장음표시 사용
721쪽
LIBER SECUNDUS. 1 72tiu quam vera, argumentorum captiones nonnunquam discutere,&dissoluere debemus. Omnino enim pugnandum est contra eos, qui contentionis concertationisque causa disputant, non tanquarefellant, sed tanquam reprehensionis specie contra nos armentur. Cum enim eos concludero ne
gemus, certe ad speciem,&simulationem omnis nostra dirigenda est responsio. Cum.n.refutatio sit pratio repugnans, non ambigua: quae ex quibusdam efficitur . nulla certe ad ambigua, & honaonymia 'dhibenda erit distinctio: neque enim ratiocinationς argumentando tractat. Sed nulla alia de causa ante
distinguendum erit, nisi quod reprehensionis speciem prη se seri conclusio. Non igitur hoc loco nobis refutatio extimescenda est,sed eius solum simit, lachrum.QSippe cum interrogatio ambigua,& hQmonymia,caeteraeque eius generis captiones, & veram reprehensionem obscurent,dc faciant,ut eos, et refellant ac non refellant, ignoremus. Nam, 'uo Miam licet cuius to ta argumentapone conclusa di
cere, se non quod alter affirmaueri negare, sed an Vbigue, etiam si eo toto impetu ferrotur, incertu est, an sit reprehensus,dubium est enim, an verum nunc
cat. cood si diuisione adhibita interrόgasset, id
quod a iguum est,certe reprehensio pspicua rui Rfex. Nam quia volunt ij, qui certandi sudi' dispu-x ni,hoc quidom Te rarjys quam superioribus eu i
qui rog*tur, ubi eu/m autem non respondere, id fieri potest. Nunc autem propter 'itiosum morem issterrogant, necessς est aliquid ante responder' cor rigendo interrogationis vitio. .Quandoquidem' si solerabilis partitio adhibita sit, eum necesse sit, qui cuntra disputet, aut etiam,aut non dicere. Quod i quis putet eam reprehensione, qRae ex 4mbiguitate scitur, veram esse nullis modo repreliensionem
722쪽
22 ARI STOTE L I s E i. AN. effugere poterit is qui respondebit. quippe cum in
iis rebus,quae sub oculos cadunt necesse ut eum , oequod nomen intelligi dixerit, id negare,& affirmare id quod negarit. Nihil enim adiuuat quorundam
emendatio, qui Coriscum non confirmant esse, tam usicum,& musicae expertem, sed hunc, quem monstrant musicum, & hunc eundem expertem muncae. Eadem enim erit oratio haec, Coriscum mus messe,quae illa hunc Coriscum esse muscum,quod ii mul& confirmabunt & negabunt. Sed fortasse dicent,non idem fgnificare, cum in altera nome coI- latum sit,ita aliquid inter eas inter ene. Sin autem hoc omnino dixerit, illi hoc,vel hunc adiunxerit,abiurdum erit Nam nihilo magis alteri addet,praefertim cum nihil intersit, virilibet addat. Sed quoniam incertum est, utrum is, qui ambiguitatem non dis stinxit,reprehensus necne sit concessum est enim in disputando ambigua distinguere ) certe dare ro patum omnino nulla adhibita distinctione est in vitio. Itaque, si minus is, qui dat, at certe oratio reprehendetur,& pro refutata habebitur. Fit autem plerunq; , ut qui ambiguitatem cernunt, tamen ea non ausint, distinguere,propter eorum, qui talia θ' ponunt acerbitatem, vine se in omnibus diinciles,& iniquos pr*ere videantur.Deinde,quqd nunquapulassent ex hoc conclusionem posse esses, ista oeeurrit aliquid contra opinionem omnium. QSaproriter, quoniam concessum est,ut supra dixi,non du, fitabimus distinguere. Siquis autem duas Intermisgationes, non unam ponam, non ea existet cleti', quae ex homo numi, & ambiguitate nascitur. Quid enim interest,utrum nunc roges, an Callias,& Themistocles sint musici,an tum,cum idem nomen viri.
