장음표시 사용
591쪽
ristinctio; s. Quaestio Atticulii tr.
quot sunt praedic ata .licta iri quid de viroque in suis geriere; nihil enitii dicitur in quid de albedine, quod non ist meatum osten lendi hanc , Homo non elia beari nihil etia dicitur de homine in quid,'uod non est medium oti edendi eande, ct ideo ilia, Homo non esst ibedo , vera cla propter repugnantiam extremorum iii Pylii imiςr, siue propter inulta inclu ia in intelle- ctu repugnantium. quorum quodlibct ex xt aque parte eis: t siti ciens ritis talis re gnanti E, dcitan eniri omnibus illis in hercutiis nerationii licet eN diuersis cau- . sis inlini nou dieitur aliquid n a i , vel minus nestatuu sed quodlibet. limpii iter non tale, ita enini est simpliciter sapor ni, i in I albedinis. sicut homo, Si mitteris per scies nihil habet albedinis posito illo ca- su:&ratio est quare non magis calixenegatio . quam illa, quia quilibet negatione at totam affirmationem sibi oppositacia quacisiqilotiatio e lit talis, siue propter unam rati diacm, siue propter plures. Ita in proposito, homini in xternitate i est nou., e esse aliquid, Achin ird non esse aliquid; Sed homini non reougnat affirmatio queeflesse aliquid, secllamum inest negatio
proprer negationem actus vel cause non ponentis in eis, , i ii in auic ppugnat, . quia nulla causa poteli in ea caulare. esse
.uiquid: Sed quare homani nou repugnat, ct Chimerae repugnat, Ratio est, quia hoe
est hoc, ct illud , et illud, de hoc in quocuque intellectu cocipiete. uia scui dictu
est quidquid rc gnatalicuit riualiter, e se repugnat ci,Squod no repugnat for Dialiter, ex se nUri repugilat,nec est hoc fingetidam, quod hominina tepugnat, quia est ens in potetia'. & C imerae repugnat, quia no ostens ins tutia, imo magis e conerso, qui omini no repugnat, ideo pos
tu tur possibilitas obiectina, Sc hoc supposita omnipotentia Dei, quae respicit omne posii bile, dummodi, sit aliud a se, tameilla possibilitas Logica absoluid ratione sui posset stare, licet et impossibile nulla
potentia eam respiceret. Prinia igitur nino ratio,& nim reducibilis ad alia. qua- is homini non repugs esse est, quia bo- nio sortitaliter est homo, & hoe iure in orealiter, siue in intellectu conceptibiliter;
Et prima ratio, quaru Chimaerae repugnat esse .esl, Chim ra inquatum Clat mera: Aliter leti ut ine: illa negatio, nihil ita, homini in sic ilitate ' Cui mei . a tamen non propter Ioc est vitiam mari nil, i l alte. o. Vel et tum post et dici ab homine remolietur tantum illud elle ct non aliquid c se luens ad usi quod ei pos ibile
esse a Ct: im era autem remouetur esse, Asaiam cosequens, ideo propter plura ne iiii esse C iiii a ra, quam ad homine. io tan ma lx est illa necatio invito, qua in ali i. Sed pii caesposio videtur et se realior.
Ad te itum de August. Capacitas ita ille secu:xdum eum eii materia , quae Eabet aliquam entitatem veram,& non lautum quale habet antina Antichri isti, antequam creetur,de hoc in libr. 2.dis in . . 'Ad quartiri. de August. Super Dan, , cedo, quando sunt lax cause sub ordinate, ambe causant ei sectum, sed aliter d. aliter, quia superior plus causat, & ita si cocist causa superior, & manus inserior respeetii literarum, vitiiqiae causat mucor qua manus, nec tamen prius cor quam mamis
producit literas in aliquo vero cire,& postea manus addit eis quendam respectum. Ad vitiinii m. De Aui c. loquitur de stu-Nu sormarum a Deo inquantu in tellectae sunt. J: de fluxu omnis eius quod est, hoc eil rei in vero esse;&concedo, quod sicut illud esse est intellecti inquantuin intellectum ab esse vero quod eis essentiarii e tra aniniain,ita est fluxus iste S ille, altu, ct alius , utroque fluxu fluit reς a Deo; non sic in nobis, quia res prseXistunt .extra animam, vel inesse et in causa, ad hoc vinaqueant intellectum nostruiti ad actu intelli aedi. noli autem dicit Avicena ista fluxum in esse intellecto,esse suxum inesse quid irativo, quia cise intellectum, est&esse distinctum contea totum esse reale, iam qaiditatiuum, quam existentiae.
pras latuiti, quia tunc es let Deus,
592쪽
sor 1liter, nos nisi per res femina ad ipsa
primum ratum ex se, Non autem per respectu i adiboci, i ad efiici iis quia citui . issiliati , fit entis tali, esse ens ini uan: ucili. iet. x producat exilie . inacio, si ii ny tui, ab eissici tu . iii qua tu e lacten , diffinitio non esset eius , nisivi cx ilip , t u:. diuisitio terni ina et quaestiolieni, Ancil ,quod est incon leniens; erso cii em ratum in luantuni participatrimum, ut exeiplar, luic est inquantur aal et delationem et ematri ad Deum, ut scietatem. D exemptantem,ergo occ. μ e Praeterea. Correlativa sunt simul natura, ergo sintu: natura Deus eis intesti gressapidem, is intellectiis ab eo; er O cuabae tectio est lapis intellestus ab inteli citi diuino, si hoc imitiant, im fuit aliud ab essentia diuina, & illa intellectio erit re abs Sc Met .i bysica non Logica, ergo illud quod terminauit istam intellectione
I OD POS ITUM. Magister inlitu
ra cap. i. huius dist. exponens auctoritate August. s. super Cenes. ad literani. c. IX.
