Antiqvitatvm romanorvm qvae svpersvnt, recensvit Adolphvs Kiessling

81쪽

αυτοὐς τὰς κατὰ την πόλιν τετταρας υπαρχουσας, ἐν αἷς καὶ μεχρι των καθ' ημας χρόνων ταττόμενον διε τελει το ἐξελευθερικὸν φυλον ὁσον αν I και πάντων 692 ἀπεδωκε των κοινῶν αυτοῖς μετεχειν, ων τοῖς ἄλλοις 5 δημοτικοῖς.

XXΙΙΙ. Αχθομένων δὲ των πατρικίων ἐπὶ τῶ

πράγματι και δυσανασχετούντων, συγκαλεσας το πλῆθος εἰς ἐκκλησίαν, Πρῶτον μεν θαυμάζειν, εφη, των

ἀγανακτουντων, εἰ τη φυσει το ἐλευθερον Οἴονται

10 τοὐ δούλου διαφερειν, ἄλλ' ου τη τυχη ἔπειτα εἰ μητοῖς ηθεσι καὶ τοῖς τρόποις εξετάζουσι τοὐς ἀξιους τῶν καλῶν, ἀλλα ταῖς συντυχίαις, ὁρῶντες ως ἀστάθμητόν ἐστι πρῆγμα ευτυχία καὶ ἀγχίστροφον, καὶ ουδενὶ ράδιον εἰπεῖν ουδὲ τῶν πάνυ μακαρίων μεχρι

15 τίνος αυτῶ παρεσται χρόνου. ηξίου τε αυτους σκοπεῖν ὁσαι μὲν ηδη πόλεις ἐκ δουλείας μετεβαλον εἰς 693ἐλευθερίαν βάρβαροί τε καὶ Ελληνίδες, ὁσαι δ' εἰς

δουλείαν εξ ἐλευθερίας ' μηθειάν τε πολλην αυτῶν κατεγίνωσκεν, εἰ της ελευθερίας τοῖς ἀξίοις τῶν θε- 20 ραπόντων μεταδιδόντες, της πολιτείας φθονοῶσι συνεβουλευε τε αὐτοῖς, εἰ μεν πονηροὐς νομίζουσι,μη ποιεῖν ἐλευθέρους, εἰ δε χρηστοὐς, μη περιορῶν δντας ἀλλοτρίους ἄτοπον τε πρῆγμα ποιεῖν αυτοὐς εφη καὶ ἀμαθες, ἄπασι τοῖς ξενοις ἐπιτρεποντας τVς 25 πόλεως μετέχειν καὶ μη διακρίνοντας αυτῶν τὰς τυχας, μηδ' εἴ τινες ἐκ δουλων ἐγενοντο ελεύθεροι πολυπραγμονοῶντας, τοὐς παρὰ σφίσι δεδουλευκότας ἀναξίους ηγεῖσθαι ταυτης της χάριτος φρονησει τε διαφερειν οἰομενους τῶν ἄλλων οὐδὲ τα εν ποσὶ καὶ 30 κοινοτατα ὁρῶν ἔφασκεν, ἀ καὶ τοῖς φαυλοτάτοις εἶναι

πρόδηλα, ὁτι τοῖς μὲν δεσπόταις πολλη φροντὶς ἔσται τοὐ μη προχείρως τινὰς ἐλευθερουν, ως τα μεγιστα

82쪽

694 τῶν εν ἀνθρώποις αγαθῶν οἷς ἔτυχε δωρησομένοις τοῖς δε δουλοις ὁτι μείζων υπάρξει προθυμία χρηστοῖς εἶναι περὶ τους δεσποτας, ἐὰν μάθωσιν οτι της ελευθερίας ἄξιοι κριθέντες εὐδαίμονος ευθέως καὶ μεγάλης ἔσονται πολῖται πόλεως, καὶ ταυθ' ἔξουσιν 5 ἀμφότερα παρὰ των δεσποτῶν τἀγαθά. τελευτῶν δετον περὶ του συμφέροντος εἰσηγησατο λόγον, τοὐς

