장음표시 사용
621쪽
tentia in inita non pota aliquam alia ni aiorem cogitari sine contradictione, quacuque autem potentia, quae non eli omnipotentia, potest cogitari maior sine contradictione , Probo, siae contradictione potest cogitari omnipotentia sub ratione onmipotentie, ipsa autem maior cogitatur quacunque alia, que non esset Omnipotentia. si dicas, quod non potest naturaliter probari Omnipotentiam esse cogitabilem iliae contradictione. Contra, Ouini potentiam esse in omnibus verum e it, ergo omnis ratio probans impossibilitatem omnipotentie sophistica est; oninis autem ratio sopbistica potest per intellectum ex puris nataralibus solui; ergo intellectus talis eX puris naturalibus potest cognoscere nullumi inpossibilem sequi ex omnipotentia, &scit, quod illud est possibile, ad quod nullum i inpossibile sequitur. cognoscit ergo omnipotentiam esse possibilem. Ex isto etiam potest fieri ratio per se, Quia si naturaliter potest probari omnipotentiam esse possibileui, quia non impol sibilem, ergo naturaliter potest probari eam esse neces sariam, quia non potest esse, nisi possit eia se necessaria, & quod potest esse necessarium, est necessarium, ergo &c.
plii vientes naturali ratione, etiam quantulacunque persecte considerarent Deum sub ratione essicientis, concesseruat Deuesse omnipotentem, secundum intellectu Catholicorum. Confirmatur etiam, quia
articulus Fidei est in Symbolo Apostolo a
posset distinguendo, Quod omnipotens aut potest dici ages , quod potest in omne possibile mediate vel immediate . Schoc modo est potetia ac tua priini efficientis,
Omnipotentia, prout extendit se ad omne esse tum in ratione causae proximae vel remotae ; & si naturaliter possit concludere esse aliquod orimum efficiens sicut ostetisum est supra dist. t. q. I. naturaliter etiapotest concludi illud esse omni potes, hoe modo loquendo. Al io modo accipitur Onini potens proprie Theologice, prout omnipotens dicitur, qui potest in omnem e sectum immediate,& in quodcunque possibile,hoc est, in quodcunque, quod non est ex se necessarium, nec includit in se c5 tradictione, ita inquam immediate, quod
si ne omni cooperatione cuiusculique alterius causis agentis; Sc lioc modo omnipotentia videtur esse credita de primo efficiente, ec non demons rata; quia licet Primum efficiens habeat in se potentiam essectivam eiii in emiorem potentia cuiuscunque alterius causse effectivae, habeat etiam in se eminentem potentiam effect i iam cuiuscunque alterius causae, sicut deductu suest dist. r. &per hoc probatum est eum habere potentiam infinitam, S istud sit quasi ultimum, ad quod ratio naturat is potuit
attingere de Deo cognoscendum ; tamen in lioc non videtur posse cones udi omnipotentia secundum i fiunt intellectu, quia etsi verum sit , non tamen est manifestum naturali ratione, quod habens causalitate eminenter in se, Sc causalitatem causse s cundae eminentius, qua illa causa secunda habeat respectu sui effectus, posset inam diate in electum immediatum cause secu- dx; ordo enim causserunt superiorum S inferiorum lioc non concludit, quia si Sol
haberet in se causalitatem eminentiorem, qua habeat bos vel aliud animal, non l.lmen concederetur Solem immediate rosia se generare bouem , sicut potest media tecum boue generare,&hoc ma tuae ponerent Philo ibi hi, quia non posuerunt causa iri secundam necessario concurrentem, propter aliqua perfectione addenda esse-ctui, sed quasi magis propter imperfectionem addendam, quia causalitas prians causae immediate persecta est, ideo posuerunt eani non posse immediale esse causani alicuius imperfecti effectus, ct ideo oportet
causana agentein aliam concurrere imper
sectiorem, vi illa prima non produceret secundum ultimum potentie sus, sed cum illa causa agente secunda essectum diminutum de imperfectum produceret, hoc est, non ita persectum essectum produce et mediante causa secuda imperfecta, sicut si immediate produceret, non mediantibus causis secundis . Praeterea, Si Plillosophinoil potuerunt per rationem natura id concludere, Detini posse contingenter causa re, quanto ma is nec posse immediate inquet cunque ejectum, vel in quodcuque.
quod potest producere mediantibus aliis causis secundis Praeterea. Si ipsi habuerunt quasi pro principio , iii od de nihilo
nihil fit salte tu istis generabilibus &corruptibili
622쪽
ruptibilibus, non vagetur Deum scessu
omnipotenteia , quod pos it aliquem essectum totaliter producere, sine omnia: in causa ci causante. Preterea. Si I lino sortii posuerunt Deum esse necessari ὀ agetem hcut videntur multi eorum sensisse &posuisse, si cum hoc ponerent, quod esset o illati potens secundum istunt intelle luin su-cundum, haberent negare omnem aliam causalitatem cuiuscunque cause shci inde, quod est maximum in conueniens eis. Nicausa necessari δ causitis in quocunque instanti coraretur ad esse tu, necessari 3 in eodem inflanti causat, Se agit; ere cum prius comparetur causa superior a defiectum, quam causa in serior, ct tunc per tu necessario cit omnipotens i ii illo ius lanti producit effectum totum, ergo i ii secutido instanti, in quo comparatur causa secada ad eundem ei sectum, nihil intelligitur tunc causandum,& ita agens secundia, vel
causa secunda nihil potest causare. l t hae hoc apparo, quod ista propositio , Quidquid potest causa esse iiii a prima cum c a t1a secunda, potest per se immediate, no est
nota eX terminis, neque ratione naturali,
sed est tantum credita ; quia si ipsa omnipotentia ex qua dependet, esset nota ratione naturali, facile esset probare ipsis Philosophis multas veritates domi ror ostiones, quas ipsi negant; de facile esse eis probare saltem possibilitate multorum, quae credimus, qui ipsi negant.Oauii potentia tamen hoc modo sumpta , licet non fusi cientur demoni retur, probabiliter tamen potest probari, sicut verum Sc necessaria, ct probabilius, qua qua dam alia credita,
qui .i non eli inconueniens, quedaincrcssita esse euidentiora fati alia alia.
