장음표시 사용
601쪽
tri piis euens esse circunferentia Circu-r . hunc eterinitatis esse centrum, quantulacunque e sint fluxus in tempore, tamen e totus fluxu Ἀ ct quaelibet pars
ius effet semper praesens centro. Ita in proposito omnia in quacunque parte tempori; habentia existite, siue sint in laoc nunc te. nporis, si ita ipsa sint praeterita, siue prς- sentia vel futura, o innia fresentia sunt respectu nunc et nitatis, & ita quod est in aeternitate, videt ea praesentialiter propter talum coexi istentiam, sicut ego possit in videre prς sentialitςr illud, quod in isto instanti video. in rugna. Contra istud arguitur priuao redit' '' cendo contra eos, quod ibi adducunt de immensitate, Quia posito, Cudd locus ponit crescere conti uo in in nitum, itaq i ad sicut tempus est in continuo fluxu, ita Deus augear locum in infinitum; immensitas tamen Dei non esset sibi ratio coexisten si alicui loco in aliquo nunc nisi existenti, non enim Deus per im-IDentitate in sui coexistit alicui in loco,
misi qeod est in illo loco. licet posset causare locum extra uniuersum . tunc per immensitatem suam coexisteret illi i littitur immensitas, non est ratio coexistendi loco, nisi Miuali, & non potentiali, quia non est pari ratione aeternitas, niserit ratio ς oexistendi alicui, nisi exi sieniati , quia illud, quod non est, nulli potest
coexistere , quia coexistere dicit relationem realeiri, sed res alio non est realis, cuius fundamentum non est reale. Item,
effectu, habet esse in seipso respectu caus, primae, simpliciter est in se, quia respectu nullius , habet verius esse, undae illud, quod dicitur tale respectu causae primae, simpliciter potest dici tale ; si e go aliquod futurum sit in actu respecta Dei, ereto simpliciter est in actu; ergoi npos,ibile est postea ipsum poni in actu.
Praeterea, Si sessio mea fatura non tantum quantum ad entitatem, quam habet
in esse cognoscibili, sed etiam quantam, ad entitatem, quam habet in esse existentie, est nunc praesens sterni Liti,ergo nunc est producta in illo esse a Deo, nam nia
hil aliud a Deo habet esse in stum te poris, nisi si productum a Deo secundum illud esse; sed istam sessionem Deus producet, vel animam Antichristi. quo a idem est, ergo illi , quod iam ab ipse productum est, iterum producetur in ense, de ita bis producetur in esse. Praeterea, ista positio non videtur iuuare ad illud, Propter quod ponitur, scilicet ad h.ibetidam certam notitiain futurorum, & pii mo quidem, quia ista sessio praeternoc, quod praesens est aeterilitati , secundum quod est in aliqua parte temporis, ipsa tamen est futura tu se , ' secundum lioc. quod sutura est, & a Deo producenda,
quaero . Utrum habeat certam notitiam
eius , aut non Si sic, igitur hoc non est per hoc, quod iam existens est , sed secundum quod futura est, ct istam certi
tudinem oportet ponere per aliquid aliud, ct illud susncit ad omnem cognitionem certam de existentia huius rei, sin noti nouit ipsam certitudinaliter sie s turam; ergo producit ipsam non precognoscens ipsam, cosmoscet autem certitudinaliter ipsam, cum fuerit producta, ergo aliter uouit facta, quam sienda, quod est contra est Augustinum. s. super Genes.c. I s. Quia intellectus diuinus nullam certitudinem accipit ab obiecto aliquo alio ab essentia sua, nunc enim vilesce set ; unde nunc etiam de sessione mea, quae est nunc in actu posita, non habet intellectus diuinus certitudinem causata in in ipso ab ipsa sessione, non enim mouet sessio intellectum eius; ergo eo dem modo omnia temporalia, si sint exi stentia sua praesentia aeternitati secundum
illas exi stetitias eorum, non iaciunt certitudinem in intellectu diuino de eis, sed oportet per aliud de eis habere certam notitiam de existentiis. & illud aliud sufficit nobis. Praeterea, Isti ponunt quod e uum Angeli est omnino simplex coexistens toti tempori, ergo Angelus, qui est
in euo,pr sens est toti noui temporis, de omnibus eius partibus; ergo videtur s cundum illam rationem eorum quod Angelus possit naturaliter cognoscere sui
Ad rationes huius opinionis. Adpria ςolmistarmum concedo, quod immensitas est pret Ny om husens omni loco, sed non omni loco actua- φ li &potentiali, sicut argutum est in pri- 'ina ratione contra istam opinionem, &ita nec aeternitas propter tuam insilitatem erit presens alicui tempori, nisi existenti. Per hoc patet ad exemplum illud de baculo in stuuio, quia enim b
culus non habet.vnde posset esse prae sens omnibus partibus aquae, ideo non
602쪽
est immersus respemi illarum, sed nunc
eternitatis habet quatilua est eκ parte sua, quod praesens csset omnibus pari ibus tetriporix, ii cssunt. Per hoc ad aliud, cum dicitur,qu.;d inunc eiernitatis, ut coexistit, iton aquatur nunc temporis, verum est, quia Dunc te rarita is eli solii alii erinfitiitum, Se ideo excedit formaliter nunc temporis, non tamen coexistendo alteri nuc.