Proi de antequam fierent,& erant, ct tio erant; et ant in Dei scientia , ct non erant in sua natu: a, Dicit sic; Illos scilicet electos liabuit ab eterno Deus apud se, no incis 3 Iura sui, id ust ipsorum, qui nondum
praesen- raut, sed in sua prisciencia, quia illo, itaria. nouit, ac si essent. c O N CL USI in Cream 'iure mino
negativam qu xilionis. Ad quod videtur specialiter esse hoc, quod non tantu esse estentia: sundat ad Deum relationem ta- leui, sed etiam esse existet is, quia secundum August. s. si uer Genes. cap. I s. Non liter nouit Deus facta, quam facienda.
Prieco iouit igitur esse extilentiae, sicut
esse essentie, & tamen propter istam relationem flandatam non concedit aliquis esse exi istentiae suille verum reale esse ab aeterno; ergo pari ratione non est concedendum de osse essentiae. Omnia etiam motiua, lux adducuntur de intellectu diuino,
videntur etiam posse adduci de intellectuni stro, uia si aliquid non si potest tamea nobis intellis , 5: hoe sue essentia eius,
liue existentia eius; de tamen non propteriti tellectionem nostram ponitur, quod illud habeat verum esse exist litiae. xes esse essentie: 'ec etiam eii diuerentia aliqua quo ad hoc vividetur inter intelleetum diuinum ' noli:viii, iii si quod intelle in diuinus yroducit illa tutelli sibilia in esse inte igibili primo, nostet non producit priu ὁ . sed si illud esse non est se ra' quod requirit esse sinpliciter, proilucere illud in tali esse non ςst moducere illud in alniuo esse similiciter, sic ideo videtur, si isti id esse intelligibile fcomparando ad
intelle tia ut ii iuruir no requirit cile simpliciter,coii paralido etiam ad diuinum in 'tellectum producentem in isto esse, non e- erit esse sinpliciter ; quias esse album non est nisi esse qualitati uani, producere inesia se albo. non est producere in esse substantiae vel smpliciter , se Lantillii in isto esse qualitatiuo: Similiter intellectus noster agens eroducit rem in esse intelligibili, licer sit prodii ia prius, ct tamen propter illud producere intellectiis nultri agentis, non ponitur res sic productii habere esse simplicitur Contra istud obiicitiar, quia omne sern Ohi a
damentum relationis, qualido sundat rela nei duae.
tione, est secundum illud esse, secundum quod sundat, aliter secudum illud esse nos undaret; sed lapis secundum verum esse essentie iundat inam relationem aeternaui ad Deum, ut scientem, hoc in aeternitate; ergo lapis est iu eternitate secundum illud esse. Probatio minoris, secundum illud esse fundat relationem ad Deuin, ut
scientem, secundum quod esse eius, ut obiee si cognoscitiat a Deo; cognoscitur autem a Deo vere sub ratione essentie, Sc nos bratione exi stentiae diminute, quia priina intellectio lapidis a Deo non est reste.
Niva. Praeterea. Pruna productio non est tantum alicuius relationis, quia relatio non est nisi in absoluto, er o cli conces ast in pi scedemi dist. Deum producere res Iu esse intelligibili, secundum quod res cognita diciturege idea; sequitur, qudd in
illo instanti secundo oportet ponere ali quam entitatem absolutam tei productae, ita quod in ente absoluto habente talementitatem standetur relatio ad producens
Gu distrahentis non est distractu ni, sed respectu tertii, ad quo A comparatur sub rotione distrahentis, quia secudum Philos, cap tia .Perihe . predicando de aliquo honiune, hoc quod est homo mori us, est Oppo.
593쪽
stum in adiecto,ad quod sequitur contradictio; ergo comparando P qcise deterininabile ad determinatione ii, aeteri linabile non est dii tractuiti respectu determinationis , sed iiec includit contradictioneui ad ipsum, sed respectu tertii, de suo dici- . tur, mortuum est deterini natio dulrahe ,
ct illud quod determinatur per ipsum, disii obitur, it .i quod illud aliud non dicitur nisi tecundum quid de isto; ita dico, quod
di in inutiani respectu diminuentis non est diminutum, sed respectu teriit , ad quod comparatur ipsum iub deter minatione diminuente; sciat cum dico, Iste est albus se secundum dentes, non diminuitur album, sed accipitur pro albo simpliciter respect uetus determinationis, alioquin esset imgatio, , t autem accipitur sub illa det et minatione, dicitur de tertio, scilicet de Aetiore, tanquam diminutum. Ad propositum, nec determinatio elle in opinione est determinatio diminuens secundum Plii locvbi prius & sicut esse in opinione, ita &ese in intellectione, sue esse cNeptatum, siue esse cognitum, que omnia aequivalet.
