장음표시 사용
21쪽
vel vi parte ad existendum ; veluti homo, gladius t Incompletu est illud, quod indiget alio, ut parte, vel ut subiecto ad existendum; veluti pars compositi, & accidentia..iνεiu. Ηaee entia completa plurima sunt; nempe, ris. naturalia, supernaturalia, artificialia, rationis,
bus trientia, per illarum causas,haberi potest.
cap. i. De quatuor considerandis in quolibet me.
D E omni ente possunt considerarI; primo,
1ζῶ. - Existentia realis; secundo. gnitio;teria .r. V 2 tio, Amor,desiderium,& appetitus illius;quar D mum to,Possessio,& usus: Et primum potest esse cautigeret; im Q secundi; hoc tertio; & tertium quarti: Veluti ζωώ. r. 'auro, aliud existentia, aliud cognitio, aliud mado νοὶ amor, aliud possessio, & usus: Singula aute pos- ε,hia' simi esse vera, Vel falsa; veluti aurum verum , elueretur . vel falsum a Cognitio,amor, & usus illius, vera, vel falsa, seu bona, veI mala. r. Metaph : Sapientia debet tradere de dictis veram certam, & completam cognitionem; alioquin in mundo Omnia erunt plena confiisione, & dia uina mundi gubernatio non recta, sed mala
- , Colligitur esse omnino necessarium, ut a Deo aliquaeregulae datae sint, per quas de dictis v lib.Pin. riras, di lalsitas ctim certitudine cognita fit . . Dins aute regula possunt dici signa Indicia...tai L Media , Sprevia; & similia ad verum a falso, ini: dictis discutiendum; veluti Aurifex habet ar- itana, ut Fr quaedam signa, veram aurum a sese
22쪽
se tognoscat. Et sapiens habet modum sciem di, seu logicam quae verum a falso discemere
VΝ quaequaeres, seu ens emplatum, omnino ad agere, vel pati est Ordinata; ita . .. Mutillius perfectio, magis in Operationes quam sum eonia in essentia posita sit. Et ex hoc S.Thomas Mntra. ligit regulam talem, ad completam rei existentiam explicandam: Tria ad summum, ad perficiendam rei existentiam necessaria sunt: Primuest ipsa res, ut homo cum sua essentia, & extinentia vera: Secundum est virtus productiva Poperationis, quae quibusdamiaecidentibus abessentia fluentibus posita est ,veluti in homine intellectus, voluntas , sensus 3 Tertium est ipsa actualis operatio; ut intelligere, velle, sentire: Praeter haec sunt quεdam accidentia quinti prim iis . dicabilis, ut esse pauperem, fimum, sine qui- esu, dea nbus completa hominis existentia esse potest; t in ideo de substantia illius non sunt. sAristoteles sic explicat illam: Completa rei, vi hominis existentia,ad summum, quatuor dis . est:primo,ipsam rem, seu suppositum illius: seM : η ω. acundo,causas.& principia,veluti materiam,formam, naturam,& alia: tertio,passiones,& pro- , Prietates,quae simi virtus productivae erati
nis, & ipsa operatior quartum, sun artes rei, si illas habet: Accidentia quinti praedicabilis non sunt de necessitate compleri rei eristentie, assid.
23쪽
genus gehera liminum, Ens, ut Ens. a.p.&46. s.Thomas; in utraque Stimnu; est; In moeragentes. Deo omnia entia collecta sunt; quia omnia l. . . Deo procudunt x in illo e sistunt; & tendunt ad
e te petit. Euangelium videtur docere . qtol sn regno, ' R Dei, omnia entia collecta sindue quia in Locre gno intelligitur Deus gubernans ι & omnia ab illo gubernata. i Aod V . poeteaie.ibid. i Materia Regni Des est istum nilus t Foris
s. Aug. 4. De dictis , & de eontentis Eb illis debere p . considerari completa entitas , cognitio, amori & usus. Homo enim factus est, ut cognoscatidia ligat, possideat, fruatur Deo, utatur nuingo a. με. me Deus est infinitae existentiae, mmmae costn imum, stibilis, & diligibilis; & frui ipso est summa beatitudo: Homines tamen caecutiunt in illius cognitione. p. s. ut. De mundo, & de regno Dei, debent consi.
