장음표시 사용
731쪽
L I A g R set N ab v s 73 Iter habeat & det inuitus. Sic de illa causa iudican dum est. Eiusdem generis hae omnes sunt: An ea manu quam quis non habeat, verberet Aut eo ne oculo quis videat quem non habet Non enim unumodo habet. Ac nonnulli quidem has captiones ita discutiunt, ut dicant,eum qui plures habeat, Vnum mὀdo etiam oculum Siquiduis aliud habere. Alij quomodo quis quid habeat,eo etiam accepisse. Dedisse enim aliquem unum tantummodo calculum, & alterum ab illo unum tum accepisse calculum. Sunt etiam qui initio disputationis interrogatio nem ita refellat, ut quod quispiam non acceperit,id eum habere posse fateantur, velut eum qui vinuri dulce acceperit, eo corrupto in acceptione acetum habere: Sed hi omnes, ut supra diximus, hora ad argumentationem, sed ad hominem explicationem reserunt, & accommodant, praesertim cum si haec vera esse explicatio, is qui contrarium daret, i non posset dissoluere. Id quod in alijs fit. vi si unum verum est, alterum falsum, & plane eodemque modo quis utrunque dici concedat,explicatio non concludet, si explicatio non concludet, nulla erit explic tio .' apropter in ijs captionibus, quae exposi tar Rint, etiam si dentur concedanturque omnia non tamen ratiocinationem conclusionemque em-ci dicimus. Atque hae etiam orationes sunt eiusdem generis. Idne quod scriptum est, aliquis scripserit scriptum autem est nunc sedere te, quae falsa est o ratio: vera autem erat, cum scriberetiar: simul igi . tur scribebatur vera , falsaque oratio. Nam veram falsamiae orationem dicere,vel opinionem esse,non rem, sed rei qualitatem modumque declarat. Eadem enim etiam in opinione manet oratio Et, an
quod discit quispiam, id est quid discit discit autem quis celeriter id , quod tarde percipitur Non enim qui id dederit, aliquid eum , sed quodammodo
732쪽
32 AR iis τοτ xt I s E L v N. . modo discere concesserit. Et illa, idne,quod aliduis si
ambulat, calcat λ ambulat autem totum diem. Sed iii. non rem ambulare illud coiicesserit,sed tempus, ca est pergit. Nec cum poculum bibit, rem quae est poculum,bibit,sed ex poculo. Itemq; illa, An quod ali' nequis scit, id vel inueniendo scit, vel distend' λ eo- sirum autem, quae scit,aliud inuenit aliud ab alio didi incit,quorum neutro utrunque continetur,sed fieri po te test,ut eorum,quae scit quispiam,& aliquid inuene- turit ipse didiceritqi ipse, & inuenerit didicerit4, ali- tu quid. Illa etiam,qua efficitur, esse hominem quen- Iddam praeter ipsum hominem,& homines, singulos, se homo enim & quicquid commune est, non rem qua cipiam, Pd qualitatem,vel comparationem, vel mo- thdum,effectionemve vel tale aliquid significati Eade ν, est eius ratio, qua quaeritur, Coriscus & Coriscus thmusicus iidem sunt, an ne diuersi Hic enim rem re declarat, ille qualitatem, itaque non est per se ne- tique ullam habet soliditatem aut eminentiam. Nam enumeratio tertii hominis non facit hominem quendam tertium, sed si concedatur,ut singuli homines,sc tertius homo aliquam rem declarare . Neque enim si Callias & homo quid significet. idcirco ho 1 mo etiam tertius. Nec quicquam interest, id ne ali- 1 