῆς ωσέης καὶ νέας τὰς ὰπάσας; ως μεν ἐγὼ δοκέω, ουκ ἐς τοὐτο θράσεος ον κει τὰ 'Eλλήνων πρήγματα εἰ δὴ ἄρα εγώ τε ψευ- 5χην αληθινῆν υπελάμβανον se. οἱ αρχαῖοι) ειναι κρίσιν πραὶ μά- των. y καὶ τοὐς πολέμους αλλήλοις προύλεγον καὶ τὰς μάχας, ὁ τε προθοῖντο διακινδυνεύειν, καὶ τοὐς τόπους εἰς Οἴς μέλλοιεν ἐξι ναι παραταξόμενοι. S. Di vh. I 140 Perihles von denLahonen βούλονται δὲ πυλωνμἀλλον δε λόγοις τὰ ἔγκλήματα

διαλύεσθαι. Eur. Phoen. 5 15 Eteo-kles Von spinent Briader χοῆν δ' αυτὰν οὐχ ὁπλοισι τὰς διαλλαγὰς δεIῆτερ ποιῆσαι ' παν γὰρ ἐξαιρεῖ λόγος χ καὶ σίδηρος πολεμίων δράσειεν ἄν. 9. καταλαμβάνειν - διαιρέειν VI 23 233, dirimere. Vςl. En I 467. - πανrὶ μῶλλον, quaris pο-

sind alter, uin illo te tertio Iung Euri inget en und deni rhetorischens,lelelige victite heliter Glie ter EuLiei e , das ei ne me se in das andere

257쪽

στοι τὰ πολέμια. εστω δ' ων μηδἐν ἀπείρητον αυτόματον γὰρ ουδέν, ἀλλ' απὼ πείρης πάντα ἀνθρώποισι 10 φιλέει γίνεσθαι. 10 Μαρδόνιος μεν τοσαυτα ἐπιλεηνας την Ξέρξεω γνώμην ἐπέπαυτο σιωπεόντων δἐ των ἄλλων Περσέων καιου τολμεόντων γνώμην ἀποδείκνυσθαι ἀντίην Ἀ προκειμένy, Ἀρτάβανος ο ' τάσπεος πάτρως ἐών meo, αὶ τφ δη καὶ πόσυνος ἐών ἐλεγε τάδε. , , ὁ βασιλευ, μηλεχΘεισέων μἐν γνωμέων ἀντιέων ἀλλ λῖσι Ουκ εστι τηνἀμείνω αἱρεόμενον ἐλέσθαι, αλλὰ δεῖ τη εἰρημένy χρῶ

9. Theognis 571 δόξα μεν ἀνθρώποισι κακὸν μέγα, πείρα δ' ἄριστον. Iuuiur. XV 62 πείρψ

VIII 142 μηδε υμέας Αλέξανδρος ὁ Μακεδῶν ἀναγνώσρ λεῆνας Τον

2u I 137 4. III 80 28.

258쪽

τους νομάδας καταστρέφεσθαι ἐμοί τε Ουκ ἐπείθετο, 10 στρατευσάμενός τε πολλους καὶ ἀγαθους της στρατιζς

ἀαοβαλών ἀπῆλθε. συ δἐ δ βασιλευ μέλλεις ἐπ' ανδρας

στρατεύεσθαι πολλὀν ἐ τι ἀμείνονας η Σκυθας, οῖ κατὰ θαλασσαν τε αριστοι καὶ κατὰ γζν λέγονται εἶναι. τὰ δἐ αυτοὶσι ἐ'νεστι δεινόν, Ῥέ τοι δίκαιόν ἐστι φράζειν. ευξας β,

φῖς τον Ἐλλήσποντον ἐλῶν στρατὰν διὰ τῆς Ευρώπης ἐς την Ελλάδα. καi δὴ καὶ συνήνεικέ σε τοι κατὰ γ νῆ κατὰ θάλασσαν ἐσσωθῆναι, ξ καὶ κατ ἀμφότερα ροι γὰρ ἄνδρες λέγονται εἶναι ἄλκιμοι, πουρεστι δἐ καi 5

σταθμώσασθαι, εἰ στρατιήν γε τοσαυτην συν Λάτι τε

καὶ ζάρταφρένεῖ ἐλθοῖσαν ἐς την Ἀττικὴν χώρην μουνοι Αθηναῖοι διέφθειραν. οἴκων αμφοτέρ9 σφι ἐχώρη- σε ἀλλ' ο τῆσι νηυσὶ ἐμβάλωσι καὶ νικήσαντες ναυμαχίy πλέωσι ἐς τον Ἐλλήσποντον καὶ ἐπειτα λυσωσι 10την γέφυραν, τουτο δὴ βασιλευ γίνεααι δεινδν. ἐγώ δἐ H dεμιὴ σοφ4 οἰκηί5 αυτος ταυτα συμβάλλομαι, ἀλλ'

