장음표시 사용
291쪽
PERDIN. DAVALI PISCARII LIB. I. 19t
Hamante Fabritio,& dirum pugnae exitum denunciante. Itaque Naiauatrus dum senesto consilio cunctatius rem gerit,decora illa Hispanorum & Pontificiorum equitum agmina tormentis Gallicis consternuntur, & miserabili accepta clade toto campo dissipantur. Rai mundus Imperator & plerique alii Duces estugiunt: Fabritius vero ad non dubiam mortem inuectus in consertistimatu hostium aciem vulnera tundi capitur. Eo modo du Mars violentus horribili cruentoque tumultu cuncta permiscet, Padulius qui medio agmini praeerat, priusquam uniuersae copiae perpetua tormentorum procella delerentur conanda sibi aliquid consertis manibus esse iudicauit, monuitque Piscarita con
globatam suorum aciem in proximo continentem, ut in latus laostiumcu omni levi armamra illatis signis audacter mCurreret: sicuti ipse cum cataphractis recta fronte aduersam aciem esset invasurus. Nec mora
Piscarius auunculo paret,suos in unum coactOS alacri animo cohortatur, ut meminerint eos esse hostes quos superioribus bellis in fuga is, pissime coniecissent. Erant attributi Piscario veluti nullitii militares, Paulus Romanus ciuis, Fabritii soceri veteranus,vir fortis S apprime bello sagax, ct Theodorus Boccalus nobilis Lacedaemonius cum ala Graecorum patriis artibus ad eludendos hostium conatus maxime in signis: itemque Albaradus Hispanus cum turma cataphractorum, ut
validiore eo praesidio leuis equitatus ad sustinedam Gallorum vim in prima acie firmaretur. Sed Padulius quum per iniquum locum fota sis & vepribus impeditum suos induceret,& ob id vix cum tertia equi tum parte ad mediam Gallorum aciem peruenisset, puncto temporis est repulsus, ct dissipatis turmis in fugam coniectus. Ipse quoque Pi scamus eandem sebiit Fortunam, nam Galli cataphracti nihil temere
ordines excedendo, sed modica tantum equorum couersione in proruentes inclinando hastas, totum eum leuis armaturae impetum facile sustinuerunt: opportune etiam a tergo Gallici agminis magna vis leuis armaturae equitatus protinus erupit, qui in peramplam alam curuatus, uniuersos fere cum Piscarianos tum Padulsanos equites a tergo circi uenit: ita in medio conclusi undique propelluntur atque caeduntur.
Padultus gladio per oculii recepto capitur: Ambrosius vir impiger Fabritianae turmae praefectus, Albaradusque et Guliermus Sacca Siculus, . vir spectatae virtutis ante Piscariu cadunt. Nomicicio nobili signifero multis grauato vulneribus Piscarii vexillum eripitur: solus Boccalus Graeco astu feliciter evadit. Interea Piscariu insignibus armisque filigente undique circumuentu, promptissit mi Gallorii certatim petebat,
Ille generosum agilemque equu huc & illuc incitabat gladioque impi
gre regeredo obuios ita propellebat, ut bis corona circumfusorii prementiumque hostium multis acceptis illatisque vulneribus perrumperet. Haerebat eius lateri Placidius Sagrius,nobilitate virtuteque eques o Cc iii
292쪽
insignis. Is pauloante animaduerso imminentis cladis periculo conauersus ad Piscarium non virilis sinquit in est animi macte virtute iuuenis,sed penitus insani,tam diu cum infesta Fortuna colluctari, quin potius dum integer equus viresque sufficiunt, te morti eripis S meliori bus fatis reseruasZAd haec ille:parerem inquit, fidissime Sangri salutari consiliosi tam decora quam tuta suaderes,lugeat me potius amici h nesta morte desunctum quam ego ex turpi & ancipiti fuga, tot seneta magnorii Ducum domi cum ignominia defleam. Haec dicentem Placidius reliquit, eluctatusque per medios hostes sese certamine expli acuit. Sed in eo tumultu multis clauarum ictibus collisa galea post aliquot dies interiit. Interea Piscario equus per ilia gladiis lanceisque
confoditur: ipse corruit extemploque veste aurea picta & auratis ar mis exutus,pro mortuo inter tot superingesta cadauera relinquitur.
