Pauli Iouii ... Illustrium virorum vitae

41쪽

OTHO. Nutriusque partis ciuibus impetrarunt ut de pace liceret loqui eoq. res interpositis aliquot dierum induciis, deducta est, vi deposito metu, familiaritate utrinque milites amicos & propinquos conuenirent, adeo vi una castra ex duobus facta viderentur . Sed quum a multis ex illustri ordine Mediolanensium , Turrianos milites salutari studiosusque appellari Gulierinus conspiceret, inuectus equo in commeantium turbam serrea claua minabundus, colloquia militum diremit, paulo post tamen Rai mundus, Cassonus, ct Gothis redus Melenianum vcnere , affuitque ad condictum Gulier mus cum Othonianis, inque is erat Conradus Castellionus iureconsultus insignis, breuique disceptatore N arbitro Guliermo, pax his conditionibus dicta consectaque est, scilicet ut in imma Bripiana& Vapriana arces, ipsi Conrado ct mercatorum collegio custodiendae traderentur; Agri porro paternaeque possessiones, castella, domus Turrianis redderentur, loca tamen munita, his ciuibus qui neque harum neque illarum partium censerentur custodienda relinquerent, potesta'. his esset, uti luberet, habitare in agro Mediolanensi. vi q. utrinq. captiui sine pretio dimitterentur. Tabulis rite confectis Turriani captiuos Guliermo ea conditione tradi derunt, ut non prius soluerentur,quam ii qui in Baradelli arce erant,dimissi serent. Id vero facturos Comenses Lucterius & Simon pernegabant, qui iure belli captos peculiare'. hos es suos ad alienum nutum et commodum minime dimissuri viderentur. Nihilo secius Gulier mus quanquam id a Comensibus quod Turriani petebant non impetraret Mediolanenses captiuos omnes dimisi. Sed Otho caeteris pacis conditionibus non diu stetit, & sua sponte, & impulsu clarissimorum ciuium, qui priuato quodam inito foedere aduersus Turrianos conspirarant. In his fuit reVicecomites fermeomnes,Soresinae, Mandellii Pusterulae atq. item Cribelli. ItaTurrianis neq redditae res neq. restituti agrineq. permissus in patriam reditus, neq. captivi e Baradello custodia liberati sunt, magna quidem cum Othonis inuidia qui securitatem Im perii, fide et iureiurando, potiore habuisse dicebatur, Providebat enim amicos cliente'. suos, quibus Turrianorum bona dono data fuerant ex lege & conditione pacis,omnibus victoriae praemiis ad contumeli-cim spoliari,quae res ad conturbandas multorum Fortunas, abaliena dolq. animos manifeste pertineret. Igitur Turriani li Guliermo atque Othone decepti, eo cum doloreanimi late finibus excesserunt, ut iniuriam violatae pacis ad ciuitates passim , regulo'. deserrent,ab his opem

implorarent,socia & mercenaria arma pararent, quibus acceptas iniurias ulcisci S patriam repetere possent. Sub id tempus in Baradello moritur Napus, foeda illuvie ct enatis subinde pediculis consumptus. Fuerat in eo squalore & vitae tedio, annum unum menses septem & dies viginti tres. Corius & Merul a attractum pedibus & in sylva sepultum tradunt sed nos Tristano Calcho potius assentimur, qui Cona ensem

42쪽

episcopum agenti animam astitisse scribit, collatisque Christiano more Sacramentis defunctum in aedicula Diui Nicolai pie honesteque tumulasse. Eundem vitae exitum tulerunt Lombardus & Cauerna biennio post,ex morbo aegritudineque animi Napum secuti. Interea Rai- mundus ex Venetia, Foroiulio atque Histria & ex Carnis & semi Illyricis gentibus ad duo milia equitum, peditum quattuor millia sacerdotii opibus armauit, quibus Caslonus veteres Germanos & Parmensum, Cremonensiumque & Laudensium auxilia adiunxit. Accessere

