Nikandrou Kolophōniou Thēriaka Nicandri Colophonii Theriaca id est De bestiarum venenis eorumque remediis carmen ... emendavit et brevi annotatione illustravit Io. Gottlob Schneider Saxo

381쪽

Vers. 636 - 647. Ἀλλά τοι καὶ ριζαε τυπάνουσιν, αἰτους πληγέντας ὀνίνησιν, ῆν υπὰ ἄφεων δηχθῶσιν, καὶ περι- ζουσι του κινδύνου, ας χρή σε παρ mob μαδόντα, δυνάμεις τε δῆ τάς τουτων καὶ τας θεραπείας επειtα εἰδέναι, καὶ πρωτον μὲν την εχιον λ βοτάνην οὐτω καλουμένην. εἰ-

ναις παρεχούσας σταθμον, ἐμβαλων εἰς δυων, ποιει λειπτά. τ- μἐν δὴ συνάγειν ο καιρος τάς ρίζας ταύτας το ξαρ ἔσιω σοι, ὀ δἐ κομίζων αυτάς τις τραχῶς λαρχέτω τόπος. επιτήδειον κατασκευάσεις ἐκ τούτων φάρμακον τοῖς ώπὼ μψεων δηχθεῖσιν ἡ ἄλλων ἔρπετῶν. vers. 6.8 - 655. πιι 5 δἐ το ὀρινόν ἐστί τις βοτάνη, Φαάρχει δἐ ὁή τραχεῖα, καὶ ε φύλλων τῆδε ἐπίκειται πλῆθος, γιγνώσκειν μοι δοκεῖ. οπιῆν τοίνυν ταυτην 5 την

382쪽

florανην, καὶ το σπειρόμενον ὐδε προς τουτοις σέλινον, ονίγνεσθαι μἐν ἐν μία τοπρῶτον ηρξατο, ουδὲ πώποτε εῶν ἐαυτοs ἔρημον ὀφθῆναι φῶλων, τοὐto το σίλινον δὸδώνηeαι 6 καὶ διπλάσιον ἀννήσου συν αὐταῖς ταῖς ρίζαις - τούτων την ὀλκὴν παρέχοντος. ο δυνάμενος κατὰ λόγον συναγαγεῖν ταύτας ὀμοθ πάσας, καὶ κατασκευάσαι, εξερμὸν τοῖς υπὰ ἔχεων δηχθεῖσιν ευπετῶς βοηθεῖν, ε ι δἐ καὶ τοῖς πληγῶσιν υπό των σκορπίων, καὶ τοῖς των φαλαγγίων ἁλῶναι πάθεσιν οὐ παραχωρήσει, ῆν μόνον κατασκευαζόμενον ἐπιμελῶς τίχη τοῖτο το φάρμακον. εστω δὲ τρίτονοβολοῖ σταθμός τό διδόμενον το δηχθέντι καὶ εἰς οἶνον

πιεῖν.

Vers. 656-665. Xαμαιλίων βοτάνη λέγεται, καὶ ἐσαὶ νίνη δύο τῆς βοτάνης ταsζης, καὶ ὀμεν του μελανος χαμαι λέων γένους ίς ἴσον ἔρχεται, τά τε φύλλα καὶ την τραχύτητα φἐν αυτο τοὐ σκολέμου φέρων, ρίζαν ει μεγάλην ἄμα καὶ μέλαιναν η ἔχει. γίγνεται δἐ ἐν ἀνηλίοις χωρίοις καὶ δυσ-βάiοις ἄλλως. δ δἐ ἔτερός τοὐ λευκοῖ χαμαιλέων γένους,υφηλὰς μἐν δρῶται, καὶ ἄνω τῆς γης οἶτος έπερέχων πολεώς φαέρωe 8 δἐ κλινομένην καὶ βρίθουσαν δι ασθένειαν κάτω την κεφαλὴν ἔχει. γλυκεῖαν δὸ παρέχει ἔαυτὴν ἡ ρίζαγεὐσασθαι, καὶ ΟΘ πάνυ λευκήν. ωφελεῖ δἐ δ μἐν μίλαρῆκιστα χαμαιλέων, O M λευκὼς πάνυ, - τά τε φύλλα καὶ άν φλοιόν τῆς ρίζης ώς εἰς δραχμήν κόφας, ἐπιλίας υδατι,