sic ut immensitas Dei praeseis, huic . niuerso, Hon coaequatur huic uniuerso . R ideo excedit formaluention tamen est alicubi, in. si in hoc uniueris. Der iden ad alterum patet, quia si totum tempus esset simul .aeternitas complectet etur illud; ua concello, luod a ternitas,quantum eis ex se, trabet infinitarem sufficieittent ad eo inplectenduin totum ten pus, si totum simul esset. Sed ciuantunculique ponatur inmeii-litas a parte unius .extremi, propter quam ipsum posset coexistere cum quantoc ut is ne in altero extremo, cum eo existentia dicat relationem real Em inter duo extrema. Sc ideo requirat ambo propter immenstatem unius extremi, non potest concludi coextilentia ad alterum, nisi tantum ad illud, quod coexistit de alio extremo. Et ideo omnia ista argumenta procedunt eκ ex insufficienti, videlicet ex immensitate aeternitatis,eX qua non sequitur coexistentia, que dicit relationem ad alterum, nisi habeatur aliquid in altero extremo, quod possit esse terminus coexisteti. e cum isto su ndat tento, eic tale non potest esse nonens , quale eit omne tempus preter praesens. Aliud even pluin de centro'& circumferentia , si mpliciter eli ad oppostum, quia si imaginemur lineam rectam habentem duo puncta terminantia A IB. sit A punctus immobilis, It B circunducatur, scut est de Pege circini, viro in nr bili,alio mobili, B circunductum causat
xircuniseremiam secundum imaginati nem Geometrarum,qui imaginantur nunctum fluetis causare lineam; Hoc posito, si nihil rei naneat de circunferentia per
fluxum ipsius B, sed tantum in circunferentia si punctus i ste , ita quod qua nil cunque punctus ille desinet esse alicubi, tunc nihil circunferentiς erit ibi ; tune
nunquam circunferentia essent praesens sita ut centro, sed tantum aliquis punctu, in circunferentia, si tamen tota cireuhserentia esset simul, tota praesens esset centro. Ita hic, cum tempus non sit circunis
serentia flans, sed fluens, cuius circunferentiae nihil est nisi inllans actu, nihil etialia eius esit presens sternitati, quae citquasi cet tirum,nisi illud instans, quod cit
quasi presens; s tali en si perimpositi i e
poneretur, luδd totum tempus esset uni ut stans, totuin esset smul presens eierilitativi centro. Auctoritates on:nes Sanctorii, que 1 identui Ionare omnia esse praesentia eternitati; inteli ieendit sunt de presentia in ratione cogno Libitis. 6c non tantum cognoscibilis, quas cognitione abstras tua sicut rosa non existens et praeseris in te lectui meo per speciem ; sed de
cognitione vera ii tuitiua, quia non aliter cognostit Deus facta, quam fienda, ct ita perlecte sunt praesenti iliter coeniugia ita ab intellectu diuitio penda , sicut
natin dico , Quod licet ad dua, de inesse,
sequatur conclusio de inesse, non quidem
syllogistice, quia est oratio no sy ogistica reducibilis in syllogisti os multos . tamen ex una de inesse , ct altera de possibiai, nec syllogistice, nec neccssario sequi ut concluco de possibili, ratio est, quia falli est rem opinari aliter esse, quam si pro tune, pro quando creditur esse. Istud autem includitur in illis duabus primises; de inesse, quarum altera sieniscat istum credere hoc,& reliqua negat hoc esse, 6c hoc pro eodem instanti .Ec ideo sequitur crinclusio de falli. Non sic autem ex alia parte . quia illa de Ineste alaemat viruinosipositum pro illo instanti, illa de potast, ili affirmat potentiam ad alterum oppositum pro eodem instanti , non coniuncti in , sed diui sim, & ideo non sequiis tur pro aliquo instanti, quod possit esseto iunctio opposti iii te ad illud. quod creditur,&ideo non sequitur possibilitas deceptionis, quς includit istam coniuncti ,- neni. Similis est ratio in mixtione de cotitineteti It de ineffr,quare illa non teneat, nisi sit etiam' minor de inesse simpliciter. Ista etiam ratio patet, quia si eκ opposito conclusionis arguatur, cum illa de possibili non insertur oppositum, nisi alicuius de
necessario, de ita oporteret maiorem ense realiter eandem cum illa de necessarici ad hoe, ut inserat conclusionem ; non e
nim sequitur, Deus non potest decipi,&Α potest non sore, er3o Deus non scit A fore; sed sequitur, quod non necessaria scit
603쪽
Distinctio 39. Quaestio. Articii Ius 3.
igitur necessari Oscit A sore: quod apperer, quia si intellectu meus semper sequeretur mutatione in re. ita quod te sedete opinarer te sedere& te surgente opinarer te surgere, iaci possent decipi. sc ta Len ex istis, tu' sede; pro Α . S: non possam decipi, non su quitur 'nili,ereo non necessarari δ scio te sedete pro A . Ita tu proposito, licet intellectus di ni nus non se luatur res , sicut effectus causam, tamen concomitatia est ibi, quod sicut re, potest non esse, ita intellectus diati inus potest noli scire, de ideo nunquam sequitur, quod intellectus diuinus cognoscat rem, aliter quam est. Et ideo nun- qua in possunt limiti s are illa, quae rea quiruntur ad deceptionem, sed sicut res scita p itest esse . ita Deus posset eam sciare . Sc sicut res scita potest non esse, ita Ddu, potest eam noli scire, Sc ii non erit;
non sciet.' Ad seeundum de illa positione possibἱ-lix inesse dico. Qu/d ex tali positione in
se nunquam sequitur aliquod impossibile. ta inen illa de inesse, in qua ponitur illa de possibili, potest repu dare alicui cuilio ii repugnat illa de possibili polita ineia
se . quia antecedens potes 'repi ignare alicui, citi non repugnat consequens , & tueec antecedente, Sc suo repugnante poteth
consequi aliquod impossibile. quod non sequitur ex consequente simpliciter, Sceodem.quia noest sibi incoin ossibile. Nec mirum es . si ex iricompossibilibus sequas it impos ibile. quia secundum Philoso-1 i. p'iu in Prior . in syllogis in sex opposit, seqititur coclusio impossibilis, Dico tuc.