etiam plerique Mediolanenses qui Othoni principatum inuidebant,

aegerrimeque serebant Turrianorum iniuriam, & communem patriam fructu pacis & ocii fraudatam querebantur. Proptereaque sponte in exilium abierant, & Turrianorum signa secuti quantis maximς armtibus poterant per affines & propinquos suos Othonis authoritatem in republica conuellebant. At Otho in eam curam experrectus ex fidissimo & sortissimo genere militum exercitum parare, a sociis ciuitatibus auxilia accire, & veluti in supremo conatu supremaq. spe conficiendi belli omnem armorum apparatum ingentemque pecuniam proferre . Cunctabatur autem Guliermus paruis atque insidiosis artibus , nec adduci poterat, ut rebus celeriter adminishratis in hostem copias educeret, ut pote qui pericula augeri, confirmari hostium vires, terreri magis ac magis Othonem magnopere cupiebat, ut operam saam ampliore pretio, periculo & necessitate circumuentis venditaret. Erat quidem Guliermus animo ingenti & in omni bellico munere prorsus intrepido, sed auri atque Imperii foeda cupiditate corrupto. Adduxerat enim Mediolanum luperiore anno Beatricem Uxorem qua mirifico apparatu atque insigni liberalitate suscepta ornataque regalibus donis ab Othone, atque ab Decurionbus, ct demum introducta in nobilium domos, admirari lauticiam, magnitudinem atque opulentiam urbis; inuidere fortunae Othonis , & demum Hispana cupidita

te id Imperium assectare coepit. Haec quum impense laudaret apud virum. Quin tu inquit s vir es, hac urbe potiri non contendis Pa ter certe meus tibi non deerit, si pro te potius quam pro aliis imperi tis, belli peritissimus pugnare decreueris. In hanc spem Gulierinus ab inani & caeca ut plerumque accidit ambitione, facile prolapsus, in

Hispaniam enauigarat, ubi communicatis cum rege consiliis, quum voti cupiditatisque suae Fortunam tentare decreuisset, galeatos amplius trecentos equites, &leuem armaturam equitum & peditum

in naues sustulit, Sin Italiam est reuersus . His de causis Otho profunda prudentia & solerti ingenio probe agnoscens quantis animi recessi Sus Gulierini consilia conderentur, nihil antiquius aut v Iidius habuit quam parum synceri ducis animum amplis pecuniae muneribus expugnare: sed Matthaeus Uicecomes iam plane bello & pace spectatis operibus magnus, dies mora extrahentem iocabundus

incitabat.

43쪽

OTH o. ' nincitabat. An, inquit, Gulierme illam vim bellici vigoris qua una Iaude maxime flores, hac infami cunctatione amittes ut & tu & nos tecum militaris nominis dignitate spoliemur, Conuenere iam undiq. auxilia tantaeq. nobis adsunt copiae, ut hoc tempus quod tibi segniter deperit , morari de hoste victoriam videatur. Aduenerant iam Simon aduocatus a Vercellis. λ Nouaria Guliermus Brusatus, Antonius Langustus aTicino,& Lucterius Rusca,Simonque Locarnas EComo;qui suarum ciuitatum magni roboris auxilia adduxerant. Itaque Guliermus compressa aegritudine animi nec minus accepto auro quam pu dore deuictus Carroccium eduxit, & ad Vaprium. ubi hostes constiterant, contendit.Fuere in eius exercitu, uti aliqui authores scribunt, ad triginta milia peditum, et sex milia equitum, in queis supra duo milia cataphractorum equitum censebantur. Invasit Cassonum insolitus pauor tanto conspecto exercitu, ita ut ei semper antea intrepido atq. pugnaci, expediendi consilii vis omnis excideret. Non putarat enim Mediolanenses publica Carrocii signa aduersum se adeo celeriter educturos, rem quesbi tantum sere cum Gulier mo Othoniani'. clientibus bona victoriae spe plenus existimarat. Appropinquante itaq. hoste in id discrimen erat deὸuctus, ut si ultra amnem te recipere exercitumque seruare vellet,id nedum commode, sed ne sine ingenti quidem perturbatione, summoq. periculo facere posset:relinquebatur ut audacter irrumpendo iniqui certaminis aleam subiret, aut se ad oppidum circumuallari obsideri q. pateretur, quod quum indecorum ac miserum fore iudicaret,uti dignum erat sortissimo duce totiesque victore, instructa

acie conflixit, ediditq. supremo virtutis conatu egregium facinus.Nam quum undiq. circumuenta acie k tanta hostium multitudine caeder

tur, Germanos equites cohortatus, ut honesta nec inuulta morte coniaciderent, conglobato cuneo ad Guliermi vexillum prostratis Hispanis penetrauit,occisoq. signifero illud arripiens discerpsit,atq. ibi demum