383쪽

παίεται υπ ἐχίδνης κατὰ του 2 ραντῆρος, δς τοὐ τε ὀψδαλ- μου μεταξύ τυγχάνει καὶ τῆς ρινός. κλάγξασα μἐν ουν ἐδεάποσείεται το δηρίον, προσδραμοῖσα δἐ βοτάνη μασῶιαι ' τῶν φυλλων τῆς βοτάνης, καὶ διασώζεται. Ἀλκιμος ὁ Ουν ἐπὶ τούτοις ἐλθών, καὶ γνους ἄπερ εἶδε 3 γενόμενα, τῆ βοτάνη άτ' ἐαυτου δiδωσι τὴν προσηγοοίαν, καὶ 4 ἀγνοουμένην αυτήν θεραπείας χάρις εἰς μέσον 5 Θαγεν. 6Vora. 6 6 - 688. Ἀλλἀ κὐ φυάν ἐστι κρύrων Οἴτω λεγόμενον, ο τον μῖν καρπόν ώς ελαίαν φέρει, κίκι δἐ cνομάζεσθαι προς τῶν πολλῶν κρατεῖ. τούτου δή ουν τον φλοιυν

384쪽

χλωρὰν τοῖ κρότωνος, μελισσοφύλλου τε συν τοις φύλλοις, οκαὶ μελίλωτον λέγεται, - ηλιοτροπίου τος βοτάνης κλάδοις. , ἐτίδη 7 δη ελιοτρόπιον ταvry τ9 βοτάνη το ἄνομα, οτι δη προς την του ηλίου τρέπεται διά παντὰς φοράν, κὰὶ οἷον ἐρῶσα τῆς άκτῖνος προς αυτὴν ἐκείνην τζν άκτινα τοῖς ἡδε φυλλοις 8 νένευκεν καδάπὲρ καὶ την ἐλαίαν ἔμπαλιν δέ- ρους μιν τά φύλλα τοὐ χειμωνος ἔχειν, εμπαλιν δἐ τά τούχειμῶνος ἐν τῶ δίρει στρέφειν. πεπίστευταί γε μην καὶ την Τρίζαν τῆς κοτυληδόνος μάλιστα ώφελεῖν τούς παῖδας, όπύ- ταν ὐπό χειμῶνος ρήξεις τινάς ὐπομείνωσιν, ἡ χίμωλα ί-

μην καὶ τῆς πυρίτιδος του φύλλα, πόταν ν χλωρά, καὶ ἡνσκολοπένδρων προσαγορεέουσι βοτάνην, ὀ καυλὼς ό ταὐt eάφελιμώτατον. ἄθρει δὴ καὶ ταύτην τὴν βοτάνην, ἐς ἐsrιν εὐρειὴς Ἀσκληπιός, ὀνομα δἐ επιλέγεται tό ταύτης πάνακες. ἐν γάρ δή τῆ χώρ* τη Φλεγυῶν, πλησίον Μέλανος νούποταμοὐ, καὶ παρά τὀ χεῖλος διαγωνιζομένου τοῖ τῆς Αλκμήνης προς τῆν ωραν παιδός, παρών τιτρώωκεται - αυ- τψ ὐπό τῆς υδρας Ο Ιφικλος, καὶ δ Ἀσκληπιὰς αὐτόθεν λαβών τὴν βοτάνην ἐπαμύνει αὐτῶ βεβλημένον, καὶ οἴτως ἱλ

Vers. 689-699. Eστω σοί που δὴ βοηθεῖν καθάπαξ δέλοντι καὶ τόδε εἰδέναι, τὰ τῆς γαλῆς δήπου σκυλάκια εαυτὴν μείνην τὴν μητέρα ῆν ἄγρεύσας τ ης, ῶς ἔτι νεαρώτυγχάνει, τὼς τρίχας άφαιροῖ διή πυρὰς, ειrα καθήρας /πιμελῶς το σῶμα ταριχεία δίδου. μετά δἐ ταῖτα αὐεῖ ἐν σκιῆ ξήραινε καὶ ἄνευ ἡλίου, φυλαττdμενος ὀφθῆναι μή

385쪽

ποτε τῆς γαλης τὰ σωμα πιδ της ἀκτῖνος' ἁμεινον γάρ Οὐ-jωρ. οὐ μην ἀλλ εάν πέρ τινος δεραπείας εἰς χρειαν κωτασεῖς καὶ κάμνοντος ἀντελαβίσθαι θελησειας, αvrόν ποτεπλήξαντος ἔρπετοῖ, τῆς ταριχευθείσης μείνης καὶ φπείσης γαλῆς ἀποζέσας τοσούτον εἰς οἶνον δίδωθι τῶ δηχθέντι πιKν,