Quo a posita i ila in esse, possibile est me
non sedere,est ista sola nihil impossibile sequitur, sed ex ista de alia , scilicet Deu, scit me sessuru, sequitur impossibile, scilicet Deum falli ed illud imp6ssibile non sequitur ex impossibilitate eius; quod ponitur inesse, nec etiam ex impossibil itate aliqua, quae est absolute iii ea, sed ex ipsa, ct quodam alio simul, quod est iticomposs bile; nec hoc est incomteniens, quod illud, quod est impossibile, sequatur ex aliqua de inesse, in qua ponitur alia de possibili, Sc aliqua de inest e; quia cum ista, Ego sedeo, stat i Ila, Pos ibile est me stare, illata me de inesse, in qua ponitur illa de potas bili, tepugnat illi alteri de inesse, Se ex illi, duabux de inesse sequitur impossibile. illa scilicet, si an est sedens; nec tamen sequitur,ergo illa, ius ponebatur de posu
sibili inesse. fuit salsa, sed vel illa suit faliasa; vel alia, cum qua sua de inesse accipitur,eil incon possibilis su et de inesse. RTI CVLVS 3.
V trum Neus habeas immώraόuem notitiam de omnibus.quantum ad omnem eo Hrionem ex flentiae.
' ' i . Quia a cis tradictorio ad co- . tradictori u no potest esse transi tus sine aliqua mutatione, quia si nulla sit omnino mutatio, non videtur
aliquo modo; quad illud, quod fuit prius veru, sit modo sal in; igitur si Deus scies A, potest nescire A, hoc videtur per aliquam mutationem possibilem, no nisi in ipso A, ut scitum a Deo, quia nullum esse habet, iis in scietia Dei, 6c per conseques eius mutatio hon potest esse sine mutatione scienti e Dei, quod est propositum. r. Preterea. Quidquid non est A, d: poteli esse ', potest incipere esse A, quia novi detur esse intelligibile, quὀd a stirmatio negationis, quae non inest, possit inesse, nisi incipiat esse; ergo si Deus non scit A. de potest scire A, potest incipere scire Α, ergo potest mutari ad scire A. 3. Prςterca. Si Deus no scit A, de potest scire Α, quaero, quae est illa potentia aut est passiva, de tunc est ad formam , dc sequitur mutatio ; aut est activa, de patet quod naturalis,quia intellectus ut intellectus, hon est liber,sed naturaliter ages, talis aute potentia non potest agere, post qua in nota egit; nisi mutetur, igitur cutorius sequitur mutatio.
sol POSITUM patet supra mili Ilinct. 8. q. t. quod nihil est in Deo mutabile. OON VL SI O. Deos Iabet immutas
i m notitiam de omsisus, qua tum ad omnem eo ιtionem exigentiae.
cit, quod licet aliqua respectu scientiae Thoati. diuinae sint necessaria, tamen non sequi- p 21 . tur, quin respectu causarum proxima- rum possint esse contingentia. Et confirmatur per Boetium s.consolationia cap.
vlla siue prosa sexta, ubi dicit sic. Si dicas,
quod euenturum Deus videt. illud non euenire non possit, quod autem non potest non euenire,illua necessitate contin
604쪽
gere, meq; ad hoc nouae necessitatis astrinas . IIespondeo, idem i utu i uni cum adiuinalii notitiam reteilur, si necessariti, cum vero in sua natura perpenditur, liberum prorsus est. 3c a vinculis necessita-ύ tisabsolutum. Pro hoc etiam arzuitur,
quia imper se filo potest inesse esset ui a
causa proxima, licet non a causa remota, siue priori, sicut desormitas est.in actu a
voluiitate causata, non autem inquant uni
eli a voluntate diuina. ideo peccatum non reducitur in Deum, v t in caulatii, sed tamen imputatur voluntati creatς ; licet e go quantum est eae parte Dei, qui est cau
sa remota, esset necessitas rerum , taute eia
causis proximis earum potest esse continis gentia in eis. Impugna- Contra ista argutum est d st. r. v bi αλ . probatum est Deum esse intelligentent, ct volente, alia existere contingenter per
contingenii. na rerum, quia nulla contingentia potest esse in causatione alicuius causs,respectu sui effectus, nisi prima causa contingenter se habeat ad causam proximam sibi, vel ad suum essectum. Quod
. nunc probatur breuiter ex hoc, quod caasa mouens inquantiim mota si necessari 3 mouetur, neces lariis mouet; quaelibet igitur caula lecunda, quae producit inquant din mota a prima , si necessari ὀ mouetura prima, nec cisario naouet proxima sibi, vel producit situm essectum; tota ergo ordinatio causarum usque ad ultimum essectum necessario produceret, si habitudo priuis cause ad silai proximum sit necessave dictum ria. Praeterca. Causa prior prius naturali- in ii Li. ter simpliciter respi it effect ii suum, quaeausa posterior, er o in illo priori, si habet necessariam habitudinem ad ipsum, dabit ei esse itecessarium. In secundo autem instanti naturae non potest causa propinqua dare ei esse contingens , quia iam prae intelligitur habere a prima causa esse repugnans contingentiae. Nec poteli dicere, quod in eodem instanti istae duae causidant esse causato, quia super illud esse noposset fundati necessaria habitudo ad illam causam per sectam dantem esse,& co- tingens liabitudo ad aliquam aliam causam. Priterea, quidquid producitur a causis polletioribus potest immediate produci a prima, ct tunc haberet eandem entitatem. quam modo habet, & tunc esset cocontingens, sicut 3c modo est contingens;
habcι crP continSentiam suam modo .causa prima, & non tantii a causa proxima. Preterea, Deus multa produxit liniue diate,' producit, sciit creauit mundum, es nunc creat animas, Sc tamen omnia c d tingenter.
