장음표시 사용
31쪽
Ita prius addiscitur ars scribendi, qua fiat seris plura : Qui autem addiscit artem, quaerit illa.& studet illam obtinere : Igitur aliudest quaerere rem, aliud obtinere, possidere, illa uri.
SIcut se hahet ars scribendi ad recte scriben. dum, & Rethorica ad rem persuadendu, ita se habet m pastiendi ad recte distendum,
sciendum, docendum Sicut etiam Cicero in Rethoriea doeuit in diam, & artem persuadendi; In libro autem, qui inscribitur, orator, docuisi non dico arte, sed usum artis s In vero suarum oratio. num, non dico, docuit artem: , vel usum artis; sed dico, usus est arte: Ita est de modo sciendi;
Aliud enim est docere modum sciendi ; Aliud docere usum dicti. modi; Aliud rectae vii dicto
Aristoteles in Logica docuit modum scienodi, sed dubito, incompletae: In Metaphysicavi sic dicam, docuit usum modi sciendi; in philosophia naturali. usus est illo, & S. Thomas
in utraque sunὶma illo recte usus est. cap. I I. Exami atur, utνum modus sciendi sivus, in necessariua , ad veram sapienιiam quarendam, oblinendam, cocendam,
Masuti Atio,& experientia docet: Aliud esse virum tutem productavam operationis, seu cinignitionis;
32쪽
pnitionis: Aliud productio operationis ut scri- fix petiea. pilo: Aliud modus, seu ars ,'& recta ratio pro 'ducendi operationem: Virtus enim productiva potest esse sine operatione, vi intellectus sin R3xio . intellectione t D Operatio potest carere bono modo, S fieri clam malo: Implicat autem comtradictionem, quod operatio sit bona , Si fiae cum modo malo, vel sine bono i Essentia enim bonae operationis in hoc posta est, quod fiat eum modo bono ; qui modus bonus ordinatio recta ratio dici solet. Haec igitur recta ratio,& bonus modus, omnino ad quςrendam obtinendam , docendam scientiam necessaria est.
Et est impossibile , quod quis possit cum certi
tudine cognoscere & iudicare, utrum hic op ratio sit bona, vel mala; persecta, vel iliaperse cta; si ignoret, quaenam si recta ratio, & vo h modus illam producendi. Recta ergo ratio operandi, omnino neccssaria est ad rectam
perationem, tum producendam, tum cogno
scendam,s res patet in arii bus t Ars enim: est recta ratio ad distinguendum . quod in arti ficialibus bene, vel male, seu secundum artem,pmeter artem, et contra artena factu rei sit; idem de recta falsone tognoscendi dicendum est: Concluso ergo erit talis.. l .ctus modus sciendi est , non solum utilis, 3 ,'
sed omnino ad veram sapientiam recte quaerendam, obtinendam , docendam necessarius: & R ηφ'
corta cognitio de vero modo sciendi, est omni- sensu ... no necessaria ad cognoscendum, cum certitu
33쪽
setIptor a Notandum tamen, quod si t de Logica, &2:rsu Rethorica dicitur; alia est naturalis, & imper secta; alia est artificialis, & aquisita. que po- i. ρ' γ' test esse perfecta: ita modus cognoscendi, &sciendi alius est naturalis, a natura inditus, &imperfectus; alius artificialis, S studio aquimius, & potest esse in aliquibus, sed paucis. pe sectus : Primus est semper necessarius ad quγrendam, Obtinendam, & docendam scientia; etiam si imperfecte dicta effecta sint: Modus autem sciendi aquisitus, & perfectus est omniano necessarius, ad perfectam scientiam, atque sapientiam plene obtinendam, & cum certitudine cognoscendam . Hic igitur modus persectus, plene cognitus, est verum, & certum medium, per quod, cum certitudine, sesentia, &sapientia, vera a falsa; certa ab incerta, & per fecta ab imperfecta disterni potess; ut ex ratione iam dicta probatum fuit.
Cap. II. Proponitur infinitio methodi scient ea in homine considerata .
κα ar. in 10 oco Methodum scientificam, verum M.ωνά. , V pςrsectum modum, ad veram cognitiu-inem, scientiam, Atque sapientiam de omnibus,
. t l . Cum certitudinς cognoscendam , qu endam,
obtinendam, doc dam, probandam p . di mitest sic di1finiri. alia. AEM. r da ratio, & modus ad persectam de M i. libuβ Cognitionem, iuxta naturam hominis ,,. obtinςndam , qu endam , docendam probandam: Non dicitur auterus persecta
34쪽
de omnibus cognitio , sed ratio, & modus ad illami Hsc enim est linis illius i Ita ars scri- ,. . hendi non est scriptio, sed recta ratio, & na HAM.t. dus ad recte scribendum: Finis ergo Methodiscientiscae, idest talis, qυς possit efiicere scien tiam, erit cognitio, non tantum de aliquibus, sed de omnibus a non quslibet cognitio ,-sed O . persecta, & perfectissima; qui scientia, atque sapientia sit appellata. cap. II. Eaplicatur, in quo essentia , o recta ratio meιθοdi myra H.