Erat ora & totum sinum cruore puluereque foedatus 2 pene quidem
exanimis, quum eum attollentem manus & nomen prontentem Galli
duo gregarii equites erexerunt, ct ad praetorium Federici Sanseuerint Cardinalis, ut ibi quaesito medico curaretur, deduxerunt: a quo ne quaquam humaniter est receptus, quoniam in Bononiensi agro quadain villa ex itinere diuertenti, Piscarium cum equitibus insidias sibi tete disse cognouerat, ct certe ea victoria plena funeribus multorum ani mos ab humanitate & misericordia penitus auertebat. Sed eum mirifice recreauit socer Fabritius incolumis.ab Alfonso Ferrariae Principe conseruatus,atque item Mellinus auunculus,& Homicicius vexilliser, quanqua grauissime vulnerati,quos in acie cecidisse crediderat.
Nec multo post quum Gastonis Imperatoris cadauer, is enim parta victoria ceciderat,excipietibus id passim populis, triliphali verius quam funebri pompa in speciem perpetui funeris Mediolanum deserretur,
ct etiam Piscarius cum multis nobilibus captiuis est perductus. Inter eos fuere Ioannes Medices Cardinalis legatus,qui postea non toto vertente anno Pontifex est creatus,& Nauarrus tanti nominis dux, qui ad honestandas victoris exequias inter capta vexilla Hispaniae Regis atque Pontificis, Feretri lecticam praecedebant. Caeterum Piltarius in interiorem arcem portae Iouis coniectus, satis honesta custodia se uabatur, na eum Triuultius Hippolytae Dausae amitae maritus, Gai lis vehemetissime comendabat, a quo S ab uxore eius certatim uti calamitas serebat rebus omnibus accurate & liberaliter iuuabatur. Ipse vero ante omnia prudeli conlio in pretium redeptionis extemplo sex milia aureorum nummum equitibus Gallis quibus ad Rhauennam sese dederat est pollicitus. Verebatur enim, ne Ludovicus Rex Dau lae familiae nomine offensus,quae omnibus bellis aduersus Gallos acem rime dimicasset, se arctius S diuturno quidem id carcere, in ulteriore
293쪽
gem summa erat authoritate, facile impetrauit,ut persoluto equitibus pretio libere dimitteretur, tanquὶm tiro imberbis,& ne iterum temetare arma resumeret,a Fortuna tot acceptis vulneribus egregie castiga tus. Lege etenim Regia cautum erat, ne quis Dux, praesectus aut miles.vllum paulo clarioris nominis captiuuin inconsulto Rege dimitteret , ut aedito nomine integrum Regi arbitrium relinqueretur, quem vellet persoluta militi certa pecunia, publico in carcere reseruandi. Ita Piscarius singulari Tri uultii beneflcio carcere est eductus. Dum
esset in arce, vulneraque curaret, nec exercendi corporis vlla daretui
facultas, ingenium literis amoenioribus ex doctrina Musephili praece pioris haud mediocriter imbutum, ita exercuit,ut paucis diebus sum atriae iucunditatis Dialogum de Amore ad Uictoriam uxorem conscripserit:qui libellus adhuc extat, cum grauibus tum exquisitis Llibus at o que sententiis, ad admirationem eius ingenii refertus. Iam enim animum per se constantem S inuictum cum metu, tu grauibus curis exoluerat,& se ipsum frequentibus propinquorum nunciis in spem gerenadarum rerum erigebat. Nam Fabritium Socerum, Alsonii Atestini liberalitate dimissum fuisse, θ Padulsum auunculum corrupto grega rio equite Gallo, e custodia feliciter essugisse audiebat:hmulque fere abatur Iulius Pontifex ingentes Helvetiorum copias in auxilium euocare, quorum aduentum di impetum Galli minime laturi dicerentur. Nec multis inde diebus Helvetiae legiones, adiunctis sibi Uenetorum copiis Duce Paulo Baleono, a Verona per patentes campos,in torrentis morem effusae, Paliciam Gallorum Ducem a ponte Mincii depuleis
runt, receptaque ex itinere Cremona,ad oppugnandum Ticinum conuolarunt quo Palicia cum omnibus copiis properanti agmine se rece,