ὀπόσον ἄν τις ἀποζέσας τυροῖ ἡ σιλφίου γονος 9 ἐπιβάλοι

ποτν. μακρῶ γάρ ἄριστον τουτο καὶ παντὰς . . . . δερον λ ἱκανὼν φυλάξαι κινδύνου. Vers. 7Oo - 7I4. Iκανον δὸ ἐπαλεξῆσαι καὶ το τῆς χε-

χώνης αἷμα ε χελώνης δἐ νυν τῆς θαλασσίας, ου τῆς ἀλλης λέγω καὶ ἀναριπῖσαι τοὐ κινδὐνου οἴπερ εῖωθεν ἐπιφέρειν - δνητο γένει των ανθρώπων τά δανατηφόρα των έρπετῶν. κατά δὴ Ουν ταῖσα χοὴ πράττειν τὀ a ταstης καὶ λαμβάνειν αἷμα. την χελώνην τὼ μἐν πρῶτον ἐκβάλλειν δεῖ τῆς δαλάττης εζω. επειτα τοὐς δαλαττουργους αυτὴν ἐκβαλόντας ἐπὶ τῆς ἡόνος άναστρέφοντας μανθάνειν ὁπουποτε εχοι την κεφαλὴν αυτή. χαλκω δε ξίφει κεχρημένους

Ασtω δὲ τὰ ὐποδεχόμενον άγγεῖον το ταὐτης αἷμα κεράμεον καινόν. τού τοίνυν α ατος τῆς χελώνης τὼ μέν τι τουδεπήγνυται, τὼ δἐ ου πήγνυται , άλλα υδατῶδες εὐρίσκεται. τούτου τοίνυν τό μἐν υδατῶδες Οὐκ εστι χρήσιμον, το δἐ πα-

γὸν εἰ ξηρανθείη, ώς τεσσάρων ὀλκήν δραχμῶν, τῆ σκευασίω προσβάλλειν δει, ἀγρίου μετά κυμίνου δραχμῶν δήπου δύο,

386쪽

φάλαγξ τήν κροιάν ποτε μἐν ζοφώδης καF ἐαυτόν, ποτὸ δὲ

ραγός τὴν χροιάν σταφυλῆς ἐπ νδοῖσαν φέρει, τὴν γαστέρα εχων ἐν τῶ μέσω , τοὐς ὀδόντας αυτῆς πλησίον που καὶ τραχεῖς τῆς νασπὼς προκειμένους φαίνει ' ἐπαλλήλοις

χδοπος ὐπδ φαλαγγίου φοινίσσονται μἐν αἱ παρειαὶ, φρίκη δὲ κατά παντὰς αὐτού του σώματος χωρει σπασμοὶ δἐ περῖτὼ αἰδοῖα σύντονοι γίγνονται, καὶ αἶμα άπουρεῖ πολλάαις νάρκα τε ἐπὶ τούτοις ἴσχει - περὶ τά σκέλη. καὶ ὀ των ἰσχίων τουeO ἄρχεται τὰ δεινόν. Vers. 7u5-728. Toὐ δἐ αστερίον το εἶδος ἐστί που τομόνδε' ποικίλαι κατά πού νώτου παντὰς αὐrοὐ διήκουσα παμ- μαί' ἔπειτα εάν προσώφηται ανδράπου σώματι, φρίκην τε καὶ ταύτην λεπτήν καὶ καρηβαρίαν, ἄμα τούτον καὶ παράλυσιν των γονάτων δ ὰστέριος οἴσω φάλαγξ εrληχεν ἐμμ

ποιεῖν.

Vers. 729 - 733. 'Aλλἀ μην καὶ τό κυάνεον Οἴτω κaλούμενον φαλάγγιον τοιούτόν εστι τὰ εἶδος, οἷον καὶ τό χρῶμα κυάνεον ' παρέχεται δὴ μέγεθος μἐν οὐδὲν τούτο , οὐδέ ἐστιν βραδ καὶ πεφύκασι τρυες α αὐτού, καὶ εάν πλήξM . πῆν καρδίαν τουτο ὀδυνῶσθαι ποιεῖ, καὶ ώς νύκτα δρ*ν, καὶ ἐπιγίγνεται του πληγέντος τοῖς κροτάφοις μάρος, συνεκεῖς