mum, ait auctoritatem Rica r l. dico, Quod si sint necessarie rationes ad omnipotentiam probandam, sicut & ad qu.olani alia
credita , tamen non sunt cuidenter necesssirit & vere; sicut illa rario, quae probat Trinitatem propter duplicem productionem ad intra in diuinis, quia stic et stere necessariis, non tamen premisse sunt nuces laeso euidentes, quia non sunt notae cK terminis nobis notis, neque ex immediatis nobis notis. possibile est hoc inserre, s-cut disium eli dis h. et q. l.
' Ad secundum dico, Quod iussu ita potalia Dei, etsi possi i concludi de Deo naturali ratione, non tamen Omni tentia, secundam quod proprie sumitur. Et eum dicas, quod infinita potetia nulla potest maior cogitari, verum est i mensiue, tam E DOvidetur coni adicito, quod si vel cogitetur maior potentia ad plura se extendens extensiac: vel diceretur, quod cis non sit contraditi io omnipotentiam cogitari, quevi sic aliquo modo incedat infinitam potentiam no intellectam, ut omnipotentia, non tamen cist naturaliter votum polentia sic intellectam esse omnipotevtiam. Et cudicis, notum esse onini pote aliam proprie sumptam, hoc negatur. Et cum probat i , quia omnis ratio probans impol ibile sequi ex ea, est sophistica ; Ad hoc dicitur. Quod est sopbi ilica, non tamen potest solui per rationem natura lena,quialii oui dici 'tur sopitis lica, ct peccas in materia,cst habens aliquam pr missam saliam, non potest solui, nisi per interemptionem ili usi remissae, quae tamen non potest cognosci interimenda per rationem naetura cui sicut non potest cognosci vera per ratione naturalein. Sed cotia istud arquo sic. Aut illa, que apparem cra, non apparent interi menda ex ratione naturali, apparent esse vera ex terminis tanqtiam immediata, aut apparentcsse conclusa ex immodi itis; Si primo modo,orgo intellectusta oster non potest esse certus de propositionibus immediatis, quae sit vera, α quae non,quia tunc apparent ali lii x propolitiones verae ct immediate, quae tamen sunt simpliciter salse, ita non crurit aliqua principia certa tanquam ianue in il mo, contra Philosophum S: Commenta. '. Metaph. circa tic
u.P non contingit errare. Si secundo mi o appareant ei e vera tanquam coti clusa
ex immediatis,tunc arguo de illo syllogismo sophistico sicut de isto, Aut i, cat iii materia, ut in sorina; si in materia, luc potest solui, quia praemissa salsa poccans in materia potest inter inii; si in forma,aaliue potest solui per artem Logica in . Si autem dicatur, quod peccat in forma, ct tame nopotest lolui ratione natorali, Istud videtur absurdum, quia sicut intellectius inclusus in naturalibus tradidit omnem artem
de syllogismo apparenti insor mi,& desectuoso, sic posset soluetc per iram arte ni omnem talem syllogisnuum, applicando talem artem ad talem paralogi ii num. Idea Solcria dico aliter. Qii 4d etsi qui ci inque parat. - . Distius deducens a parenter ad ii inpossibi ex praenitissa significante Deum esse omnipote iis
623쪽
n potentem, posset soliti per intellectuti & rationem naturalem, siue peccet in lira - teria, si ue in forma ; S intelle i iis posset scire que icunque talem paralogi cnu in diuisi iii factuin esse si, lulbilein, non tamen se iii itur, quod sciat istud non estu impciis i- .sile stat enim opposta, scilicet quod du- bitet i liud esse oppositum primum ex re-
pugnantia terini norunt, eκ quo tamen no
pos let sequi aliquod mam sellius impossi- Dile, aut quod dubitet vitii ex isto possiit inferri aliquod impossibil aliud a quocuque illato; ct illud argumentum inferens
illud impossibile sit insolubile, licet illud
non sit aliquod eoru,quae facta sunt, quescit naturaliter solue e. Vel aliter generaliter potest responderi ad illud argui .en-
tum. QuJd potes s seri generaliter ad om ne creditu, quod illud sit necessarium ad 'omne pus sibile & credibile.