perat. Uerum ille peditatu impar,quum ab hoste qui traiecto Ticino
amne Insulam occupare cotendebat, praecludi sibi exitum animaduerteret ponte lapideo sese estudii,& continenti agmine desertis Germ norum auxiliis incolumi equitatu in Galliam se proripuit. Eiectis eo modo Gallis, Mediolanenses in verba Maximiliani Sfortiar e5tinuo iurat, idem faciunt caeterae urbes, summaque omnium alacritate Ssortiani recipiuntur. Erat tum Piscarius Mediolani S in Triuultianis aedi iabus hanitabat, incredibilique assectus voluptate mirum in modum imtabatur,quod quicquid RLauennate in pugna amissum fuerat, inspera ta demum ea victoria egregie restitutum esse videretur. Iulius enim Pontifex praemisso cum exercitu Francisco Maria Urbinate, Bononia cum uniuersis urbibus Galliae togatae receperat, Rai mundusque Ca donius reparato exercitu in Etruriam mistus, pulso Floretia Petro S derino,qui Gallicas partes tuebatur, Medi eos in patriam reduxerat rnanque Ioannes Cardinalis Legatus quum in Galliam traheretur, ad
Padum amnem generoso ausu Raynaldi Tactii Ticinensis e manibus
294쪽
Galloriam fuerat ereptus. Constitutis Etruriae rebus Prosper Colla. inna cu valido equitatu ab Vrbe profectus Cardonio se coniunxit aliaque ambo ad oppugnandam Brixiam contenderunt. Erat Brixiae prae 1idio relictus Obegninus cum ala mirifica Gallorum equitum, oppugnabaturque magna vi a Baleono, qui eo ingentem tormentorum ap paratum conuexerat : Sed obegninus ut discordias inter sorderatos
hostes sereret, extrema necessitate compulsus, urbem non Venetis,
sed Hispanis Germanisque Caesaris Ducibus dedidit, ea contumelia
accentus Venetus animum ad Gallos repente conuertit,Vnde mox nouum id exarsit bellum quo Italia pene omnis assiduis calamitatibus at trita vastataque est. Erat tum sine Duce peditatus Hispanicus, ut pN te Nauarro capto, & in ulteriorem Galliam perducto,regebaturque, Solisio viro equidem forti & strenuosed non ea generis nobilitate, ut ei plerique cohortium praefecti,qui neque usu mistiae, neque natalium origine, inferiores videri poterant, aequis animis obedirent. Itaque uni ante alios Padulto imperium est demandatu natus erat in Sicilia, sed e Celtiberia Cardoniae familia: nomen trahebat, vir cum sua in primis virtute clarus,tum fortissimorum etiam fratrum egregia morte
commendatus: Nam Ugo quondam in Brutiis, nobili de Gallis parta victoria ad Caietam demum tormenti ictu fuerat extinctus,& Ioannes Auellinus ex vulnere Rhauennate in pugna suscepto, Ferraria: perierat : Quum & ipsum dispari sorte amisso tamen oculo elapsiam Fortuna seruauisset . Uexabatur per eos dies apud Mediolanum Cisabdita anus ager assiduis Gallorum incursionibus, qui pulso Palicia in Tritianam arcem se contulerant. Ea est in peninsula circumagentis sese pulcherrimo flexu amnis Abduae constituta,carcere & nece magni quo da Barnabae Uicecomitis potius quam aedificii munitione memorabilis. Praeerat Gallis Baro Biarneus Uasco, viribus ac ingenio ferox Gastonianae alae legatus. Hunc omnibus cohortantibus expugnandii Padultus suscepit, nam Hispani ex Nauarri ducis disciplina in magna erant opinione singularis scientiae & mirabilis artificii arcibus expugnandis . Itaque conuectis ad Tritium maioribus tormentis,actisque vineis, tanta vi quassari arx est coepta,vt Biarneus quum aliquandiu fortissime repugnasset, multis acceptis ac illatis detrimetis, Padulto deditionem secerit. Erat tum assiduus Padulto auunculo Piscarius incre- iubili gerendarum rerum cupiditate incens iis,quam modestis verecundisque sermonibus ita contegebat, ut multo maiores militiae honores promereri quam expectare vel cupere posse cesseretur. Eminebat enim in eo iuuene supra familiae Dauatae praeclaru genus, certa indoles acuti,grauis, & excelsi Ducis .Ipse corpus habile potius quam proceria nactus, valida neruorum compage absque ullo segni succo firmissimum cunctis equestris atque pedestris disciplinae muneribus accomodaratraetatis
