Antiqvitatvm romanorvm qvae svpersvnt, recensvit Adolphvs Kiessling

61쪽

παιδας, ἀλλ' υἱωνους, Λευκίω Πείσωνι τῶ Φρυγὶ συγκαταθέμενος. ἐκεῖνος γὰρ ἐν ταῖς ἐνιαυσίοις πραγματε ς τοὐτο ιστόρηκε μόνος εἰ μη γε ἄρα γόνω μὲν ἐσαν υἱωνοὶ του βασιλέως οἱ παῖδες, ποιήσει 5 υιοὶ, καὶ τουτ ἐν αἰτιον της απάτης τοῖς ἄλλοις ἄπασι τοῖς συγγράφασι τὰς Ῥωμαῖκὰς ἱστορίας. ποοειρη- μενων δη τούτων καιρὸς ἐπανάγειν ἐπὶ την ἀπολειπομενην διήγησιν. VIII. ' ειδη δὲJ παραλαβὼν την ἐπιτροπην της 10 βασιλείας ὁ Τυλλιος καὶ την εταιρίαν των Μαρκίων ἐξελάσας βεβαίως ηδη της αρχης ἐνόμιζε κρατειν, τόν τε βασιλεα Tαρκυνιον, ως ἐκ των τραυμάτων τετελευτηκότα ἔναγχος, ἐκκομιδῆ τε πολυτελεῖ καὶ μνηματος ἐπισήμου κατασκευῆ καὶ ταῖς ἄλλαις τιμαῖς 15 ἐκόσμει, καὶ τὸν ἐξ ἐκείνου χρόνον ως ἐπίτροπος ὼντων ἐκ του βασιλείου γενους παίδων τόν τε ἐδιοναυτῶν βίον καὶ τὰ κοινὰ πράγματα της πόλεως διὰ 654φυλακης τε καὶ φροντίδος ἐποιεῖτο. τοῖς δὲ πατρικίοις -κ ην τὰ γενόμενα καθ' ηδονὰς, ἀλλ' ἡγα-

20 νακτουν καὶ χαλεπῶς εφερον ουκ αξιουντες αυτὸν

εαυτῶ τινα μηχανήσασθαι βασιλικην ἐξουσίαν, μήτε βουλῆς ψηφισαμένης μήτε των ἄλλων των κατὰ νόμον ἐπιτελεσθεντων. συνιόντες τε πολλάκις οἱ πλει στον ἐξ αυτῶν δυνάμενοι διελέγοντο προς ἀλλήλους 25 περὶ τῆς καταλυσεως τῆς παρανόμου αρχῆς, καὶ ἐδόκει αυτοῖς, ἐπειδὰν πρῶτον εἰς το συνέδριον υπὸ του Τυλλίου συναχθῶσιν, ἀναγκάσαι τὸν ἄνδρα τὰς ράβδους ἀποθεσθαι καὶ τὰ λοιπὰ τῆς αρχῆς συμβολα ὁταν δὲ τοὐτο γενηται, τους καλουμενους με 30 σοβασιλεῖς ἀποδεῖξαι καὶ δι εκείνων ελέσθαι τὸν Πρξοντα τῆς πόλεως κατὰ νόμους. ταῶτα διανοουμε- ται in αυτῶν, ἐπιγνούς ὁ Ἀλλιος ἐπὶ τυ δημαγωγεῖν,

62쪽

καὶ θεραπεύειν τοὐς απόρους των πολιτῶν ἐτράπετο, δι' εκείνων ελπίσας την αρχην καθέξειν, καὶ συγκαλέσας το πληθυς εἰς εκκλησίαν τά τε παιδία προήγαγεν επὶ το βημα καὶ λόγον διεξῆλθε τοιόνδε.655 VIIII. Πολλη με ανάγκη κατείληφεν, ἄνδρες πο- 5λῖται, κήδεσθαι των παιδιων τουτων των νηπίων.Tαρκύνιος γὰρ ὁ πάππος αυτῶν ἀπάτορα καὶ ἄπολιν ὁντα με παραλαβὼν ἐξέθρεψεν ουδεν ενδεέστερον