M AG. Qui datam e de suos esu deci ONSEQUENTER Hae
distinctioine excludit Magister
K. erroreui linitantium d uina pi tentiam, quantum ad facienda. Circa hanc distinctionem quaeritur de impos ibilitate earum rerum, quas fieri non posse dicimus,unico arti c. CVL T.
patie Dei. Quia Magister arguit distinis. sequente. quod uniuersum possit fieri melius, quia sinon, aut hoc esset Dropter hoc, q'od nullum bonum sibi deesset, Ne tunc esset Deus; aut quia aliquid s- si deest et, se a non esset capax ad illud recti' cndum, & tunc arguit quod melius fieret, si daretur sibi capacitas a Deo, ad illud. Ita arguo in proposito. Si aliquid sit insactibile ergo si daretur sibi capacitas a Deo, posset steri, er is modo non potest seri , quia non datur sibi capacitas, ergo ilia iiii possit bilitas videtur primo esse ex
parie Dei no potentῖς dare capacitatem.
s O POSITUM. Anses. de cacti diaboli cap. . uia Deus dedit perseuerauitaui bono Angelo, ideo bonus Angelus habu t, & non quia Deus non dedit malo Angelo,ideo non halbuit, sed quia malus
Herico quolib. s. l. 3. cuius opi' si 'um - do niselle quere. s. quolib. quaest. 3. Contra istam secundam sententiam , siue sit dicta bo ita R retractando primam sententiam de isto ar H riculo, siue sit dicta ut retractanda per pri
i am, non oporteret a puere contra eam.
nisi ex verbis suis proprii , que implicat . manifeste opposita.Tamen specialiter ar- o conir.i eam se . Nihil eii simpliciter im ossibile, nisi quia si inplicite repu-
guat sibi e illi,cui autem repugnat esse. re- pugnat ei ex se primo, ct non propter i irectum aliquem affirmativum vel negati uum eius ad aliquid aliud, Probatio, repugnantia enim quaecunque extrer notu es ec ratione sua formali, S per se essentiali, circus cripto quiicia'; alio respe tu utriusque extremi positivo, vel negativo ad quodcunque aliud, sicut album ct nigruper se in suis rationibus sormalibus contrariantur,& habent repugnantiam sorinalem,circula stribendo per impossibile om- nein respectunt ad quodcunque aliud; illud igitur est simpliciter impossibile, cui
per se repugnat este, & q, ex se primo est tale, quod sibioinnino repugnat esse,& no Propter aliquem respectunt ad Deum affirmativum vel negat iuuin, imo sibi repugnaret esse, si per impossibile Deus non esset; videtur igitur prima sententia probabilior secunda. Sed contra istam primam sentent;am tiarquo primo sc .Poteria activa, qua Deus tur. Hdicitur omnipotens, non est formaliter in
tellectus diuinus, sed quas prcstipponi actionem intellectus, siue illa potentia sit voluntas, siue alia potentia executiua; sed lapis est possibilis esse ex se formaliter, ergo reducendo quasi ad primuin principia extrinsecu, intellectus diuinus erit illud, a quo est prima ratio possit bilitatis in lapide, non ig tur illa potentia activa a qua Deut dicitar omnipotens est prima ratio possibilitati, in lapide. Probatio assumpti. Pos,ibit secundum quod est termi
624쪽
nus vel obiecti m omnipotentiae, est illud,
espectus in causato nil causa: & qua piatiue per intellectitui; igitur est ex se formaliter possibilis. & quasi principialiue per intellectum diu invita, male igitur videtur illa prima sententia ponere, quod omnipotentia in Deo sit illa potenti quaeli potentia passiua in creatura ; Sc hoc si loquatur de potentia actiua , a qua Deus dicitur omnipotens, de respectu cuius illa dicitur potentia passiua in creatura. Confirmatur ista ratio, Potetia activa, qus es homnipotentia, no dat alicui aliquod esse,
nisi produce do llud, quia illa est pote ita
productiva rei ad extra , sed ante omnem productionem rei ad extra, res habet esse
possibile, quia sicut probata est dist. 36 3
rem produc i in esse intelligibili, non estre produci in esse simpliciter, & si esset, non esset per illam potentiam, qua Deus dicitur omnipotes; no igitur per illa potetiam, quae est omnipotentia, est res alia a Deo primo possibilis. Item. In c3usis pr cili, si affirmatio est causa affirmationis, ct negatio e si causa negationis, secundum M 1 - quod dicit Philosophus i. Poster. Sicut si
liabere pulmonem est causa respirandi, nobabere pulmonem est causa non respirandi; ergo si potentia activa, quae est omnii orentia in Deo, est pricisa ratio possibilitatis in creatura, inegatio potentiae activae in Deo esset causa neξationis possibilitatis in creatura quod ipse ne ζata, A bene, quatum ad hoc, quia imposibilitas in creatura est propter formalem repugnantiam partium. seriterea. Iste respectus, qui consequitur potentiam activam in Deo in quarto instanti, aut eli realis,aut non; si realis& ad extra, hoc est improbatum dist. ; o.
Si rationis, ergo in tertio iii stanti termina
tur possibilitas ad Deum sub ratione ab-- soluta. quod non in sero, sicut in se inconueniens, sed tanquam a pluribus concede dum,& saltem non habendum pro inconuenienti ab eis, qui tenent opinionem illius doctoris; ex quo sequitur ad ea. Similiter propter ideiri, ex ista positione insero alia in conclusionem, scilicet , quod noeli aliquis respectus prior eκ parte cause,7 uam eκ parte causati, imo ab ipsa causaui, ratione absoluti est ipsum causatum sub ratione absoluta;&postea tertia sequi potentia, ut est attributum diuinuin, ' di cit perfectione simpliciter, i in dicit aliquii, respectum ad creaturam,quod ipse probat in prima sentcntia 6.quot. q. 3. quia nulli persectio diuina & simpl i iter dependet . .
a creatura. Hoc autem id e probat Ansel Monolog. c. 1 s.cu illa relatio ad ratu non dicat perfectionem simpliciter etia in Deo, quia tunc Deus non esset talis, si crea tura non esset, est autem perfectus omni persectione simpliciter ex se. & ex naturi . tua, non ex aliquo res se ii ad creatu-
. ram hoc igitur illatum qu od ruto esse , ἡ ' rum sicut es alia duo non debent respui
sicut inconueniens ab aliquibus tenentibus dicia eius.