Licet igitur istud, quod comparatur ad aliquid illorum t comparatur ad ipsum non sit diminutum, tamen ut sub aliquo istorum ut comparatar ad tertium est diminutum, esse enim Homeri simpliciter. ct ii oti diminutum est obiectu opinionis, .sed istud esse simpliciter, ut in opinione est esse secundum quid,& ideo non sequitur, Homerus est in opinione ergo Homerus est; nec etiam, Homerus est exissens in
opini rite, ergo est exigens, sed est fallacia secundum quid ad simpliciter. Ita hic co- parando ad intellectionem diuinam lapide u in aeternitate, lapis quidem sinipliciter comparatur ad intellectionem illam. ac hoc non tantum secundum esse essentiet lapidis, sed secundum esse existentiae, &'iodcunque comparabile; t in .en illud, v tacceptus, sub ista comparatione ac ciei ita tu i eo, diminuitur; non quidem distra. bitur . quasi non possit stare ens simplici rite cum tali respectu, sed diminuitur, ita quod talis rei pectus Non punit necessari Al sirum determinabile esse ens simpliciter. Tunc ad formam argumenti,Fundamen tum relationis est secundum illud esse s canduin quod fundat relationem, verum . ea quando relatio illa sundata nis est sim- pliciter diminuens esse suo lamenti .es r
itio reali istius secundum quid e simplici
ter, videtur esse ista, quia prima distinctio
emis videtur esse in ens extia animam, , &en, in anima; ct illud extia alatir D test distin tui in actu ut d po tentiam esse' ' es e Se millenti .e,' quodcunque istorum esse extra ait in , potς si habere esse ilia
ni ina, ct illud elle in anima aliud est ab omni esse extra anim na, ideo de nuli inente, nec de aliquo esse e stitiar. s babet esse diminutum in antina propter hos habeat esse simpliciter, quia illud esse est secundum quia absolute, quod tames accipitur simpliciter, inquantusi comparatur ad animam, , t rundamentum illius esse in anima. antra hoc argu tur. Lapis non ςst ex se necesse esse in quocunque est e, istior in esse cognito est causatus, non nisi ab efficiente . cuius non est terminus, nisi diis lsimpliciter. Item. Quod tantum est in aliquo vir: ualiter . nunquam est iocia aliter tale, nisi secudum causationem actualcin, lapis secundum quod cognitus ta um estio essentia diu in .vit aliter, igitu n i sit actu cognit sine creutione, A tuc ut priui, Ad ista, potest dici aliter . qua responde- soluuntur.
tur hic supra, , idelicet, Quod inici otio
Det,licet non sit absolute cyusata, tamen
ut est liuius lapidis, i oblecti secundat ij. est quasi principiata,& lioc ab est tia,quas ratione formali obiectiva aequivoca , ct ira magis principiata, quam vi obiecti piinii, quia sic est principiata quasi ratio noformali obiectiva viii uoca,& intellecti nem , t huius essentit quasi principi tum squi uoce est hoc principiari in esse diminuto, sicut speciem intelligibile principia,i in intellectu est obiectum secundum quid principiari, tactu intelligibile. Vel melius exemplum ad propositum , Sicut per specie subiecti principiari intellectionem passionis, est passionςin xta tu intel lectam principiari. Ideo hoc exemplum congruit, quia lapis non prius principi tur aequi uoce ab essentia , x i intelligibilis est,quam vi intellectus, quia nullum effuhabet formale in ii cmori a te essetin ii iiitelligentia, sed i ii tum viti uale. Nec
detur in conueniens concedere actu illi
uinum quasi principiari non in esse, scd xx
huius obiecti, quia hoc oportet ire nexo do volitione, ut , idetur cum volitio fit con- intenter huius obiecti, iii ii coniti igens estot lino inca satum, sicque ordo erit inter omnino tu principiatus seat ama
594쪽
sentiam, Sc quas principiat una univoce, ut intellectionem essentiae, c quasi princiν amni aequi uoce, sed necessat i J ut inte lectionem lapidis, & quali pri incipiatum
quivoce,& coi tingenter, , t volitionem
lapidis. Haec via bene dicit in hoc , quJdessentia, ut ratio niouens, est omnino indistineia vitiuoce,& quali mouens ad se. , ut ad primum terminum a cius, ct quasi aequi uoce inouens ad Obiectum lecundarium, ut ad secundum termitium actus; ta quod nec intellectu, t patet, ii ec in ratione ino-tiua, nec in intelligere, nec in primo teria:ino oportet ponere distinctionem. Sed cadicitur actum quasi equi uoce principiari, ut est obiecti secundi noli est aliud nisi ipsum, quasi vitra ob ectum priuium protendi ad iecunduin virtute principii eliciti uiaequi uoci ad terminium secun fit. Sed quid est athum sic, vel sic protendi 8 Non relationeni esse ἰu actu, nec in obietto primo ad secundum per te igitur est obiectum secundum referri ad adium vel oblestii primum, hoc autem non est nisi habentis aliquod esse , ct tunc sequitur illud quod
intra habetur i 'itur falsa' est imaς natio intelligere distingiti ad hoc, ut si inultorum, quasi in multa intelligere, in δin ipso non oportet alia in 'dii serentiam esse, ut quasi est ii edium inter rationem disrimuin terminum, que n consequuntur ecunda ; igitur salsum est, quod lecundo obiecta immediate terminant intelligere , scut nec inouent. Nam neutio modo
necessario requiruntur ad actum, sed si requiruntur in ratione termini ad actum. vi huius, hoc non dicit nisi relationem in obiecto secundo. Ad secundum diro,quod productio ista in esse est alterius rationis ab omni esse simpliciter, & non est relationis tantum, sed etiam landa menti absoluti, non qui .lε secundum esse essenti vel existetie,quod est veru esse , sed sucudum esse diminutu, quod esse est esse secundum quid,etiam entis absoluti, quod tamen ens absolutum se eundum istud esse diminutum concomitatur relatio rationis. Exemplum huius, Si Caesar esset anni hi latus , & tamen esset statua Caesaris , Caesar esset repr.eseuratu, per statua in, illud esse repraesentatuiti, est alterius rationis ab omni esse simplici- er, si ne essentit sui; eκ istenti .e, nee est esse diminutum Cae saris, quasi aliquid Caesaris habeat hoc esse, & aliquod non; sicut Aethiops est lilii; nute albit , u a aliquia
eius est vere album,&ai quia non, sed totius Caesaris, de esse eiu causa sua est velam esse existente & est initae cuius totius secundum totale esse suum , est istud i Cesecundum quid. & in ipso set udum istud esse secundum quid potest esse aliqua telatio ad statuan ; ct licet pcn. t poni calumnia in exemplo, non tamen ita in proposito de intellectione de obiecto. quin obi
dium totum secundum etiam totale esse suunt,diminutu esse habeat in intellectu.
