장음표시 사용
11쪽
I Ni Ο Ε e o u o M'1 e A Α h I s T. i se', quod immensam illam infinitam opum copiam
largiendo,& laetendis suinptibus,superare non queant: et otum tamen est, quosdam ex eis, immoderatis largitionibus , & temere profundenda pecunia , eo reda ctos esse, ut & fraudare creditores , & adversus digni l talem suam multa facere cogerentur. His certe usus aliquis praeceptorum oeconomiae profuisset; neque alienam esse hane facultatem a regibus, iudicabat Cicero , qui Deiotarum, non tantum ut tetrarcham nobilem, sed de ut optimum patrem familias, & diligen i in imum agricolam, ac pecuarium laudat . Quod si Λ-gricultura recte in Deconomices parte numeratur: non
t esse eam indignam regibus , declarat Xenophon , quii sub Cyri minoris persona, stendit nihil sibi videri tam regale, quam studium agri colendi. Sed de priscorum
i regum Hieronis, Attali, Philometoris, Archelai , Iubae geoponicon libri , qui saepe citantur a veteribusi non mediocriter eos hac oeconomices parte delectatosi esse declarant. At eerte ut qui duorum scalmorum nai vim gubernare nesciat, ridiculus sit, si se ad quinque t remos , aut alia maiora navigia gubernanda idoneum, profiteatur; ita qui gubernandae domus peritus non l est, mullo minus ad regendam civitatem, aut provini eiam idoneus sit, neeesse est . Fatendum igitur est, oeconomices praecepta digna esse , in quibus cogno' scendis aliquid operae ac si udi i coli et ur . Prodiderunt ea monumentis littorarum duo apud Graecos nobilissimi seriptores , Xehophbn & Aristoteles . Xenophontis librum Cicero in latinum sermo-l mem converterat, quae interpretatio si exstaret, noπl in alio potius harum rerum auctore nystra hoc tempol re exerceretur industria . aristotelis librum unum hul ius argumenti habemus, eumque deςurtatum ac mu tilum ; nam qui duo ei praeterea tribuuntur, & si con ' tmqendi non sunt, longe tamen abhorrent ab Aristo
12쪽
A N T O N ar Μ U B. E T Iteleo disputandi genere; quod si veterum artificum sta tuas quamlibet truncas , di mutilas , in pretio tamen esse , &. studiose conquiri videmus; debemus dc nos, multo magis amare nas qualescunque praestantium ingeniorum reliqpias; &, ut qui famelici, dc esurientes ad coenam prope consumptam veniunt, tanto iis quae supersunt , avidius vesci . His igitur paucis diebus hoc fragmentum oeconomicorum Aristotelis interis pretabimur; deinde cum primum licebit institutam politicorum interpretationem persequemur . . s. Disciplina Proemium est,quod tribus partibus continetur . Primum, quia magna est politices, & oeconomices similitudo, docet quid inter eas intersit. Recte enim monemur in primo Topicorum, quaerendum' eme quid intersit inter τώμη πολι 'λι- δευκέτα ; & quid simile sit inter τα πολυδιτωτα. deinde tradit quiddam utriusque commune; quo ipsae a. plerisque aliis disterunt. Postremo cum domus sit pars 'civitatis, ostendit, prius de ratione gubernandae domus, quam de ratione tractandae Rei p. disserendum. Non solum tam differt in Adversus sententiam Socratis, qui apud Platonem in Rivalibus , ct in politi eo,& apud Xenophontem tertio commentariorum tradit,
nihil inter politicum regimen, ct inter patrem familias intereme, nisi quod illi pluribus imperant , hic paudicioribus , omnemque eme civitatem nihil aliud quam magnam domum . domum autem parvam civitatem ;quod & primo Politicorum refutatum esse meministis. Ad unius impetium ὶ-μ βααλ. εται-τ, ait ipse in eodem libro , dc alibi,sώνου γειταις πῶς οἶκος . Itaque Lacedaemonius quidam Atheniensi qui statum popularem monarchiae anteponebat, Insi,mito igitur eum , inquit , domi tuae . est igitur dc hoc discrimen inter Rempub.& privatam domum, non id Mntum , quod Socrates dixerat.