arg. in lib. derari, completa existentia, cognitio, amor, Musus r Per haec enim homo ex parte beatus essivicitura Sese i .c p, Ex Sacro Conc.Trident. Regnum Dei haben
pro fine ς primo Gloriam Dei; secundo Vitam .hominis beatam, & aeternam. : hq M Talis finis non potest obtineri , nisi per eoiacis tib i. gnitionem, amorem, & vsum: Per. hqc enimis Deus
24쪽
Deus glorificatur, & homo essicitur beatust Lauo Vnde apparet, quod ad persectionem mundi,& regni Dei, dicta omnino neeessaria sinit. Cognitio est causa amoris,& boni Vsus nium ibid. - .di,Regni Dei, di omnium: & illa habita complete omnia recte disponi possimi. Tota dissicultas est in tradenda de Deo, & c. .. i de omnibus completa cognitione. P ι ΛIn hoc opem tractatur de modo ad hanc c pletam onan tum rerum cognitione obtinedam; G. di quia Apostolus rix x Vidςmus nunc Frape ices iι. culum in eriginati. Hoc opus, Speculum Sapientiae est appellatum, Nunc aliqua de cognitione, di de Sapientia
p. s. De disserentia inter cognitionem, sese ιiam , atque si iam, βμ de gradibus
Cognoscentia sunt, Deus, Seius, Homo, ta
Cognitio tres habet gradus; primus dicitur . simplex cognitio: secundus scientia: tertius sa- ἡ ' Vpientia. 'ι
Animalia habene infimum gradu cognitio' reas nis; quae dicitur sensitiva, & non omnia, sed aliqua , illaq; imperfecte cognoscunt; quia c gnitionem non habent de e sientia, de esse, do supposito rerum, & de accidentibus per se; sed . videntur fere solam de accidentibus quinti predicabilis cognitionem habere.
Scientia analogice conuenit Deo, Angelos s. heom. o homini . sin es.
25쪽
Fost. Itb 1. Sic potest ex Aristotele diiuniri: Est e pleta de re, & de causis illius, & de omnibus, qua
illi per se conueniunt, completa cognitio. x q. i . Deus naturaliter, & necessario de omnibus habet hanc scientiam perfectissimam, & hahet illam ad modum artificis, di habet illam de contingentibus. Angelus. ut sic dicam, fere illam naturalia ter habet; & illam a Deo in prima sui produ-Μeis lib., ctione accepit .e,ν , ' Homo, ait Aristoteles, Naturaliter quidem Ax de 3ni. scire desiderat; Est capax scientiae,& habet imtellectum, qui est aptus natus cognostere Omnia entia, & causas illarum, & omnia, quae per se illis conueniunt, sed dictus intellectus est veluti tabula rasa, in qua nihil est pictum de cognitione rerum: Deus tamen homini per naturam dedit cognitionem quorundam princiatii M. . piorum , quae dicuntur naturaliter , & per se '' nota; & sunt veluti SpecuIum, in quo viso Omnia entia cognosci possitnt: Ded it etiam sensu, 3 μη Τυ in quo similitudines rerum sensibilium,tanqua ... in speculo. receptae sunt: ut intellectus, specui do phalasmata,res sensibiles cognoscere pos sit. Tertio dedit intellectui facultatem discumfluam, & argumentativam, per quam i primis principiis & a rebus per sensum visis, per m
dum consequentiar, & argumentationis,cognitionem omnium rerum deducere possit.Quarto dedit lumen naturale, per quod potest cognoscere prima principia; item res per sensum
... 'τ e visas I & quaenam consequentiae, verae, vel fal
is; certe,vel probabiles sint. Quinto dedit illi,
26쪽
vt sic dicam, habitum naturalem, qui Logica Logisa. naturalis, ves modus sciendi, vel methodus scientifica dici solet; per quem in homine ex- , . . citatur desiderium, amor, & sudium , ad omnia entia mundi cognoscenda, & dirigit il- . . tum ad veram scientiam de omnibus addiscendam, obtinendam; docendam.