Et si , elis querere aliquod esse verum huius obiei ci i , t se, nullum est querere, nisi secundum quid, nisi dicatur, qudd illud esse secundum quid i educitur ad aliquod esse simplicitet . quod est esse ipssus ii telleolonis; s.d esse simpliciter no cst cile toraria iter eius, quod dicitur esse secundum quid, sed est eius terminatiue, vel principiatiue ta sudis ad istud cerum est e, it lud esse s ec udum quid, reducitur, ita quὀdsue itio vero esse istius, non esset illius esse iecuti duin quid. LX hoc autem apparet quodclam dictum superius dist. 3. q. a. ducognitione in regulis aetertiis, videli etiqu-d motio intellectus nostri a quid latibus intelligibilibus ..reducitur ad ipsum ἱntellectum diuinuiv,per cuius esse mi pliciter ista obieeta habent esse se induruquid , scilicet e illa obie truunt, secundum
quod esse inouent intellectuin nostrum ad cognoscendum veritates sinceras, ct propter motionem earum dicitur intellectus ille mouere, sicut ista habent suum esse secundu quid proptet simpliciter esse illius.
ilium dico , Quὀd ens ratum aut appellatur illud, quod habet esse firmum, ci vera esse, siue essentis siue existentie, quia ununon est sine altero quat itercunque distis guatiar autens ratum dicitur illud, undi timo dii linguitur a figmentis, cui luilicet non repugnat esse verum essentiae vel
existentie: Si primo modo accipiatur em ratum, dico, quod homo non est ex se ensratum, sed ab efficiente a quo habet estu verum , dc essentix Ne exissentix; Et cum . dic is, igitur vi qua meli ens ratum nisi effectum; concedo laoc inodo, Ecquando est effectum est existens, ergo nunquam estens ratum, nisi sit exiliens, Concedo; de edim dicis vltra, ergo non est eius dis nitio , nisi sit existens, nego ista On-
Deu tiam, quia di innitio est distincta cogui
595쪽
.eoonitio diffiniti, secundum omnes elus parteς essentiales I dis lineia auteni co--gii illo potest esse alicuius , licet ipsiu
i non sit ens ratum, nol cnim oportet, ni
si quod ens ratum terminet coenitionem .dit initiuam, & non tequitur. Eris ratum ditanis ite intelligitur, ergo eris ratii est: Si secundo modo intella tur etri ratum, dico , quo J homo est QV se ens ratum,.quia formaliter ex se non repugnat sibi -esse; licut enim cuicunflue repugnat aliquid primo , ei repugnat farinaliter eV. ratione eius . ita cui : non repugnat mali er, noti repugnat ei per rationem: Ipsius. ct ideo silio iuni de se repugna-eret esse, Per nullum respectu nailvcnientem posset non repugnare sibi esse. Et si
. tune eκ Eoc inieras, Homo est ex se eiuratum hoc modo , ergo est D cus, cons quentia non valet, quia Deus non est talitum, cui non rcpu nat esse, scdeli teipsum esse . Quoia autem dicitur hic
quod homo est em sorinaliter ratum aliqua relatione, qlix ult rati luso eius, hoc improbatum est distin h. a. quaest. d .ve. sistio , dc videtur valde absurdum , quia secundum Augustitium. 7. de Trinit. ca-it. i. Si est nihil ad se, nihil est a iud; de
oc ipsi concedunt, quod relatio non poteli fundati in relatione, sed in absoluta. Qitaero igiti te de Iundamento talis relationis, quae dicitur ratitudo, dicatur A. ii est ad se, ergo non includit enuntialiter in suo intellectu per se respectum, quia nihil essentialiter includens respuetum est ad se fornialiter: istud A , inquantiim est ad se, aut eli ratum, & habeo propositum ; aut non est ratum, Zetune ille respectus fundabitur tu ente
non rato, & respectus per eos est idem
fundamento, ergo respectus est idem e ti non rato; & maxime est consequens intonueniens , si accipiatur non ratum
pro illo, cui repugnat esse, quia tunc sequitur, quod ratitudo illa sun dabitur iii non rata , quod est nihil, ct ita ille respectus esset nihil, ct tunc ens ratum erit eriduobus nihilis. Ad secundum , concedo, Quod Deus ab iterno, intellexit lapidem, & non ut idein sibi, & illa intellectio suit Meta- physica, de realis, non autem Logica; Nec tamen plus sequitur ex hoe de lapide, quod sit essentio, quani existentia. nec magis comparaudo intellectum di-
-uinum quam meum; sequitur qii deiii. igitur res semper suit intelleeia ; sed ai xuendo, ergo res suit in aliquo est. reati, dic i, quod est sallacia facundum quid ad simpliciter.