387쪽

Vers. 734 - 737. V μέντοι ἀγρωστης Ουνος ἔοικε την μορφήν τολύκο, ο δέ γε λύκος Οἴτος οὐδἐν πλήν μυίας αναιρεῖ, ο δι ἀγρωστης μελίττας, φῆνας, καὶ μύωπας, καὶ ὁσα τούτων ἀδελφά διόλλυσιν γένη. δρυ δὲ οὐδέποτε οὐδἐν δεινόν ὐn αὐαοῖ τον πληγέντα ὀ ἀγρωστης Οἴτος. Vers. 738 - 746. μήκεων, το καὶ καλούμενον δωδη- ρε, την μἐν χροιάν πυρρόν ἐστι, καὶ ώς σφηκός φέρει ' εἰσιδι oz σφῆκες δρασεῖς, καὶ τῶν γειναμένων αυτοὐς Ἀπων ἐπαγομένην ἔχουσι την αλαζονείαν ερ ἐππίων μῖν γάρ σφῆκες σωμάτων γίγνονται, τας δι μελίττας ομοίως τά των μόσχων ποιει' τά δἐ εργα ἐκατέρων των γενῶν εἰς ἔκάτερον αυτοῖν δρέ τῶν γεννησαμένοιν. το μέντοι δῆγμα τοὐ σφη- κείου τούτου φλεγμονῆν γενναίαν επιφέρει, εIrα τρόμον, ἐπὶ τούτοις καὶ ωλιγωρίαν, καὶ τὰ μηδἐν ἰσχυειν ἐτι ἐπ' αὐτόν 'ἔρχεται,δτε -νος αυαδν 3 κατὰ βραχύ προς ἐαυτόν ελκων του δανάτου παραδίδωσι λεληθότως ἁγειν.

λάγγιον, καὶ καλοῖσιν αὐτό μυρμήκιον, διότι ἐστὶ παρεοικὼς τῶ μύρμηκι τολo' πυρρόν δἐ ἔχει μὰν τον αυχένα, τό δι ἄλλο αύ-ὐ σῶμα παν ζοφῶδες τυγχάνει, καὶ δείκνυνταιαστέρες ἐπ' αὐτοῖ- κεφαλὴ δὲ ἄνευ των ἀστέρων ἐοικυῖα δείκνυrαι τῶὸ λοιπῶ σώματι. εστι μένtoι αυτοῖ - δῆγμα iπαλγἐς, καὶ παραπλήσιον τοῖς των ἄλλων.

388쪽

ραὶ, και ἡ καρδία πηδῶ, καὶ φρονεῖ ἀλλοῖα, καὶ φδοτεται μανικόν, καὶ οὐ μύνον η γλῶττα τουτο, άλλα καὶ οἱ οφθαλμοὶ ὐπόδερμόν τι καὶ μανικὰν τοιούτον βλωουσι. Vers. 759 - 763. 4 Tοῶς λεγομενους κεφαλοκρουστας ἡ Αἴγυπτος τρέφει ' εἰσὶ δἐ παραπλήσιοι τῆ φαλαίνη. αἴτηδἐ μεταδιώκει μ/ν αεὶ τό eos λύχνου φέγγος, ἔρχεται δἐ δειπνούντων. οἱ 5 δἐ καὶ κατά την ἄραν, εν ηπερ ο δρόμος ἄρχεται τῆς νυκτός. εχει δι' ὁ κεφαλοκρούσης τά μἐν πτωρῶ στενῶ καὶ χλωρά, καὶ οια κεκονιαμίνην 6 την χροιάν

ταῖς περσίαις, την δἐ κεφαλὴν κεκλιμένην ώς ἐτέρως ἔχει, καὶ επ αυτῆς ἀνέχει τὰ κέντρον, καὶ κρύπτειν αυνό πειρῶταευπό τἀν αυχένα. βαρύνεταἰ μέντοι τήν γαστέρα, και τοπλῆγμα αὐto 5 εὐπετῶς εἰς δάνατον φέρει. Vers. 769-7 7 i . TVχ δἐ δὴ κατά τούς σκορπίους λεκτέον ήδη 7 ἄττά εστι' κέντρα εχουσιν, οἶς παιουσι' και λιανάλγούσιν οἱ πληγέντες' ἔπειτα δὴ τούτων ό μέν ἐστι λευκος,,

βλαβερος δἐ ἐσσον. Vers. 772 - 774. πι δέ γέ τοι πυρρὰς - οτι μάλιστα επώδυνος. τὰ γάρ πλῆγμα άIον ἄπο τοὐ πυρὰς καιόμενον

389쪽

τον πληγέντα εἰς αἴσθησιν ἄγει, καὶ φλεγόμενόν σε ἐστὶν ἰδίω δεινῶς ὐ τό δίφους αυτόν καὶ ἁπολλύμενον. Vers. 735 - 776. 'O δὲ δὴ τρίτει, δν ζοφόεντα κεκλήκασιν, οἶμαι, εστὶ8 τοιουτος. μεγάλων ἐμπίμπλησι τους πλημντας κακων. ὀδυνωνωί τε γάρ πάνυ σφόδρα, καὶ παραπαίουσιν οι τοιουτοι, καὶ γελῶσι πλαgυ.