Aliter dico a priira sententia, quanta ad illud, quod probant illa duo argumenta, Quia licet potentia Dei ad i e, id est aliqua perfectio absoluta, qua Deus est sormal; ter potem, sit in Deo in primo instanti naturae, sicut di quelibet persectio absoluta
simpliciter, sicut calorem consequitur esse potentiam calefaciendi, qui tam P calor est absoluta forma; tamen per ipsam potetiani sub ratione qua est omnipotentia, noli abet obiectunt, quod sit pes ino possibile: sed per intellectum diu num produce te in
primo in stati illud in esse intelligibili, R
intellectus non est sorii aliter potentia a
ctiva, qua Deus dicitur formaliter omnipotens . ct tunc res producia ab intellecta diuino inesse tali scilicet intelligibili in primo insta iiii naturae, habet seipsa esse postibile in secundo instanti ita turiae, lilia seipsa somnaliter non rupumat sibi uiasse , de seipsa formaliter repugnat sibi ha- hibere este necesarium ex se , in quibus duobus stat tota ratio possibilis, in quibus corret pondet rationibus potent sactive ; non est igitur possit,ilta in o
lecto, aliquo in o prior, quam sit omni potentia iii Deo ; . accipieti ' omnipotentiam pro persectioite absoluta iii Deo, s-cut nec creatura est prior aliquo absoluto in Deo; si tamen re niel ligatur euepossibilis, antequam Deus per omnipotentiam producat calii , se est verum,
sed in illa possibilitate nou est simpliciter prior , sed producitur ab intellecta
625쪽
diuinoia Quantum autem ad impos ibit ratem dico , Qu3d illa non potest esse primo ex parte Dei, sicut dicit prium sententia,& lioc propter ratione o faciam cotra secundam sententiam, quia ipsa eii impossibilis propter repusitant alii eius, ut si it, quod intelligo sic. Impossibile simpliciter includit incompossibilia, ur eκ rationibus sui, sormalibus, sicut luco uiros sibili a 3c ab eo sunt principiat iuὸ incaui possibilia, a quo principiatiue trabei suas rationes formales. Est igitur ibi iste processu , ii 3d sicut Deus suo interiectu producti possibile, ine ire possibili, ita producit duo entia formaliter viruiaque inesseros, ibili, &illa producta se i iis formaliter sunt incompossibilia, ut non possi nisi mul esse unum, neque aliquid tertiani eX eis. Hanc autem incompos, ibilitatem quam liabent formaliter, habent eκ se, Sc principiatiue ab eo quodamodo, qui produxit ea, Si illam incompossibilitate istorum sequitur impossibilitas totius agme-ti includenti; ea, c ex ista impossibiliti te figmenti in se,& ex incompos ibi it te partium suaruin , sequitur impossibilitas eius respecta cuiuscunque agentis, & echoc lianet compleri totus processus in possibilitatis te . quasi ultimus gradus impos, ibilitatis sit negatio respectus ad
quodcunque agens ; nec oportet habere aliquem respectum negativum ex parte Dei , nec e parte cuiuscunque alterius,
nec est sorte aliquis in natura rei, licet intellectus possit comparare Deli, vel aliud aetens ad illud sub negatione respectus. Sic igitur impossibilitas prima est forina liter ex parte impossibilis, oc principiati ue a Deo, , si principiatiue reducatur ad aliquid, non tamen reducitur ad negati Nem possibilitatis in Deo, imo reducitur principiatiue ad tutellectum diuinii principiantem illud in illo esse, in quo partes illae formaliter repugnant, propter quam formalem repugnantiam totum ex eis simpliciter ea ilia poseibile. EX hoc apparet. quod fit si est imaginatio, tu erentiu in impossibilitatein aliquorum, quasi in aliquo uno, quasi aliquid vitum, vel intelligibile. vel qualecunque ens sit ex se formaliter impos,ibile, sicut Deus ex se est necesse esse format iter; nillil enim est tale primum
in non entitate . nec et amentitatis opposite tali non entitati est inte e lux diuinai tatio pocibilitatis, nec etiam intellectus diuiniis est praeesse ratio pos isti taris oppost x nihilo, quia nunc tenet ilhid argumentum de caus, praecis, in aiastinatione & ne tione sed omne quipli citer nihil includit in se rationes pluriam, ita quod ipsum non est primo nihil ex ratione sui, sed ex rationibus illorum que intelligitur includere propter sormalem
repugnantiam illoria in inest isorum plWrium, Sc ista ratio repugnantis eli eκ ratio Dibiis formalibus eorum, quam repugnati
tiani primo liabent reri utellectum diui
iio Magistri tenet supponendi , aliὰd , niuersiani possi esse maioris persectionis capaX. quia tunc melius seret, si daret ut sit,i illa capacitas, quam sit sine illa capacitate, . ut si ellet capax inultorum aliorum. Abs lute autem non tenet ratio Magistri ne ato isto, scilicci quod potuit melius fieri sicut nec sequitur , quod ignis manens igui , possit fieri nielior, si si it capax intellectus vel voluntatis, quia non potest es se illorum capax. Dico tunc ad furitiam argumenti, quod Deos non potest dare ca pacitatem nihilo, ut sit s ctionis passivit, sed ista non ea prima ratio, sed quia tale non potest habere talem capacitat 3.3c ista ratio reducitur ad formalem repugnantia partium, & ulterius ad iiitellectum di
Dis TINCTIO XLIIII. M AG. Nune illud restat disse. &c.
ster errorem limitantium diuitia potentiam, quantum ad quali triem saciendorum. Circa hanc d stinctionem quaeritur , si res aliter fieri se
Quia iuc posset sacere res ;nordinate. Coseques eii salsiiuuer o & antecedens.