que impositum esse, nec id m serent Nam s plura
vno declarat,plura interrogauit. QSod
723쪽
. L I BAR t ςE'C V N D v v est ad duo rogata velle responsum unum dari om nino, profecto ad ambiguum nullum semel responderi conuenit , ne si in omnibus quidem id vere dicatur quorundam .sententia. Nihil enim hoc inter est: an si quis rogaret, utrum Coriscus & Callias snt domi, necne sint domi, siue adsit uterque, siue absit: utroque enim modo plures erunt enuncia tiones. Nec enim si vere dici potest, propterea una est interrogatio. Possunt enim sexcenta alia, quaeri , ad quae aut etiam aut non resipondere veret liceat. Attamen non unum responsum dandum ess
sic enim disputati ollitur. Hoc autem similiteri fiat, ac si quis idem nomen diuersis hominibus imponat O Gum ergo ad rogata duo non sit semel re spondendum, perspicuum est, aut etiam, aut non, non esse dicendum in ambiguis . N eq; enim qui dia xeri quamuis dix*rit, responderit. sed hoc volune in disputando quod quid efficiatur, sit incertum. Quoniam igitur, quemadmodum diximus, quaeda simulachra sun o reprehensionum , reprehensiones nullo: modo: sit quaedam sunt simulatae explicationes,nec explicationes sunt, quas quidem interdum afferfidicimus oportere potius quam veras explicationes. Velutreum disputatur pugnaciter, & caret,'quae duobus modis dicitursi occurritur. Ac ita sis quidern disputationis, quaespeciem quidem verarum prae se serent: respondendum ess, Esto: Sic enim nullus erit reprehensioni locus. Si quid auftem contra opinionem omnium cogatur concedσ-re, tum vel maxime addendum est, Id videri. Sic. n. nec reprehensioni, nec ei quod admirabile sit, Se contra opinionem omnium, dare locum videbitur. Perspicuum est quide quemadmodum a principio repetatur disputatio. Si qua autem proxime ad id accedant, ea sententia omnium refellenda sunt non
concedet da: quod primam disputationem repetere
724쪽
videatur ' illud quidemini. duod ex causa di*ς ς'- ρομ' ri biniis , .
riW- metis ubinde suo , sed simi im
debebit, ': E se quidem disputationis
bo ψ' et .andrum LacedaemoniQrum ovi d sit anima de
rum necessaxiς ς re ;λ Aebebit is, qui intςx non concludetur necessari
725쪽
dunt, quae si quis minus det,eum falsum putare fatebuntur,alia, non item, cuius generis sunt ambigua omnia virum enim animantium animus interea necne,non est multis exploratum in quibus eorum non est certum,utro modo seleat concedi id.de quo agitur: utrum ut sententiae solent, quarum nomine appellant & veras opiniones,&: uniuersas negationes:qualis est illa,diametros mensura definiri non potest: in ijs non est respondendum, aut etiam, aut non. Praeterea cuius de veritate pIurimae sunt ambiguae opiniones eius si nomina ex alio transferas, non id perspicuum erit, Nam quoniam dubium estvtra in parte insit veritas, sophistarum partes agere non videbere : quoniam ; ambiguum non menti-ri,neque quod falsum sit asserere. Translatio etiam
faciet,ut ne reprehendatur oratio. Praeterea ut quiseque rogata praesenserit, ita eis ante occurrere, eaque praedicare debebit. Sic enim ei qui rogabit, resistet facillime.
Cum iu stum asturum proponsiuist non est roneEdudum sima plicuerivum anima sit incorruptibilis ,elciorruptibiia, non es omin exploratum.
De congrua loci solutione. Cap. III. .
SEd quoniam vera explicatio, eYpositio est falsie
ratiocinationis, quacunque ex interrogationΦfalsum essetatur.Falsa autem ratiocinatio, quoniam duplex est,altera, cum falsum conclusum est testera,cum si minus est ratiocinatio, attamen vid tur esse t certe haec ipsa explicatio eius etiam expli-
726쪽
AR IS TOT E LIS E L E N. catio sit necesse est,quae ratiocinationem veram fallaciter imitatur. Ex quo persipicitur interrogatio. rem correctio. Ita fit, ut orationes , quaedint, refellendo, eae autem, quae videntur conclude re, distinguendo explicentur, atque dissoluantur. Rursus, quoniym argumentationum,quae conclut sunt, aliae veram, aliae falsam conclusionem habenteas, quibus falsum concluditur, duobus modis liscet distatuere, tum refellenda aliqua interrogatione, tum docendo eam esse naturam conclusionis. Eas autem , quarum vera conclusio est refutanda
aut propositione, aut assumptione, cum praelertim vera sit conclusio. Qitare ijs,qui argumentationem distulere & explicare velint, hoc primum viden- dum est,sitne conclii sa,an minus concIula: deinde, utrum vera sit, a falsa conclusio, ut eam aut distinguentes, aut refellentes dita luamus& refellentes vel hoc vel illo modo , quemadmodum supra diximus. Permultum autem interest, utrum interio-zati ab alto,necne, argumentationem explicemus.