ἄγων των αυτοs τεκνων, καὶ την ἐτέραν τῶν θυγατέρων ἔδωκέ μοι γυθαῖκα, καὶ παρὰ τον του βίου 10 χρόνον ἄσπερ ἐξ αυτοs γεγονότα τιμῶν καὶ φιλῶν,

ως καὶ υμεῖς ἴστε, διετέλεσε, καὶ επειδη τὰ περὶ την ἐπιβουλὴν αὐτῶ συνέπεσεν, εἴ τι πάθοι τῶνανθρωπίνων, ἐμοὶ την ἐπιμέλειαν τῶν παιδιων ἐπίστευσε. τίς ουν η προς θεοῖς ὁσιον η προς αν- 15θρώπους δίκαιον ἡπολήψεταί με, εὰν ἐγκαταλίπω καὶ προδῶ τοὐς ορφανοῖς, οἷς τοσαυτας οφείλω χάριτας; ἀλλ' οὐ την ἐμαυτos προδώσω πίστιν, οὐδὲ την τῶν παίδων ἐρημίαν ἐγκαταλείψω κατὰ δύναμιν την ἐμήν. δίκαιοι δ' ἐστε καὶ υμεῖς διαμεμνη- 20σθαι τὰς ευεργεσίας, ας ὁ πάππος αυτῶν το κοι- 656 νον ευηργέτησεν, υποτάξας μὲν ἡμῖν τὰς Λατίνων τοσαυτας πόλεις ἀντιποιουμένας της αρχῆς, υπηκόθους δε ποιήσας Τυρρηνοὐς ἄπαντας μέγιστον τῶν περιοίκων δυναμένους, ἀναγκάσας δε το ΣαβίνωE 25 ἔθνος υποχείριον υμῖν γενέσθαι, μετὰ πολλῶν ἄπαντα ταλα καὶ μεγάλων κινδύνων κατεργασάμενος. ὁσον μεν ουν αυτος ἔζη χρόνον ἐκείνω προσῆκεν υμῆς υπερ τῶν εὐεργεσιῶν τὰς χάριτας εἰδέναι, επειδὴ δε τετελεύτηκε τον βίον τοῖς ἐγγόνοις αυτοs τὰς ἀμοιβὰς 30 ἀποτίνειν, καὶ μὴ συγκατορύττειν ἄμα τοῖς σώμασι τῶν ευεργετῶν καὶ την μνήμην τῶν ἔργων. δόξατε

63쪽

ουν κοινῆ πάντες επίτροποι καταλελεῖφθαι των παιδίων, καὶ βεβαι τε αυτοῖς ἐν ὁ πάππος κατέλιπεναρχήν. ουδεν γὰρ αν τοσουτον ἀπολαύσειαν εκ τῆς εμῆς ενος ὁντος προστασίας, ὁσον ἐκ τῆς κοινῆς 5 απάντων υμῶν βοηθείας. ταυτα δ' εἰπεῖν ἡνάγκασμαι συνισταμένους τινὰς ἐπ αυτοὐς αἰσθόμενος, και την αρχὴν ἐτέροις παραδουναι βουλομένους. ἀξιῶ δε υμῆς, ἄνδρες Ρωμαῖοι, καὶ των ἐμῶν μεμνημμνους αγώνων, ους υπὲρ τῆς ηγεμονίας 4γωνισάμην,10 ουτε μικρῶν ὁντων ουτε ολίγων, ώς -δὲν δεομαι προς εἰδότας υμῆς λέγειν, τὰς αντὶ τουτων οφειλομένας ἐμοὶ χάριτας τοῖς παιδίοις ἀποδουναι τουτοις.