626쪽
quam iis i. sunt . noti includit contraditione ira, nec est necessari ian. Γυδε Ccrae I 9. Deus pote 7 terre ali
intellectu & vo utate pote te cosor mltera sere legi recte. S tame no necessatio agere cosormiter legi recte, est distinetuere potutia ordinata a potetia absoluta. t ratio huius est, quia potest a te cosormiter illi legi recti, de tuc secuda potentia ordinata, ordinata enim est inquantu est principiu exequendi aliqua coit formiter legi recte,
secudum ordine prssica ab illa te e. 3c potest agere preter illam legem , vel contra . eam; de in nocere potentia ali soluta excedens potentiam ordinatam, di ideo non iatu in Deo, sed in omni agente libere, quod potest agere secundum dictamen rectae ra. tionis vel rectae legis, Sopraeter talem le- . pem, dc contra eainest distinguere potentiam ordinatam 3: absolutam. Ideo dic ut
Iuriste, quod quis potest lioc facere de sacto, hoc est de potentia sua absoluta , vel de iure, hoc est de potentia ordinata secundum iura. Quanao autem illa lex recta, secundum quam ordinate agendum est, non est in potentia agentis, tunc potentia eius absoluta non potest cxcedere potentiam eius ordinatam, circa obiecta aliqua , nisi circa illa agat inordinate, necessariu enituest illa in legem stare, comparando ad tale agens, dc actionem non consorme illi legi rectae non esse rectam, neque ordinatam, quia tale agens tenetur aetere secundum illam rectasti legeni cui si est, unde omnes
sui subsunt legi diuinae, si non agant secudum illaria, inordinate agunt. Sed quando an potestare agentis est lex, sc rectitudo esus,ita quod non est resia, nisi quia est ab .illo statuta, tunc potest recte agere agedo aliter . qua iii lex illa dictet, quia potest sta Mere aliam legem rectam, secundum qui
agat ordinate, nec tunc potentia sua absoluta simpliciter excedit potentiam ordinatam,quia esset ordinata secuitu illam alia legein, sicut secundum priorem, tamen excedit potentia ordinata preci se secundum priore,c itra qua, vel prepter qualia facit.
Ista possent exemplificari de Principe δ: subditis, Sc lexe positiva, posita ab eo dce. . Ad propositu in igitur applicando dico . quod leges aliquae generales recti de operabilibus dictantes praefixae sunt avo
in 'tate diuina, S: non quidem ab intellectu diuino, dc precedit actum voluntatis diuinu, t dictuiti eil dist. 39. quia noli uenitur in illis legibus necessitas ev terminis, ut quod omnis peccator damnabi tur, sed solii in ex volunt te diuina acceptantς, duae operatur secundum illas lepes, uas statuit; vel sufficit ad proposita
dicere, quod statuuntur a sapientia Diuina. Sed quando int Alectus offert volun tali diu ins talem legem, puta quod orv. nis glorificandus prius est gratificandus, si placet voluntati sue, que libera est, recta est lex, Si ita de aliis legibus. Deus igitur agere potens secundum istas rectas leges, ut praefixe sunt ab eo, dicitur agere secundum potentiam ordinatam , ut autem potest agere multa que non sunt secundum
istas leges praefixas, sed praeter illas, dici-
. tur eius potentia absoluta, quia multa alia
potest agere ordinate, ct multa alia pota se fieri ordinate ab illis , quae fiunt consorialiter i stis legibus non i nc ludit contradictionem,quia rectitudo i lius legis, secu dum quam quis dicitur rede, de ordinate agerc, est in potestate ipsius agentis; ideo sicut potest arieter agere, ita pψtest aliam letem statuere rectarii , ius ii statueretur a Deo,recta esset, quia nulla lex est recta. nisi quatenus a volunt. te diuina accepi tur tunc potentia eius absoluta noto se extendit ad aliquid aliud, quam ad illuss, quod ordinate iteret, si surci, non quidem fieret ordinate secundum illum ordinent, sed fieret ordinate secundum alium ordia nem,quem alium ordinetia ita posset voluta, diuina stituere, sicut aliter potest ag re. Adueitendum tamen est, quod a siquid esse ordinatum.& ordinate fieri est dupli
riter. Vno modo ordine uniuersali. quod pertinet ad legem commuire ira, sicut ore natum est secundum legem commune omnem sinaliter peccatorem esse damnando ut si Rex statuat, quod omnis homicida moriatur. Secundo modo, ordine parii ci
lari circa hoc iudicium, ad quod non rc linet leκ, quia lex est de uniuersalibi sca sibi is, de casu autem particulari no est lex sed iudicium secundum legeni, quod ericon clii sio legis, ut 'uod ille homicida inortatur. Dico igitur,quod Deus Do solum
potest agere aliter, quam ordinatum est ordine particulari. sed clam aliter , quam ordinatum eli ordine uniuersali, si te secaduin leges iustitiae potest Ordinate agere. quia
627쪽
Distinctio 1. Quaestio Articulus
quia tam illa, quae sunt praeter illum ordinem, qua illa,que sunt contra illum ordi- nona, possutit a Deo ordinate fieri potetia absoluta; potentia tamen ordinata non dicitur nisi secundum ordinem legis uniuersalis, non autem secundum ordinem legis rectae de aliquo particulari, quod apparet ex hoc, quia possibile eli Deum salua re aliquem, qui iamen morietur in peccato mortali finaliter, ct damnabitur ; non autem conceditur ipsum posse saluare Iudam iam damnatam, nec tamen hoc est imposii bile de potentia absoluta Dei, ciuia non includit contradictione; igitur illud scilicet saluare Iudam, eo modo est impossibile, quomodo possibilaeti saluare illum, ergo istum poteti saluare de potetia ordinaia , quod verum est, & illum non; non quidem ordinatione particulari, qui