interclusus a legione, interfectusque est. Tum veroTurriana acies undique pulsa trucidataque ad sumen se conuertit. Ibi quum pleriq. natando metu mortis, mortem non timeren t, magna ex parte summersi

sunt. Periit & in vado Gothiseedus Turrianus Cauernae filius,deletaque sunt penitus Ralmundi auxilia:ipse enim Laudi Pompeiae substiterat: Cremonensium vero S Laudensum duces capti. Pugnatum est ad Uaprium septimo Calendas Iunias anno Quarto a Decumana victoria, quae sicuti Principatum Othoni dederat, ita haec eum sublato undique metu confirmauit. Honestatus est Cassonus sepulchro non ignobili, quod adhuc extra Uaprium in aedicula conspicitur; retinet q. adhuc proximus ager eius praelii memoriam; quum ab Incolis Turrianae cladis nomine vocitetur. Nec multo post Laudensibus bellum indictum, depopulatu'. est eorum agros Guliermus, tanta acerbitate ut Laudentes Villarum castellorumque vastatione perdomiti, de pace

44쪽

legatos ad Othonem miserint. Inde Gulier mus in Cremonenses duxit, multisque detrimentis illatis bellum aliquandiu est productum:

nam Placentini, Parmenses, Mantuani, Regienses, Cremonensibus opem attulerant, ad extremum inter eos inita pax, ct in centum annos proclamata, ea conditione ut captiui virinque dimitterentur, &Turriani eorumque ex professo fautores his urbibus exularent. Interea Comenses Guliermum in decem annos Imperatorem suum declararimi, concessaque est ei suprema potestas condendi atque antiquandi municipales leges, sed id unum omnino est cautum, ut de captiuisTurrianis qui in Bara telli arce erant ius omne Comensi populo relinqueretur, atque ita a Comensibus liberaliter susceptus , iurauit se populi Rusconarumque partium iussu , aduersus eorum hostes, uti res posceret, bellum egregia fide gesturum. Inde frequenti comitatu Mediolanum rediens , tot rerum secundo successu elatus, ad insana consilia reuerti, secreto hostilia moliri, & cogitare denuo coepit, quibusnam artibus Othonis existimationem conuellere, circumuenire hominem iam plane senem, S denique urbis Imperium posset inuadere. Homo ingenio procaci, auido. inexplebili, Reipublicae accumulatis tot sumptibus grauis, inuisus esse omnibus coeperat, quum sibi arroganter ascriberet recentis praelii victoriam, & Othoni & ciuibus pacis ab se partae beneficium obiectaret, ob id inflatius atque sv perbius quam antea se gerebat, ut non omnino dissimulanter ad principatum aspirare vidererur. Ante omnia Bosium Doariam veterem aduersae sectionis ducem, Cremonensum q. tyrannum, in cuius tabernaculo Actiolinum expirasse docuimus , Soncino oppidi dominum Othone frustra reclamante constituit, utque similiam illustrem atque opulentam Imperii utique aemulam Othoni opponeret. Soresinas incitauit, ut sese efferrent, & his ciuibus aequarentur qui nobilitate pares . nec omnino virtute & diuitiis superiores libertatem opprimere nite rentur . Postremo postulauit ut Ioanni Pogio ipsus familiari praetura conterretur: Inde sibi gradum facere ad dominatum maturans. Itaque Pogio praetore duae sunt exortae factiones, magna pars, ciuium

Othoni fauebat in altera erant Gulierinus ipse S Pogius praetor arii item Soresna familia , ct quanquam occulte Castellioni duce Guidone , cuius opera per id tempus auro corrupti custodes e carcere Baradellae arcis cui lonem Turrianum eduxerant, Musca & Hereccus eripi nequiuere. Ea res Othonem quidem grauissime pupugit, sed serentes id iniquiore animo Comenses sibi a Mediolanetabus capita lem iniuriam indigne fieri querebantur. In id graue salutis Imperiaq. idiscrimen intestini hostis perfidia coniectus odio, dissimulatione . ita

praesens opus esse existimabat, adeo ut cuncta iniqua de immoderata petenti, perblando & familiari ore condonaret: Caeterum intenti sit me x igilabat ut consilia & progressus eius notaret, multaque pollicen