MAG. Et quonia demo strati, deci
sister hac dii liiNtione, quo Odo Deus si in rebus, nimirumper estum iam, poten latii A. preseriti ni, ex quo tamen nulla rouitur in Deo iii persectio. Circa hanc uillitici ionem qu.tritur, qualiter Deus sit ubique unico articulo.cVLVT. δ' MN Deum e promtZνbipue fieri um
omipoteratia inferas ita in mea statem.
' quia omne agens eis prae se iis passu secundum Philosophuni t ς. r. Phys. 3: hoc iin mediate; si iiii
mediate posset agere in illud, vel mediatus agat in illud mediate; omnipotens autupoteli agere in quodlibet immediate, ergo est praesens cuilibet immediate. i OD POSITUM. Potest caiisare aliquid extra uniuersutia, Si tamen ibi ii
ESPONDEO. Ages creatum poteli agere , ubi non est, tamen conuutiniter oportet, qudd sit immediatum cuilibet sibi pro&imo pasta, in quod agar,
licet qua udoque non agat in illud pasta
sum actione eiusdem rationis actioni, qua agit in remotum, ut piscis morti sicans manum pestatoris, non mortificat rete. Quandoque autem agetis in proximum passu in non agit eadem potentia activa,qua agit in remotu . licet agat alia P Miu tentia
596쪽
tentia activa, sicut corpus celeste generans mineram in visceribus terre,vel aliquid mixtum anima tu, vel inanimatum,
hic in setius agit sua forma substantiali, quia non sub stantia non-potest generare substantiam, nee accidens aliquod immediate potest esse ratio generandi substatiam; est igitur forma corporis caelestis potentia activa in remotu absque hoc, quod corpus illud agat in proximum secudum eandem potentiam activam , secundu qua agit in remotum, licet agat in propinquusecundum aliam potentiam activam, sed hoc aecidit, vel propter coniunctionem istarum potentiarum duarum actitrarum in eodem, quarum utraque est activa, Sevna habet proximum pro passo proportionato, & alia potentia activa habet reliquum passam remotum proportionatum; vel accidit propter impersectionem ipsius agentis, in quo est desectus virtutis a ti-u , propter quem desectum prius agit se cundam formam imperfectiorem, quam secundum persectiorem, sicut generas corruptibile prius alterat,quam generat propter illius agentis imperfectionein, a quo prius origine est impersectilis. Si igitur
prius tollamus talem duarum potentiaruconcursum ab agente creato, S secundo
tollamus ab eo ista imperfectione , quod
non oporteat eum prius producere imperfectius, non videtur aliqua ratio, quare non erit praesens remoto se tundum potentiam, secundum quod est modo praesens sibi in ratione potenti et achiuς , & tamen non aget in propinquum , nec illa potentia, sicut nee modo, nec alia, & hoc maxime si illa potentia, secundia in quam agit in remotum, sit simpliciter potentia activa per secta; quanto enim persectior sorma est in creaturis, tanto videtur esse ratio a gendi in remotius. Ex his ad propositum videtur, quod cum omnipotentia, quq simpliciter persecta potentia activa non requirat actionem in unum pastum, priusquam in aliud,nec propter diuersas potentias concurrentes in agente, nec propter
priorem generationem tinpersectioris, ruod talis omnipotentia sit ratio agenisi in quodcunque, & producendi quod cunque possibile, licet per impossibilo
ipsunt, cuius eli omnipotentia, non esset ubique, & secundum noc videtur tene da negativa pars questionis. Et confirmatur, ii enim omnipotentia est voluntas ad cuius velle sequiturἰ rem esse, cum voluntas possit aeque velle distans scut Propinquum, videtur, quod si omnipotens esset per i inpossibile in aliquo loco determinato, & non ubique, posset vetile aliquid esse in alio loco, cui non repu-xnaret esse, & per consequens suo vel le illud haberet esse ni illo loco. & per consequens illud fieret ab onmipotente absque hoc, quod omnipotens esset prPsens ibi secundum essentiam. Consitur
tur etiam, quia ante mundi creationem non est imaginandum vacuum infinitum,
quasi ibi fuerit prius praesens Deum se
cundum essentiam, antequam produceret mundum , rmo non ut alicubi presens Deus secundum essentiam fuit potens facere mundum ; sicut igitur ibi praesitia imin enlitatis, Πon praeerigebatur praesentiae potentiae suae ut potentia est, imo potentia prius habuit terminum situm, quam essetpresent a secundum essentiam, ita vidctur modo, quod non Oporteat prς intelligero Deum in aliqua parte via
uersi , ut ibi aliquid causet, sed magis quasi e conuerso prius sit ibi secundum liotentiam, ut ibi aliquid causet, ct tunc icet per impossibile non esset ibi prius
secundum essentiam , posset tamen ibi
test, Quod illud dictum Philosophi v
rum est de agentibus naturalibus quae agunt per quat itates naturales, vel formas Maturales activas, que non sunt principia agendi in remotum, nisi sint alie forniconcurrentes, quae sunt principia agendi in propinquum; ita autem non est de voluntate, qua omnipotens agit.