ου γὰρ ἰδίαν αρχὴν ἐμαυτω κατασκευαζόμενος, ἐς δενος ἡττον ἄξιος ἐν βουληθεὶς τυγχάνειν, αλλὰ τω15 Ἀρκυνίου γένει βοηθῶν τὰ κοινὰ πράττειν προήρη-μαι. ικέτης δε υμῶν γίνομαι μήτε ἐμὲ μήτε τους ορφα-νοὐς ἐγκαταλιπεῖν, νυν μὲν υπὲρ τῆς αρχῆς κινδυνεύοντας, εἰ δὲ ἡ πρώτη πεῖρα τοῖς ἐχθροῖς αυτῶν χωρήσει κατὰ νουν, καὶ ἐκ τῆς πόλεως ἐξελαθησο- 20 μένους. ἀλλ' υπερ μὲν τούτων ώς ἐγνωκόσιν Ῥῖντα δέοντα καὶ ποιήσουσιν ἴσα προσήκει ουδεν δέομαι πλείω λέγειν ' ἀ δὲ παρεσκεύασμαι ποιεῖν υμῆς αυτος ἀγαθὰ, καὶ Αν χάριν τὴν ἐκκλησίαν συνεκάλεσα ἀκούσατέ μου. οσοι μὲν υμῶν ὀφείλοντες ἡδη25 χρέα διὰ πενίαν αδύνατοί εἰσιν ἀποδουναι, τούτοις βοηθεῖν προθυμούμενος, ἐπειδὴ πολῖταί τ εἰσι και πολλοὐς υπὲρ τῆς πατρίδος ἀνηντλήκασι πόνους, ῖνα μὴ τὴν ἰδίαν ἀφαιρεθῶσιν ἐλευθερίαν οι τὴν κοινὴν βεβαιώσαντες, ἐκ τῶν ἐμαυτου χρημάτων δίδωμι 30 διαλυσασθαι τὰ χρέα. ὁσοι δ' αν μετὰ ταυτα δανείσωνται, τούτους Ουκ ἐάσω προς τὰ χρέα ἀπάγεσθαι καὶ νόμον θήσομαι μηδένα δανείζειν ἐπὶ σώ-

64쪽

μασιν ἐλευθέροις, ἱκανὸν ηγουμενος τοῖς δανεισταῖς τῆς Ουσίας των συμβαλλόντων κρατεῖν. ῖνα δε και τὰς εἰς το δημόσιον γινομένας εἰσφορὰς, δι ας οι πένητες ἐπιβαρουνταί τε καὶ αναγκάζονται δανείσματα ποιεῖν, κουφοτέρως εις το λοιπὁν φέρητε, τιμήσασθαι 5 τὰς ουσίας ἄπαντας κελεύσω, και απὸ του τιμήματος ἔκαστον εἰσφέρειν το ἐπιβάλλον, ώς ἐν ταῖς μεγίσταις καὶ ευνομωτάταις πόλεσι πυνθάνομαι γενόμενον, δίκαιόν τε καὶ συμφέρον τῶ κοινω τοὐτοηγούμενος τοὐς μεν πολλὰ κεκτημένους πολλὰ εἰσφέ- 10659 ρειν, τοὐς δ' ολίγα ἔχοντας ολίγα. δοκεῖ δέ μοι καὶ τῆς δημοσίας γῆς, ῆν διὰ των ὁπλων κτησάμενοι κατέχετε, μὴ τοὐς ἀναιδεστάτους ωσπερ νυν κρατεῖν, οὐτε χάριτι λαβόντας οὐτε ώνῆ κτησαμένους, αλλὰ τοὐς μηδένα κλῆρον ἔχοντας υμῶν, ῖνα μὴ θη- 15τευητε οντες ἐλεύθεροι, μηδὲ τὰς ἀλλοτρίας κτήσεις, αλλὰ τὰς ἰδίας γεωργῆτε ου γὰρ αν γένοιτο φθόρονημα ευγενὲς ἐν ἀνδράσιν ἀπορουμένοις των καθ'