45쪽

TMo. I Ddo, amicos hosti detraheret, ct sese, repentina vi domestici hostis tueretur. Interim Guliermus domestico bello in Montemserratum reuocatusVercellas proficiscitur. Ita celeriter adhibitis in consitum amicorum fidelissimis, non deest occasoni Otho, Quid faciendum

sit Matthaeum admoner, correptisque armis ipse equo prouectus ad praetorianas aedes contendit. Pogius domo magistratuque S urbe excedere cogitur : Creatur nouus praetor Vbertus e Becbaria familia siue , ut ait Merula, Iacobus Summaripa Laudensis in reliquos scilicet menses ut coniectari lubet. Ita breui in tutiorem statum restituta Republica&depulso omni metu Iacobus &Carolus Sores nae in exilium aguntur, nonnulli porro ex Teraaghis S Balbis qui cum Guliermo consilia miscuerant, extra decimum lapidem relegantur, & Soresimarum domus quam illi ex ruinisTurrianarum aedium condiderant,

incursu plebis solo aequatur. His consectis rebus Otho, ut sese aduersus vim acerrimi & potentis hostis confirmaret, in Germaniam ad Rodulphum Caesarem legatos cum muneribus amplissimis misi , obtulitque ei amicitiam liberalemque operam venturo in Italiam ad recipiendam Romani Imperii coronam. Caesar tametsi Turrianis antea

fauerat ex usu tamen rerum suarum cum Othone certo amicitiae foeadere coniungi maluit, quam profligararum partium quarum principes cies captique essent, inane nomen tueri. Itaque Othonem missis ad eum amplissimis literis in clientelam fbuendum ac tuendum recepit, misitque ad eum Germanos equites qui in speciem praetoriana alae, corporis custodiae adessent. His de causis Guliermus, bellum quod parabat auertit in Derthonenses ct Alexandrinos. Sed non multo post Turriani in spem renouandi belli, repetendaeque patriae sunt erecti, initio a Comensibus exorto, qui quum veteres laxiores agri terminos sibi reddi, uti antea ex avorum memoria possedissent a Mediolanensibus postularent, & ab his nequaquam pro iure foederis &amicitiae benigne responderetur, armata iuuentute agros Leucensum S Cliva tensum expugnatis castellis occuparunt, finesque eos protulerunt victricibus armis, uti ex iure di a quo antea petierant. At Mediolaniquum haec essent nunciata, senatusque Comenses arroganter hostiliterq. secisse iudicasset, in eos numerosus exercitus est eductus.

cui prefuit Matthaeus Magnus,a quo Comenses superati & castris exuti sunt, multi'. caesis, compluribus captis, onusti Comensum praeda Mediolanenses domum redierunt. Hanc cladem grauissime tulit Coi mensis,quod in se atrocius qu m in barbarum hostem mediolannesest gladium exercuissent , isque potissimum & dux & author cladis exitiati siet, qui paulo ante ciuitatis ipsorum Praetorict Imperator fuisset,

cuius recentis beneficii memoriam vii superbus ct saeuus, amisisse vi deretur . Itaque meo dolore grauius decernitur, aduersus enim Vicecomites repente coniurant, vinculis exolvunt Muscam & He

46쪽

reccum Turrianos, eos praeturae dignitate exornant, pecunia armiseque instruunt, O bellum vehementibus animis in Matthaeum & Othonem parant. Ad id etiam ipse Guliermus, eo Comensium decreto magnopere laetatus, opes atque operam pollicebatur; cuius viri vim tanquam pugnacis, ct ab recenti iniuria concitati, grauem & periculosam Othoni futuram intelligebant. Eo modo Turriani iuuenes acerbo carcere post septimum annum S mensem undecimum educti acre

bellum S tum Othoni,& Matthaeo deinde, eo pulso & in exilium acto, variis successibus intulerunt, quae quoniam ductu Magni Matthaei gesta sunt, in eius vita aptius atque illustrius perscribentur . Iam enim in eum ab eximia virtute S rebus seliciter bello gestis, praeclaris ducibus parem Otho senex, omnia humana iura contulerat, adeo ut utrunque Magistratum unus occuparet impleretque. Nam & gerebat bellum vii dux atque equitum Magister, & e tribunali praetorio patien tissime ius dicebat, ut ipse omnium litium disceptator & iudex ex a bitrio iudicaret, & omnis subinde prouocatio tolleretur res graui ciuium incommodo ad serendas lites excogitata. Sed mirum in modum eius nomen atque potentiam adauxit Guliermi inexpectata calamitas , qui Turrianis Comensibusque coniunctus, iam Othoni graue bellum intulerat, atque id tum vehementiore studio reparaturus