ei quasi de illo agibili &operabili particalari tantu, sed ordine uniuersali, quia si saluaret istum, staret statutu in modo cum legibus rectis, quas recte prefixit de saluatione & damnatione singulorum; staret enim cum illa , quod omnis finaliter malus damnabitur, quae est lex praefixa de danandis. quia ille adhuc nsi est si liter precator. sed potest esse non peccator, maximi dum est in via . quia potest Deus cuin Gratia sua priuenire; sicut si rex prpueniret aliquem, ne faceret homicidium, si non damnat eam, non facit contra legem suam uniuersalem de homicida; non autem staret cum illa particulari lege, quod Iudam saluaret: Iudam enim potest prς scire salua dum de potentia ordinata, sed n on isto modo ordinata, sed absoluta isto modo, sed alio modo ordinata , secundu aliquem alia ordinem, quia secunda ordinem altu, tunc possibilem institui. Potentia igitur absoluta potest Iudani saluare, potentia vero ordinati potest illum peccatore saluare, licet nunquam saluabitui : sed lapide , nee potest beatificare potetia absoluta, nec ordinata. Et secundum hoc patet, respectu cuius dicitur potentia absoluta in Deo, scilicet in litantum potest contra legem uniuersalem . & non contra legem particularem. Qualiter autem voluntas diuina possit circa particularia, & circa leges rectas instituendas, volendo oppos tu eius, quodnue vult .di 'um est supra de hoc disi. 39.
quod cet, sequentia no valet quia si saceret alio modo res, quam modo ordinatam est eas seri, non propter hoc inordinie seret, uia si statueret alias leges, secudum quaserent eo ipso ordinate fierent.' Ad Argumentum in oppositiani concedo, Quod probat de potetia absoluta, que tamen si est et principium alicuius, esset eo ipso ordinua, sed non secundum ordinem ab eo prificii eundem, que primo habuit.
Iam de voluntate Dei.&c. ERTIO disj utat lagister de
'voluntate diuina . vltimis dist.
Hac quidem monstrat quid sit, ct quotus lex diuina voluntas. Circa hac distinctione queritur, Si Deus
voluit alia a se, unico arti c.
Quia tunc in voluntate diuina sui siet telatio realis ad creatura.
Consequens est falsum sicut patet dist. 3 ρ. ergo dc antecedens. Probatio consequentix, Prius Deus vult aliquid,
quam intelli at se velle illud i sit illud A, quia sicut dictum eii dist. 3 certitudo
intelle uix diuini circa sutura contingentia, non est sine certitudine determinationis voluntatis; ergo relatio illa, quae est involutate diuiua primo ad A , pr cedit oninem considerationem intellectus de illa volitione; igitur non est in voluntate siue in volitione, ut cognita est, sed vi in se est, ct per consequens est ibi ex natura rei, Rnon in cognito, ut copnitam est.
ab aeterno , ergo nec modo vult de novo, quia tune esset mutabilis, ergo nihil irati coN L USI O. Meus as ara uo γ Ditis jaast.
operativa persecta potest ei se principium operandi circa quodcunque obiectatu natum respici a tali potentia. si ut persectus
intellerius potest esse princiolum intelligendi quodcunque intelligibile,& pers eius visus potest usse principium perfecte Oo videndi
628쪽
vigendi quodcunque visibile; igitur tu in . in Deo sit voluntas formaliter ex distin. t. Sc etiam summe periecta, quia infinita ex eadem dist. sequitur, quod ipsa potest esse principium volendi quodcunque voli bile, risi autem potest esse principium
volendi aliquid ex tempore, quia hoc non potest esse sine mutatione alicuius, & non obiei ii voliti. quia obiectum volitum no
habet esse, nisi quia volitum est, ct quia
in voluntate diuina, erso ipsa mutatio esset ipsius voluntatis sicut deductu est distinc . 39. de ratione ipsius voluntatis) ergo volutas diuina potest in aeternitate sua esse principium volendi quodcunque vo- sibile , non est autem ratio volendi simul opposita ambo , quia illa respectu nullius possunt esse simul, nec est ratio vole di neutruin, quia tunc in creaturis nihil tale ess et a Deo volitum, & per consequens nihil causaret in creaturis, quia contingentia non potest esse in Deo, nili a parte voluntatis sicut de durium est dist. 39. ergo in eternitate est ratio volendi alterum oppositum in quibuscunque aliis a se.
deo Sicut dicium est prius dist. 3o. de relationibus ex tempore, quod terminatur ad
Deum sub ratione mere absoluta, & s mili modo de idcis dii L; ;.& simili modo de
omnipotentia dist. 43. qu.e est mere absoluta, secundum quod est attributum diuinum , & sic terminat relationem creaturae possibilis ad Deliinrita dico, Quod voluntas diuina sub ratione mere absoluta terminat respec u voliti ad ipsam,quod quidem voluntas diuina producit in esse volito, 3c in aeternitate, sicut intellectit producit in eme coetnito, vel intellecto ; & simili modo dicendum est de esse voliti, sicut dictum est de eme cogniti dist. 35. Sed tunc argues. Si volitum habet rela- nem ad voluntatem diuinam, aut rela-
item realem, aut secundum rationem tatuor; si realem, igitur sundamentum suum est eale,ereto illa res habet esse reale ab sterno; si relationem rationis tantum, Contra. Non eli peractum intellectus diuini comparantis obiectum illud ad intellectu suum, ergo non est relatio rationis in eo; licet enim intelle ius diuinus prius csiparet illud obici tum ut cognitum ad intellectum suum, qua sit volitu in ab ipso, & in illo priori causet relationem rationis ipsius obiecti, ut cogniti ad intellectunt situ.