σανον δ' ἐλθὼν παρατρίβομαιῶστε θολίβδω χρυσος vgl. li 053, 449 ευρῆσεις δέ με πῆσιν ἐπ' ἔργμασιν ῶσπερ ἄπεφθον χρυσιν ἔρυθριν ἰδεῖν rριβόμενον βασάνφ. Chilon hei I iug. I.. III ἔν λιθίναις ἀκόναις ὁ χρυσος ἐξετάζεται διδους βάσανον φανεράν ' ἐν δὲ χρυ- σέ- ἀνδρῶν ἀγαθῶν τε κακῶν νενούς ἔδωκ' ἔλεγχον. Piii l. P. X 67 πειρῶντι δὲ καὶ δρυσος ἔν βασά

esi l. v r. 22 Aυδία μὲν γὰρ λίθος μ νυει χρυσόν, '. νδρῶν δ' ἀρε-

259쪽

ouν κοτε ὐμέας ολέγου ἐδέησε καταλαβεῖν πάθος, δτε πατὴρ ὁ σὰς ζεύξας Βόσπορον τον Θρηίκιον, γεφυρώ-

5 σας δἐ ποταμὼν 'Iστρον διέβη επὶ Σκυθaς. gδτε παν-τ,ioι ἐγένοντο Σκύθαι δεόμενοι γώνων λυσαι τον πόρον, τῶσι ἐπετέτραπτο ὐ φυλακὴ των γεφυρέων του Ιστρου. καi τότε γε Ἱστιαῖος ὁ Μιλήτου τυραννος εἰ επέσπετο των αλλων τυράννων τῆ γνώμy μζdἐ ὐντιώθη, διέρ- 10 γαστο ἄν τὰ Περσέων πρῆγματα. καίτοι καὶ λόγου ἀκοDσαι δεινόν, ἐπ' ανδρί γε ἔνὶ πάντα τὰ βασιλέος δὲ πρήγματα γεγενησθαι. συ ἁν μὴ βούλευ ες ὐνδυνον μηδένα τοιουτον ἀπικέσθαι μηδεμιῆς ανάγκης εούσης, ἀλλ' ἐμοὶ πείθευ. νυν μἐν τον σύλλογον τόνδε διάλυσον αυτις δέ, δε- τοι δοκέ5, προσκεψάμενος επὶ5 σεωυτου προαγόρευε τά τοι δοκέει εἰναι ἄριστα, τὼ γὰρ εD DDλεύεσθαι κέρδος μέγιστον ευρίσκω ἐόW εἰ γὰρ. καὶ δναντιωθῆναί τι ἐθέλει, βεβούλευται ι ἐν οDδῆν εσ- σον εἶ, εσσωται δἐ υαδ τῆς τύχης τὼ βούλει μαρ ὁ δῆβοελευσάμενος οἰσχρῶς, εἴ οι τύχη ἐπίσποιτο, εἶ - 10 μα ευρηκε, ἔσσον δἐ ουδέν οι κακῶς βεβουλευται.

260쪽

21 φαντάζεσθαι, τὰ δἐ σμικρὰ οὐδέν μιν κνίζει ορῶς δεος ες οικήματα τὰ μέγιστα αἰεὶ καὶ δένδρεα τα τοιαυτα ἀποσκήπτει τὰ βέλεα φιλέει γὰρ ὁ θεος τὰ οπερέχοντα πάντα κολουειν. ουτω δὴ καὶ στρατὸς πολλὰς υαδ ὀλί- 5γου διαφθ)εἱρεται κατά τι τοιόνδε ἐπεουν σφι ὁ θεῖς

φθονήσας φύβον ἐμβάλ5 ῆ βροντήν, δι' ων ἐφθάρησαν ἀναξίως ἐωυτῶν. ου γὰρ ἐj φρονέειν μέγα ὁ θεω ἄλ-

λον ῆ ἐωυτόν. ἐπειχθῆναι μέν νυν παν πρῆγμα τίκτει Πσφάλματα, ἐκ των ζημίαι μεγάλαι φιλέουσι γίνεσθαι 'ἐν δἐ τιδι επισχεῖν ἐνεστι ἀγαθά, εἰ μη παραυτίκα ὁ -

2. φανταζεσθα , eig. adparere IV N24 9. VII 15 93, Mer in eminentem Sinite se ostentare, ' sicili pruniceiul Zur Schau stellen '; vgl. 8vρονέειν μέγα. Seit Aristoteles

vςI. I 19 2. IX 120 2 τι τοιόνδε, It 2 10 τροτῆν τινα τοιήνδε, III 1399 εὐτυχίη τις τοιήδε, VII 42 9 τινα

7. v όβον, ΙΙ in leutiing aus tias πανικόν. S. IV 203 12. VI l 43 10. Τhuic. VII 80 καὶ αὐ rota, Oιον τι- λεῖ καὶ πῆσι στρατοπέδοις μάλι-σrα δὲ τοῖς μεγίστοις φέβοι καὶ δείματα , ἐγγίγνεσθαι,: ἄλλως τε καὶ ἔν νυκτί τε καὶ διὰ πολεμίας καὶ α πὰ πολεμίων οὐ πολύ ἀπεχόντων ἐοὐσιν. ἐμπίπFει ταραχή. - βροντή: ein Boispiei III 37 i5 uni von Il. 9 7b ahguselae n. - δι' ων ἐν Θάρησαν : et v I I94 2 l. 10:. ἐπειχθῆναι - πρῆγμ ' uast in jecter Sache', Sutile est Eu