μεν επισταμένους υπομιμνησκων, τους δὲ αγνοοὐν-

τας διδάσκων, οτι πόλει δυναστείας ἐφιεμένη και μεγάλων πραγμάτων ἐαυτην ἀξιούση οὐδενος οὐτω 10 δεῖ πράγματος ως πολυανθρωπίας, ἴνα διαρκων προς πάντας τους πολέμους οἰκείοις ὁπλοις χρωμένη,

και μη ξενικοῖς στρατευμασι καταμισθοφοροὐσα συνεξαναλωθῆ τοῖς χρήμασι καὶ διὰ τοὐτο ἔφη τοὐς

προτέρους βασιλεῖς ἄπασι μεταδεδωκέναι της πολι- 15τείας τοῖς ξένοις. εἰ καὶ τοὐτον καταστησονται τον νόμον, πολλην αὐτοῖς ἔλεγεν εκ τῶν ἐλευθερουμένων ἐπιτραφησεσθαι νεότητα, καὶ ουδέποτε ἀπο-595 ρησειν την πόλιν οἰκείων ὁπλων, ἀλλ' ἔξειν δυνάμεις ἀεὶ διαρκεῖς καν προς πάντας ανθρώπους ἀναγ- 20κασθύ πολεμεῖν. χωρὶς δε τοὐ κοινll χρησίμου και ἰδία πολλὰ ἀφεληθήσεσθαι τοὐς εὐπορωτάτους ' - μαίων, ἐὰν τοὐς απελευθερους ἐῶσι της πολιτείας μετέχειν, ἐν ἐκκλησίαις τε καὶ ψηφοφορίαις καὶ ταῖς ἄλλαις πολιτικαῖς χρείαις χάριτας ἐν οἷς μάλιστα 25 δέονται πράγμασι κομιζομένους, καὶ τοὐς ἐκ τῶν ἀπελευθέρων γινομένους πελάτας τοῖς ἐγγόνοις τοῖς εαυ- τῶν καταλείποντας. ιαὐτα λέγοντος αὐτοί συνεχώρησαν οἱ πατρίκιοι το ἔθος εἰς την πόλιν παρελθεῖν, καὶ μέχρι τῶν καθ' ημὰς χρόνων ως ἔν τι τῶν ιερῶν 30 καὶ ακινητων νομίμων διατελεῖ τοὐτ ἐν τῆ πόλει φυλαττόμενον.

83쪽

XXIIII. Οχμαι δ' ἐπειδη κατὰ τοὐτο γέγονα τομερος της διηγήσεως, ἀναγκαῖον εἶναί μοι διελθε ώς εἶχε τότε τοῖς Ρωμαίοις τὰ περὶ τοὐς δούλους ἔθη, ἶνα μητε τον βασιλέα τον πρῶτον ἐπιχειρήσαντα 6965 τους δεδουλευκότας ἀστούς ποιεῖν, μητε τους παραδε μένους τον νόμον ἐν αἰτίαις σχῆ τις, ῶς ριπτο - τας εἰκῆ τὰ καλά. ἐτύγχανον δη τοῖς Ρωμαίοις αἱτων θεραπόντων κτησεις κατὰ τους δικαιοτατους γι-

νομεναι τρόπους. η γὰρ ἀνησάμενοι παρὰ τοὐ δη- 10 μοσίου τους υπὸ δόρυ πωλουμένους εκ των λαφύρων, η τοὐ στρατηγos συγχωρησαντος ἄμα ταῖς ἄλλαις ώφελείαις και τοὐς δοριαλωτους τοῖς λαβοῶσιν ἔχειν, η πριάμενοι αυτοῖς παρ' ετέρων κατὰ τοὐς αυτοῖς τρόπους κυρίων γενομένων, ἐκέκτηντο τοὐς δούλους. 15 ουδεν δη πρῆγμα ποιεῖν αἰσχύνης η βλάβης κοινης αἴτιον ἀτε ὁ Τυλλιος ὁ καταστησάμενος τὸ ἔθος, οὐτε οι παραδεξάμενοι καὶ διαφυλάξαντες ωοντο, εἰ τοῖς ἀφαιρεθεῖσιν ἐν πολέμω την τε πατρίδα καὶ την