quis,quod enumeratur & exponitur,non rem & substantiam fgnificare, sed qualitatem dixerit. Nam praeter multos unus quidam, veluti homo futurus test . illud igitur perspicuum est, non esse dandum id, quod communiter in omnibus dicitur deelarare aliquid,sed vel quantitatem, vel qualitatem,vel re- lationem, vel aliquid aliud generis eiusdem. Om- Inino argumentationum omnium captiones,quae ρο sverbo erunt , semper ex contrario eius unde captio . iorta est, diluentur . veluti si ex coniunctione exu istet, distinctione explicabitur, sin ex distinctione coniunctione. Rursus, si ex accentu acuto na- ilcetur,
733쪽
LIBER SECUNDUS Sscetur, in graui erit explicatio,contraque si ex gra ui,in acuto erit. Si vero homonymum verbum eam effecerit,contrarium verbum erit proferendum . vis usu veniat ut animatum esse quid dicat, ille autem neget esse proiecto id inanimatum si necesse est. Sin in animum esse quid dederis, alter autem cotra animatum esse concludat, tibi dicendum erit, te ea rem,quae vacet animo intellexisse. Similis est ambi. guorum ratio. Si autem ex similitudine verbi oriatur a contrario petenda erit explicatio. Vt in hac, Id ne det aliquis quod non habeatλ non quod no habet, sed quemadmodum non habet, veluti unu modo calculum. Et si quaeratur, An quod scientia quis comprehendit, id vel inueniendo vel discendo c5prehendit respondendum est,non quae sciat. Et, An quod pergit calcat resipondendum, non eo tempore cum calc/ti inod eodem modo de cetieris iudi candum est. l
De Diluendis accidentis arguths. Cap. IIII.
QVod autem attinet ad eas captiones,quae ex attributis rerum nascuntur, una omnium explicatio est. Nam quoniam nondum a quo 'uam Oxpositum est, quando in re ipsa vere dicatur, id quod accidentibus,& attributis couenit,&in no- pullis videtur dici, idq; confirmant qui hanc expli- .cationem inuenerunt, alia autem sunt, in quibus non necessario essici asserunt, nobi4 cevet dicedum
734쪽
73A ARISTOTELIS ELEN. est aeque de omnibus, id non necessario effici, di quid vel quale proseramus ha bere debemus. Hae
autem orationes, ex attributis & accidente omnes
oriuntur. Scis ne quid extesim quaesiturus 3 Nostin eum qui ad nos venit, aut eum qui opertus est 'statua opus tuum est an tuus canis pater an admodum pauca, pauca sunt Perspicuum est enim, 1n his omnibus non necesse esie, quae in accidente vere dicantur, ea etiam in re intelligi , praesertim cum in eas tantummodo res, quae natura, & subitalia non differunt omnia eadem cadere videantur. Aliud autem est bonu , bonum esse, & interrogandum, & eum, qui accedat opertus, accedere,& Co'riscum esse. 4ocirca non si Coriscum noui, taeum qui accedit ignoro, eundem & noui, & igno ro. Nec si h copiis est, & meum est, idcirco meuest opus,sed vel possessio, vel res et quid vis aliud. Quod idem in caeteris fit captionibus . Nonnulli autem haec disinctione interrogationis refellunt. fieri enim posse a sunt, ut idem & noscatur & i mretur, sed non eadem ex parte atq; cogitatione. Itaque eum qui venit ignorare Cotiscum ino cere , cum dicunt idem se & nosse, & rgnorare fa tentur,sed alia atque alia ratione . Atqui primum, quemadmodum iam diximus omnibus captionibus quae ex eodem vitio oriuntur,eadem: adhibenda est correctio .cui hoc loco non erit locus Siquis eand enunciationem sumat, in qua non Cognosco ve