295쪽
aetatis florem apprime comendabant barba erumpens colore subrutiati,aduncus nasus, di quum vi opus esset, ignei vehementesque oculi. caeterum, mirum dictu, in ioco paceque suaves, ct a modesta quadam illecebra periucundi; ita tamen ut a gestu corporis minus familiari, ct a toto sermone, paru hilari in responsSseuera breuitate circumciso elatior esse diceretur. Composuerat enim se totum cunctis mori iabus ad Hispanorum habitum; Porti lingua eo usque semper est deleactatus ut etia cum Italis hominibus uxoreque Victoria. Hispanice i queretur; Q*hus artibus iam militi carus.aditum sibi ad militare ima perium facile parabat. Nec multo post Padulio Florentiam ad Mea diceos proficii cete, qui eum magno eum stipendio copiis praefecerati, Pistarius uniuersi exercitus curam ius ilit, inclinatis quidem praese -ctorum di centurionum animis, propei,sissimaque Ferdinandi Regiέ voluntate; Nanque eum duo Codumnii Prosper atque Fabritius, ipsi . que cardonii Rai mundus atque Padultus,& praeterea minorum Du acum quisque sortissimus, suffragiis S praeclara testificatione plurimuadiuuerant. Interea Ludovicus Gallorum Rex cum Ferdinando Hispaniae Rege factis induciis, Tramulium atque Triuullium, duos bello longe clarissimos Duces, in Italiam misit . Erant Veneti cum Gai
lo noua societate coniuncti ut recentem iniuriam vindicarent, quam
ab infidis foederatis Hispanis atque Germanis, inique exclusi Brixia nuper accepissent. Itaque Andreas Grillus S Livianus qui in Galliaeuuodiebantur, ex foedere sentemissi. Liurabo supremi militaris imperii vexilla sceptraque, quod Petilianus decessisset,ex senatus considiato sunt tradita, Gritto autem est iniunctum ut ligati nomine Tramu lium atque Triuialium sequeretur. Iam Livianus cum Baleono con iunctis viribus iustum exercitum effecerati progressiasque ad Cremo nam eam urbem dedentibus i e ciuibus occuparat. In Liguria Aduenii Gallorum socii, Fregosos Genua expulerant. Sacramorus Uiceia
comes equitum praesectus , nobilitate quidem clarus, sed maleficiis &ingenii saeuitia insignisA Maximiliano Ssortia ad Gallos defecerat, couersisque sgnis Mediolanum ingressus, populum in verba Ludovici
Regis iurare coegerat. Habebant tum castra Cardonius atque Piscarius ad Trebiam amnem monitique 1 Ferdinando Rege de induciis; neque animos, neque copias, vel obsecrantibus S rtianis explicabat; Pudore tamen victus Piscarius, subter Clastidium ad Uicum Iriar co
pias promouit, emisitque leuem armaturam equestrem, quae pririer Derthonam in Alexandrinum agrum excurreret. Erant omnia plena caeco metu tot circumstrehentibus armis, quum singula oppida vel
in fide persistere, vel dubia adhuc belli Fortuna,fidem mutare dubitarent . His de rebus Vico trienses,sue quod ad Gallos inclinabant, siue quod vererentur Hispanos recipere uti rapaces saeuosque hospites;
296쪽
portas clauserunt, professi se liberaliter commeatu atque omnibus o pidi copiis, exercitum adiuturos, si E vi ac omni maleiacio abstinerent. Piscarius indignit ratus arceri eo oppido quod sine ullo militari prae sdio agrestes in muro dispositi tuerentur, efflagitantibus militibus .isa sta irrumpere constituit, ut eo quanquam iniquo facinore, ct ipse dignitatem suam egregie conseruaret, &milites quodam donatiui nomine, opulenti eius oppidi praeda replerentur . Qua una re militares animos deuinciri maxime intelligesiat. Nec mora magno tumultu sue cedentibus ad