caput Magister, Quomodo sci'. licet scientia Dei se habeat adi res scitas, docens primum hac distinctione, quod scientia Dei sit causa rerum, tum etiam quod sit in sal libilis. Circa hanc distinctionem quaeritur, Sit ne Dei scientia practica , viraco articulo
597쪽
a Quia Auguit. 6. de Triuit. c. t. hu ars quedain Ouini Poten- tis atque sapie latis 1 ei pleira om
li uin Ars est trabitus practicus, ergo dic. 2. Pr eterea. 83. quest. q. 46. Sunt nanq; iste.e principales formet quedain vel rationcs &c. I cum ipsς nec oriantur nec interream, secundum cas tan en sormari dicitur, omne quod oriri S interire po-
. taph. Finis praelice est opus, Nihil autem extra Deum eli finis eius.' c O A' CLUSI O. S uria Tei mu
de Thoologia. v trusit practa vel speculatiu . multum dictu in est de cognitione Praefica & speculativa. Breuiter tamen nunc aliqua applicando ad propositum, potest dici.quod de ratione habitus practici sunt duo, scit icet conformitas ad praxim, qua consorinitate habet ex obieeto, circa quod ei , & prioritas eius naturalis ad ea de praNim, quia praxis ut ab ea dicitur operatio practica est operatio, quae distinguitur a j pecti latione , nulla autem operatio alia aspecillatione est in potestate speculantis,' nisi siti vel esse pos, it naturaliter postcrior intellectione vel speculatione; cognitio autem non ponitur practica in aliquo. ut est eius) nis respectu pravis, quae est in potestate eius. Et ex hoc sciendum est ulterius , quod licet cognitio practicaamialis ima, & proxima praxi sit aliqua scientia de praxi elicienda, puta iudiciu uide conclusione syllogi sint practici, quae conclusio finis est motus intelligentis, sed ab ea incipit operatio , tamen non solum i sta cognitio est practica , quae sic est pro tuae practica, sed etiam cognitio practicorum principiorum, que virtualiter includit istam , ct etiam cognitio quiditatiua terminorum, quae '' includit principi α includut practica, sicut ibi dictum est. Qujcunque igitur intellectus non potest habere ali ruam cognitionem dictativam de operario, naturaliter priorem dictante illam pra
xim, qua respicit talis cognitio, nee potest
habere cognitionem principiorum, ex utribus inferat talem cognitionem didiativam operandorum, nec pol si habere cognitionem quid irativam terminorum, in quibus includuntur talia principia, talis intelle- . iiis non videtur poste habete cognitio- practicam propriti si me sumptam secuti dum illas duas conditiones praedictas, scilicet con Grinitatem ad obiectum prioiitaienu Sed intellectus diuinus comparado cognitionem ei is ad actu in voluntatis eius, ii ait praehabet cognitionem dictatiuam aliquam de aliquo faciendo, nec gnitionem alicuius principii, nec quiditatii iam termitii includentem principiti praeticum. Ergo non liabit aliquam cognitio Dein consorine, & priorem tali praxi. Probatio minoris. Si ante actum voluntatis diuine posset intellectus diuinus aliquam taleui cognitionem habere, liaberet eam mere naturaliter &neces lari 3, quia omnis cognitio praecedens ibi a mim voluntatis est est mere naturalis,& per est entiain, ut ipsa est ratio mere naturalis intelligendi; de necessitate ergo co3nosceret hoc esse sa-ciendunt,&tunc voluntas, cui offert. non posset non velle illud, quia tunc posset esse non recta,quia voluntas potens discordare a ratione practica,potest eme non recta de necessitate,ergo volunts diuina vellet hoc operandum, & per consequens omnia; quia qua ratione esset de uno, eadem ratione &de alio.
Hic in statur primδ,Quia per istam ra- a tione in intellectus diuinus non haberet aliquam cognitionem, nisi speculativam, aut enim voluntas necessario vellet illum intellectum speculati, dc tune non esset libertas prima ex parte voluntatis, aut Dosset non velle illum intellectum specu lari, Ic tunc posset esse non recta. Et pretterea, Si prim3 osse natur intellectui diuino. aliqua lex uniuersalis , puta om- . ne et glorificandum esse gratificandum , glorificaci istam accepi at voluntas diuina, Aeκ tiuum. hoc. statuitur aliqua lin sapientiae, & secundo offerat intellectus voluntati Petrum esse beatificandum, si volutas istam acceptet; videtur ex lioc intellectu cognoscere Petruesse gratificandum, & hoc cognitione dictativa, no accepta in se formaliter a volutate, licet volutas verificauerit Prsmissas, ex quib' intellectus ista habet. Ad prituum istoru Intellectus diuinus ex solaum H in i necessita
598쪽
necessitate nature est speculaturus, sc noeli ad boc formaliter libertas, licet non sit sine voluntate complacente , Deus enim necessario eiu sciens , non autem uoluntate est sciens proprie, sicut necessitate non voluiitate eit Deus. Quando igitur arguis, Si coluntas non pol sit non velle intellectum speculari, ergo non esst summe libera, non sequitur, quia libertas eius non est ad intrinseca, quae quasi praecedunt ae uni eius, sed libertas eius est ad omnia factibilia, & ideo est necesse ponere primam de terminationem in voluntate respectus actibilium; non sic autem et set, si intellectus practicus prideterminaret, imo nec proprie libertas posset saluari in voluntate respectu sactibilium P sed nec contingentia aliqua,quia intellectus necessario praedo
terminaret eain mera necessitate natura