esse videbatur, quod & Guido Castellionus Turrianis adhaeserat, vir

inter primores consilio, clientelis, atque opibus insignis, erat is Guidonis Turriani qui e Baradello efiugerat auuneulus. Igitur Guliermus quum nefario scelere Derthonensem episcopum necasset, in manus Alexandrinorum ex insidiis captus deuenit, apud quos serrata in ca

uea, atrocibuS corporis atque animi tormentis excruciatus interiit .cii

Gratias igitur Otho Diis immortalibus agens,quod se votorum omnium compotem fecissent, uti iustam ab omni labore vacationem na

ctus, apud Clarae Vallis coenobium religiosa quiete seuebatur, apprime confisus praecellenti prudentiae virtutique Matthaei Magni; hunc enim ipse a tenera aetate seuere & diligenter educarat, institueratque his moribus, quibus in omni bellica vel ciuili actione ad certam laudem semper illustris tanto Imperio dignus est e videretur. Magnitudine quippe animi, patientia, humanitate, religioneque & domestico splendore cunctos anteibat. Nemo ei corporis aut ingenii vigore panerat, altitudine vero consilii, facundia, & oris atque habitus dignitae te antiquis heroibus aequabatur. Nec eo quisquam prole felicior fuit. In quinque enim eius filiis Otho ipse peracri iudicio, miram certamq. indolem ad propagandum Imperium quasi diuinans prouidebat; &iam ex his Galeacius & Marcus cui Balatroni cognomen fuit, ad militarem aetatem peruenerant, ct in Iohanne atque Luchino optimorum principum indoles elucebat. Postremus Matthaei liberorum Stephanus fuit caeteris prole quam vita selicioriquum ad hunc filii,nei is i ii potesque,

47쪽

OTHO. 3T potesque, & qui nouissime imperarunt pronepotes recta serie respiciant. Eo modo quum ad Claram Vallem amoenissimis in hortis Otho tuendae valetudini operam daret, frequentique comitatu insignium philosophorum,& sacratorum virorum oblectaretur, saepe de diuitiis humanisque rebus iucundissime disputans,senio potius quam morbo confectus e vita discessit, Augusto mense, eius anni qui fuit a partu Uirginis nonagesimus quintus, supra mille & ducentos. Imple uerat septimum & octogeninum annum, nullis paulo molestioribus . morbis obnoxius, ita ut mihi proculdubio omnium Principum longe felicissimus decessisse videatur. Usque eo enim paucis concesso fati munere vixit, ut summa gloria plenus, quod ambitiosa cupidaque mortalitas maxime optat posteritati suae laetissimus interfuisse videa- '

tur.

Tumulatus est in templo maximo ad maiorem aram marmoreo se is pulchro, in cuius fronte haec carmina leguntur. In mus illi paterVriae lux , gloria patrum ,

Fulgor iustitiae , et basis, arcas hiae ,

Largitor veniae ,portus pietatu genis, Intrepidus restor, quem moles nulti laborum Ardua deuicit , puto latura quietem. Ille in principes, m msulamatilis, in quem Altus virtutum splendor comnierat omnis; ο δε Alanum radiabat lampade tanta , TotqueFulgebat regis; nuncia et adempto; coria vise comitum proles veneratilis Otho G llor, ob vulnus, cinis en hoc χ more factus. 6 isse pater vitae requiescas tritus in te. nnis ungenis, terseris, terque Hebus Fraefuis ecclesiae passar bonus Ambrosianae, I ille ducentem quinto, nouissique de ceno ,

48쪽

38 PAVLI IOVI IMATTHAEUS MAGNVs'

s IvE LIBER SECUNDUS. EMO si fortunae ludos spectare lubet, certiore utriusque Sortis merito MAGNI cogno men adeptus est,quam hic ipseMΑΤT HAE vs Vicecomes, cuius imagini ad veram oris effigiem ductae, insignes etiam excelsi animi dotes breui Elogio expressas appendimus. Nec titulus , uti reor, vel summae virtutis atque potentiae