ἐλευθερίαν χρηστοῖς γενομένοις περὶ τους τὀ πρῶ- 20 τον αυτοὐςJ καταδουλωσαμένους, η περὶJ τοὐς παρὰ 697 τούτων αυτοὐςJ πριαμένους, ἀμφότερα ταὐτα παρὰτων δεσποτῶν υπάρξει των κτησαμένων αυ-

τοῖς εἰς δουλείανJ. ἐτύγχανον δε τῆς ελευθερίας οιμεν πλεῖστοι προῖκα διὰ καλοκἀγαθίαν ' καὶ κράτι- 25 στος απαλλαγῆς δεσποτῶν τρόπος ουτος ἐν ολίγοι δέ τινες λύτρα κατατιθέντες ἐξ ὁσίων καὶ δικαίων ἐργασιῶν συναχθέντα. ἀλλ' οὐκ ἐν τοῖς καθ' ημῶς χρόνοις οὐτω ταῶτ' ἔχει, ἀλλ' εἰς τοσαύτην σύγχυσινῆκει τὰ πράγματα, καὶ τὰ καλὰ τῆς Ῥωμαίων πόλεως 30 ολως ἄτιμα καὶ ρυπαρὰ γέγονεν, ῶσθ' οἱ μεν απὸλyστείας καὶ τοιχωρυχίας καὶ πορνείας καὶ παντὸς ἄλλου πονηροὐ πόρου χρηματισάμενοι, τούτων ἀνοὐν-

84쪽

ται τῶν χρημάτων την ἐλευθερίαν, καὶ ευθύς εἰσι 698 Ῥωμαῖοι οἱ δε συνίστορες καὶ συνεργοὶ τοῖς δεσπόταις γενόμενοι φαρμακειων καὶ ἀνδροφονιῶν καὶ των εἰς θεοὐς η τὸ κοινὸν αδικημάτων, ταυτας φερονται παρ' αυτῶν τὰς χάριτας οι δ' ἶνα τον δημοσία δι- 5δόμενον σῖτον λαμβάνοντες κατὰ μηνα καὶ εἴ τις ἄλλη παρὰ των ηγουμένων γίγνοιτο τοῖς ἀπόροις των πολιτῶν φιλανθρωπία φέρωσι τοῖς δεδωκόσι τηνἐλευθερίαν ' οἱ δὲ διὰ κουφότητα τῶν δεσποτῶν καὶ κενην δοξοκοπίαν. ἔγωγ' ουν ἐπίσταμαί τινας ἄπασι 10 τοῖς δούλοις συγκεχωρηκότας εἶναι ἐλευθέροις μετὰ τὰς εαυτῶν τελευτὰς, ῖνα χρηστοὶ καλῶνται νεκροὶ, καὶ πολλοὶ ταῖς κλίναις αυτῶν ἐκκομιζομέναις παρακολουθῶσι τους πίλους ἔχοντες ἐπὶ ταῖς κεφαλαῖς εν οις ἐπόμπευόν τινες, ως ην παρὰ τῶν ἐπισταμέ- 15νων ἀκούειν, ἐκ τῶν δεσμωτηρίων ἐξεληλυθότες ἀρτίως κακοὐργοι μυρίων ἄξια διαπεπραγμένοι θανάτων. εἰς τούτους μέντοι τους δυσεκκαθάρτους σπιλους

ἐκ της πόλεως ἀποβλέποντες οἱ πολλοὶ δυσχεραίνουσι 698 καὶ προβέβληνται τὸ ἔθος, ῶς - πρέπον ηγεμονικη 20 πόλει καὶ παντὸς ἄρχειν ἀξιουσο τόπου τοιούτους ποιεῖσθαι πολίτας. ἔχοι δ' αν τις πολλὰ καὶ ἄλλα διαβαλεῖν ἔθη, καλῶς μὲν υπὸ τῶν αρχαίων ἐπινοηθέντα, κακῶς δ' υπὸ τῶν νυν ἐπιτριβόμενα. ἐγὼ δε τὸν νόμον τομον οὐκ οίομαι δεῖν ἀναιρεῖν, μη τι 26 μεῖζον ἐκραγy τῶ κοινῶ δι αυτοὐ κακόν ' ἐπανορθού-

