장음표시 사용
711쪽
LIBER PRIΜVs . III tione ens.Quod semper ei propositum est,qui certandi studio disputat.Idem concludi potest ex volutatibus hominum,& perspicuis opinionibus, Non enim eadem volunt & loquuntur homines.sed cum
oratione honestissima utuntur, tum ea quae utilitatis speciem prae se ferunt, sequuntur. velut mori per decus,magis 2 iucundae vivere alui oportere,& iuste & integre vitam per inopiam agere melius , qua in opum abundantia turpiter , at contraria Pquuntur. Acis quidem qui in respondendo voluntates sequetur, ad certas & claras opiniones reuocandus derit,is autem qui has ipsas, ad incertas & obscuras. Vtroque enim modo ea quae sententijs omnium repugnant , dicat necesse est, quoniam vel de perspicuis vel de obscuris & incertis opinionibus i quentur contraria. Plurimum autem valet ad exprimendum aliquid quod sit contra opinionem omnium. Id quod Callicles in Gorgia commemorat. Atque etiam veteres omnes,ex eo quod naturae & quod legi consentaneum est, id effici putabant. Naturam enim legi repugnareo iustitiam lege honestam es.se,natura non esse. Debet igitur ei, qui naturae c6sentaneum aliquid dixerit, lex opeoni & natura ei, qui legem proferet. Vtroque enim modo aliquid dicent admirabile,& quod sententiis omnium repugnet. Hi autem verum quod naturae conMuit 2-quebantur, quod autem legi,id multitudini probatur . Perspicuum est igitur etiam illos,quemadmodum etiam huius aetatis homines,conatos esse, vel refellere eos , qui contra disputabant vel coegisse, ut aliquid quod esse contra omnium opinionem c6cederent..Sunt autem interrogationes quaedant, ad quas,si in alterutram partem respondetur admirabile quiddam existet, contraque 'piniones.ut sitne parendum sapientibus, an parenti Et sint ne ea
712쪽
A R fs T o T h L I E L E N. iniuriam praestat, an facere Compellendus alite iiis,qui contra disputat, ad ea , de quibus sapientes a multitudine dissentiunt,ita tamen.vidi quid dicat de sententia sapientum ad vulgi opinionem, sin quod vulgus probet,ad sapientum sentetias opinione si
reuocetur. Aiunt enim hi,beatum iustum esie necosario, multitudini autem non probatur, regem non esse beatum. Compellere autem ad ea,quae hoc modo non probantur, idem valet atque efficit quod ad degis & naturat repugnantiam i euocare. Nam & let vulgi est opinio,& ad naturam ac verum orationem
suam sapientes dirigunt. Ac ea quidem quae opinio nibus repugnant,ex his locis petenda sunt.
Qui temere loquuntur vehementim errant . Iuste vivere in inopia melius est quam in opibus ere diui iii, --piter vivere. Lex vulgi opinio est,er ad naturam ae verum . vi sione vara sapienισι dirigunt .
De nugarionis & Soloecismi locis. Cap. XIII.