ημέραν αναγκαίων. υπερ ἄπαντα δε ταυτα ἔγνωκα i σην καὶ κοινὴν ποιεῖν την πολιτείαν καὶ τὰ δίκαια 20πῶσι προς ἄπαντας ὁμοια. εἰς τολο γὰρ ῆκουσί τινες αυθαδείας, ἄστε υβρίζειν εἰς τὸ δημοτικὸν ἀξιουσι, καὶ μηδὲ ἐλευθέρους ἡγεῖσθαι τοὐς πένητας υμῶν. ῖνα δε καὶ λαμβάνωσι τὰ δίκαια καὶ υπέχωσιν οἱ μείζους τοῖς ἐλάττοσιν ἐξ ἴσου, νόμους θήσομαι 25 κωλυτὰς μὲν τῆς βίας, φύλακας δε τῆς δικαιοσύνης, καὶ αυτὸς ουδένα χρόνον ἀνήσω τῆς απάντων προνοούμενος ἰσηγορίας. 660 X. Tοιαυτα λέγοντος αυτos πολὐς ἐπαινος ἐκ τῆς ἐκκλησίας ἐγένετο, των μὲν ὁτι πιστὸς ἐν καὶ 30 δίκαιος περὶ τοὐς ευεργέτας ἐπαινούντων, των δ' ὁτι φιλάνθρωπος καὶ μεγαλόψυχος εἰς τοὐς απόρους,

65쪽

των δ' ως μέτριος καὶ δημοτικὸς προς τους ταπειν - τερους απάντων δὲ ὁτι νόμιμος καὶ δίκαιος αρχων ἀγαπώντων τε και τεθαυμακότων. διαλυθείσης δὲ

τῆς ἐκκλησίας, ταις εξῆς ἡμέραις ἀπογράφεσθαι κε-5 λεύσας τους υποχρεους, ὁσοι την πίστιν αδυνατοιῆσαν φυλάττειν, τίσιν ὀφείλουσι καὶ πόσον ἔκαστος,

επειδὴ τὰς ἀπογραφὰς ἔλαβε, τραπέζας θεὶς ἐν αγορὰ

πάντων ὁρώντων ἀπηρίθμει τοῖς δανεισταις τὰ χρέα. ταυτα διαπραξάμενος ἐξέθηκεν ἐν φανερω διάταγμα 10 βασιλικὸν, ἐκχωρεῖν τῆς δημοσίας γῆς τους καρπου μένους τε καὶ ἰδία κατέχοντας αυτὴν ἐν ώρισμένω τινὶ χρόνω, καὶ τους ουδένα κλῆρον ἔχοντας των πολιτῶν προς εαυτὸν ἀπογράφεσθαι ' νόμους τε συν- 661έγραφεν ἐκ των αρχαίων καὶ παρημελημένων ἀνα- 15 νεούμενος, οῖς ' μύλος τε εἰσηγήσατο καὶ Νομὰς Πομπίλιος, οὐς αυτὸς καθιστάμενος. ταῶτα δεαυτοs πολιτευομένου χαλεπῶς ἔφερον οι πατρίκιοι καταλυομένην τὴν δυναστείαν τῆς βουλῆς ὁρῶντες, καὶ λογισμους ουκέτι τους αυτοὐς, αλλ' εναντίους 20 τοῖς προτέροις ἐλάμβανον. ἐν ἀρχαῖς μὲν γὰρ ἄρ- μησαν αφελέσθαι τὴν παράνομον αυτοὐ δυναστείαν ἀποδείξαντες μεσοβασιλεις, καὶ δι' ἐκείνων ἐλέσθαι τον κατὰ νόμους ἔξοντα τὴν αρχήν τότε στέργειν ἐπὶ τοῖς παροὐσιν ωοντο δεῖν καὶ μηδὲν πολυπραγμο-

25 νεῖν. εἰσήει γὰρ αὐτοῖς λογισμὸς, ὁτι τῆς μὲν βουλῆς ον αυτὴ προyρεῖτο παραγούσης ἐπὶ τὰ πράγματαο δῆμος ἐναντιώσεται τὴν ψῆφον ἀναλαβών ' ἐὰν δ' ἐπὶ τω δήμω ποιήσωσι τὴν αἶρεσιν τοὐ βασιλέως,

απασαι τον Τυλλιον ψηφοφορήσουσιν αἱ φρῆτραι, 66230 καὶ περιέσται τω ἀνδρὶ το δοκεῖν κατὰ νόμους ἄρχειν. ἔδοξεν ουν αυτοῖς ἄμεινον εἶναι κλέπτοντα τὴν αρχὴν τον ανδρα καὶ παρακρουόμενον τοὐς πολίτας