σθαι μέντοι φημὶ δεῖν τὰ δυνατὰ, καὶ μη περιορῶν ονείδη μεγάλα καὶ ρύπους δυσεκκαθάρτους εἰς την

πολιτείαν εἰσαγομένους. καὶ μάλιστα μεν τους τιμηθτὰς ἀξιώσαιμ' αν τούτου τοὐ μέρους προνοεῖν ' εἰ δὲ 30μη, τοὐς υπάτους δεῖ γὰρ αρχης τινος μεγάλης οῖ τοὐς καθ' ἔκαστον ἐνιαυτὸν ἐλευθέρους γινομένους

85쪽

ἐξετάσουσι, τίνες ὁντες καὶ διὰ τί καὶ πῶς ήλευθερώθησαν, ἄσπερ γε τους των ἱππεων καὶ τους τῶν βουλευτῶν βίους ἐξετάζουσιν ἔπειθ' οἴς μεν αν ευ- ρωσιν ἀξίους τῆς πόλεως οντας, εἰς φυλὰς καὶ φρά- 7005 τρας καταγράψουσι καὶ μένειν ἐφήσουσιν ἐν τῆ πόλει τό δὲ μιαρον καὶ ακάθαρτον φυλον ἐκβαλοίσιν εκ τῆς πόλεως, ευπρεπες ὀνομα τῶ πράγματι ἐπιθέντες,

ἀποικίαν. ταῶτα μεν ουν τῆς ἡποθέσεως ἀπαιτουσης ἀναγκαῖόν τε καὶ δίκαιον ἔδοξεν εἶναι μοι προς τους 10 ἐπιτιμῶντας τοῖς Ῥωμαίων ἐθεσιν εἰπεῖν. XXV. U- λλιος οὐκ ἐν τούτοις μόνον τοῖς

πολιτεύμασι δημοτικὸς ἄν ἐδήλωσεν, ἐν οἷς ἐδόκει τήν τε τῆς βουλῆς ἐξουσίαν καὶ τὴν τῶν πατρικίων δυναστείαν ἐλαττουν, ἀλλα καὶ ἐν οἷς τὴν βασιλικὴν 15 ἀρχὴν ἐμείωσεν αυτὸς εαυτοs τὴν ἡμίσειαν τῆς ἐξουσίας ἀφελόμενος. τῶν γὰρ προ αυτοί βασιλέων ἀπά- σας ἀξιουντων ἐφ' εαυτῶς ἄγειν τὰς δίκας, καὶ

πάντα τα ἐγκλήματα τά τε ἴδια καὶ τα κοινὰ προς τον εαυτῶν τρόπον δικαζόντων, ἐκεῖνος διελὼν ἀπό 20 τῶν ἰδιωτικῶν τὰ δημόσια, τῶν μεν εἰς τὸ κοινὸν φερόντων ἀδικημάτων αυτὸς ἐποιεῖτο τὰς διαγνώσεις, τῶν δε ἰδιωτικῶν ἰδιώτας ἔταξεν εἶναι δικαστὰς, δρους καὶ κανόνας αὐτοῖς τάξας ους αυτὸς ἔγραψε 701 νόμους. ἐπεὶ δε αὐτῶ τὰ ἐν τῆ πόλει πράγματα τον 25 κράτιστον εἰλήφει κόσμον, εἰς ἐπιθυμίαν ἐλθεν ἐπιφανές τι διαπραξάμενος αἰώνιον εαυτοs μνήμην τοῖς - ἐπιγινομένοις καταλιπεῖν. ἐφιστὰς δε τὴν διάνοιαν ἐπὶ τὰ τῶν ἀρχαίων βασιλέων τε καὶ πολιτικῶν ἀνδρῶν μνημεῖα, ἐξ ἄν εἰς ονόματα καὶ δόξας προῆλ-30 θυν, οἴτε τῶ Βαβυλωνίου τείχους ἐμακάρισε τὴν 'Aσσυρίαν ἐκείνην γυναῖκα, ουτε τῶν ἐν Μέμφει πυραμίδων τους Αἰγυπτου βασιλεῖς, Οἴτε εἴ τις ἄλλη