NV0ς sequitur,ut quomodo nugari cogand so
phistae differamus.Acquid appellemus nugari iam iam diximus. Omnes auteni hae argu- .mentationes hoc ita efficere volunt, s verbum dicas,an orationem nihil interest. Duplum autem ,&
duplum simpli idε valent. Si igitur est smpli duplu, erit simpli simpli duplum Rursus,si pro duplum du- plum simpli ponat, ter dicentur, erit simpli simpliduplum. E t sit ne cupiditas voluptatis Hoc autem est appetitio voluptatis.Est igit appetitio cupiditas voluptar
713쪽
. . IBE R PR I M v s Vi 3 oluptatis voluptatis.Sunt autem eius generis carptiones in iis, litae cum aliquo conferuntur , quorumori solum genera,sed ipsa etiam cum aliquo converunturo ad unum, idemq; reseruntur, ut cupiditas alicuius cupiditas, appetitio alicuius appetiti', sc duplum alicuius duplum'.&simpli duplum dicitur. Itemq; in i js,quae in genere eorum,quae cum aliquo
conferuntur,no, numerantur,& de natura alicui dicuntur,cum interim eorum definitio naturaminis
subiectam complectatur , di uno nomine in ijs quo Tum habitus M affectiones,& siquid simile per se de
ubiectis naturis dicuntur. .Vt impar numerus est qui mediuini habet: est autem numerus impar :est igitur numeruS,nunierus,qui medium habet. Et si simitas naris est colicauitas, est autem etiam naris sima, est igitur naris naris est concalia.Sopistae autem vi dentur cogere nugari, nec cogunt interdum, propterea quod non ante quaerunt,utrum' exempli causa) duplum aliquid, an nihil per se dictum significet,&s quid significet, idem ne, an aliud. sed continuo conclunonem efficiunt, quae sequi videtur, quod nomen istum idem quod oratio valere & declarare videatur. Soloecismus autem quid sit supra dictum est. Fieri autem potest, ut is oui non iacit, soloecismum facere, & qui facit, non facere videatur . vii Levinus dixit, si venus masculinum est, naqui dicit Alinam, soloecismum quidem facit secundum illum, non videtur autem alijs. inii vero aumum videtur aut, sed soloecismu non facit. Et quo Perspicuum est, artem aliquam seloecismum fas reposse. Itaque multae orationes, quae non efficiunt quod sumitnr , soloecisinum videntur concludere. Quod fit replehensionibus. Omnes autem sum. climi ficti non veri, fere ex illo pro nomine Hoc oriuntur & existiint, cum casus nec virile , nec mu- aiebremomen,sed medium horum vel utrumque declarat.
714쪽
7 rq ARISTOT KLIS A L E N. clarat. Nam & hic virile significat,& haec muliebrerat Hoc neutrum,uult illud quidem declarare, sed tamen saepe utrunque illorum significat: Vt si quaeratur , quid sit hocin Calliope,lignum,uel Coriscus
respondeatur. Ac maris quidem &foeminini casus omnes differunt,neutrius,alij non item. QSocirca plerunque cu illud hoc datur & conceditur,liue, quasi dictum sit, concludunt, item; alium casum Pro alio.Fallax autem conclusio propterea efficitur quod illud hoc commune sit multoru casuum,quandoquidem hoc alias idem quod hic, alias quod huc efficit. Sed vicissim declarare haec debet,si cum vetabo Est coniunctum sit,hic,sin cu Esse, hunc,ut Hipponicus est,esse Hipponicum.quod de foemineis iudicandum est eodem modo, & nominibus suppellectilium, quae viriliuvi vel muliebrium inflexionem
habent. Quorum enim ο&ν extremae sunt literae, ea sola suppellectilis nominum inflexionem retinet yti λον,iden lignum,eman AKfunis.iniae autem non in eas literas desinunt,masculinorum vel foeminino Fum, quorum nonnulla ad suppellectilia referimus ut αγκος,idest uter,no me est masculini generis,o
idest letius , foeminini. Itaque in his etiam talibus nominibus eodem modo & verbum Est & Esse dissimilitudinem facient& distinctionem. Atque Gmilis est quodam modo seloecismus iis reprehensionibus,quae ex dissimilitudine: aut ex forma euenire dicuntur. ut enim in illis rebus sic in his ex verbis accidit,ut soloecismus fiat, quod homo & albus de res & nomen est. Perspicuum est igitur, dandam esse operam, ut seloecismum ex iis casibus quos ex posuimus concludamus. Ac genera quidem argu mentationum,quae certandi causa tramnturo ge-
Nerum partes modissi expositi sunt .
715쪽
Fm non solaci eontingunt ex illa pronomise boe,cum casus me masculinum, mesaemininum ,sed medium horum, vel Hrunque declarat.
: De Sophistica occultatione contra mo- -leste respondentes. Cap. XIIII.