hum, sed Sum,aut aliqua affectio modussi de pynVtur, ut si hic pater sit,& sit tuus.hVt enim in quibuidam hoc vere dicatur, fieriq; possit ut idem & noscatur,& ignoretur,at non hoc in loco. Nihilque hibet multa vitia in eadem inesse argumentatione, sed non omnis vitii declaratio, explicatio est. quippe cum aliquis possit docere, falsum conclusum es.se,n vade conclusum sic no docere veluti Zenonis
735쪽
argumentatione, qua essiciebatiir non esse motum. Itaque si quis det operam: ut Zenonem in commodo conclusa argumentatione urgeat: errabit,etias millies concludat. neque enim haec explicatio est, cum sit explicatio . explanatio cauis, cur fallast conclusio. Ergo si non concluserit quiduis , aut etiam verum aut falsiim conetur concludere ilius explanatio explicatio est. inianquam autem illud
explicandi genus in quibusdam nihil prohibet valere,tamen in his quae supra allata sunt, no valet omnino. Nam Coristum quia Coriscus est, nouit, eumque qui venit, quia venit. Et fieri potest , ut idem & noscatur,& ignoretur. reluti albus esse noscetur, & musicus esse ignorabitur.Sic enim eundequis, & nouit, & non nouit, sed non eadem ratione& cogitatione. Simili in errore versantur ij qui omnia in numeris , multa Spauca refellum. Cum eniconclusio non sequatur tamen id dicere praetermittunt, & verum conclusum esse concedunt. vel multa in numeris , vel pauca esse omnia . Quod peccatum est, vel maximum. Sunt etiam q'iambiguo conclusiones, εἰ argumenta explicent,ut dicant tuum esse patrem alit filium , aut seruunt. . Atqui si ex ambiguo nasci captio videretur,profecto, vel verbum,vel ipsa oratio multoru propria esse deberet. & hunc esse huius filium , s filii sit dominus, hemo proprie dicit, sed ex attributis personarum haec omnis est verborum collocatio.Estne hic tuus
etiam. est autem hic filius hic igitur tuus est filius Uticcidit ut hic esset & tuus & filius, sed no filius tuus Eadem est latio illius, qua aliquid malorum nuesse ostenditur. Prudentiam enim malorum esse artem. Aliquid autem esse aliquorum non ambigue dicitur, sed possessio. quod si sorte dicatur, peccatum in eo est,quoniam hominem animalium esse di
cimus, sed non piaclisioneni ac si quis ad mala
736쪽
36 An I s TOT TUIS ELEN. quasi illorum gignendi casia sit reseratur,propter malorum est, non tamen id in malis. Ita ex eo quo quodammodo est, etiam omnino videtur. Quan' ruam fieri potest fortasse, ut bonum malorum uobus modis,& ambigue,non in superiori oratio ne, sed si quis sit seruus probus improbi, immo vero ne sic quidem erit. Non enim si bonum sit,&huius sit, propterea simul huius sit bonum. Quin ne illud quidem holem esse animantium ambigue dicitur,Neq;.n .si quid interdii detracta& tacita aliqua parte significamus,id ambiguum est, quippe cupro nunciatio dimidiato versu,veluti.Musa mihi met mora,si dicamus,da mihi. Iliadam significemus.
De sex ultimorum locorum extra dictioremsblutione. Cap. V.