li , & voluntas necessaria conformaret .se intellectui; quod autem necessit iῖ etiam necessitate consenuentie est conforme necessario, non potest esse contingens. Ad secundunt:dico, quod intellectus diuinus nosic cognouit aliqua discurrendo, sicut procedit argumentum; sed distinguendo de instanti naturae in primo appreliendit quodcunque operabile, ita uniuersalia principia operabilium, sicut op crabilia particularia ; Et in secundo offert omnia illa voluntati , quorum omnium aliqua acceptat tam principiorum practicorusu, quam particularium operabilium ; & tunc in tertio signo intellectus scit eque immediate illa particularia, scut illa uniuersalia, & ita non acquirit co nitionem illorum. particularium eκ principiis praedeterminatis per voluntatem Hoc magis patebit in questione de scietia de respectu futuroru con
mum de auctoritate August. dico, Quod ars est habitus cuin vera ratione factivus eκ6. Ethic. & prout coplete accipitur, diffinitio artis intelligitur ratio recta,hoc est directiva, siue rectificans potentiam aliam,cuiu, est operari secudum artem; diminute autern ars est habitus cum vera ratione, quando est tantum habitus apprehensivus rectitudinis agendorum, & non habitus directivus, siue rectificativus in agendis. Hoc secundo modo potest concedi ars in Deo , quia posita determinatione ψoluntatis eius respectu quoruncunquet operandorum, intellectus eius cognoscit istu in ordinem operad pia , ct tunc est ibi recta ratio,boc est cognoscens rectitudinem, non tamen recta ratio, hisc est dae liua ipsius potent ae operantis, & hoc maxinte, si ponatur potentia illa operans eX-tra, esse voluntas, dc non aliqua alia nutentia evectativa, quia si popoetur ali, apotentia ςκ utilia, alia I viij tate videi cibi poste saluari recta ratio alio mollisis habens respectu illius potentiae operantis secundum eam, qua possit inodo saluari respectu voluntatis Ad secundum, per idem patet ad illud August. quia ideae sunt obiecta secunda ria cognita . scut dictum est prius, secundum que fiunt aliqua eΚtra, non tamen ipsa includunt aliquam notitiam dictatiuam, de Operando. vel de non operando. licet ipsa repraesente it operabilia, sed ut cognitio operabilis non eii scietia practica, nisi vii tu aliter includat principium vel conclusionem prati ica; sic no est de ideis tu intellectu diuitio, quς non diciam.
M AG. Praeterea quaeri solet &c.
AC distinctione docet conse- queter Mas ser, quod sciential e Dei sit invariabilis atq; uniueret ' salis. Circa hanc distin i ion inrueritur unum de insallibilitate scientiae
Estde insallibilitate sesentiae diuine. Diuiditur in s. artic.
eertitudine scientiae in possist stare os
599쪽
RGUITVR quod non. ci. Q a secundum Philosophii
illicrm. In tuturis contingutibus nori cil determinata v critas, ergo nec scibilitas determinata ; ete a
nec ii tesse ius babet notitiam de eis determinatam. Confirmatur ratio rer pro bationem si iam ibidem, quia tunc non oportet conlitiari, neque negotiari, ita videtur, si est aliqua deieri initiata notitia de aliquo suturo continetenti, non olortet ne potiari nec preconsitari, quia liue confi- liemur, siue nim, hoc euerit t. r. Preterea. Potentia Dei, si esset limitati ad vi Miri partem, esset imperfecta, quiali Deus ivi poliet hoc, quod non possct eius oppositin, esset potetitit limitate, Sevon Omnipotentiae; ergo eodem modo, si ita latat unam partem. quod non alia in, csset iiij tatus secundum scientiam, A non
nia n ad.i Sc aperta sunt oculis eius; &Glossa ibidem dicit, id est ex omni parte plene visa : igitur habet certam & d
terminatam notitiam de omnibus, quan talia ad omne cognoscibile in eis. KI M N e L Ho I O. Me ιι haber notitiam
Ron .uin . t udo divine scientiae respectu omnium, M. ι . 13 quantum ad omnes conditiones existentiae propter ideas, quae ponuntur in intellectu diuino, & hoc propter persectionem earum in repr- ci. tando, quia repret
sentant illa,quorum sant, non soli; m s cundum se totum, sed etiam secundum omnem rationem & habitudinem mireniorii. & ita in intellectu diuino sutit ratio sui si iens, noti tantum simpliciter apprehendendi illa ideata, sed etiam apprehendendi omnelia unionem illorum , de
omnem modum ipsorum ideatorum per-t nentem ad existentiain eorum. Contra. Ratione cognoscendi terminos alicuiustor. onio compleVionis non suificienter ea usauinis. notitiam illius complexionis, nisi illa nata sit cognosci ex terminis, complexio autem continetens non est rata eo et nose lex
terminis, quia tunc non tantum est ut ne in
cessaria, sed etiam prima ct immediata; ergo ration cognose cadi tetit, in oram 'lirat incula lite perfectu repra se: Hent eos, nosunt sufficientes cause cognostendi illam copleκione ni conti ngere.N. Drsterea. I de eniere nata aliter repraesentat illud. quo repressentant, Jc sub naturali ratione . sub
qua ultu i id repraesentat. Quod probatur ex hoc, quia ide et sunt in intelle tu diuino ante omne acta ψolutatis diuitis, ita quod nullo modo sunt ibi peractu volutatis diuin e . sed quidquid naturaliter pricedit
actant voluntatis, est merc naturale ; accipio ix tur duas ideas eX emorum . quae repra sentatur in cis, puta hominis. 3: al-lii; Quaero aut iste ex se repraesentant copasitionem illorum extremorum, aut diauisionem . aut utrunque; Si tantum compos tione, ergo naturaliter cognostit ili st,
ct ita modo necessario, &percosequensnallo modo cog:iciscit diuisitone; et de nu, do, si tanta repraesentant diuisione; si utroque, igitur Deus per istas nihil nouit, quia scire cotradie oria esse, et esse vera, nihil est scire. Preterea, Eodem modo sunt ide epossibili uni non futurorum, sicut futuro iarii, quia dii serentia illa postibili uin iii, saturorii a futuris, non est nisi per a tum voluntatis diuinae'; erto idea suturi postibialis ii si masis represent.it iplam futtiruel se . qua illea possibilis noli sit turi. Praet rea,ta si tiragis representabitidea futuri ipsum ponendui esse in hoc nue,qua in illo.