murum cohortibus,admotis scalis,retra tuque portaret discusso subductili ligneo ponte, oppidum capitur, multisque qui arama tenebant caesi, caeteris ferme omnibus captis, late diripitur. Ea Vi coiriensium calamitas vehementer animos pupugit, cum Maximi liani S fortiae,tum Matthaei Sedunensis Cirdinalis qui Helvetioru erat princeps,& multum Placentiae dum Romaha peteret, Cardonium suerat obtestatus, ut occultata induciarum fama. ad terrendos Gallos,rastra promouere,& speciem saltem hostilis animi praebere vellet. Vix enim ferebant quicunque Gallorum erant hostes, ab Hispanis incertae fidei sociis di transire Padum recusantibus, ea crudeliter oppida diri pi,quae passim ab ipsis etiam hostibus conseruari viderentur. Interea Tramulius atque Triuultius ad Nouariam delati, qua in urbe Maria
initianus cum decem Helvetiorum cohortius se tenebat magno cum apparatu tormentorum,moenia quatere cceperunt,& laeto quidem a
spicio, quod ad eam urbem ipsi duo duces ante tredecim annos Ludovicum Maximiliani patrem, hisdem Helvetiorum auxiliis cosissem. prodentibus illis cepiste,& maximum bellum, parto Mediolanensi Im perio prope sine vulnere confecisse meminerant.. Cuncta iam prospera cedebant Gallis,nulla Ssortiae reliqua spes nisi in fide & dextris Helvetiorum relinquebatur. Nam Sacramorus Mediolanum occupa rat, Livianus Cremonam erat ingressas, Adurnii Fregosos Genua e
sulerant, Hispani nequaquam utiles bello socii citra padum subsile
ant, Leo Ponti sex veluti neque harum neque illarum partium nihil ostentatis armis. Maximilianum pecunia tantum iuuabat; Gallica v ro castra,equitatu, tormentis, Germanorum auxiliis & rerum omnium copia, sub tantis Ducibus abundabant. Caeterum Fortuna sua libidine, has tantas spes Gallorum celeriter elusi. Nanque Helvetii vix antiquam ignominiam animo sustinentes,vno inustatae virtutis facinore omnem eius perfidiae memoriam abolere constituunt, nihil expectatis suae gentis auxiliis, quae intra duodecimum lapidem aduentabant: umbe, triplici instructo agmine erumpunt, siae equite,sne tormentis ho-sium castra adoriuntur, veraque virtute consertis dextris, mirum di -ctu peditatum caedunt,tormenta occupant, equitatum fundunt, ac semihorae momento incredibili victoria potiuntur. Gallis eo modo sis peratis
297쪽
FERDIN. DAVALI PISCARII LIB. I. 19 peratis Piscarius reducendi Octaviani Fregotii negocisi suscepit: hule
enim Leo Pontifex mirifice fauebat, expetebantque eum unum maxime Genueses, qui Ianu pauloante ab Adurniis pulsum valde oderant, quoniam eius maxime cohortatione , fratribus ipsius sanguinariis hominibus, Hieronymum Fliscum summae nobilitatis vim, dum senatu exiret, crudeliter intersectum fuisse existimabant: nam Ligures quana quam inter se magnopere factiosi, non caedibus, sed ciuili contentione inter se certare de principatu erant soliti. Erat enim Octavianus bellica virtute ac honestissimis item moribus illustris, Piscario etiam atanitate coniunctus propter Victoriam Uxorem, quae pariter uti Fregosius maternum genus, ad Feltriam Urbinatium Principum familiam reserebat. Itaque tametsi Adurnios clientibus abundare, copias parare,classe ite Gallica, ct toto eo pretesidio atque apparatu Gallorum qui in arce erat, egregie iuuari ab exploratoribus audiebat; nihilominus eundum esse iudicauit. Uidebatur enim ea expeditio propter itin tum & rerum omnium difficultates, cum laboris, tum decoris esse plenissima. Erat exercitus per convalles Scriuiae thunc Ratum antiquitus fuisse arbitramur in impediti & maxime vorticos amnis,& per abrupta Apennini latera angustis & praecisis callibus traducendus. Montani Ligures seri, bellicosique homines, iuga montium & notissimos