αυτός ώνουτος μυωὐ δερμότερος τύχν, , πο τω του σκοροπίου τις τῶν τουτου πλήγματι γένηται, οὐκ ἁν μη ριγωντακαὶ τουτον ώς χειμωνος οφει. το μέντοι κέντρον αὐτos κοπίδι ἔοικεν, καὶ ἐννέα εἰσὶ τοὐ νώτου ἄχρι τqς ἄκρας οἱ σφόνδυλοι. Vers. 8a - 785. δἐ ἐμπελιος των σκορπιων γαστέραμὸν μεγάλην ἔχει, ποηφαγος δέ ἐστιν ἄλλως, και σιτεῖται τή γηκ το δὲ του πλήγματος μύτω λιμον 9 ἐμποιῆσαι, ο- τωοῖν βαρύτατόν ἐστιν. Vers. 786 - 787. Σκέψαι δὴ καὶ τουτον κον σκορπίον,ώς προσφερής ἐστι τω καρκίνω, ου τήν νομήν ἔσασιν υποδυόμενοι μυάν πολ λοὶ τῆς θαλάττης αἰγιαλοι. Vers. 788-796. Παγούρου δἐ εοικεν δε, τω καὶ πετραίω καρκίνω προσαγορευδέντι, δ σκορπίος πάντη. βα- ρεῖται δ' ουν Οἴtος Γαδ σαρκῶν, καὶ ἐστι ταις χηλαις κατά- σκληρος, καδάπερ εκεινος ὁ καρκῖνος. μετσβάλλειν Ι γάρ

390쪽

Oἴπος αυτόν, καὶ σκορπίον κ καρκίνου γίγνεσθαι, ἀλιέων παῖδες ἡμῶς διδάσκουσι ταυτα. ἐπειδάν γάρ, φασὶν, οι καρκῖνοι έναλλαζωσε την δίαιταν, και τος δαλάττης, καὶ πε- τρων καὶ βρ ν των ἐν τῆ θαλάττy άναγκασθῶσιν ἐκχωρῆσαι, πάσχουσι δἐ αυτὰ δικτύοις περιβαλλόμενοι, καὶ ἔξω φέρονται βία ἡπό νων τον ιιδὼν ἴτονJ δεῖρο ποιουμένων δή- ραν, ἐνταὐθα ἔξω γενόμενοι, καὶ μετασχόντες των ε ν τῆ γῆ, ἔπειτα κατά τινων ἐλθόντες φωλεῶν, καὶ δύντες ἀποθανόν-τνς, Οὐκ εἰς μακράν σκορπίους ἐκ τῶν ἐλύτρων ανῆκαν φορεσθαι των εαυτῶν. λωβῶνται μέντοι τό σῶμα, ήν τινος φαυσωσιν ηρκότες τό κέντθον. Vers. 97 - 8M. Μελίχλωρός ἐστι σκορπίος, καὶ ον μάζεται από τούτου ἔχει γάρ την χροιάν κζρίνον,3 καὶ τὰ ἄκρον μελαίνεται τῆς Ουρῶς. ἔστι δἐ νδ δῆγμα χαλεπόν μἐνπῶσιν οἶτος, μάλιστα δἐ παισὶ, καὶ εἰς τον δάνατον τοὐς παῖδας παρά μικρὼν ἄγει. οἴσος ουν δ σκορπίος, καὶ γάρ πτερὰ ἔχει, καθίπταται των πυρῶν, καὶ νέμεται τούτους,

δυνος, ἀποθνήσκει δἐ παραυτίκα, ἔτι τὰ κοπον ἐζερύσαι πλήξας ἔτι Οὐχ οιός τέ ἐστιν, ἄσπερ ουν οὐδὲ αἱ μέλιτται δι φυγγάνουσι τον δά-τον, ἀποβαλο-αι τό κέντρον, αὐτίκα τοῖ πλῆζαι άμύνασθαί σφισι τον μελιττουργόν αὐ-