13쪽
Μureti operum Tomum, quem si paulo serius a me accipiS, operis ipsius gravitas &venus iactu rum temporis pensabit.. Hgbes /hic , praeter alia de quibus post dicam , Μ. . Antonii Μureti in Ethicorum Aristote. lis libros Commentaria, non integra ea quibdem, sed alicubi mutila, alici bi etiam tantum levi manu designata . Addam de iis enim ipsissima verba Adami Sartorii Ingol. stadiensis Editoris anni M DCI I. Is igitur sic ait: Et haec ipsa eriantissimaspus ita quae
hic opis excusa damus perierant, nisi illa Andreqs Schortus Societasis Iesu, Mureti admirator , ex sparsischediasmatis, quornm mntia ipsius 'Mureri manu exarata erant, collegisset, rhesaurique loco conservasset. Et in serius ipse Sartorius : Atiae bono publico litterario hic damus,
14쪽
sparsa folia Sibilae fuerint , male habita , lac
ra , exesa, uno verbo iam iam interitura, nisi de quo dixi Scholius o nobilis 'ammis usque Dominus Marcus Ue erus Dtiumvir Augustanus illa ab interitu vindicassent. Verum enim vero in hisce Commentariis quibus Μuretus haud ultimam manum imposuit, tanta apparalinguae graecae peritia,' tam in ipso Aristotelis textu e Ms. codicibus castόgando gnava sedulitas, tam mira multiplexque eruditio, perspicuitasque explicandi; ut mutilus hic labor videatur mihi, viderique etiam eruditoribus possit, integros aliorum labores ex-'st perare. Versionem integram Libri quinti eiusdem Aristotelis Ethicorum a Μureto factam, data; opera omismus, quod eam primo iam in Tomo ad calcem adiecerimus.
Missas quoque secimus Notas & Varias Le-'ctiones in Libellum Curopalatae de officialibus Palatii Constantinopolitani a Francisco
Iunio concinnatas, quae in eadem Sartoriaria editione continentur. Nam quid ea ad Μuretum nostrum pSed eiusdem Mureti in pri- mum & secundum librum Platonis de Rem Commentaria, tum in Xenophontis Cyropoediam & eiusdem Anabasin, quae etiam 'in Sartoriana. Editione habeatur in alium.
15쪽
Mureti operum Tomum distulimus. Nam ut ait Satyricus ' Crescit multum damnosa panro. Habes tamen in hoc Tomo praeter Commentaria Mureti in Aristotelis Ethica de quibus diximus; ipsius in oeconomica Aristotelis a Iacobo Ludovico versa Commentarium, & Commentarii in VII. Topicorum Aristotelis Alexandri Aphrodisiensis interpretationem Μureti. . Ceterum, ut ad Commentaria Μureti in Aristotelis Ethica redeam, certe obertus Giphanius ignoravit ea a Μureto scripta.
Nam in suis ad Ethica eadem Aristotelis Protegomenis editis, cum suis itidem Commentariis Francolarii Anno Μ D C VII Limpensis Lazari Zetetneri Bibliopolae, ita ait Giphanius, pagina quarta: Vidi versiones,
novem: vererem: ArgPronti: Aretini : cuiusdam Ficentini: Feliciani: Perionii: Turnebi: . Gruchii: Lambini. Sunt θ' qui aliquos tantum Iibros verterunt, Murettis, Maror, ct Simonius. iEt inferius Turnebtis autem, o Muretus, ut
dixi, hac religione sunt tisi id est ut accommq- . data sit interpretatio & quasi serva sed illae lsaepe non satis elegantor , hic autem utinam ro- orum reddidisset. Cum igitur Giphanius ra-
16쪽
tionem habet tantum Libri V. versionis a Mureto faetae, Commentaria confecisse Muretum in Ethica universa haud novit. Hoc tantum te monitum volui , Lector optime, non vero Giphanium vel oblivionis Vel negligentiae damnare. Cum autem Α-dam sartorius in laudata dedicatoria Epistola, Mureti Cemmentarios in primum, &secundum Rhetoricorum Aristotelis, in Ciceronis libros V. de Finibus, in primum Tuscia lanarum, in orationem pro Deiotaro, in officia Ciceronis promittat , edideritque quaedam eodem anno; nos si ea, vel quid eorum nanciscemur, publici quoque iuris faciemus. Quae siquis litteratorum hominum vel litterarum saltem amantium, Vel Partim vel singula exhibuerit , ei collato etiam pretio nos ins gnes, nos immortales ultro habebimus gratias, ea postmodum in Mureti operibus edituri. Nam interim, ut Varius labor noster se , Μ ureti in poetas quosdam Commentaria, proximo Tomo col- 'igemus. Vale optime Leetor, & studium nostrum aequi bonique consule.