PE agni autem interest ad occulendum, ut in
dialecticis,sic hoc in loco, quemadmodum di-iponantur ea, quae ad interrogationem perti nent . His igitur ita constitutis, deinceps sequitur, ut horum aliqua praecepta demus, Ad reprehendendum quidem multu valet prolixitas, proptera quod difficile est simul,& quasi uno aspectu multa perspi-Cere.Vt autem prolixitatem assequamus,ab ijs locis quos supra exposuimus , praesidium petendum erit. Celeritas etiam in concludendo multu potest. Qui enim tardi sun minus res prouident. Iam vero ira&disceptatio adiuuant, quonia qui aliqua pertum batione animi commoti hint, minus virium babent ad obseruanda & defendenda omnia. Ad iracundia aute impellemus,si alterum qui nobiscum disputat,& nobis iniuriam velle,facere,& nullo affici pudore docebimus.Ιa utile erit,vicissim interrogationes quaestionesq; ponere, liue ad eandem probandum,
aut refellendam,cui multa argumenta suppetant, siue in utranque partem. Sic enim fiet,ut uno tempor vel plura, vel contraria defendat. Atque ut uno verbo finiam,omnia quae valere ad occulenda argumenta dicta sunt superiore libro,ad argumetationes etiam quae certandi causa tractantur, valent plurimum. Nam & occulere latendi causa volumus, & la
tere decipiendi,atque captandi. Quod autem atri-
716쪽
L AR I STOTELIS EL EN.net ad eos,qui negant ea,quae argumentationi prodesse putant,interrogandi sunt a nobis per negationem,quasi contrarium efficere velimus, aut etiam,traque pars simul & ex aequo quaerendo ponenda est. Cum enim dubium est & obscuru, quid sumere velimus,minus ij,qui contra disputant,proteriti t. Iam vero si quis quasi membratim concedat res singulas perinductione, pe id,an in toto genere vere dicatur, non est rogandus, sed id quasi datum sit, accipiendum est. Interdum enim illi se dedisse hoc ipsum putant,& auditoribus videntur propter i ductionis recordationem, quasi illa non frustra&temere rogata sint, in quibus etiam totum genus
non significatur, & appellatur ullo nomine, similibtudine utendum erit quoad res postulabit, propterea quod saepe latet & obscura est similitudo. Vt utem sumamus propositionem, contrarium per co- parationem quaerere debemus. veluti,si concluden dum sit, patri in omnibus parendum esse, utrum in omnibus parentibus parendum sit, an in omnibus non parendum λ& illud saepe,fint ne multa concedenda, an pauca Multa enim potius,si quidem ne eesse est tribuenda parentibus videbuntur. Contraria enim inter se comparata atque composita, maiora & magna ,& deteriora & meliora homini. hus videntur. Atque etiam cauillatio eorum, qui
interrogant, facie plerunque ut ijs, qui contra disputant, refelli vel maxim g videantur, propterea quod cum nihil effecerint, & concluserint, tamen non vocant in quaestionem id quod extremum & coclusum fuit,sed quasi concluserint, ita concludunt:
Non igitur hoc& illud. Illud etiam fallax&cDptiolam est, proposita re admirabili, & quae sit contra opinionem omnium, velle id quod videatur re
sponderi proposito eo initio dilputationis, quod probetur, de ijs quorum ea vis sit,quaerere hoc
717쪽
LIBER P RI, V s . 7Iγα G. Ubi ne videtur 3 Si enim in ijs sit interrogatio. ex quibus conclusio efficitur certe vel reprehendat, alto,vel concedat id si sentent ijs repugnet, necesset est. St. n. dederit, reprehendetur, si non dederit, neq; id probabile dixerit, aliquid quod sit cotra opinio 'nem omnium, dabit. si non concedat probabile aut fateatur, incurret in reprehensionem. Iam quemadmodum in arte Riietorica, sic in ratione refuta di contraria , & repugnantia elicienda sunt, vel ex sermone eorum qui contra disputant, Vel ex eorum
quorum dicta,& facta honesta esse concedunt. Ita que ex eorum dicti' qui eiusmodi vel similes habentur,vel ex pluriminum, vel omnium sermonibus. Iam quemadmodum ii qui respondent, saepe cum rei fellu ntur, distinguunt, si futurum est,ut coarguan tur, sic ij qui quaestionem ponunt, hinc praesidium petere debent contra eos qui res stunt,si hoc modo emciatur,illo non item, te hoc modo intellςrtisse . iod etiam Cleophon facit in mandrabulis. Atq; etiam a proposito aberrantes, reliquas argumentationes concidere debemus. quod si is qui possit quq sionem praesentiat, ei occurrendum, & praedicendum erit. Interdumq; ex iis, quae aliena sunt a pro 'posito argumenta ducere t icebit, si quis ex eo, de quo agitur, argumenta no poterit sumere quod Lycophron secit, cum lyram laudandam suscepisset. Maiod vero ad eos attinet , qui aliquid argumentis probari volunt, qm facet causam afferri oportere, certe quibusdam positis & concessis,minus totu est ad defendendum id, quod uniuersum est, si refellere velimus, affirmare,sequi repugnantiam,vi quod af
firmarunt negare eos, aut quod negauerint concedere. Quare illud est, Eande in ptrarijs artem versa ri,aut non versari eande. Conclusiones autem quae-
ii non debest more propositionu. Et quida qu ren'
718쪽
is AR I s TOTELIS E L E N. da non sunt, sed pro concessis accipienda. Acbus interrogationes constarent, & quemadmodum interrogaremus, satis fere dictum est.