dico, Quod no est si initis veritas in illi, desururo, sicut in iliis de praesenti. & de praeterito. In praesentibus quidem & praeteritis est veritas determinata , ita quod alterum cXtrenauest positum, Jc ut intelligi tur positum, non est in potestate caus. Lutponatur, vel noli ponatur, quia licet in potes late cause , ut prior naturaliter est ei sectu, sit ponere effectum, vel non ponere, non tamen ut ei serius intelligitur tarn positus in esse; talis autem non est deterriti uatio ex parte sutari, quia licet aliciij intellectui sit una pars vera determinate, &etiam una pars sit , era in se determinate. licet eam nullus intellectu; appreliende ret', non tamen ita , quin in potestate
eausaest pro illi, instanti ponere oppostii in , ct illa indetermi natio' sussicit adeonsiliandinu de negotiandum; si autem Mni a neutia
600쪽
neiura pars esset sutura, non oporteret negotiari, vel consiliari, ergo quod altera pars sit futura, dum tamen reliqua posset euenire, non prohibet conli i lationein &negotiationem.
Ad secundum dico, Quod scientiam e se unius partis, ita quod non possit esse
alterius, ponit imperfectionem in ea. Si militer & in voluntate ponere eam esse v-nius, ita quod non possit alterius obieeticiis ' volubilis , ponit in ea iii persectionem, volibili, tamen scientiam esse unius, ita quod non sit alterius, & voluntatem,si millier, nullam impersertionem ponit , sicut Sc potentia est unius oppositi in actu determinate, quod producit, S non alterius. Dis imite tamen est de potentia dc scientia Ne voluntate, per boc quod potentia videtur,sia dici esse , nius oppositi tantum, qui tan- obiecit. tum possit in illud.& scientia , & voluntas, ni ii ita quod tantum sciat, vel velit illud. Sed si accipiatur simili modo ex utraque parte, aequalis est deternii natio ex v-traque parte, quia quodlibet i storum est actu unius oppositi non amborum, quod libet etiam illorum potest esse utriusque, sed potentiam esse alicuius, hoc videtur signissi are potentialem habitudinem eius ad illud. Sciei.tiam vel voluntatem esse eius videtur significare actualein habitudinem ad idem, nihil tamen uia i sequitur, si simili modo accipiatur lxic ct inde; quia tunc sicut ad sesicut iam scire, & ad voluntatem velle, it i ad potentiam producere, I oria utein posse producere; S sicut ad potentiain posm pro)ucere, ita ad scientiam posse scire, oc ad voluntatem posse velle. ARTICVLVS r.
s i. Quia sequitur, Deus nouit me sessurum cras, & non sedebo cras,ergo decipietur, ergo a sistili sequitur, Deus nouit me sessurum cras, ct possum non sedere cras,erEo Deus potest decipi. Prima illatio est manifesta, quia credens illud, quod non est i ii re, decipitur. Probo ex hoc, quod secunda consequentia teneat, quia sicut ad duas de in-
esse sequitur eocliis o de ;n ise,ita in una de inesse & altera de possibili sequitur cluso de pos ibili. q. t. preterea. Si Deus scit me si illam, in
cras & pos itule eth me non sedere cras, ponatur in esse , Noli sedebo cras; sequitur, qu Λd Deus decipitur, sed ev pos mi eps s ibiti in esse non sequitur si ii 'ssibile, igitur ista, i riuin decipi,non erit ilia possibilis. OI POSITUM. Hebrae. . ursi pra dictum est,itein. in primo onuiuio per
se iii imo. nulla est imperserito; si
Deus nulla talem notitiam haberet, esset impe se. tus, ergo i cc.
Q ὀd ce iam notitiam habet Deus de sit . .it , is contingentibus, per hoc quod totus a, fluxus temporis presens est ere nitati, i conin a quae sunt in tempore; quod probatur per hi ,3: quia eremitas est i inmensa, ct in filii ' sc per consequens sicut inam etis uni esst si init praeseias omni loco, ita et eritum est simul praesens toti tempori. Et declaratur rei eNemplum, Et unum quidem est de baculo fico in actua, iuxta quem baculum,& si totus si uuiit; stuat successive, ct sic si presens baculus successive omnibus partibus fluuii, non tamen baculus est immensus respectu fluuij, quia non est simul presens toti ergo eodem modo si ster nitas esset quodda istans, scut baculus. iii ta quam flueret te virus,ita quod nunqua
si et smul sibi praesens, nisi unum instans temporis, sicut nec baculo simul praesens
est, nisi , ita pars fluuii, aeternitas non esset i inmensa respectu temporis. Conficinatu retiam illud, Quia nunc sternitatis, ut est cum nunc temporis; non coaequatur s-bi; igitur ut elicum isto nunc, excedit i sum, non aute in eXe ederet ipsum, nisi itest cum isto nune,esset simul cum alio. Ci; firmatur etiam hoc, Quia si totum tempus posset simul esse extra nunc eternitatis, esset simul presens toti illi tempori, sed licet tempori repugnat propter eius successionein simul esse. nihil tamen propter hoc persectionis tollitur aeternitati; ergo ipsa a ternitas modo est sque praesens toti tentpori,&cuilibet cxistenti in tempore. Confirmatur etiam istud per aliud exemplum de centro in Circulo, quia si poneret ut