Regibus insolens & grauis huic ad inuidiam cesserit, quum illi superiores Alexander Pompeius & Carolus, tanquam humanae virtutis modum supergressi inter Heroes reserantur. Hic vero intra Patriae fines parta laude contentus, id tulerit , quod ciues post inuidiam morte extinctam, praeclara etiam hostium consessione detulerunt. Natus est Masino. in pago ad Uerbanum lacum, eo sorte insigni die quo Federicus secundus, dirus Italiae Caesar, 1 filio Mans edo rege coniecta in os stragula veste suffocatus interiit. Tradunt autem non insulsi annalium scriptores, armenta eius vici sponte soluta proripientiaq. se magno tumultu e stabulis domum, in qua Anastasia mater infantem noctu enitebatur, inustato mugitu edito quasi salutasse, adeo ut experrecta tota vicinia puerperae magnus timor incuteretur . Sed id Theobaldus pater pro laetissimo ostento accepit, gratulatus vel ob id uxori felicem partum, qu bd mirae magnitudinis infantem ad ingentis spei fortunam edidisse videretur. Erat Anastasia Vberti Piro uani nobilis atque optimi Mediolanensum Antistitis ex fratre neptis. Haec puerum rara inter matronas charitate propriis uberibus aluit, adultum q. usque adeo diligenti S plane virili cura honestissimis moribus instituit, ut Otho nescio quia egregium S vere magnum in pueri indole se conspicere fateretur. Caeterum Matthaeus iam plane Vir quanquam impubes,orbatus patre viro sortisSimo, aerunnosque exilii Othoni patruo comes, ita corpus pariter atque animum

exercuit, ut utrunque viriliter aduersus rerum omnium contumelias

indomitum, inuictumque voluptatibus praestaret,& duris afue aspeperis gaudere, nec aduersis unquam frangi, nec secundis efferri videretur, qvbd nihil unquam aut demissum aut insolens ore gestuque eius excideret, praealtaque semper atque ardua ad imperium S gloriam intentus agitaret. Summum adeo decus in clementia ct moderatione reponebat, quibus virtutibus Turrianos omnino caruisse ideoque celeriter excidisse principatu, praedicare erat solitus, oderat enim gladios extra aciem cruentos, quum in neminem Turriani sanguinis, vel nunquam paternae caedis oblitus, saevierit, neminemque ex insen-

49쪽

. ssiimis hostibus bello captis occiderit uti videre licuit, quum omnes fere aduersarum partium summi duces atque ei capitali odio inimicissumi mira perpetuar victoriae felicitate in potestatem eius deuenissent. In his suere Simon Ad uocatus , Gulierinus Brucatus, Philippus Langustus, Antonius Fisiraga, Albertus Scotus, qui Vercellis, Nouariae, Ticini, Laudi Pompeiae , ct Placentia Gibellini nominis hostes

tyrannidem exercebant. Ad hanc quoque generosidi clementis animi laudem, moderati nomen addiderat; quum in omni bellicarum ct ciuilium rerum actione, cupiditatum excessus sugeret, edi nusquam timore aut superbia praepeditus, cuncta consilia certis temperantiae finibus terminaret ,& id quidem eo diligentius, quod vel in speciem religiose pius existimari vellet. Sed ei inter saeua arma nato atque educato nihil potius unqubm fuit, quam augere factionis opes ad uersarios persequi, & late imperium proferre etiam si id non facile sine caedibus atque incendiis patraretur . Plura tamen se tectis consiliis & o culta largitione, quam vi di cruenta manu confecisse,& plura denique auro quam ferro seliciter expugnasse disserebat, ut scilicet prodigis atque ad inanem sumptum facile essu sis di natura pugnacisis imis filiorum ingeniis, utiles frenos imponeret. Henricum iam Caesaris fratrem ab inimicis aduersum se e Germania in Brixianum agrum cum ingentibus copiis euocatum multo auro aggressus auerterat; parique felicitate Philippum Valesium qui postea Galliae regnum tenuit, pontificis