17쪽
In Cap. I. In Cap. II. In Cap. III. In Cap. IV. In Cap. U. In Cap. VI. In Cap. VII. In Cap. VIII. In Cap. IX. In Cap. X. In Cap. XI. In Cap. XII. In Cap. XIlI.
In Cap. I. . 'In Cap. II. In Cap. ut. In Cap. IV. 3 In Cap. V. 1 In Cap. VI. Ian p. IX. eade
In Cap. I. In Cap. IlI. Igo In Cap. IV. 183 In Cap. v. 18 In Cap. VI. ' a 36In Cap. VII. 39 In Cap. VIlI. 397 In Cap. X. 399 In Cap. XI. aas
In Cap. I. In Cap. II. In Cap. III. Iu Cap. V
18쪽
in Cap. XII. 382 In Cap. XIII.
In Cap. VII. o In Cap. VIII. eadem
In Cap. IX. 4By. In Cap. X. . In Cap. XI. o 7 In Cap. XII. eadem In Cap. XIII. Ν 'Αog
In Cap. II. .' r In Cap. III. . . ' eadem
19쪽
Linis est qui ini pessit ad agendum i quisque omnibus in rebus initio considerandus est, quare praeciare , ut solet Aristoteles huius doctrinae, qua humanae actiones diliguntur, principἱunt a sine bonorum omnium ducendum
iL simul quia , ut ait Hecodus , aspera & dimet Iis
ea via ad virtutem , ne in eius asperitate. deterreantur animi , proponendus est finis, quo nihil pulchrius, auemelsus, aut iucundius cogitati potest : ut spe όllius con sequendi, labores & suseipiantur libentius . , faeisiusae constantius perferantur. Quare hoc primo libro desine bonorum , sive de felicitate disteritur, es consuta tis quibusdam pravis de ea opinionibus , vis ac naturaiIlius explicatur.
20쪽
, Μ. A N T O N I I Μ U R E x IIII. Sed 'antequam infrediatus in disputationem, brevi quodam eodemque admodum necessari. probe
IV. Sunt a tem .duo genera prooemiorum , Municum ea re , qua de agitur, connexum , cohaerens . coniun tum ., quod recte mihi posse vocare videor ex ipsa rei natura duetum i alterum ornandi tantum seimonis, & oblectandi lectoris gratia quaesitum, quod vocemus licet. Hoc Plato, & eum secutus Cicero, illo Aristoteles uti solet, 'Constat autem prooemium huius libri partibus tribus: quarum in prinia ostenditur, aliquem esse finem bonorum, ad quem alia reserenda sint, eiusque cognitionem admodum utilem eme, atque ad politicen pertinere. In secunda, non esse e Ligendam in his rebus limatam illam , dc exquisitam Aoeendi subtilitatem : sed satis esse,si omnia tractentur ωσ-.. Postremo, cuiusmodi esse opprie t.eum, qui maximo cum fructu ad hanc philosophiam audiendam, accedere, & de illius praeceptis optime iudicare possit. V Summo autem iudicio haec proposuit, tria enim haec ad omnem disputationem constituendam concurrere necesse est rem de qua dicitur, eum qui disputat.& eum qui audit . . Q :VI., Λc quoniam investigandum sibi prisposuerat , quid esset ultimum rerum expetendarum, prius ostendendum fuit, in eis eme aliquid ultimum ; nam quaestio sit nec ne res , praecedit eam , qua, quid ipsa sit , quaeritur: ut in an aliticis docetur, ac nisi aliquid es aut per se constet, aut probetur, in quaerendo quid sit, omnis frustra sumatur labor . ' VII. Ita igitur docet Aristoteles, esse aliquod summum hominis bonum . Omnes artes , scientigue, faςulrtates , omnia denique , quae ab hominibus suscipiuntur , quaeque fiunt ,. ad bonum aliquod diriguntur ,