Ad rationes huius opinionis . Ad pri- soluuntuεmam, Boetius exponit se ibidem stati in Minoe, Hii ininediate, post dii linguit de necessitate consequentis, Sc neccilitate c5 sequentis; per hoc concedo, quod contingentia relata ad diuinam scientiam sunt nece Taria necessitate consequentis, hoc ell,ista consequentia est nec ei satia, si Deus scit illa esse futura, illa erunt; non tamen sunt necessaria necessitate abscitula, nec Decessitate
consequentis. Ad aliud dico, quod coiingentia non est tantii priuatio,vel desectusentitatis, sicut est deformitas in actu secu-do, qui eli peccatum, imo c5tingentia est modus postiuus entitatis, sicut necessitas ct alius modus, & omne postiuum, quod est in effectu,principalius est a causa priore, di ideo non sicut difformitas est ipsus
actus a causa secunda, ct non a causa prima, ita est contingentia, imo contingentia per prius est a causa prima, quam seci; da, propter liuod nullum causatum esset scir- maliter contingens , nisi a causa prima contingenter causaretur , sicut Osten sum est.
mu concedo maiorem, Quὀd non est transtus sine mutatione; seI in minori dico. quod hic nullus est transtus,nec esse potest,quia transitus non potest esse sine successione, ita quod oppositum suc redat opposito, talis autem non potest esse in proposito, sicut en ini non possit nisi mi stare, scire & non scire, ita non potest simul stare, quod aliquando sciat, I aliquando tisi sciat, s ne quo transtu ab opposito in oppositum ' succedens non est mutatio. Et inas
situ quaeras, saltem si potest non scire B, successia quo a scit aliquid, ergo aliter se haberet, ucquiro, Quid est illud ZDico quod B in es
se cognito, non tamen aliter . quam prius
se habuit, sed aliter, quam nunc se habet; ita quod istud aliter esset, nsi alicuius sue cedentis oppositi ad oppositum, sed esset alterius oppositorum, quod in eodem instanti distet in esse, in quo suum oppositum inest, &hoc non sussicit ad mutua
Ad sec si dum dico, Quod ista consequetia non valet, non sciens A potest scire A,
605쪽
et 'o potest incipero scire A,&hoequanda est pntentia praecise at cuius prioristi tura iter ad Appos tuis posterioris pro eo delia iiii lauti, pro quo, & in quo habet
hoc p. ste ius domingeti tenelle . sic iit elli a proposito; tei ieria inrita talia materi e
in creat iri . ubi ell possibilit ad oppositii succes iue, sed licet illa nin esset, adnue tamen esset pbs bilitas ad viriliaque illor ira pro vito instanti. ' Ad te tiam potest concedit litantum ad illud arguit: itum , qu0. ilis potetia ad opposita sit p tentu aia tua, puta, quod in te' estut diuinita iij qu.intum est actu pet essentia ridi per actualent inrelaestio neminii uitam, si potentia activa respectu quor ut icunque obiecto min. quae producit inesse intellecto. Et cum dicitur. igitur ipsa non potest agere circa aliquid, circa quod p us rimi egit, nisi prius mutetur , ὸico,
Quod consequentia nou valet. quando a gens requirit obiectum, circa quod agati sicut iii agetibus cretiis ita oportet, quod ages, si de nouo etat, quod mutetur, si deri tuo appropinquetur sibi passu, in quod agat. Ita in proposito, volutat diuina de . te minans reali ciuidos esum ab intellectu incit ' concili sit item talem esse vera,& ideo intelligibilem, Sc ex hoc illud elipsssens intelle tui in ratione obieeli ; &sicut volutas potest facere istud volitum.& nori sacere, ita posset esse verum, e noverum, di ἰta potest cognosci, Sc non cognosci ab isto intellectu naturali, n5 quidem propter aliquam cotingentiam, qu equide .n f;t priuς ἱn isto agente naturali, se s propter contingentiam ex parte obiecti. quod contingenter est verum proptera flu voluntatis veri acantis. Et si obiici .is. Quod a thuc non potest ei tr ine mutatione. 'terii iii cibiecto intellecto, sicut nee illa approximato passi natura ses ad agens naturale, potest esse sine mutatione passi, ct serte ipsius agentis approximatis. Reia pondeo, aiiod obieci una istud non mutatur in isto elie, quia non potes s esse successive sub oppositis, contingenter tame ei hin illo esse,& hec contii gentia est a paria
te voluntatis producetis ipsum in tali e san. 3c illa contingentia voluntatis potest esse line mutatione voluntatis, sicut declarabitur arti c. s.
i. Quia Deus immutabit; tern scit A, estgo nec stili δ; per A in-t Σ.--telligatur Anticli istum fore. Probatio con equent te. Primo ilitiai non
ponit at in Deo necessitas nisi iuuanti abilitatis .ergo quidquid est in eo immutabiliter, necessario est, Secundo, quia omne immutabile videtur esse ite cessari uiti sor-ntii litet, si ei tolline possibile, quod repugnat neces ario, videtur csse mutabile. omne enim talo possibile e M se non est. Sc ab alio potest esse, ipsum autem esse post non esse , siue ordine durationis sue ordine natur x. non videtur posse esse sine aliqua mutabilitate.
Ir. D raeterea. Quidquid potest esse in
Deo, poteth este idem Deo, Si per cons
ques Deus, sed quidquid pote u esse Deus
de necessitate est Deus, uuia Deus est im-wutabilis . ergo quidquid potest ei te in
Deo, de necessitate est Deus; scire aute in A potest esse in Deo, ergo de necessitate Est Deus, ct per consequens simpliciteruietes Iario scit A. 3. Preterea. Omnis persectio simpliciter absoluta de necessitate inest Deo scire au te in A eli persectio si inpliciter, quia alioquin esset Deus imperfectus, si nesciret Asor maliter. quia non esset imperfectus, nisi propter carentiam persectionis simpliciter, ergo necessario scit Ai
o Isis' O S I T V M. Si Deus necessa
rio sciret A, ergo A esset necess/ri' scitu,
ergo nec est a riis veru in . Consequens est salsum, ergo dc antecedens. CD N C L USI O. Ne onJ scit neer Do
R ES PON DEO. Videtur fortasse
distinguendum de illa, Deus necessario Icit A, secundu in compositionem dc diuisioneila; ut in sensu compositionis notetur recessitas scientix, ut transit super istud obiectum; in sensu diuisionis notetur necessitas scientiae absolutae , quae tamen transit super hoc obiectum; Primo modo est falsa, secundo modo vera. Tamen distinetici non videtur Logica, quia qua doactus transit super obiectum, non videtur distin
606쪽
distin neudiim cle illo astri ab talare , velut traiiseimae supra obielum, puta, si dic Uiduo S. rtem, quis adistinguatur de visone, proiit traiit in Sortem , vel de visone absoluta , qu e tamen eli Soriis ; de sicut ueni ei a ibi distinctio in propositio-ite de ines 1 ita nec4ii propositione de inodo vitietur il illinc ico, sed tantii in videturne essaria, si actu trMistin obiectum necessuri. . dc ita videtur ista simpliciter ne ad ,Deus necessaria scit A. pro eo quod line praedicatum sic determinatum tria ne eestali oc inuenit liuic subiecto, licet predicata n non determinatur a convcniat.