86쪽

πλουτου καὶ πολυχειρίας ἐπίδειξις ην ἀνδρὸς ἡγεμόνος ' αλλὰ ταυτα πάντα μικρὰ καὶ ὀλιγοχρόνια καὶ Ουκ ἄξια σπουδῆς ηγησάμενος οψεώς τε ἀπατας, ουκἀληθεῖς βίου καὶ πραγμάτων ώφελείας, ἐξ ων μακαρισμοὶ τοῖς κατασκευασαμενοις ἡκολουθουν μόνοις, 5 ἔπαινοι δὲ Ου, ζηλου δε ἄξια τὰ της γνωμης εργα υπο- λαβὼν, ἐς πλεῖστοί τε ἀπολαυουσι καὶ ἐπὶ μηκιστον

702 χρόνου καρπουνται τὰς ἀφελείας, πάντων μάλιστα των τοιουτων ἔργων την 'Aμφικτυονος του Ἐλληνος επίνοιαν ηγάσθη, ος ἀσθενες ορῶν καὶ ράδιον υπὸ 10των περιοικουντων βαρβάρων ἐξαναλωθῆναι το Ελληνικὸν γενος, εἰς την ἐπ' ἐκείνου κληθεῖσαν ' φικτυονικὴν σύνοδον καὶ πανηγυριν αυτὸ συνηγαγε, νόμους καταστησάμενος ἔξω των ἰδίων, ων ἐκάστη πόλις εἶχε, τοὐς κοινοῖς ἄπασιν, ους καλοὐσιν 'Aμ- 15φικτυονικους, ἐξ ων φίλοι μὲν ὁντες ἀλληλοις διετε- λουν καὶ τὸ συγγενες φυλάττοντες ἔργοις μῆλλον η λόγοις, λυπηροὶ δὲ τοῖς βαρβάροις καὶ φοβεροί. παρ' ου τὸ παράδειγμα λαβόντες γωνές τε οἱ μεταθεμενοι την οἴκησιν ἐκ της Mρώπης εἰς τὰ παραθαλάττια 20

μερηJ τῆς Καρίας καὶ Θωριεῖς οἱ περὶ τοὐς αὐτοῖς

τόπους τὰς πόλεις ἱδρυσάμενοι ἱερὰ κατεσκευασαναπὁ κοινῶν ἀναλωμάτων ' γωνες μὲν ἐν 'μέσω τὸ 703 τῆς Αρτεμιδος, Λωριεῖς δὲ ἐπὶ Πιοπίω τὸ τ υπόλλωνος ' ἔνθα συνιόντες γυναιξὶν ὁμου καὶ τε- 25κνοις κατὰ τοὐς ἀποδειχθέντας χρόνους συνέθυόν τε καὶ συνεπανηγυριζον καὶ αγῶνας ἐπετελουν ἱππικοὐς καὶ γυμνικούς καὶ τῶν περὶ μουσικὴν ἀκουσμάτων, καὶ τοὐς θε ς ἀναθήμασι κοινοῖς ἐδωρουντο. θεωρήσαντες δὲ καὶ πανηγυρίσαντες καὶ τὰς ἄλλας φιλοφρο- 30συνας παρ' ἀλλήλων ἀναλαβόντες, εἴ τι πρόσκρουσμα πόλει προς πόλιν ἐγεγόνει, δικασταὶ καθεζόμενοι

87쪽

διήτων, καὶ περὶ του προς τους βαρβάρους πολέμου καὶ περὶ της προς ἀλληλους ομοφροσύνης κοινὰς

ἐποιουντο βουλάς. ταυτα δη καὶ τὰ ὁμοια τουτοις παραδείγματα λαβὼν, προθυμίαν ἔσχε καὶ αυτος 5 άπάσας τὰς μετεχουσας πόλεις τοs Λατίνων γένους συστησαι καὶ συναγαγεῖν, ῖνα μη στασιάζουσαι καὶ πολεμῶσαι προς ἀλληλας υπὸ των προσοικουντων βαρβάρων την ἐλευθερίαν ἀφαιρεθῶσι. XXVI. Γνους δε ταυτα τους κρατίστους ἄν-