Dicta recta ratio in quinque sequentibus,M is' 's'
Primo Docet , recte statuere subiectum , de tua. quo cognitio scientifiea habenda est. secundo Docet, colligere, distinguere, O ,-dinare, explicare omnia, quae de illo subiecto scibilia sunt; & tradit xegulas certas, ad dicta recte praestanda. Tertio Scibilia iam collecta, docet cum te=- postmtitudine probare de subiecto; & tradit regulas certae probationis, & usus illius. Quarto Docet, falsas doctrinas de illo se Iethuawhiecto, ab aliis datas, detegere, & consulare, rata .rx illorum rationes, & argumenta soluere. Qirinio Dirigit ad scienti de tali sebie- ,...Helvso habitam , alios edocendos , . ,t, . cap a.
Ηqc omnia , ut recte fiant, methodus taen Ratio . tifiea docet; quia per illa completa, de propinstare, cognitio habita erit: Si enim dat e
gnitionem de subiector si omnia de illo cogno-
35쪽
Seriptor a Notandum tamen, quod sicut de Logica, &-αά.e Rethorica dicitur; alia est naturalis, & impe secta; alia est artificialis, & aquisita. oue po- ρης μ' test esse persecta, ita modus cognoscendi, &sciendi alius est naturalis, a natura inditus, &imperfectus; alius artificialis , di studio quiGtus, & potestes se in aliquibus, sed paucis. pem sectus : Primus est semper necessarius ad quγrendam, obtinendam, & docendam scientia; etiam si imperfecte dicta effecta sint: Modus autem sciendi aquisitus, & perfectus est omniano necessarius, ad perfectam scientiam, atque sapientiam plene obtinendam, & cum certitudine cognoscendam. Hic igitur modus perfectus, plene cognitus, est verum, & certum m dium, per quod QMm certitudine, scientia, de sapientia , vera a falia; certa ab incerta, & per-, ficta ab imperfecta disterni potes ; ut ex ramtione iam dicta probatum fuit: t et
M. s.' . : V porsectum modum, ad veram cognitiorinem, scientiam , Atque sapientiam de omnibus, .r : cur certitudim cognoscendam, qu endam , obtinendam, doc dam, probandam:
fis. M. Est recta ratio, & modus ad persectam de M i. . ' Omylibus Cognitionem, iuxta naturam hominisi, ' obtincndam , qu endam , docendam, probandam: Non dicitur audem; persecta
36쪽
Is de omnibus cognitio , sed ratio, & modus ad illami Hsc enim est linis illius i Ita ars scri- i. h. ibendi non est scriptio, sed recta ratio, & m M A ME .. dus ad recte scribendum: Finis ergo Methodiscientisthae, idest talis, qvs possit efiicere scien tiam, erit cognitio, non tantum de aliquibus, sed de omnibus a non quilibet cognitio, sed ci ,. persecta, & perfectissima ; qus scientia , atque sapientia sit appellata.
DIcta recta ratio in quinque sequet tibus Ire's'
Primo Docet , recte statuere sublectum , de istae quo cognitio scientifiea habenda est. secundo Docet, colligere, distinguere, o id inare, explicare omitia, quae de illo subiecto scibilia sunt; & tradit regulas certas, ad dicta recte praestanda. Tertio Scibilia iam collecta, docet cum teNAN possese titudine probare de subiecto; & tradit regulas certae probationis, & usus illius. Quarto Docet, salsas doctrinas ti illo hiecto, ab aliis datas, detegere, & consutate, iratiaea, M illorum rationes, & argumenta soluere. Quinto Dirigit ad scientiamde tali subierat. i Meti
cto habitam, alios edocendosu i, t, i ιν capa a
Ηqc omnia ι ut recte fiant, methodus sciem ..tifiea docet, quia per illa completa, de propo- stare, cognitio habita erit: Si enim dat co
gnitionem de subiecto i si omnia de illo cogno
37쪽
cum certitudine probat: si falsas doctrinag . , confutat ; si alios dicta docet; quid amplius ad persectam cognitionem obtinendam poterit
Cones usio per hanc ergo Methodi cognitionem, plene Ori .... & Certo habitam, potest, cum certitudine, Mdemostrative probari; qu nam cognitio sit vera, vel falsa; certa, vel incerta; completa, vel incompleta: Ideo erit verum, & certum medium, ad veritatem doctring Euangelicae comia
probandam; & ad fassitatem doctrinae hqreticorum , infidelium, Poetatum, Philosophorsi, P & aliorum detegendam, & Donfutandam. cap. I4. Expheatur, Fo pacto de Me metia . serta cogntuo habitast
Dictum est, per Methodum scientificam
plene cognitam, posse fieri certam , &demonstratiliam, probationem de omni, M. qualibet doctrina, quae in mundo sit: an vera, vel falsa; sapientia sit i Nune explicandu,quo-n odo de dicto modo sciendi certa cognitionabere possito, M.f.Tho. Priino audem probatur; . hanc methodum dari; non dico in animalibus, sed in Deo, An- -geIO, di homine: Ubi enim est vera sapientia, ibi necessatio est verus modus sciendi; sine quo . . nscientiJesse no potest. Sed certum est, in dictis . Metaph. sapientiam dari, ergo. Aristotelas etiam assi ς mat illam dari ; &per illam obtineri veram sapientiam;& esse necessariam: Idem docet im
38쪽
ductio, & experientia; la elementis, mixtis, iis, animalibus , & aliis agentibus naturali s τι hohubus, duo omnino ad operandum necessariata, gentea.