Contra hoc obiicitur, sola astus rationali non dis r.ibitur per inateria, luper quattaciat, ita enim eli simpliciter dicere,
quod transit super me nihil dicere, sic ut qu0d transit super nie aliquid dicere; dei de , ita sequitar, Dico me nihil dicere, ergo dico, sicut sequi tu , Dico me aliquid dicere. ergo dico; ergi, iii Deo scire non disti. rahit i per materiam. super qua trali sit, quia sit equalis neces it is . Ad illud dicendi , quod licet no distrahatur, quod stet secundum quid .tamen potest non cia se necessitas eius, x t sigii statur transire saper materia D, licet sit necessitas cius iase. Sc luic maxime si stactus potens respicere diueri a cibiecta; sicut si haberem aetulo laetissi eundem virtuti motiuae. & ille actus possititransire super diuersa obiecta comingenter, licet neeessari ὀ habere alam sicut potentiam, non tamen neces sario haberem ae v n , ut transeuntem sit Aer tale obiectum, Si ideo non sequeretur hie. Necessarid dico, ergo necessariis dico istud . imo posse tela e neces, itas diei ionis in se . cum contingentiairespectit huiuς biecti, & tamen dic io huius ob i ecti esset simpliciter dietio, ita quod non dictio secundum quid.
Niu in nego consequentiam. Ad primam probationem dico, quod si non sit in Deo nece ita salia, qua immutabilitatis, hoc est, non alius modus necessitatis illorum, quos assienat Hailosophus in s. Metapb. Diti quartus,secundit in quod citui contingere aliter se habere, quia ali j modi necenitatis requirunt imperfectionem, scutiare ssitas coactionis ' cxteii; inen non
eli ibi sola necessitat immut ibilitatis, sequὀd immutabilitas ex se sit necessitati quia immutabilitas eπ se non pu uat. ni sip d,ibi leui successitonem os posti ad op- p situm. N ecessita, aut cui simplici et priuat absolute possibilitat cin bilius oppoliti. . non tantuni successioi em huius cppoli ti, sicut hic, R ideo non sequitur,oppositum non roteli succodere opposito. ergo oppositum non potuit in eme. Ad se. udam probationem dico, quaa licet omne esse existentie possibile forte sit mutabile, ponendo crcationem secundum i :liel Ilectum Aui c. etiam ab aererno et se mutationem, tali en ine de intellecto,sue volito, quod eli esse secundu quid, non oportet, quo od omnis Possibilitas, quae repugnat necessitati eκ se forma iter conclu-ὴ at mutabilitatem, quia illud esse noti est esse reale, sed reducitur ad esse alicuius reale, secundu .n se neccssatii; propter cuius alterius. Decessitatem non potest esse hic mutabilitas, S tamen illius alterius necessitas ex se non coaenit huic formaliter. δ: ideo istud non est ex se formaliter necessarium, quia non habet esse eκtremi, quod respicit realiter, nec tam P est mutabile , qu a secundum illud esto dimitiutum respicit extremum i mutabile, Sc mutatio in aliquo in lirarituin respicit. illud non potest esse sine mutatione in illo.
Ad secundam dico . Quod aliquid potes lineae Deo duplici ier, vel formaliter, vel inesse subiective, sicut Logic ς, pr.rdiis catutu quodcunque dicitur inesse subiecto. Primo modo concedo maiorem, quia omne tale est Deus, 3ci dein Deo necessario; Secundo modo non, sicut appellatio relativa potest inesse Deo, secundia quadDeus dicitur dominus ex tempore, ct tamen illa appellatio non significat aliquidi de Deo; ita ut d necessario stide Deo, vel idem quod ipse Deus, quia tunc non esset ex tempore. Modo dico, Quod Peliscite B ratione huius, quod est scire ab solute, est scire formaliter. At est in Deo sormaliter, sed ratione scire. ut cli huius termini, non ineli Deo , nisi secundo modo, e leni in traiiu; termini, quia hoc si itu habet respectum ad scientiam diuinam . Si per hoc aliqua appellatio relativa inest Deo, sicut praedicatum obiecto.
I Ad tertium dico, Quod nulla persultio
simpliciter in Deo dependet a creatura, nec etiam necessariὁ simpliciter coexigit creaturam in quocunq; esse, Ic ideo Deuscita
607쪽
λὶ prout nihil giti in non tantuscirea; .itu aes etiam prout transit super ip- Lai.l l, . non eli per se stio si iii pliciter. sedi, iii, limi liciter cum addito, quod necessa Io concomitatur persectionem simpliciter; tunc dico , quod maior illius argu inenti est vera de persectione illius scienti v a stilute sumpta, sic autem minor est salsa'. 6 Nobati' eius risii 'robat, nisi quod ad persectioi usi inpliciter consequitur neces rario , quod sit talis obieeti,
I. Quia sequitur, Deus scit A.
ergo necessario erit. Antecedes
est necessarium, probatio coii sequenti c. Quia actus rationalis non distrali itur propter materiam, super quam transit,sicut loqu; non distrahitur, si transeat super hoc, quod est me uiliit loqui; sequitur enim, Dico me nihil dicere, ergo aliquid dico, erga a sinuli. scire non distrahitur propter mat etiam, super quam tra sit; ergo cum scire Dei sit simpliciter necessaxi itin, non dii trahitur ab nac necessitate propter hoc . quod transit super contin-
et Perterea. O nne scitum a Deo sore, nec est,io erit. A est scitum a Deo sole, ereto dic. Maior etfvera, prout est de necessiri ὁ . quia praedicatuin de necessitate inest subiecto; ct nititor est de inessse simpliciter, quia pro eternitate vera,ergo sequitur conclusio de necessari 3.