10 δρας ἐξ ἐκάστης πόλεως συνεκάλει, περὶ μεγάλων

καὶ κοινῶν φησας πραγμάτων συμβουλους αυτους συγκαλεῖν. ἐπεὶ δε συνηλθον, συναγαγὼν την τε 701Ῥωμαίων βουλην καὶ τους απὸ των πόλεων ηκοντας, λόγον παρακλητικὸν ὁμονοίας, διδά- 15 σκων ως καλὸν μὲν χρημα πολλαὶ πόλεις μια γνώ-μύ χρώμεναι, αἰσχρὰ δὲ ἔψις συγγενῶν ἀλληλαις

διαφερομένων αἴτιόν τε ἰσχύος μὲν ταῖς ἀσθενέσιν ἀποφαίνων ομοφροσυνην, ταπεινότητος καὶ ασθενείας καὶ ταῖς πάνυ ἰσχυραῖς ἀλληλοφθονίαν. ταυτα 20 διεξελθὼν ἐδίδασκεν αυτοῖς, ώς χρη Λατίνους μεν τῶν προσοίκων ἄρχειν καὶ τὰ δίκαια τάττειν Ἐλληνας ὁντας βαρβάροις Ῥωμαίους δὲ την απάντων Λατίνων ἔχειν προστασίαν, μεγέθει τε πόλεως πρου- χοντας καὶ πραγμάτων ἔγκω καὶ τη προνοία του δαι-25 μονίου κρείττονι κεχρημένους ἐκείνων, δι ην εἰς τοσαυτην ἐπιφάνειαν προηλθον. τοιαύτα διεξελθὼν 705 συνεβουλευεν αυτοῖς ιερὸν ἄσυλον απὸ κοινῶν ἀναλωμάτων ἐν Ῥώμη κατασκευάσασθαι, ἐν ω θύσουσί τε αἱ πόλεις συνερχόμεναι καθ' ἔκαστον ἐνιαυτὸν 30 ἰδίας τε καὶ κοινὰς θυσίας, καὶ πανηγυρεις ἄξουσιν ἐν οἷς αν ὁρίσωσι χρόνοις ' καὶ εἴ τι γένοιτο πρόσκρουσμα αυταῖς προς ἀλληλας, ἐκ τῶν ἱερῶν τοὐτο

88쪽

διαλύσονται, ταῖς αλλαις πόλεσιν ἐπιτρέψασαι τὰ εγκληματα διαγνῶναι. διεξιών ταυτα τε καὶ οσα

ἄλλα ἔξουσιν ἀγαθὰ βουλευτηριον ἔν καταστησάμενοι, πάντας ἔπεισε τους ἐν τῶ συνεδρίω παρόντας καὶ μετὰ τοὐτο κατεσκεύασεν ἐξ Α ἄπασαι συνή- 5νεγκαν αἱ πόλεις χρημάτων τον της 'Αρτέμιδος νεων, 706 τον ἐπὶ του μεγίστου τῶν ἐν τη Ρωμη λόφων ιδρυμένον Αὐεντίνου καὶ τους νόμους συνέγραψε ταῖς πόλεσι προς ἀλλήλας, καὶ τἄλλα τα περὶ την εορτην καὶ πανηγυριν δν ἐπιτελεσθήσεται τρόπον ἔταξεν. 10ῖνα δε μηδεὶς χρόνος αυτοὐς ἀφανίσύ, στηλην κατασκευάσας χαλκην, ἔγραψεν ἐν ταυτη τά τε δόξαντα τοῖς συνέδροις καὶ τὰς μετεχουσας της συνόδου πόλεις. αυτη διέμεινεν η στηλη μέχρι της ἐμης ηλικίας ἐν τω της Αρτέμιδος ἱερῶ κειμενη γραμμάτων ἔχουσα 15