saltus insederant; modo a fronte, modo in latere & tergo repentinis decurtabus sese ostentabant; ita tamen ut truci clamore potius terrere, quam adoriri agmina viderentur; namque Piscarius expeditis delectis militibus in primo nouissimoque agmine constitutis, qui ferme omnes erat selopellarii receptisque in mediu impedimentis, quae perpauca erant, tanta disciplina agmen ducebat, ut ne unum quide militem ordine excedere pateretur;& equites cuncta lustrare oculis praecurrendo,& pas. sin referre quae vidissent,non temere consertis manibus redire praeci peret. Siquidem per notos calles & per compendia viarum noctu cotectis itineriburs Ligures ubi illuxisset continuo aderant,& ad occasum usque Solis, in conspectu supe eminus,raro aute cominus prestabatur. In his periculis facile vitandis, maxime ea, quam diximus, adiumento erat diseiplina, seuere S pene crudeliter ab ipso Piscario, qui ex minimo quoque delicto grauem poena exigebat, obseruata. Accidit enim, quod minime praetermittendum videtur, ut quum Hispanus miles ad eum esset perductus, qui in proxima casam non minus avide quam a roganter,aut commeatus, aut ignobilis praeda: pctendae causa diuerterat, ipse ei poenae loco auriculam abscindi iuberet. Quum vero Hispanus reclamaret, se no eam ignominia esse laturum, sed potius ipsa morte satisfacturum, Piscarius obsequamur inquit,huic militi tam egregie decoris auido, eumque statim frustra reluctantem laqueo ad arborem suspendi iussit. Iam ad decimsi Ponte superato iugo peruenerat,quia
Adurnii & Flisci, siue terrore imminentis exercitus adducti,siue ciuiu
298쪽
298 PAVLI IOVII DE VITA diffisi studiis qui cogitationes suas no ad factionis insaniam sed ad publicam salutem reuocabat, consilium inierunt plenum aequitatis atque modestiae ciuilis; Urbe scilicet excedendi, ne in dubia armorum contentione, si pertinacius obsistere vellent, fortunas Ciuitatis in perimalum summae calamitatis adducerent; cuius consilii authorem fuisse costat Hieronymum Adurnium iuuenem singulari animi virtute praecellentem. Othobonus etiam Fliscus vir sacratus & Sinibaldus qui pau- Io ante, caedem Hieronymi fratris praeclare vindicaram, Ludovico ct Zacharia Fregosiis fratribus in tumultu occupatae Urbis occisis amque discerptis,uti pacati iuuenes & ex priuata causa potius quam publica factiosi; non existimarunt sine iusto praesidio cu Hispanis atque Fr gosis esse dimicandum . Ita sine vulnere confecto bello Octavianus Fregosus est introductus. Is cum ciuibus S in senatu egit, ut Pitc
rio octuaginta milia aureorum nummum stipendii nomine praebere tur. Ipse ut Ianum Fregosum Principatu exclusum,aliquo munere leniret, Savonae eum cum praetoriis insignibus praefecit. Inde conue sis ad obsdenda arcem, quae tormentis nauigia portumque vexabat, post aliquot menses fame perdomitam recepit,& singulari animi m gnitudine in signum recuperatae liberatis, funditus euertit. At Pisc
rius rebus Genuae ex animi sententia constitutis, retro agmen vertit,&ad bellum Venetum est profectus. Iam Livianus & Baleonus Gali rum sociorum infelicitate permoti, qui ad Nouariam victi, continuoia in Galliam profugissent desperatis rebus relicta Cremona, trans ossiuamnem se receperant,tentataque ex itinere Verona egregie defendentibus eam Germanis in Patauinum & Tarui sinum agrum concesserat. Decretu enim erat foederatorii omnium consensu, Venetos bello persequi, qui co mutata voluntate, ob acceptas iniurias Gallicum nomen