necessaritum Se contingens, ergo intellectui intelligens'; sta secundum rationessitas proprias, i litelliget hoc,ut est necessarium, Scillud ut contingens; alioquin non intelligeret ista, ut sunt talia entia,&per consequens illa scientia non tollit coci tingentiain ab eo,quod est scitum. ccre cc SI' ae te misisti
R E S D O N.D EO. Sici procedendu
es . Prim δὲ videndum est quomodo contiugentia si, Secundo qualiter cum hoc his et cert ludo, & immutabilitas diuinae sc ientiae de eis. Quatum ad primum dico, iiii id istud dis 'nauiu necessariuin, vel possibile est passio entis circunloquens
passionem conuectibilem cum ente, sicut sunt multa alia illimitata in entibus, passianes autem entis conuertibiles, ut communius immediate dicii tur de eme, quia ens bab et Iconceptum simplic ter simpli-cε, Ic ideo non potest esse medium inter ipsum S: suam passionem , quia neutrius est dii finitio, que possit esse medium; c etiam si aliqua passio entis non prima, difficile est videre, per quam priorem, ut Permedium possit concludi de etate, quia nec facile est videre ordin m passicinum eatis, nec si ille ordo eo noscuretur, viderentur propositiones; Tu. 'piae ab eis pro pretmissis esse multum euidetiores coclusionibus . In passionibus autem disti unciis. licet illud totum disianctum non p0s it .
demon lirari de ei te, tamen communiter dia . sumpto illo extremo, quod es minus nobile de aliquo ente, potest concludi aliud extremum, quod est nobiliu de aliquo alio ente; sicut sequitur, Si aliquod ens es h. suitum, ergo aliquod ens es h infinitu, de si aliquod elis est conti tiges, ergo aliquodens est necessari si, quia in talibus no posis etenti particulariter inesse imperfectius extrentu, nisi alicui enii inesset petia iiii
eX tremum, a quo dependeret. Sed nec isto modo videtur posse cocludi extreniti, imperfectius talis disiunctionis; non enim si persectius est in aliquo ente, I hoc nisi illa extrema dii lucta esset correlativa. sicut causa δc causatum, igitur non potest o si ε
si de ente per aliquid prius medium dita iunctum,hoe scilicet necessariusia vel continviis; nec etiam ista pars dis acti, quod est contingens . posset ostendi de aliquo, supposito necessari ὀ de iliquo, ' ideo idetur ilia, aliquod ens est contin ens, essavera prim ὁ, dc non dein, nstrabilis propter quid; Vnde Philosophus arguens coistra necessitatem futurorum non deducit
ad aliquid impos ibilius hypothesi . sed
ad aliquid impossibile nobis manifestius, a pes re scili et quod non oportet nec consiliari, P xl
608쪽
uee nepotiati, Ic Ideo netantes tat a minifesta indiget poena vel se illa, quia Auic. r. h. i. Mutaph. Neetates primum pii ii ipse, sui liverberandi, et exponedi igni, quo4sque concedat, quod non est idemciamburi. Iz nun comburi, vel vapulare & na vapulare.&ita etiam isti, qui negat aliquod
tis, quousque concedant, quod possibile est eos non torqueri. Supposito ergo illo ranquam nianifesto vero, quod aliquod est continetens, inquirenduiri est. luomo- do possit caluari contingentia in entibus. Et dico, quod propter primam rationem factam contra tertia opinione . que magis explicita est dist. r. in 'littit. de esse Dei. quod nulla causatio alicuius cause potes hsaluare contingentiam, nisi prima causa ponatur immediate cotingenter causare. dc hoc ponendo in prima causa persectam causalitatem,scut Catholici ponunt. primum autem est causans per intellectu &voluntatem; Lt si ponatur tertia potentia executiva alia ab illis , non iuuat ad propositum. luia si necessatio intelligat & Velit. necessatia producit;oportet ergo coh- tingentiam ' istam quaerere in vo untare diuina, vel in intellectu diuinoi, non auteiu intellectis,ut liaber actum primum in- te omnem acta voluntatis,quia quidquid
intellectus intelligitii modo, intelli titi verὰ naturaliter, dc necessitate naturali;& ita nulla contingentia potest esse insciendo aliquid, quod non icit, vel intelligendo aliquid, quod non intellisit tali
intellectione prima. c. riseri Prim in ergo contingenriam oportet ii, iri Volu quaerere in volutate diuina. iii e vi videatile hum- tur qualiter sit ponesida . primo videndunt. est in voluntate nostra;& ibi tria .Prim 3, ad quae sit libertas voluntatis nostr.e, Secundo, qualiter istam libertatem sequatur possibilitas siue contingentia, fit terii 3 de Logica distinctione pro post tona, inomodo exprimitur possibilitas siue c5tingentia ad opposita. Quatum ad pri in a. dico, Quod Poluntas, inquatum est actus primus libera est ad oppos tos actus, libera etiam est mediantibus illis actibui oppositis ad opposta obiecta, in qui tendit, ct ulterius ad oppositos effectus, quos producit; prima libertas habet necessaria alia
quam imperfectionem anneXam, lilia P teritialitatem passiva voluntatis, & mutabilitate, tertia libertas non est priina,quia
Istorum etsi per i inpos ibile nihil efficeret extra ladhuc inquantis ni voluntas, posset libere tendere in obiecta. AMedia autem ratio libertati; ipsa est :sine in sursectione, imo necessaria ad persectione, quia ciuiciis μα tentia persecta potest ten dere in omne illud, quod est natum esse obiectum talis potenti e , ergo voluntas persecta pilentendere in omne illud, lucid ii tum est se ' volubile ; libertas igitur prima sine imperfectioile, inquantam est libertas, est ab opposta obiecta, in que tendit, cui ut sic accidit, ut oppositos effectu, producat. De secundo dico, Ques distain libertatem concomitatur una potentia ad onposita manifesta licet enim non sit in ea potentia adsimul velle, 'non vello. quia hoc nihil est , tamen in ea est potentia ad velle post non velle, siue ad succet, totiem oppositoriam actuum. 6c illa potentia et laeti mani festa in omnibus mutabilibus ad