CAptionς ut e quae ex eo maxime . nasculus quod siquid, aut aliqua ex parte, aut alicubi aut quodamodo, aut cu aliquo collatu dicit si non omnino,ita facillime dissoluemys, si ex contra,ria oratione spectabimus; eorum ὀe quippia in conclusione vide tur. Contraria enim quae proprio quae communi nomine appellanturi & affirmantia,& negantia in eodem Oino esse non possunt , c interea utrunq; quadam ex parte , aut quodam mo do, aut cum δlio atque alio coli tum, aut hoc quadam ex parte, illud omnino nihil prohibet. Itaquq si unum quadam ex partς ltorum omnipo in eandem rem cadat, nondum reprehensio est . Idquq contraria or uoης in conclusiqnς spe indum est,
737쪽
I. 1 n ε R SE C V t DV S s TIT et autem insunt in his orationibus, fieri ne possit, ut id sit quod non est, est autem aliquid, qd non est. Similiter quod ea non erit, non enim aliruid eorum, quae sunt, futurum est. Fieri ne post, ut idem simul sancte iureto poteret fierine possit, ut idem simul eidem & credat, & non credat
Sed aliud est esse aliquid, & esse omnino, & quod
pon est, non si quippiam ess,etiam omnino est: nec si quis aliquid se iuret facturum, ut aliqua ex ea te , religiose iurat necessario. Etenim qui se peieraturum iurauit, sancte iurat ille quidem yeierans in
hac re tantummodo, i men sancte oon iurat omnino . Neς qui non habet fides credit,sed quadam ex parte credit. Similis est etiam ratist illius, menti xi eundem simul & verum dicere. Sed quia non facile cognosci perspicique potest, detne quispiam metiri plane, alterum & vere dicere. id difficile videtur , cum interim nihil prohibeat, euhdςm omnino mendaςem esse ,& quadam ex Nitς Vexacem aut veracem aliquem in re quapiam, veracem au
tem non omnino: Eodem modo de iis i quae ex ςοNp xatiopς,&ex eo, quod quadam ςη partς aliquando sit oriuntur , iudicanisum est. Omes
nim hae captiones ex eo na*untur, Sin pς valetu
do & diuitiae in bonis 3 atqui insip ienti R ei, qui nolprobe utitur, non sunt bono, in botii igitur sent, re in non boni . An valςα. posse iniciuitatς 36-
Ie est ranciderς autem potest tempus, sum etiam
non utilius N 'tius sit, idem igitur eidςm utile inutile ciniamquam nihil prohibet,id,quod omnino sit bonum Rutile, liςui nesse bono, Sitne id malum, quod prudeos; nolit 'bonum utςm prudens non vult mittore mal qm isitur id qvod bqnu. aliud est enim, bonum malum ego diςere, & bona repudiare. imilis est etiam quae det fure tractari solat argumentatio. Noa enim si fur maius sit, & su-
738쪽
Tari malum, propterea ille vult malum:sed bonum . accipere enim bonum est , & morbus malum, at
morbum respuere non est. An ius magis expetendum sit quam iniuria, & facere iuste quam iniuste at mori iniuste magis expetedum est. An sua quemque tenere aequum est 3 Quae autem aliquis de sua sententia iudicarit, si falla sint, ex Iege rata sunt, idem igitur iustum, & non iustum. Itemq; illa uter condemnandus est, is ne qui ea quae iusta sunt, commemorat in iudicio, an is qui iniusta
At aequum est eum qui iniuriam accepit, ea quae passus est accommodate exponere, quae eadem iaiusta sunt. Adhuc captiones exposui nunc quemadmodum discutiendae sint, dicam. Non si quid pati iniuria e xpetendum est,idcirco iniuria praestat pati quam iure, sed iure pati praestat omnino, aliquid autem nihil prohibet iniuria pati praestare quam iura . Itemque tenere sua quenque iustu esto ali na iniquum, & tamen iudicium hoc iustum esse nishil prohibet. ut si factum fit iudicis sententia.Non enim si quid iustum est, aut aliquo modo iustum propterea omnino iustum est . Itemque nihil pro-nibet, eorum, quae iniusta sunt atque iniqua, iussa esse expositionem. Neque enim, si qua aequum est