I te omnia Deus dedit homini in producti e... v vine illibς; sed superueniente peccato, ait Onc. Trici omnia in deterius mutata sunt; Et Chrisus per gratiam, no solum illa in pristinu resti- . .. tuit; sed et ad gradum multo altiore eleuauit. ista Tertius gradus cognitionis est persectissimus, tib c., :& dicitur Sapientia; quae sic potest pro nunc describit Est omnium rerum, & caularum, &efectuum persectissima cognitio; per illa enim persectissime, omnia entia, prima, media, vltima I omnes cause, primε, medis, & vltimi, Omnes effectus, primi, medij,&vltimi cogniti sunt. Animalia hanc Sapientiam non habent. sensi . Deus habet illam perfectissimam, etiam de Icontingentibus, & non entibus. Non habet ab ιε.
alio, sed a seipse; quia veluti Sol est primus
fons lucis, cognitionis, & veritatis. Angelus habet persectam cognitione, & se j. ν 4 34pientiam de multis, sed illam habet a Deo; & . M.
non habet illam de contingentibus. Homo naturaliter habet desideriu,capacita- e. Μαα
rem, & habilitatem Sapientiae,non a seipso, sed P et is a Deo acceptam, & est maior in uno, quam in alio homine: De modo, quo homo illam aquirat, infra dicendum est . 1
27쪽
. . cap. 6. De ignoramia, O degradibus illius. . . po eap. π Gnorantia opponitur cognitioni; & dicie =- ς 3ην carentiam illius in subiecto appo nato, d habet tres gradus, sicut cognitio , i
,-.i, Dou nihil potest ignorare: Omnia commstit, etiam possibilia, & futura, & contingerutia; Cognoscit seipsum, suam essentiam, esse, persona litatem suam virtutem operandi intrast, A extra st; demumOmnes suas operationes,
praefat. 8e , - ε, non ex necessitate naturs, sed libere,& ad placitum suum,dat Angelo, & homini cohgnitionem de seipso, & de regno suo. Triqu- sicux Rex, internas suas cogitationes, consi- . s. raui. i. li intentioneS, Lobnitiones, voluntates, ordinarie subditis suis, ex maiori par , occultat; aliquibus, iuxta placitum suum,
dam manisestat ; & a nullo potest cogi ad manifestandum; ita, & multo magis de Deo hoc affirmandum I
e. .. i. Pς ιβΜystζrium Incarnationi , per longa in . tempora hominibus occultauit, & Angelis, Idem de praedestinatio ,reprobatione mundi, quoad aliqua,gubernatione,& aliis dicedu est.. , ,. Λ Angeli crgo multa ignorant de Deo, & de S regno illius, a Misi. Homines nascuntur omne cum totali sere
28쪽
MuJli homines errores, hqreses, falasq; dΟ- sensius. Et rinas de Deo. & de regno illius secuti sunt; h. '', veluti Poetae, oratores, Philosophi, Atheistae, Meh. Fia Idolatrae, Gentiles, Iudei, Turcae, Arabes, & alij multi . Ergo in homine . ex maiori parte, dominai - .