66쪽

μὰλλον ὴ πείσαντα και φανερῶς λαβόντα κατεχειν. ἀλλ' οὐδεν αυτοῖς εγενετο προυργου των λελογισμε- νων ουτω κατεστρατήγησεν αυτους ο Τυλλιος, καὶ κατεσχε την βασιλείαν ἀκόντων ἐκείνων. κατασκευύσας γὰρ εκ πολλου φήμας λεγεσθαι κατὰ την πόλιν, 5ως ἐπιβουλευόντων αυτω των πατρικίων, προῆλθεν εἰς την αγορὰν ἐσθῆτα πιναρὰν περιβεβλημενος και κατηφὴς, συνουσης αυτω καὶ της μητρος Οκρισίας καὶ της Tαρκυνίου γυναικὸς Tανακυλίδος καὶ της συγγενείας της βασιλικῆς ολης. ὁχλου δε συνδρα- 10μόντος πολλου προς το παράδοξον τῆς ὁ φεως, ἐκκλησίαν συγκαλεσας προῆλθεν ἐπὶ το βῆμα καὶ διεξῆλθε τοιουτόν τινα λόγον. XI. Ουκέτι μοι περὶ των Ἀρκυνίου παίδων μόνον ὁ κίνδυνός ἐστιν, ῖνα μηδεν υπὸ των ἐχθρῶν 15663 δεινὸν πάθωσιν, ἀλλ' ἐδη και περὶ τῆς ἐμῆς ψυχῆς δέος ἐπεισέρχεται, μὴ πικρας ἀμοιβὰς τῆς δικαιοσύνης απολάβω. επιβουλευομαι γὰρ υπὸ των πατρικίων, καὶ μεμήνυνταί μοι τινὲς ἐξ αυτῶν ἀποκτεῖναί με συνομνυμενοι, ἀδίκημα μὲν ουδὲν ουτε μεῖζον ουτε 20 ελαττον εχοντες ἐγκαλεῖν, ων δε τον δῆμον ευ πεποίηκα καὶ παρεσκευασμαι ποιεῖν ἀχθόμενοί τε καὶ ἀναξιοπαθουντες ' οι δανεισταὶ μεν ὁτι τους πένητας υμῶν -κ εἰ ασα την ἐλευθερίαν ἀφαιρεθῆναι προς τὰ χρεα υπ' αυτῶν ἀπαχθεντας οι δὲ κατανοσφιζό- 25μενοι τὰ δημόσια καὶ κατέχοντες, ἐν υμεῖς δι αῖματος εκτήσασθε γην εκλιπεῖν αναγκαζόμενοι, ῶσπερ τὰ πα-τρῶα ἀποστερουμενοι καὶ ου τἀλλότρια ἀποδιδόν- τες οι δὲ ἀνειμένοι τῶν εἰσφορῶν τῶν εἰς τους πολέμους, εἰ τιμήσασθαι τους βίους ἀναγκασθήσονται 30664 καὶ απὸ τῶν τιμημάτων τὰς εἰσφορὰς συνεισφέρειν κοινῆ δὲ συμπαντες, ὁτι κατὰ νόμους γεγραμμένους

67쪽

ἐθισθήσονται ζῆν τὰ δίκαια α ίσου διδόντες υμῖν καὶ λαμβάνοντες, ἀλλ' -χ ῶσπερ ἀργυρωνήτοις --

ραχρήσονται τοῖς πένησιν ο ποιουσι νυν. καὶ ταυταδη τα ἐγαλήματα συνενέγκαντες εἰς τὸ κοινὸν βε-5 βουλευνταί τε καὶ συνομωμόκασι κατάγειν τους - δας και τοῖς Μαρκίου παισὶ την βασιλείαν ἀποδιδόναι, ους υμεῖς Tαρκυνιον ἀποκτείναντας τον