commemorare,ea etiam iusta esse necesse est. Sicuti nec si qua utile est dicere , idcirco utilia sunt. aQuod eodem modo de rebus iustis iudicandum est. mio circa non si ea , quae diar iniusta sunt,is,qui res iniustas commemorando vincit . ea enim dicit, quae N iustum est dicere, & iniquum ferre omnino, iis aut captionibus, q ex reprehusionis definitione existent, occurrendum erit ea ratione quam supra perscripsimus , conclusione enim cum oratione con traria, collata quemadmodum erit idem, & eadem ex parte,& cum eodem collatum, & eodem modo eodemque tempore videbimus . Quod si initia disputa
739쪽
r et Im A R C V N D V:s . 779 mirationis quaeratur, non concedendum est fieri non posse, ut idem sit duplum & non duplum, sed dandum est, non tamen eadem ratione. Id enim esset reprehendi sine controuersia. Captiones, quaei sunt ex hoc genere; sunt huiusmodi. Noritne rem, qui quanque rem qualis quaeque est nouit , itemqu*is qui ignorat λ atqui idein qui novit Coriscum, qa Coriscus sit eundem quia musicus , ignorat . eande igitur rem & nouit & ignotat. Et rursiis. An res qua tuor cubitorum magnitudine; ea,quae trium est,ma: or sit λ fieri autem potest ex trium cubitorum mangnitudine quatuor in logitudine magnitudo, & qrinatus est, minore maius est,eadem igitur res seip.nsa & maior erit,& minor. Easyero quae ex eo oriuatur quod initium disputationis petitur,vel sumituris quirespondendi partes obtinebit, sic perspicuuiit, non dare , sed vitium iudicare debet etiam si Plbabile videaturi Sin obscura illarerit. primae disipum rationis petitio, vel sumptio, ignorationem suam Hopter vitium talium disputationum ad interroga tem,ut qui minime differat, retorquebit Reprehei sol enim primae disputationis petitionem sumptio- tiemis reshuit. Deinde admonere debebit , se id det disse,no' ut eo ad quo usus sit,uteret,sed ut eius coritrarium argumentando concluderet. Iani cu eae inis cident' quae a consequentibus sumuntur, in ipsa ars gumentatione docendum erit, duplex , argument esse a consequentibus.vnu cu ex parte totum coclunditur, ut ex homine animal . volunt enim, ut hoc,
ex illo consequens est, sic illud ex illo esse. Alterutex contrario. Si enim hoc illud sequitur, illius etiai contrarium alterius contrarium sequetur. Ex qui ducta est Melissi argumentatio, si enim quod ortui est, initium habet,id quod non ortum est, & genera tussi,vult noahgbere . ita scoelum ortum nodh
740쪽
bet idem termino caret . Non ita est. contra enim argumentatio ducitur . In iis autem quae ex eo
concluduntur, quod aliquid adiunctum illud primum videndum est, an eo sublato quod adieci est , nihilo minus incommodum sequatur: deindet eo plano facto, dicendum est id datum esse a nobis. non quod ita videretur, sed disputationis gratiata autem quomodo usus est, nihil ad disputationem
pertinere. Eae vero, quibus ex multis interrogationibus una fit,initio distinguendς sunt, cum Praesertim ad interrogationem unam semel sit reseondem m. Itaque nec plura de uno, nec unum in mul eis, sed unum ex uno enunciandum ,-ueῆandu' est . vi autem in homonymis interdum utrique, interdum neutri conuenit, ut eos,qui semel de omnino ad unum rogatum respondent , incommodu nullum sequatur, Γc in his eum: multa uni , vel 'num multis conueniunt,eum, qui concedet 'ersabituribin hoc errore nulla sequetur repugnantia Cum au tem unum cadit, alterum non cadit, aut multa in multis dicuntur. & multa multis conuediunt,contraque non conueniunt in quaestionibus, tum nee concedendum est nec abnuendum . Cuiusmodi sunt orationes, in quibus si unum bonum, ab rerum malum, est verum, haec bonum esse de ma Ium. Et rursus, neque bonum, neque malum: n que enim utrunque cadit in alterum. Ita idem bonum erit & malum, & nec bonum nec malum. Et si quaeque res eadem est ipsa de sui similis, Oe a caeterris diuersa. haec aut, cum non eadem quae alia sint,
sed sui similia,& a sese diuersa,fit ut eadem res, & a se diuersiae sint,& sui dissimiles. Praeterea, si quis ρο
no malum fiat, de ex malo bonum, iam duo erue quorum duorumct inaequalium utrunq; ipsum sibi