caeteris ferme omnibus Europae Principibus inuisum sequebantur. Su sceperat paulo ante causam oppugnandi Pontificis Ludovicus,vi ambitiosis & turbidis aliquot Cardinalibus indicto concilio deseruiret,&1ubinde totius Italiae imperiti arriperet, depresso utique sublatoque Iulio Pontifice qui unus ingenio ferox, & diuino profanoque iure inex-- haustis viribus potens, libertate ecclesiae tuebatur. Ob eas causas Leo Pontifex Iuliana secutus costia aduersus Venetos auxilia mittebat,sensibusque omnibus cum Hispano Rege ipsoque Caesare ac Helvetiis &, Henrico Rege Britanniae erat coniunctus. Ii omnes uno tepore Galbio & Ueneto terra marique bellum inferebant, nobilissimoru Regnorum opes, senesta quadam insania lacerantes, quando ea arma a leui bus discordiarum initiis temere sumpta, iuste deponi,aut certe glorio- sius in Turcas verti potuissent; Nam tum forte Othomannorum d
mus Selymi scelere & parricidio tota fere conuulsa radicitus Claris ianos Reges ad longe omnium pulcherrima suscipiendi sacri belli occasonem, non dubiamque victoriam inuitare videbatur. Igitur Cardonio
299쪽
nio Prosperoque Columna & Piscario ducibus, exercitus in Uene tiam ductus, ac iunctis Germanorum cohortib. & Pontificiis sis. Ex itinere Piscariam oppidu quod est ad exitu Mincii amnis ex Benaco
lacu, Piscarius expugnauit. Livianus interea desertaVicentia,Patauio se tenebat; Taruisium tuebatur Baleonus,& per leuis tantu armaturae
equites bellli gerebant.Contra hostes agrii nobilissimae fertilitatis effuse populati,u'. ad Patauina moenia ferebantur. In his equestrib.praeliis Venetus saepius superior euadebat;interceptu'. est a Mercurio Epirotaru praesecto Carvais nobilis dux Hispanus,qui ad Rlaavenna postremae aciei praefuerat.Ceterum quu neq. Patauiu urbs egregie munita facile oppugnari,neq.hostes ad praeliu elici posse iudicarent, & iam iubesset autumnus, Medoacu amne qui hodie Brenta dicitur transre statuerunt ali ut postea euenit, Liuianu impigru duce, servido audaci q. ingenio pugnae auidu,copias in aciem c6festim educturum; ubi primu exuri tecta, caedi, piq.agricolas & armenta abduci conspiceret. Itaq, Medoaco ponte superato, Germani Hispaniq.essu si per agruularbara crudelitate cuncta vastant. Villas regio sumptu,longa in pace a Uen tis patritiis aedificatas incendunt,vsq. adeo audacter impuneq. progredientes, ut e praealtis sacris turrib., Veneto populo ea saeua incendia spectarentur, Hispanus praeda sese ad satietate repleuit, Germanus vero feritate animi crudelior,ferro & flammis usque quaq. est debacchatus. Prominet in mare apud Margariti vicia agger in linguae similitudianem exporrectus;ineum locii tormenta sunt conuecta, displosaq. sic, ut pilae ferreae praeter illu maris tractu ad ipsas usque Venetiasperuenirent.Non tulit eam ignominiam sortis Seuatus,statimq. Liviano id maximis precib. impetrante perscribit, ut confestim copias educeret. Ba leonu a Taruiso accitu sibi adiungeret,daret'.opera ut iniurias a Barbaris acceptas,si se offerret rei bene gerendae facultas, pari crudelitate
vindicaret.Hoc accepto Senatus consulto Livianus aduocata cocione
milites est cohortatus ut sortib .animis secu aduertus hostes praeda onustos. interclusos flumini b. & in viis ad modii lutulentis & lubricis implicitos proficisceretur, dignamque Italico nomine opera praestarent. nec praedones Barbaros qui immani fruitia seras anteiret, inultos elabi pateretur: acclamantib.uniuersis & se deuotis animis atq. corporidi secuturos esse pollicet ib. signa sustulit & ad Medoacu in ulteriore ripa summa celeritate cotendit, eo cosilio ut redeuntes amnis tra situ prohiberet,inclusos flumini b. circus stendo enecaret fame;aut cu his ii vim facerent, ct erumpere in pacatu vellent, aequissima coditione decertaret. Erant in Livianis castris septingenti serme cataphracti, paulo minus duo mile leuis armaturae equites, peditu septem milia, magnu'.