Nam & prouidere dissicile est, & facile est, cum otiosi sumus &soli, videre explicationem. Atque reprςhensionum quidem , quae ex ambiguo & ho- monum ia ori tantur, partim habent aliquam Togationem , quae plura declarat,partim conclusio: nem , quae multis modis dicitur : eluti in ea repethensione, quae silentia loqui concludit, conclusio duobus modis dicitur: in ea autem, qua efficitur,eu
quhsciat eliquid, licite,qualis est hec: An is qui flagdicere aut facere,illud etiam sciat quo cit hic autem scit iambica dicere: hic igitur scit i
bica . in hac,inquam, una interrogatio ambigua est. Et quod duplex est, interdum non est: sed ambis suum aliqua ex parte est, aliqua ex parte non est in illa argumentatione. Ac in quarum conclusione alse
uid multis modis dicitur,nisi contraiiam enuncia, tionem
727쪽
tionem assiimpserit, non erit reprehensio. ut in ea, quas quis coeciis videre demonstratur . neque enim sublata contradicente pronunciatione,esse reprehesio ullo modo potest: In quarum autem interrO-gationibus ambiguum est, non est necesse plane illud qegare, quoniam non ad illud rogatum argu mentatio adhibenda est , sed conclusionis cpus' est omnis comparata. Initio ergo argumentationis,si quod sit ambiguum verbum, vel ipsa oratio sit, ita respondendum est , ut quodammodo etiam, &'uo' dammodo non esse dicamus. Vt silentia loqui alia qua intelligentia verum este, quadam non esse. Et cum quaeritur,eane quae oportet facienda sint λ alia esse, alia non esse, dicendum est. Quod enim oportet, multis modis dicitur. Q uod si ambiguum in propositione & assumptione lateat, id in conclasone, interrogatione adiuncta, corrigendum erit.
Licet igitur silentia dicere . non, sed hunc silentia. De ijs etiam, in quarum propositione & assianaptione ambiguum inest, iudicandum est eodem riodo. Non igitur sciunt quod sciunt, immo vero sciunt, sed non hoc modo. Aliud est enim nihil sciri posse, aliud eos qui hoc vel illo modo sciunt, non posset, omninoque pugnandum nobis , etiam si plane arrigumentum concluserit, eum non eam rem, qua
concesserimus , sed verbum solum refellis .ex quo efficietur, ut illa nulla sit reprehensio. Perspicuum etiam, est quemadmodum diluendae sint eae, quae ex distinctione & coniunctione existunt reprehen sones . Etenim si distincta & coniuncta verbi saliud declaret, quae concludatur argumentatio, contrarium dicendum erit. Sunt autem hae argur mentationes ex coniunctione , & distinctiqne. A quo vidisti tu hunc verberari , eo ipse verberat is
est quo verberatus est, eo ne eum verberari via
disti λ Habent illae quidem simile aliquid ambu
728쪽
guarum interrogationum: attamen ex continacito - .iae sumuntur. Neque enim ambiguum est.id, quod existit ex distinctione, cum praesertim coniuncta & distincta non eadem sit oratio. Siquidem nec hora & ora, eodem accentu pronunciata alius efficiunt. Sed quemadmodum inscripto idem est
verbum, si ijsdem literis scriptum sit, sic etiam illic
efficiunt notae. In voce autem non sunt eadem nomina.Quapropter reprehensio ea,quae ex distinctione est, non ad ambiguitatis reprehensionem resertur. Atque etiam illud perspicuum est, non omnes, ut quidam dicunt, reprehensiones ex ambiguo existere. Distinguere ergo& secernere verba a verbis debebit is qui respondendi partes tenebit. Neque enim idem efficit, oculis videre verberari aliquem , quod oculis verberari aliquem videre. Et Euthydemi illa oratio,Vidistine triremes nunc quq sunt in Piraeo ex Sicilia eodem modo diluenda erit. Itemque illa: Fieri ne potest, ut sutor peritus sit malus potest autem fieri,ut aliquis peritus sutor sit mahis λ malus igitur sutor. Et illa, An bonarum artium bonae sint notitiae λ mali autem bona est notitia : malum igitur est bona notitia . atqui malum μnotitia: est & malum malum igitur, notitia mala est. Item illa: An verum est, nunc te natum esse nunc igitur natus es. N isi sorte aliud declarat,cum nunc distinctum est. Nunc enim verum est , re natum esse sed te nunc natum esse, haud verum est Anut potes. & quae potes, sic & ea facies λ cum autem non canis fidibus, canere fidibus potes: tunc igitur cum non canis fidibus, fidibus canes. nisi forte non eam vim habet, ut tum cum non canit fidibus , canat: sed ut faciat, cum ut non facit. Hoeautem quidam aliter diluunt . Dieunt enim. ncm liquis dederit alterum facere ut potest, iccirco einci
ut is qui non canit fidibus fidibus canat. Neq; enimi datum
729쪽
LI.BER SECUNDUS 7a9 datum esse omnino vi possit, eum esse facturum, nec idem valere ut potest omnino quod ut potest facere. r Sed eos non recte dissoluere hinc apparet, quod cum omnium rationum & argumentationum in quibus est idem vitium, eadem sit explicatio,haec ipsa non ad omnes, neque ad eas quae omnino proponentur accommodabitur : sed ad eum qui rogat
modo, non ad argumentationum. Ex accentu autem nullae extant orationes, neque in scripto,ne'
que in voce, nisi perpaucae . Eiusmodi est haec:An quod habitas,est domus pest ergo quod habitas,negatio illius,habitas: dixisti autem quod habitas domum esse,domus igitur negatio est. Perspicuum est quomodo id explicari debeat. non enim idem signincat graui tono prolatum aliquid,& circunflexo.