successionem oppositorum incis , ta ae ea est δc alia non ita manifesta absque omni successione; ponendo onim voluntatem creatam tantum habere esse in uno innanti, Si quod ipsa in illo inlla uti habeat hae
volitionem . non mecessati ὀ tunc haberet eam. Probatio. Si enim in illo instanti haberet eam necessari ὀ cum non sit eausa, nisi in illo instanti, quasso causaret ea
ergo stinpliciter voluntas, quando causaret eam, necessarid causaret. non enim modo est contingens causa , quia praeexistebat ante istud instas,in qno causat, det lucvt preexistens potuit causare, vel non calisa re. quia sicut licit ens, quando est, est necessariu vel contingens, ita causa quando causat, tunc causat necessarid vel contilitentertex quo luetur in isto instanti causat hoc velle, di non necessariὼ, ideo contingenter; est ergo potentia huius causae
ad opposta eius,quod causa i si ne succeiasone, de ista potentia realis est potentia prioris na turaliter, ut actus primi ad opposita, quae sunt polleriora naturali tetr. Ut actus secundi; actus enim primus consideratus in illo instanti, in quo est prior naturaliter actu secsido. ita ponit illum tu esse
tanqua in effect u sium contingetur, quod ut prior naturaliter posset aeque poneretali nil oppositum in esse . Hanc etiam potentiam realem activam priorem natur liter ipso, quod producitur, concomitatur potentia logica, que est non repuenantiati Tmimorum, voluntati enim, ut est actus primus.
609쪽
Primus, etia in quando producit hoc velinte, non repugnat oppositum velle, tu quia causa contingens est respectu sa: et echus, Se ideo non repugnat sibi oppositum in ratione essectas, talia quia ut subiectum est, coli tingenter se habet ad istum actam , ut insormatur, quia subiecto non restagnat,. Μ t..h oppositum sui accidentis per accidens; li--i1. bertatem igit arvoluntatis nostre, inquantdinea ad oppositos a Rus, concolnitatur potentia, tam ad opposita successive, qua a d opposita pro eodem instanti, hoc est, quod alterutrum possit ponere in esse sine altero, & i sta potentia secunda est eausa realis actus prius naturaliter, quam Logi ca: sed quarta potentia non conco initatu
illam. scilicet ad opposita simul, quia illa
nulla est . Ex illo secundo patet tertium, scilicet distinctio liuius propolitionis,Voluntas volens A, potest non velle A . haee enim in sensu compositionis A se est , ut sitnificetur po si ibilitas huius compositionis, Voluntas volens A nata vult A, vera aut e uest in sensu diuitionis, ut signisse ta 'pos, ibilitas ad op osita saccessive, quia voluntas volcus pii, A, potest non velle pro B. Sed si etiam accipiamus propositionem de possibili uni utem extrema pro eodem instanti, puta ista, Volutas uovolens aliquid pro A , potest velle aliud pro A. adhuc ista est distinguenda secundam compositionem Sc diuisionein , ct in sensu eo positionis est salsa . scilicet quod
sit pis Ribilis, quod ipsa sit simul voles pro
A.& non volens pro A. Sensus vero diui iasionis est verus, scilicet ut significetur, quod illi voluntati, cui inest velle pro A, possit inesse non velle pro A, sed non sic si nul stabit scilicet istud non velle , qui tunc illud velle non inesset. Et ad intelliget tum istim secundam distinctione in. que est obscurior dico, Quod in sensu copositionis est una categorica, cuius subiectani est istud, voluntas non volens pro Α,&predicatam,volens pro A,&tunc tatum attribuitur hoc predicainin possibiliter huic subiecto, cui repugnat, Sperco sequens impossibiliter sibi couenit, quod notatur possibiliter sibi conuenire. In sensu diuisonis sunt due propositiones categorici enuntiantes de voluntate duo prae dicata, in una propositione de inesse enuntiatur de voluntate hoc praedicatum non
velle A , quae categorica intelligitur perconipositionem tinplicitanu in alia aut eiucategorica de possit, Ili enuntiatur possibiliter velle A; Sc iste dii propositiones vexilliantur pro A. quia significant praedicata sua attribui sui Meeto pro eodem instanti,& hoc quidem verum est, nam voluntati isti in eodem instanti conuenit non velle Acum possibilitate ad oppositum pro A, sicut significiit ista de possibili. Exemplum huius distinctionis: est in ista , --tiis E , i , qui est a bus , currit que posito
illo casu. quod omnes homine; albi cum tantδε no nigri,inec medii, vera est in sensu compositionis. & salsa in sensu diuisionis; in sensu compositionis est una propoli tio, habens v num subiectani determin tum per hoc, qui elial bu Miti sensu diuisionis sunt duae propositiones enuntiantes. duo pr.edicata de eodem subiem, . Contimiliter in ista,O in is Itonio, qui est albus, necessario est animal,quae in sensu coinpositioiux est falsa, quia praedicaturri non uenecessario conuenit toti huic subieeto; In sensu vero diuisionis vera est, quia de e dem subiecto notantur dici duo praedicata, alterum necessari δ, alterum absolutesne necessitate, &ambo conueniunt, &ambe illae categoricae verae sunt.