χαρακτῆρας 'Eλληνικῶν, οἱς το παλαιὸν ἡ 'Ελλὰς

ἐχρῆτο. ο καὶ αυτὸ ποιήσαιτ ἄν τις ου μικρὸν τεκμήριον του μη βαρβάρους εἶναι τοὐς οἰκίσαντας την

Pώμην. οὐ γὰρ ἀν Ελληνικοῖς ἐχρῶντο γράμμασιν,ὁντες βάρβαροι. Πολιτικαὶ μεν δὴ πράξεις του βα- 20σιλέως τούτου συν αλλαις πολλαῖς ἐλάττοσί τε καὶ 707 ἀμαυροτέραις, αἱ μέγισται καὶ λαμπρόταται τοιαυται μνημονεύονται, πολεμικαὶ δε αἱ προς is τὸ Τυρρηνῶν ἔθνος γενόμεναι, περὶ Αν μέλλω νυν διεξιέναι. XXVII. Μετὰ την Tαρκυνίου τελευτὴν αἱ παρα- 25δουσαι την ηγεμονίαν ἐκείνω πόλεις οὐκέτι φυλάττειν ἐβούλοντο τὰς ομολογίας Τυλλίω τε Οὐκ ἀξιουσαι ταπεινῶ κατὰ γένος ὁντι υπακούειν, καὶ την διαφορὰν τῶν πατρικίων την προς τον ηγεμόνα γενομένην μεγάλην σφίσιν ωφέλειαν παρέξειν νομίζουσαι. ῆρ- 30ξαντο δὲ τῆς ἀποστάσεως οἱ καλούμενοι Οὐιεντανοὶ, καὶ τοῖς ἐλθοὐσι παρὰ του Τυλλίου πρεσβευταῖς

89쪽

ἀπεκρίναντο μηδεμίαν εἶναι σφίσι προς ἐκεῖνον μηθ' υπερ ηγεμονίας παραχωρησεως μητε περὶ φιλίας καὶ συμμαχίας συνθηκην. ἀρξάντων δε τουτων Καιρητανοί τε ἡκολούθησαν καὶ Ἀρκυνιῆται, καὶ τελευ-5 τῶσα ἐν oπλοις ην ἄπασα η Τυρρηνία. ουτος ὁ πόλεμος εἴκοσι διεμεινεν ἐτη συνεχῶς πολεμουμενος,

εἰσβολάς τε πολλὰς ἀμφοτέρων μεγάλοις στρατευμασιποιουμενων εἰς την ἀλληλων, και παρατάξεις ἄλλας ἐπ' ἄλλαις συνισταμένων. ἐν ἁπάσαις δὲ ταῖς μάχαις

10 κατορθῶν ὁ Ἀλλιος ὁσαι κατὰ πόλεις τε και προς 708ολον το ἔθνος αυτῶ συνέστησαν, καὶ τρισὶν ἐπιφανεστάτοις κοσμηθεὶς θριάμβοις τελευτῶν ηνάγκασε τους οὐκ ἀξιουντας ἄρχεσθαι τον χαλινὸν ἔκοντας λαβεῖν. εἰκοστῶ δ' ουν ἔτει συνελθουσαι πάλιν αἱ

15 δώδεκα πόλεις ἐξανηλωμέναι τῶ πολεμω τά τε σώματα κάὶ τὰ χρηματα γνώμην ἔσχον παραδοὐναι ' - μαίοις την ηγεμονίαν ἐφ' οἷς πρότερον ἐψηφίσαντο. και παρησαν ἀπὸ πάσης πόλεως οἱ προχειρισθέντες συν ἱκετηρίαις, ἐπιτρέποντες Τυλλίω τὰς πόλεις καὶ 20 μηδεν ἀνήκεστον βουλεῶσαι περὶ αυτῶν ἀξιοῶντες. Τύλλιος δὲ της μεν ἀφροσυνης ἔνεκα καὶ τῶν εἰς τους θεοῖς ἀσεβημάτων, ους ἐγγυητὰς ποιησάμενοι τῶν ομολογιῶν παρέβησαν τὰ συγκείμενα, πολλῶναυτους ἔφη τιμωριῶν ἀξίους εἶναι και μεγάλων ' της