Perspicuum etiam est illud, quemadmodum occurrendum est eis reprehensionibus, quae ex eo nascu-tur, quod quae non sunt eadem, eadem esse dicunt, quandoquidem categoriarum genera tenemus. Naalter interrogatus, respondendo concesserit non inesse aliquid eorum,quae naturam rei declarant : alter autem docuerit aliquid conuenire eorum, quae cum aliquo conferuntur,aut quae quanta sunt,cum pro
pter dicendi genus rei naturam significare videantur . ut in hac oratione, fierine possit, ut aliquid simul quis & faciat & fecerit 3 At qui fieri potest, ut
aliquis quid simul& videar,& eadem etiam ex parte viderit.Rursus an pati aliquid,sit aliquid facere E go secatur,utitur,sentitur, eadem ratione dicuntur: eaq; omnia quid pati declarant. id, dicere,cum Tere,videre,eodem ne modo inter se affecta esse dicuntur 3 Atque videre sentire quid est, ita simul &quid patitur & facit Quod si quis in superiore oratione det fieri non posse, ut idem simul faciat & Ω-cerit , Ut autem videat, atque viderit fieri posse, is
730쪽
73o AR ISTOTEL I s S LAN. nondum reprehensus erit,dummodum vidcte, non facere quid,sed pati dicat,ea enim desideratur interrogatio,sed ab audientibus existimatur dedisse, tum cum secare facere quid,& secum se fecisse concessit etiam ea omnia,quae eandem analogiam habent. Naquod reliquum est,auditor praeponit, quasi eandem habeat rationem, cum non habeat, sed propter genus dicendi habere videatur. Idemque hic usu venit
suod in ambiguis. Illic enim is qui vim verborum
ignorat,rem putat negatam esse, non verbum e cum
quaestio etiam illa reliqua fit, an ambiguum una ex Parte quam intelligat concedat. Si enim hoc modo de coarguetur. Similes sunt his quae sequuntur. Si
quod quis habebat, post no habeat idne amisit λ Isto
enim pacto qui unum modo calculum amissierit, decem calculos non habebit. Aut quod quis non habe prius autem habuit, idne amisit λ Neque enim necesse est,quantum vel quot non habuerit quis, eutot amisisse. Eigo naturae quaestionem ad quantitatis transtulit,decem enim multa sunt. Quod si initio ita interrogasset. Quod non habet quis, cum prius haberet,an tot amisit λ nemo dedisset, sed vel tot vel aliquid eorum. Et dare quis pol quod non habetmon n. tantummodo unum calculum habuit,nisi sorte non quod non habuit,sed quatenus,Vt unum non habuit,dedit.tantummodo enim nec quid significat,nec tale, vel tantum quid,sed cum alio consertur,ut significet non cum alio. ut ergo si quaesiuisset, num quis dat quod non habeat,nec ille dedisiet rursusq, interrogasset, num quid quod non habet cito, cito det: quo dato,ille hoc conclusisset, id aliquem dare quod non habeat,tum perspicuum fuisset, nullam esse conclusionem, quoniam cito dare oon est aliquid dare, sed dare hoc modo. Et aliquo modo dare aliquid quis potest,quo modo non habeativi libet