Sed contra istain distin h. arguitur tri- obum pliciter, quod ipsa n5 sit logica, nec quod ne, it potentia aliqua sit pro aliquo instanti ad oppositum cius, quod inest in illo instanti. Primo per istam propositionem. I Periherm.Omne quod est,quando est, necesse est esse. Secundo per illam regulam artis obligatoriae, Posito salso eontingenti de praesenti in instanti negandam est ipsuesse, quam regulam probat ille per hoc, quod illud positum sustinen quin est tanis
quam verum, ergo sustillenduin est pro se
liquo instanti, pro quo est possibile; non autem est verum possibile pro illo instanti, pro quo est positum, quia si esset possibile pro illo instanti, ergo posset este verum,& tunc vel permotu vel mutatione; sed neutro modo, quia motus non est in
instanti, nec mutatio est in aliqui, inflati ad oppositum eias, quod. tunc inest, quia simul sunt mutatio, & terminus mutationis. Praeterea tertio, Si pro aliquo instanti sit potentia ad aliquid, cuius oppositum
est, aut ista est potentia cana actu, aut aa
te actum; non cum aera, patet; nec ante a
ctum, quia tunc esset ad actum, pro alio instanti, quam pro quo inest illa potentia.
Ad primum respondeo,Quod illa propo- .lvvno
610쪽
siclo Arist. potest esse categorica, vel hypothetico, sicut & ista 'Animal currere, si nomo currit,est necessarium, b c qui de, secundum quod con.litionalis et . est distinguenda, secundum quod necessarium
potest dicere necessitatein consequenti .e, vel consequentis; primo modo egi vera, se
cundo inodo est falsa ; secundum autem quod est categorica, sensus cst, hoc tois, Currere si homo currit, praedicatur de a Di inali, cum modo neccssitatis, e catego esca est vera, quia predicatum se deterani natum necessatio inest subiecto, licet nopredicatum absolute,&ideo tunc argue re a pr.edicato sic determinato ad predicatu in absolute sunt ptum est fallacia, secunda quid ad simplici rer. Itadico hic, Qucidsi ista propositio Rris . accipiatur, ut ca
hypothetica teporalis, tuc irece Litas, aut motat necessitatem consequenti x vel consequentis , ut consequenti e vera est, veconsequentis salsat Si autem acet piatur
ut est categorica,tunc hoc,quod eli. qua do est, non determinat eoinpositione implicitam in hoc, quog est, sed compositio- meai principale lignificata per hoc, quod elh este, & tunc praedicatum hoc, em quido est, denotatur dici de subiecto, quod est cum modo necenitatis,& sic est propositio vera, nec sequitur, ergo necesse est
esse, sed est fallacia secundum quid ad simpliciter, sicut in alio patet; Nullus igitue
aetatus verus huius propositionis denotat.
quod esse aliquid in instanti, in quo est.
st simpliciter nece spatium, sed latu quod si necessiaria secundum quid, scilicet qu1do est,& cuna hoc stat, quod in illo insta ari,in quo est, sit simpliciter contingens, Scyer consequens quod in illo instanti posset oppositum illius inesse. Ad secudum. illa regula est salsa. ac probario eius non alet, quia licet positum non debeat sustimeri, sicut verum, potest sustineti pro illo instanti, non negando illud instans esse. pro quo est falsuin,quia non sequitur,est salsum pro illo instanti, ergo est i inpossibile, sicut innuit illa probatio. Et cum di cit, si potest esse verunt pro instanti, pro 'uo est falsum , aut potest verificati pro illo in stati Ste. dico. Quod nec sic, nec sic. quia ista possibilitas ad veritate eiu .uoneis postibilitas aliqua , cu saccessione, ut alteru post alterum insit, sed est potentia ad oppositum linii ix, quod inest alicui, inquantuin ea prior naturaliter illo acta.
Ad tertium dico, quod est potensa ante
actum .non ante duratione, sed ante ordiane itaturae, tuta illud quod praecedit natu raliter istam actum, vi prxcedit actum nanaturaliter, posset esse cum opposto illius iactus; dc tunc negandam est, quod omnis potentia est tum actu vel atrie actunt,intelligendo ante, pro prioritate durationis, e vera autem est intelligendo alite, priorita o
Quod si obiiciturcontra illud, ait a si lpotest velle A pro hoc init .inti, densi , ut . A pro hoc instanti,ergo potest non vel IeA pro hoc instanti,quia ad illam te ine G .se. sequitur illa de piis ibili, Fctu ne videtur sequi, quod possit velle A.& ni, vel- A simul pro eodem instanti. Ad istud res tondeo secundum Philos9. Metaph.
quod habens potentiam ad opposita . siet se ton ν faciat, ut faciendi habet potentiam , non autem Ut potentiam habet sapiendi, ita quod modus refertur ad terminum pol cntiae, non autem ad potentia ipsim, quia s-mul habeo poteria ad opposta, sed nGad opposita simul; tuc dico, quod nO sc qiii-tur, Potest velle hoc iii instati Α, & potesh nolle hoc in A, ergo potest velle nolle in A, quia potest esse potentia ad virunq; opposito ruin disiuncti in pro nil quo institi. etsi m3 ad ambo illa simul,sicut est pusibili laxad unum illorum, ita est ad iaci esse alterius, At e conuerso, sicut ad reliquu,
ita ad nou esse istius; tion igitur limul adesse huiux & istius oppositi, quia possibilitas ad simultatem non esset, nisi esset ad ambo toncursetia in eode instanti, quod
non habetur per hoc, quod ad utrunque diuis in est potentia pro isto instanti. Exesum huius apparet in permanentibus, oc corpus pntest esse in hoc loco iri AInstanti, haliud corpus potest eme in e de loco in A instanti igitur illa duo compora esse possunt simul in A instanti, non
equitur ita enim hoc corpus potest esse ibi, quδd potest illud corpus non esse ibi,& e conuersor Et ideo non sequitur.Si potentia est ad utrunqtie pro eodem, sine iainstanti, siue ira loco,ergo ad ambo simul, sed fallit qua iii loci inque utrumlibet ill rum duorus excitidit alteruin 3 ita etiam no se turtur, Possum tota die portare illa
lapidem, sicut portabile aliquid adequa te virtuti meae , & porum tota die portare alium lapide, ergo pomum simul portaruambos, non sequitur, quia Eic utrunquo