Celeritas memetidendo mustum radet. i tardisunt non mulsum prouident. Ad iraeundiam nobiseum eretantes impellemius nobis eos ἔ--riam velle facere ostendemiis , mlis mi affici ditare G
Opposita iussitas posita magis eluescunι. Simul multa conssicινι Uὶ impossibila.
Primum librum Elenchorum Finis.
719쪽
Desophissicarum orationu utilitate, O quomodo dilui po sint. De Solutione sex ultimoru locorum extra dicitionem, Nugationis, O soloecismi. De Facili, di*cili ct acuta oratione. Epitri item octo librora Topicoru oe duoru praesentium . Quam utile sit cognoscere sophisticas orationes,& quomodo dissolui possint. Ca. I.
EINCEPs de responsio ne, & quemadmodum argumenta discutienda & explicada sinto quis sit horum argumentorum usus dicendu est.
duabus de causis. Primum , quod cum verbis nascantur,
faciunt,ut quot modis quidq; dicatur,μ quae similes sint quae dissimiles res, & verba facilius intelligamus. Deinde valent ad quaestiones, quas qui'; per se separatim o tractati inii enim facile decipitur, capitur ab alijs,neq; id sentit, id etiam saepe ei per se
res consideranti accidat necesse est. Postremo v lent ad opinionem,quod in rebus omnibus exercu
rati de nullius imperiti ignarii videbimur . Nam sit
720쪽
72o ARISTOTELIS ELEN. ita quis disputet cum altero,ut argumenta resed Iat, neq, eorum vitia exponere , aut explicare possit, is alijs opinionem adfert,se non a veritate coactum, sed imperitia ductum, iniquum esse in disputando io autem pacto ij,qui poscunt quaestionem,armati esse debeant, ut his talibus argumentationibus possint occurrere, facile intelligi potest si modo recte supra exposuimus,ex quibus fallaces & captiose conclusiones constarent,& in interrogationes nimiae,satis explicauimus Aliud aut est, cum quis argumentationem sumit perspicere & discutere eius vitium,aliud cum interrogatur, celeriter posse resistere. Quod enim scimus, id 'pe cum ordo orbo arum traiectione mutatus est,ignoramus et Iam vero: ut in caeteris artibus &rebus,sic sere in *rgdmentis exercitatione celeritatem maiorem, traditatem uecomparamus. Itaq; siquid 'nobis apertum perspicuumque si, neque id meditatum habeamus , in eo, fere fit, ut commoditatibus oportunitatibusq; destituamur. od autem in descriptionibus usu euenit, ut propositiones in partes tributas interdu rea texere non possimus, sic in reprehensionibus nonnunquam scimus,unde conclusio efficiatur: dc auu
se vi, sepe trans situm ignoramin. . Sicut in artibus ita in argumentis,celaritatemn G tWdi ι μα-
Adpiares interrogationei non est dandamnaremusio.
De appareti solutione Respondentis. Ca II 'PRimum ergo, quemadmodum dicimus into
dum pr stare disserere probabili argumenta, time, qua vera isic probabili explicatione potius quam