non tamen videtur cau sare aliquam rei tionem eius ad voluntatem. Licet laic posset responderi, quod i ista relatio voliti ad voluntatem sit per actum intellectus diuini comparantis Obieci una volitum ad voluntatem suam, quia prius comparat ol iectum ad voluntatem suam, quam comparet ad intellectum suum, si poneretur idem esse sufficere in obiecto intellectus, ut obiectum est cognitum; & voluntatis, ut volit uni est, ct quod nullo ni oesset volitum , nisi quia prius fuit intellectum. Tamen respondeo aliter, Quod in isto obiercto ut volito, est relatio alia advoluntatem diuina, quam illa, quae in eo cst, ut intelle io,ad intellectum diuinu, ct ista alia relatio no est relatio realis, nec tameest rationis loquendo stricte de relationerationis, scilicet intellectus; nec illa diuisio est sussciens. quod omnis relatio, . . Et est realis aut rationis, accipiendo relationem rationis stri te, quia omnis potentia, quae potest habere actu circa obiectu existens vel non existens, Sillud ob ectit potest actu suo comparare ad aliud, ad quod
tale cibi emtin non comparatur eX natura
rei, potest in obiecto, ut obiectum est, causars relationem ipsas ad aliud; tu equiderelatio non est re.ilis, quia noti est e X Datura obie fit in se; nec tamen est stricte rationis, quia non semper illa pctentia comparans est ratio tantum, siue potentia ratiocinatiua, potest enim voluntas utens aliquo bono ad finem causare in obiceio illo relationem ad illum sinem: ct nec est illa
realis relatio, luia non est in aliquo ex natura rei, sed ex comparatione voluntatis conserentis. potest enim uti Deo ad creatura . nec est illa relatio rationis, quia potentia ista causans illam coparationem noest ratio, siue intellcctus, siue imaginatio dicatur talis virtus collativa, sue quaecunque alia certum est enim, quod voluntas est talis potentia collativa oc coparativa.
ita bene sicut potentia intellectiva; ct ideo
certu est,quod utraq; itiarum potentiarii potest obiectum suu comparare, ct in ol iecto suo causare relationem non realem. quia sc est et ibi in tali ex natura rei, scite omni comparatione, nec relationem rationis stricte sumpta in pro relatione causata ab intellectu. licet eant quandoque conconii tetur relatio rationis caiisata ab intellemi: sed voluntas diuina, & etiam volutas
omnis quidquid sit de imaginatione de
629쪽
qua non nunc potest comparare se ipsa in d obiectum in esse volito ab sterno, dc e conuerso, & sic potest in obiecto causare relationem rationis ad ipsam.
A C distinctione docet Maj-ster voluntatem diuinani seni per impleri. Circa hanc distinctionem quaeritur in particulari de voluntate beneplaciti, quomodo impleatur, unico arti c. 'τI CVLV απι - νοLutas beneplanti Deisemper
Uult omnes homines saluos fie-2 ri, non tamen erunt omne; salirati, ergo &c.
r. Matth. 2 r. ait Saluator illis filii, Ierusalem, Quotiens voluit congregare silios tuos, quemadmodum gallina congregat pullos tuos sub alas, ct noluisti ergo ut prius. κον POSITUM. Roman. 9. lutati eius quis resistet & in Psalmo. iis . omnia quaecunque voluit iacit.
quantum ad omnia semper debet impleri, Quia sicut omnipotens potest omne possibile. ita qua do volutas diuina determinat se ad ponendum aliquid inessie ultima determinatione, illud erit; velle autem illud voluntate beneplaciti est ultima determinatio . quς potest poni ex parte volunt ti, ipsius omnipotetis volentis ponere eia sectum in esse; ergo respectu cuiuscunque essectu . si Deus est sic volens, illud erit. Et posset latio confirmari. Quia si causa vitima determinatione ad aliquid determinata non poneret effectum in esse, hoc novideretur nisi propter impotentiam eius, utputa, quia non sufficeret ex se, vel quia ent impedita ab aliquo alio, vel propter mutabilitatem eius, ante quam intelliga asio tur effectus poni Inem , sed omnipotens nec est impotens, nee impeditus, nec inutabilis; ergo &c.
mum dico, Quod licet illud dictum Apo, noli posset exponi de distributione accontoda pro omnibus,qui salui fient, tametimulto melius posset exponi de voluntate antecedente se,id est , vult omnes homines saluare, Ni saluos steti, quantu scilicet est ex parte sui, & volutate sua antecedeAte, pro quanto dedit eis dona naturalia, Scleges rectas, & adiutoriacommunia sufficientia ad salutem tacui de Rege statuente bonas leges Sc pri figente ministros ad custodiam i starum legum, posset dici, quod vult omnes subditos suos paci sice vivere dc quiete, de tamen si videret aliquem tribulati iniustὰ, nsi statim oporteret, quod Rex intromitteret se ad faciendum illum quiete vivere, nisi deuolueretur causa ad ipsum per qui rimonia: de facto ergo vult quidem iste quemlibet paci ce vivere, Acquiete antecedenter, non tamen vult quecunque immediate ita viuere. Ita dico in proposito, quod etsi Deus non habeat volutate beneplaciti ad istu saluandii; tamevult isti illa adiutoria communia antecedentia ad salutem omnium, quibus ἱste etiam potest sufficienter bene vivere & saluari, propter quae dici potest,quod quantum est ex se parte sui, vult omnes saluos fieri. Ad secundum, Magister exponit de sene,non quasi Dominus voluerit colligerestio, Ierusalem, Sc non sit factum , quod voluit, sed quod omnes, quos ipse concre gauit, sua voluntate congregauit.Vide expositionem Magistri, denota eam.