βασιλέα υμῶν ἄνδρα χρηστον καὶ φιλόπολιν καὶ τηλικουτο διαπραξαμένους αγος τάς τε δίκας ἐρημους 10 ἐκλιπόντας καὶ φυγῆς ἐαυτοῖς τιμησαμένους, πυPος καὶ υδατος εῖργειν ἐψηφίσασθε ἐμελλόν τε, εἰ μὴ θῆττον εμοὶ περὶ τουτων ἐγένετο μήνυσις, ξενικην τινα δυναμιν ἐπαγόμενοι νυκτὸς ἔτι πολλῆς κατάγειν εἰς την πόλιν τους φυγάδας. τὰ μετὰ ταυτα πάντες 15 ἷστε δήπου, καν ἐγὼ μὴ λέγω, ὁτι Μάρκιοι συμλαμβανόντων αὐτοῖς των πατρικίων κατασχόντες - 665 πράγματα δίχα πόνου, πρῶτον μεν ἐμὲ τον φυλακα τῶν βασιλέων καὶ τὰς κατ' αυτῶν ἐπιτελεσάμενον δίκας ἔμελλον ἀναρπάσασθαι, ἔπειτα ταυτὶ τὰ πω-ko δία καὶ τοως ἄλλους συγγενεῖς τε καὶ φίλους Ἀρκυνίου πάντας ἀναιρεῖσθαι ' γυναῖκας δ' ημῶν καὶ μητέρας καὶ θυγατέρας καὶ παν τὸ θῆλυ γένος μανδραπόδων ποιήσασθαι λόγω, πολυ τὸ θηριῶδες ἔχοντες ἐν τη φυσει και τυραννικόν. εἰ μεν ουν καὶ 25 υμῖν ταυτα βουλομένοις ἐστὶν, ω δημόται, τους μὲν ἀνδροφόνως κατάγειν καὶ βασιλεῖς ἀποδεικνυναι, τους δὲ τῶν ευεργετῶν παῖδας ἐξελαυνειν καὶ τηνυπό του πάππου καταλειφθεῖσαν αρχὴν ἀφαιρεῖσθαι, στέρξομεν την τυχην. ἀλλα πως απάντων θεῶν 30 τε καὶ δαιμόνων ὁσοι τὸν ανθρώπινον ἐποπτευουσι βίον ἱκέται πάντες υμῶν γινόμενοι συν γυναιξί τε καὶ τέκνοις, ἀντὶ πολλῶν μεν ἁν Tαρκυνιος ὁ τῶν

68쪽

παιδίων πάππος - ποιων υμὰς διετέλεσεν, ἀντὶ πολ-

666 λῶν δε - αυτὸς ἐγὼ κατὰ την ἐμαυτου δύναμιωθενόμην υμῖν χρήσιμος, ἀξιοῶμεν ομῆς μίαν ἡμῖν

δομαι ταυτην δωρεὰν, φανεραν ποιῆσαι την υμῶναυτῶν γνώμην. εἰ γὰρ ετέρους τινὰς ἀξιονικοτέρους 5ημῶν ὐπειλήφατε εἶναι ταύτης της τιμης τυγχάνειν, τὰ μὲν παιδία οἰχήσεται την πόλιν ομῶν καταλιπόντα, και η ἄλλη Ἀρκυνίου συγγένεια ' εγὼ δὲ ἔτερ- τι βουλεύσομαι γενναιότερον υπερ ἐμαυτοὐ

βεβίωται γὰρ ἡδη μοι καὶ προς αρετην κα ὶ προς -- 10δοξίαν ἀποχρώντως, κω συκ ῖν ἀξιώσαιμι της παρ' υμῶν ευνοίας ψευσθεὶς, ην ἀντὶ παντος εἱλόμην ἀγαθου, ζην αἰσχρῶς εν ἄλλοις τισί. παραλάβετε δητὰς φάβδους καὶ δ με εἰ βούλεσθε τοῖς πατρικίοις ἐγὼ δ' υμῖν -κ ἐνοχλήσω παρών. 15XII. T τα λέγοντος αυτ και ἀναχωρεῖν ἀου τε οντος ἀπὸ τοὐ βω-ος κραυγή τε παρὰ πάντων ἐξαίσιος ἐγένετο καὶ δεήσεις μεμιγμεναι δάκρυσιν,667 ῖνα μένη τε και διακατέχη τὰ πράγματα μηδένα δεδοικώς. ἔπειτ ἐγκέλευστοί τινες διειληφότες την 20 αγορὰν βασιλέα ποιεῖν αυτον ἐβόων καὶ συγκαλεῖν