25- μαίων ἐπιεικείας καὶ μετριότητος, ἐπειδη συγγνόντες ἀδικεῖν στέμμασι καὶ λιτανείαις παρρτουντο 709την οργην, ουδεν ἐν τῶ παρόντι ἀτυχησειν. ταυτ'

εἰπών καταλυεται τον προς αυτους πόλεμον, ταῖς

μὲν ἄλλαις πόλεσιν ἀπλῶς καὶ δίχα οργης μνησικά-

30 κου πολιτευεσθαί τε ἀποδοὐς ως πρότερον καὶ τὰ ἐδια καρποίσθαι, μενσύσαις ἐν ταῖς γραφείσαις προς αυτὰς συνθήκαις υπὸ βασιλέως Tαρκυνίου ' τρεῖς δ'

90쪽

ἐξ αυτῶν πόλεις, αῖ προεξανεστησάν τε και τας ἄλλας ἐπηγάγοντο κατὰ Ῥωμαίων ἐξενεγκεῖν τον πόλεμον, Καιρητανοὐς καὶ Ἀρκυνιήτας καὶ Ουιεντα-νους, ταύταςJ ἀφαιρέσει χώρας τιμωρησάμενος, ἡνκατεκληρούχησε ' μαίων τοῖς νεωστὶ προσεληλυθόσι sπρος την πολιτείαν. υτα διαπραξάμενος ἐν εἰρήνρτε καὶ κατα πολέμους, καὶ ναους δύο κατασκευασά

μενος Tύχης, ἡ παρὰ πάντα τον βίον ἔδοξεν ἀγαθῆ

710 κεχρῆσθαι, τον μεν εν αγορὰ τῆ καλουμενη Βοαρία, τον δ' ἔτερον ἐπὶ ταῖς ἡιόσι του Τεβέριος, ἐν ἀν- 10δρείαν προσηγόρευσεν, ως καὶ νυν υ ' μαίων καλεῖται ' ηλικίας τε προβεβηκὼς ἐπὶ πολῶ καὶ τῆς κατὰ φύσιν τελευτῆς - μακρὰν ἀπέχων, ἐπιβουλευθεὶς υπὸ Ἀρκυνίου τε τοὐ γαμβροὐ καὶ τῆς εαυτοs θυγατρὸς ἀποθνήσκει. διηγήσομαι δε και τῆς ἐπι- 15 βουλῆς τον τρόπον μικρὰ των ἔμπροσθεν γενομένων ἀναλαβών. XXVIII. 'Hσαν τω Τυλλίω δυο θυγατέρες ἐκ γυναικὸς γενόμεναι Ἀρκυνίας, ῆν ἐνεγγυησεν αὐτῶ βασιλεῖς Ἀρκύνιος. ταύτας τὰς κόρας ἐν ακμῆ γά- 20 μου γενομένας ἐκδίδοται τοῖς ἀδελφιδοῖς τῆς μητρὸς

αυτῶν, υἱωνοῖς δὲ Tαρκυνίου, τω τε πρεσβυτέρω την πρεσβυτέραν αρμόσας καὶ τῶ νεωτέρω την νεωτέραν οὐτως οἰόμενος αυτὰς μάλιστα συνοίσεσθαι τοῖς

λαβοῖσιν. ἔτυχε δὲ τῶν γαμβρῶν εκάτερος ἐναντία 25 συναφθεὶς τύχη κατὰ την Ουχ ὁμοτροπίαν Λευκίω μὲν γὰρ τῶ πρεσβυτέρω τολμηρῶ καὶ αυθάδει καὶ τυραννικῶ την φύσιν ὁντι χρηστὴ καὶ σώφρων καὶ Ita φιλοπάτωρ συνῆλθε γυνή ' 'Αρροῶντι δὲ τῶ νεωτέρω

πολυ το πραον ἔχοντι καὶ εὐλόγιστον ἀνοσία και μι- 30σοπάτωρ καὶ πάντολμος ἐν ἡ γαμετή. συνέβαινε δὴ τῶν ἀνδρῶν ἐκατέρω φέρεσθαι μὲν ἐπὶ την εαυτοί