impulsu formidolosum exercitum ad Vercellas adducentem, multis legationum artificiis, magnis denique muneribus pervicerat, ut amucus quam hostis esse mallet, in Galliamque rediret, quum Galeacius filius pugnae quὶm pacis auidior viginti peditum di septem galeatorum equitum milibus transituro hosti obiectis, quin praelii aleam subiret, paternis monitis aegerrime paruisset. Imperauit Matthaeus ab Othonis morte septem annos, nouem in exilio tolerauit, quum malignitate propinquorum & subita nobilitatis conspiratione atque Alberti Scoti perfidia circumuentus, ut inuidiae cederet, Mediolano excesssset. Sed eum post patriam frustra armis saepe repetitam deformis exilii incommoda constantissime tolerantem,nec unqukm despondentem animum, in spem non dubiam erexit Henrici Caesiuis aduentus. Fatali tum insania Turriani inter se dissidere coeperant, ct Guido patrue ii Muschae morte extincto succedens, consanguineis di ciuibusvsque adeo, superbia intolerandus euaserat, ut Muschae laberos, *d quos paterni auitiq. imperii haereditas redibat, custodiae traderet. His cognitis Matthaeus agresti habitu auiisque itincribus Astam ad Caesa rem contendit, ubi Catanus Turrianus Mediolanensis Antistes cum Napino fratre, atque item principes Guelpharum partium conuen rant. Quis crederet sexagennarium senem, venerabili canitie, S mala tecto frontis honore, ipsoque praesertim arduae ceruicis habitu com

50쪽

spicuum . sed pedibus iter habentem, tot insidiantium oculos talere potuisse ρ Proiecto ad pedes & ex iure & aequo Opem imploranti, admiratus facundiam ct oris decus Caesar, spem dedit ut reduceretur . latque id egregia fide praestitit, Philippo Langusto. Amomoque Fistrasa qui aderant atroci oculo intuentibus, acerbaque voce eum totius

pacis & quietis turbatorem appellantibus. Sed Matthaeus frequenti

concursu, liberalique studio veterum amicorum & clientium, qui prodeuntem ornatissimo comitatu deducebant, iam pristinae sortunae suaesier similis, pacificatore Caesare cum Turrianis foedus percussit, his egibus, vi beneficio Caesaris reducti in patriam antiquae libertati restitutam aequo iure viverent, ct paternis bonis, ciuili actione partis, utraque factio potiretur. Nec multo post Henricus Mediolanum venit, eique obuiam egressus Guido cum insigni ordinum omnium pompa.& ab equo desiliens, Caesarem salutauit, sed vultu non occulta bile perturbato, quod Germani equites Turrianum vexillum signi sero vi extortum, solo afflixerant, indignati qubd aliud insigne quam Romana Aquila praesente Caesare praeferretur. CYsar eum humaniter al leuans & equum conscendere iubens, renidenti ore, Guido inquit noli contra stimulum calcitrare, atque ira medius inter Matthaeum &Cui donem urbem intrauit, Guidone de Principatu plane desperaute,

quum aspeetii tanti hostis qui dextrum Caesaris latus tegebat, & pr

pinquorum qui aderant rebellione conterritus , omnem vim expediti consilii penitus amisisset. Caeterum Henrieo de more coronato atrox 4n urbe tumultus incertum casu an fraude exortus est, quum populus arma caperet, excitique ad arma Germani, sora S compita cohorti Abus& turmis occuparent, & Galeacius cum globo equitum discuris

rens, ct veteres clientes ad arma vocans , Germanos ut nihil time .rent hortaretur. Sed ea vis armatae Plebis , quum nec causa nec au thor tanti motus extaret, repente versa est in Turrianos nihil tale it mentes, momentoque temporis eorum domus expugnatae direpta

que sunt. Guido equum nactus aegre profugit, Castonus Antistes per hortos vix ereptus est: Reliqui Turrianae factionis inter se dissidentes, eandem improuisi mali hortunam tulerunt. Iam prope reum patrati facinoris apud iratum Caesarem rumor Matthaeum secerat, nasi senem quietum pacata familia domi epulum parantem Praetoriani Caesaris inuenissent . ipseque digressus ad Caesarem falso credita multiplici testimonio diluisset. Relegauit tamen eum Caesar Ticinum vide ea re certius cognosceret .& Turrianis per summum populi scelus omni honore omnique lauta suppellectile spoliatis, aequi iudicis ossiucium praestare uideretur'. Sed ea di sceptatio hunc habuit exitum ut Matthaeus singulari Caesaris studio Mediolani praeficeretur. Henricum enim ut Romam ire pergeret,Caesariani nominis studiosti, Etruna , fretuentibus uteris euocabant, a ipse quantum Guelphis fiden-