curuliu tormentoria apparatus.Itemq. accedebat ad eum numeru Sacramorus Vicecomes, qui superatis ad Nouaria Gallis,Ticino exclusus,in Venetiam circiter septingetos equites, equis & armis egregie instructos adduxerat. Praeterea exciti erant agrestes ad quos Paulus Man
300쪽
fronus vir militaris erat praemisias; qui inconditam multitudinem ra tione consilioque regeret,nullamque pra termitteret occasonem a tergo inuadendi hostis, quum eum saltibus & fluminibus impeditum, uel
inito praelio occupatum esse conspiceret. Haec administrante Liuia no, Caesariani incendiis finem imponunt, pretiosiorem tantum prae dam conuectant, & ad Medoacum coactis agmine reuertuntur, ubi Livianus in ulteriore amnis ripa castra posuerata Proponebatur maxima difficultas statuendi pontis in conspectu praesertim hostis, qui to
mentis idoneo in loco collocatis, exitium, trans re conantibus e pro xima ripa,minabatur. Itaque Caesariani intempesta nocte silentio co. piis eductis, & relicta leui tantum armatura equestri, quae frequentes excitaret ignes & speciem praesentis exercitus redderet; ad superiora fluminis vada cotendunt; ludificatiq. Livianum flumen transitatiunt. Equitatus omnis in unum agmen conglobatus superiore loco in amne se coniecit, ut profluentis impetus ea obice frangeretur; leniorque aquarum vis & humiliora vada transeuntes cosortes exciperent. Ibi Piscarius dimisso equo armatus ante primos ordines collortando Salacriter dubitantes inuitando, in alteram ripam euasit, ita tamen ut milites humeris atque pectoribus tantum eminerent. At ubi dies illuxit discessumque hostium detexit, Livianus primo consilio depulsus, ad praeoccupandas proximorti colliu angustias est profectus,per quasvnu omnino iter Caesarianis relinquebatur; si tecta Veronam Uicentina via redeundum esse iudicarent. Distat is locus ab urbe Uicentia tertio miliari,prope eumVicum,cui patula & dissusis ramis late opaca arbore Ulmo nomen est. Ibi Livianus praeciso transitu lubitarios opere perductis Assis tormenta constituir, atq.ita uti erat rem bellicaria egregie peritus & vehemens transitu praesepsit, ut nemo esset adeo rei militaris ignarus qui no putaret insanos fore hostes si illae omnino
trasire conarentur; Porro si euadendit, reflexo itinere, per motana atq.
aspera Bassiani saltus existimaret;apparebat eos iter fugae simillimia arrepturos, amissisque impedimentis, uti plane victos & pristina exutos dignitate,persequentibus agrestibus, Fortunam pene vel aduerso praelio duriore esse subituros. Iam in conspectu hostili Caesariani peruenerant,c5stitutisq. tentoriis adeo Venetis propinquo loco cosederant, ut hinnitus equoru hostiliii.& castroru fremitu audirent,& a Liviano fiequentib.tormetis, S superiori loco facile peterentur. Tum vero in ea reru asiperitate equites depressiora loca,aut ingentes arborum stipites, Zib. sese protegerent, qua ritare; pedites autem prona corpora humiernere,ut praeteruolantes pilas euitarent;omnes fere gregarii animo consternari; & diru omnino exitiu expectare. At ingruente nocte uno
edicto ignes totis castris extinguuntur,ne quid hostis, quo certius to menta dirigere posset in perobscura nocte cospiceret. Invaserat milituanimos quida nec ab inani quide metu horror insolitus, omnes'. ius
maxime Prosperi consiliu, ct Piscarii opera requirebat; quasi ille unus