tur ignorantia, error, falsae doctrinae, & stulto- su .ium hominum deliramenta. -- : e- cap. 7. Pe duplici modo ad veram Sapiensiam, obtinendam. :
IN homine duplex est modus ad Veram sam sτh ... pientiam obtinendam; Et unus est facili, tra Gentumus, & perfectissimus; & est, quod Deus lu- Τ e i. 'umine, voce, & scriptura; vel per seipsum; ut praes nu r. Christus fecit; vel per alios,ut per Prophetas,&Apostolos , suam de stipso, & de regno suo hominibus, veram, certam, & completam c municet sapientiam; Alter est valde dissicilis.& imperfectus; nempe, quod homo studio, &labore exerceat se,ad veram sapientiam quaer dam, obtinendam, docendam. iPhilosbphi,& sapientes mundi utuntur se- S Th eon. cundo modo; Christiani utuntur primo, The logi utroque uti solent.., Primus modus confert capientiam; Veram, s Th ibidquia Deus est ipsemet veritas; certam, quia Deus non potest errare; perfectam, quia scientia Dei est perfectissima. ia. c. . Secundus modus valde defic t in veritate ;
ocendo errare: in certitudine eadem ratione; In x.
29쪽
IO INTROD VcTI OIn persectione; quia etiam Philosephi plurimat, M. . ignorarunt 'enimin Aristoteles ; Philos mi totum phi antiqui male philosophati sunt; Sapientia
diminutam obtinuerui: Ipse Aristoteles multa ignorauit, in multis errauit; Socrates dixit; hoc unum scio, me nihil scire: Si antiqui in inquirenda, & docenda sapientia errarunt, ergo h v pq-τε. mo potest errare ; .ergo etiam Aristoteles, qui est homo potuit errare, & ignorare; ergo si pientia humana non est plene vera, certa, completa ; ergo sola sapientia Dei est plene vera , certa, completa; ergo homo nullo modo hab hit veram, certam, completam sapientiam,nisi
sit illi a Deo communicata; ergo necesse est affirmare, quod Deus suam sapientiam homi nibus communicauerit, simili ratione qua Sol, Lunς, Stellis, & omnibus rebus lucem suania communicat; & seipsum, ac omnia a se illuminata omnibus manifestat: Hic est modus, quo homo veram, & persectam sapientiam obtinere potest. cap.8. Explicatu ν det ferentia inter suentiam, O
ARistoteles ait; aliud est scientia, aliud
naodus sciendi: Hoc in Deo in Angelo,& in homine verificatur: Scientia enim de illis ait S. Thoinas non equivoce, sed analogice affirmatur. In Deo secundum rationem distimguitur scientia, & modus sciendi. Modus enim hi c.. cognoscendi illius valde distinctus est a modotra lib. a.σ. Angeli,& hominis; ut S.Thomas in utraq; sum: ma
30쪽
s P EeVLVM. IIma aperte docet. Nunc de homine sermo est. Plurimi homines ignorant sapientiam, modum sciendi. Antiqui, ait Arist. in philosophando, Π i. u. . habuerunt modum discendi, sciendi, docendi. Aristoteles profitetur, se hunc modum cognouisse, & usum fuisse. Existimo Arist.de hoc modo sciendi ex pr fisso, eompletam tractationem non habuisse, neque illum plene docuisse. Mihi ridetur de illo multa obiter, & ex oc ris Lot, dicasione docuisse, & explicasse. Heta. De illa S. Thomas altam habuit cognitione, in iniqν illa recte usus est, multa etiam obiter, & spar- summ
sim de illo dixit. . . Scientia ergo & modus sciendi in hominα, 3 Metaph.
cap. s. Explicatur disserentia inter quarere sole sinuam, σ modum selendi, σ inter habere
IN Deo,& in Angelo simul semper sunt scien
tia. & modus sciendi; ideo cum illa semper eoat sent. simul habeant, nunquam ea quaerunt; quod enim habetur, non queritur. Homo autem,cum Aristot. t. semper nascatur sine utroque; si vult illa obti-- nere, necesse est quaerere utrumque a & hoc quaerere Aristoteles significauit dicens; Inconueniens est,simul quaerere stientiam,& modum stiendi. Ait, Quaerere : Ait Quaerere scientiam,& modum sciendi: Ait, Simul: Collige. Prius quaerendum modum stiendi, quam scientiam 3