: Marister hac distinctione, m-mocso voluntas diuina escaelia e ter impleatur. Circa hane distinctionem quiritur de permissione diuina.
630쪽
hunc certitudin diterstite pecca
tutum, nescit ea iiii fututum contingens sine determinatione voluntatis su e; sed circa peccatorem no videtur habere aliquem adium, nisi petivittere elim peccare, neque euiui habet respes tu illius velle vel nolle; ergo si permittere non sit aliquis astus, non crit Deus certus de peccato istius futuro, quia non erit aliqua determinatio voluntatis sitie ad istud suturum contingens certitudinaliter cogi iciscendii.
. numeratur cum aliis signis voluntatis diuinae, sed pr.eceptu in non est aliquis actus elicitus voluntatis diuinae, ergo multo sortivi nec permissio. c G N CL V s I s. ae uiua u3
distingui duplex a ius voluntatis vello scilicet Ic nolle.& vterque eli actus positiuus, Se si sint circa ide in Obiectum, si1sit c sitrarii astu . qui exprimuntur aliis vocabulis, que sunt amare Scodire , & utrunque in nobis poteth distingi ii , ut velle di iliu-guatur in velle Alicax & ita velle remita sum, ut dicatur velle estica K. quo voluntati non tantii in complacet esse voliti, sed si posset statiui ponere volitia inesse, stati inponeret; ita etiam nolitio efficax est , qua non tantum nolens impedit aliquid. sed si possit omnino destruit illud: uoluntas au- te remissa es . qua ita placet volita, quod tamen voluntas non ponit illud inesse, li- . cet possit ponere illud inesse; uolitio etiarem illaol, qua ita dis licet noli tu , quod non prohibeat illud esse, licet ponit in nobis i ergo permissio proprie dicta videtur esse nolitio re ni ira alicuius mali, quod . olo, non enim dicor proprie permittere
Rhid, de quo nihil scio, vel illud quod ita ab alio, quod placet mihi; sed illud pera tio, Quod scio ab alio male fieri. & dis 'et; si non prohibeo, hoc permitto, Si tamen posse proli ibere. Signum autem efficacis volitionis, si fiat linii ted a te a voluntate, est adimplerio, si per alterum est praeceptu in Ic volit; onis remisse in nobis, sorte eli consilium, signum. vel persuasio. siue monitio; ita is imui nolitionis remisse est peralissio fruasio, se signum nolitionis es acaci, est prohibitio . Si illa distinctio posset poni in Deo, ita quod sicut v nus actus eius est velle & nolle, Icboe sne
sontrarietate ves distinctione in illo astudia se . ita poneretur super qu eda obiecta volita eius velle eiΓcax, c i militer noli, sua super obiecta quς da milita es scax, super 'u rda aut et non, tunc posset dici nolitio Dei remissa respectu illorii obienorii, qu .c ita nollet, quod tame non vellet ista
prohibere; &hec nolitio Dei ptiiset dici permissio eius, & it i est actus in Deo inquat dui ita sit super obiectu sic se haben, ad voluptate diuina. si aluit illud nis placet pro eo, q) uolitio cuius cnuq; positi inesse videtur citi cu aliqua tristitia, & cum aliqua imperfectione ipsus volutatis no-Ἱctis, tuc potest dici, quod permissio exi: a vel signia est, quod effecius sit, qui tan .es est cotra praeceptu diuinu, & istud est permissio, quod eii signu voluntatis diuinae ;lmic aute non correspui det aliquid tu ipsa volutate diuina, nisi uia velle prohibere illud fieri, siue ita nolle, quod cit negario actus diuini positivi,& per coisse laes i si est actus positiuus. Et quod dicitur voles sinere, hoc potest intelli i,. non quod habeat velle rectu circa illud, quod per mi
tit, sed actu restrκu. aestur enim voluntati suae linc peccaturii, vel nec care, primis vo utas eius circa huc non habet velle, velle enina ipsum babere peccatum non po-ieit; secundo potest intelligere volsitatem sua non voletem hoc,& tunc potest velle voluntate sua non velle hoc, A ita dici iurvoles fuere,& volutarie pera; ittere; sicut ex alia parte praesentato sibi Iuda . primo
Deus habet ni, velle sibi Gloria.& usi prinio nolle, secundu illam viti nam positi ne dist. i, dc potest tuc secundo se res ctere super isti negati ein actus 2 velle
eant, se ita volens hue voluntarie non eligit Iudam sin aliter peccariarum, ' non nolitione Glorie. sed non volitione Glorix.
est dist. i. ym, modo iii, est previsio Dei de peccato suturo per hoc solii, quod scit se permissuru hunc peccare finaliter, Ic sic sua liter da o anilii; sed cu hoc requiritur, quod sciat se cooperatum i: li in actu pecca di, vel no coopera iuru ad actum illum, cuius omissio erit peccatu oniis io nisi concomitatur tam e vita nq; istaru pernit: si Smi, Deli praeuiitere se nu v elle prohibere huc peccare, de ita palor quomod a peria ilsio diuina sit actus volutatis, ct quomodo