τὰς φράτρας ἐξίουν καὶ ψῆφον λουν. ἀρξαμένων δὲ

τούτων ευθυς ο δῆμος ἄπας ἐπὶ τῆς αυτῆς προαιρέσεως ἐγεγόνει. τοὐτο καταμαθὼν ὁ Τύλλιος -κέτι παρῆκε τον καιρὰν, αλλὰ πολλὰς αυτοῖς εἰδεναι φή- 25σας χάριτας, ὁτι μέμνηνται τῶν ευεργεσιῶν, καὶ ἔτι πλείονα υποσχόμενος ἀγαθὰ ποιήσειν, ἐὰν αυτὸν ἀποδείξωσι βασιλεα, προεῖπεν ημέραν αρχαιρεσιῶν, εἰς ῆν ἐκέλευσε καὶ τους ἐκ τῶν ἀγρῶν ἄπαντας παρεῖναι. συνελθόντος δὲ τοὐ δήμου καλῶν τὰς φράτρας 30

κατὰ μίαν ἀνεδίδου τὰς ψήφους. ἀπάσαις δὲ ταῖς φράτραις κριθεὶς τῆς βασιλείας ἄξιος παραλαμβάνει

69쪽

τότε την αρχην παρὰ του δημοτικου πλήθους πολλὰ

χαίρειν τn βουλῆ φράσας, ῆν οὐκ ὴξίωσεν ἐπικυρῶ

σαι τὰ του δήμου κριματα, ωσπερ αυτῆ ποιεῖν ἔθος ῆν. τοὐτον δε τον τρόπον ἐπὶ την βασιλείαν παρελ- 6685 θών, πολλῶν μὲν καὶ ἄλλων πολιτευμάτων εισηγητὴς ἐγένετο, μέγαν δὲ καὶ λόγου ἄξιον ἐπολέμησε προς ρρηνους πόλεμον. ποιήσομαι δὲ περὶ των πολιτευμάτων αυτ πρῶτον τοὐς λόγους. XIII. M ς ἄμα τῶ παραλαβεῖν την αρχὴν διέ-10 νειμε την δημοσίαν χώραν τοῖς θητευουσι ' μαίων ἔπειτα τους νόμους τους τε συναλλακτικούς καὶ τοῖς

περὶ τῶν αδικημάτων ἐπεκύρωσε ταῖς φράτραις Ἱσαν δε πεντήκοντά που μάλιστα τον ἀριθμὸν, ἄν οὐδὲν δέομαι μεμνῆσθαι κατὰ τὸ παρόν. τῆ τε πόλει προσ-15 έθηκε δυο λόφους, τόν τε Ουιμινάλιον καλούμενον καὶ τὸν 'Ισκυλῖνον, ἄν ἐκάτερος ἀξιολόγου πόλεως ἔχει μέγεθος, καὶ διένειμεν αὐτους τοῖς ἀνεστίοις' μαίων οἰκίας κατασκευάσασθαι, ἔνθαὶ καὶ αὐτὁς ἐποιήσατο την οἴκησιν ἐν τῶ κρατίστω τῆς 'Iσκυλίας 20 τόπω. ουτος ὁ βασιλῆς τελευταῖος ηὐξησε τὸν περίβολον τῆς πόλεως τοὐς δυο τοῖς πέντε προσθεὶς λο- 66sφοις, ὀρνιθευσάμενός τε ως νόμος ην καὶ τἄλλα τὰ