sunt a & unum est virtus Operativa; aliud mo--h L, dus operandi;& utrunque est e naturae veluti Experian. natura aranes dat virtutem fabricandi telam, v ti modum essiciendi: Ita omnes artes docent modum ad operationem recta producendam , Ita Deus per naturam, & gratiam dat virtutem operandi cum proprio modo; &dirigit addictum modum cognoscendum cum certitudine, quod ita explicatur. Entia alia sunt sensibilia, ut eorpora: Alia im Metaph. telligibilia, ut Deus, & Angelus. Intelligibilia, alia sunt naturalia,ut Angelus, Care. Iahomo; alia summaturalia, ut Deus, & Christus p& quae pertinent ad mysterium incam tionis , ω redemptionis. Sensus; habet modum certum a natura inditum , adsens bilia cognoscenda. Sacra Scriptura dat modum certissimum ad istase omnium entium cognitionem obtinendam,sed prςcipue eorum,' quae supematuralia sunt. iii,
Logica, &Metaphisica dirigunt ad verum modum sciendi discernendum. Ex his certus modus cognoscendi colligi
Qui obseruat modum docendi, quo S. Th s. -lamas, in utraque summa usus est, cognitionem uva. am. certam de vero modo sciendi, & docendi o
Praedicabilia, &pra dicamenta dant modii' 'ρ ad res simplices cognoscendas
39쪽
hi. Perihqrmanias tradit modum ad compon&. dum, R diuidendum, L νrismo LiberUiorum dat modum ad certas cons quentias in genere cognoscendas. Dν6ειε. Liber posteriorum dat modum, ad certaia probationem effciendam: & ad dissinitionem recte statuendam; & ad omnia scibilia de ma. discernenda, atque distinguenda. i ., g ό, i: Metaphisica docet, quid sit ensAssentia,esse. compositum, seu suppositum 3 substantiao, accidens, scibile , quaesitum, scitum; quae rei principia; quae causa';quae operationes; quae di gnitates, di principia cognitionis; aliaq. multa, de quibus suo loco .. Hic, & alia multa dirigunt studiosum,' . . amatorem sapientiae, ad verum modum, di . rectam rationem cognoscendam, perquam re
cte statuatur subiectu sapientiat; & de illo colis ligantur scibilia; Fiant certae probationes: a
gumentorum Blutiones; confutationes. ,
alijs, quibus doctrina aquisita tradita est.
vertes Peculum dici Punillud, perquod faciem n v stram videmus, & discemimus, quid in illati. sit turpe, vel pulchrum; S de hoe creta nobis. -- cognitio tradita esti Cum ergo methodus scie tifica, recte cognita, & variis scientiis applis eata, faciat, cum certitudine cognostero , 9uar eognitici sit vera, vel falsa; certa, vel incertai persecta,vel non persecta; manifesturn
40쪽
erit,quod recte speculum sapientiae poterit apis pellari:.di erit optimnm medium a Deo hominibus datum, ut per illud, homines fiant ceristissimi, quod sola capientia Euangelica a Deo per ChriHun hominibus reuelata; & in populo Christiano recepta ; & a spiritu sancto edocta ivera est sapientia omnibus numeris absoluta r . . , Omnes vero doctrinae, quae illi contrariantur,
siue Poetarum, siue Oratorum , siue philos phorum, quatenus illi contrariae, salsae sunt; Et probatio ita fit. Maior: Illa doctrina de Deo, de regno Dei,
di de omnibus rebus, plene, iuxta verum m dum, & rectam sciendi rationem tradita,vera, di persecta sapientia erit: quae vero, non recta ssed praua ratione traditur, falsa omnino dicenis da est. Patet ex terminis,ut sup. declaratu fuit. -i Minor: Sed de sola Doctrina Euangelica verus modus sciendi plene verificatur et Aliae omnes doctrinae, sine dicto modo, imo contra dictum modum traditae sunt. Et haec minor
fit certissima, applicado diffinitionem methodi omnibus dictis doctrinis. Conclusio ; Ergo sola Doctrina Euangelieavera. Omnes. illi contrariantes falsa erunt. cap. is. De ina Sapiensia .
SApientia est finis methodi scientisseaei Conis
uenit Deo, gelis, & hominibus: Et diciatur analogice de illis a In genere considerat; sic potest diiuniri- . - . Est alta omnis veri eognitio, & persecta om- ουε Ana.