προς θεοῖς ὁσια διαπραξάμενος. προσωτέρω δὲ οὐκ δει προῆλθεν ἡ κατασκευὴ τῆς πόλεως , οὐκ ἐῶντος 25 ῶς φασι τοὐ δαιμονίου, ἀλλ' ἔστιν ἄπαντα τὰ πεοὶ τὴν πόλιν οἰκούμενα χωρία, πολλὰ ὁντα καὶ μεγάλα, γυμνὰ καὶ ατείχιστα καλ ρῆστα πολεμίοις ἐλθοῶσιν υποχείρια γενέσθαι καὶ εἰ μεν εἰς ταὐτά τις ορῶν τὸ μέγεθος ἐξετάζειν βουλήσεται τῆς ' μης, πλανῆ 30 σθαί τε ἀναγκασθήσεται καὶ οὐχ ἔξει βέβαιον σημεῖον οὐδὲν, ἁ διαγνώσεται μέχρι ποὐ προβαινουσα ἔτι πόλις ἐστὶ, καὶ πόθεν ἄρχεται μηκέτ εἶναι πόλις,

70쪽

ούτω συνύφανται το ἄστυ τῆ χώρα καὶ εἰς απειρον ἐκμηκυνομένης πόλεως υπόληψιν τοῖς θεωμένοις παρέχεται. εἰ δὲ τῶ τείχει τῶ δυσευρέτω μεν ἔντι διὰ περιλαμβανούσας αυτὸ πολλαχόθεν οἰκήσεις, ἴχνη δέ τινα φυλάττοντι κατὰ πολλους τόπους της αρχαιας 5 κατασκευῆς, βουληθείη μετρεῖν αυτὴν κατὰ τον 'Aθη-670 ναειν κύκλον τον περιέχοντα τὸ ἄστυ, ου πολλῶ τινι

μείζων ὁ τῆς Ρωμης αν αὐτῶ φανείη κύκλος. ἀλλ' υπὲρ μὲν τοί μεγέθους τε καὶ κάλλους τῆς πόλεως, ως κατὰ την ἐμὴν εἶχεν ηλικίαν, ἔτερος ἔσται τῆ διη- 10γήσει καιρὸς ἐπιτηδειότερος. XIIII. Ο Τύλλιος, ἐπειδὴ τοὐς επτὰ λόφους ἐνι τείχει περιέλαβεν, εἰς τέτταρας μοίρας διελὼν την πόλιν καὶ θέμενος ἐπὶ των λόφων ταῖς μοίραις τὰς ἐπικλήσεις, τῆ μὲν Παλατίνην, τῆ Σοβωρά- 15νην, τὴ τρίτsi Κολλίνην, τῆ δε τεταρτη των μοιρῶν Iσκυλίνην, τετράφυλον ἐποίησε την πόλιν εἶναι, τρίφυλον οἶσαν τέως και τοὐς ανθρώπους ἐταξε τοὐς ἐν ε κάστη μοίρα των τεττάρων οἰκοῶντας, ῶσπερ 671 κωμήτας, μήτε μεταλαμβάνειν ἐτέραν οἴκησιν μήτε 20 ἄλλοθί που συντελεῖν, τάς τε καταγραφὰς των στρατιωτῶν καὶ τὰς εἰσπράξεις τῶν χρημάτων τὰς γινο-

μένας εἰς τὰ στρατιωτικὰ καὶ τὰς ἄλλας χρείας, ἔκαστον ἔδει τῶ κοινῶ παρέχειν, Ουκέτι κατὰ τὰς τρεῖς φυλὰς τὰς γενικὰς ως πρότερον, αλλὰ κατὰ τὰς 25 τέτταρας τὰς τοπικὰς τὰς ὐφ' εαυτῶ διαταχθείσας

ἐποιειτο, ηγεμόνας ἐφ' ἐκάστης ἀποδείξας συμμορίας, ῶσπερ φυλάρχους ἡ κωμάρχας, οἷς προσέταξεν εἰδέναι ποιαν οἰκίαν ἔκαστος οἰκεῖ' ἔπειτα κατὰ πάντας

ἐκέλευσε τοὐς στενωπούς ἱερὰJ ἐγκατασκευασθῆναι 30 καλιάδας υπὸ τῶν γειτόνων ῆρωσι προνωπίοις, καὶ 672 θυσίας αυτοῖς ἐνομοθέτησεν ἐπιτελεῖσθαι καθ' ἔκα-