Paulini a S. Josepho Lucensis ... in Archigymnasio Romanæ Sapientiæ publici eloquentiæ professoris Orationes habitæ in eodem Archigymnasio

81쪽

mium fortunam amplificaverit, &ad summum prope honoris gradum evexerit. Nullam quidem ex ingenuis artibus scientiarumque ordine esse videretis, quae nova aliqua gloriae accessione non prodiret ornatior longeque illustrior. Videretis Ecclesiasticam hi storiam antiquis expiatam anacronisimis dubiisque locorum anfractibus expeditam ad exactissimas Chrono Iogiae leges ac Geographiae normam optime restitutam. Videretis Theologiae majestatem jam inanium quarundam quaestionum labe vindicatam ac Sanctorum Patrum praesidio it eommunitam , ut deinceps bacchant hostium audaciae non sophistarum nugas , sed sanctissimorum hominum religionem, non levium syllogismorum ratiunculas , sed solidam Catho .licae veritatis do strinam opponat o

82쪽

lyticam, Mechanicam, Astronomiam ceterasque Mathematicas disciplinas.

quas omnes eo amplitudinis evectas esse prospiceretis ut audeant jam ad veterem Graeciae gloriam provocam Quid multijugem Romanarum Grae. carumque antiquitatum eruditionem. Critices studium ac pene omnium notionem linguarum λ Et quidem eaqrundem omnium bonarum artium hanc unam esse vocem audiretis orationemque communem: Quod nos ,

vetustatas squalore posito , splendi diorem saetem vividioremque Cons quutae simus, quod tot tantisque auctae ornametuis ad maximum di vix optandum dignitatis fastigium pex Venerimus; id non tam cedit in laudem doctissimorum hominum, qui nos milito labore multisque suis vigiliis expolire & elegantius ornare, conati si , quam sinsularis benefi-

83쪽

centiae nostrorum Principum , qui amplissima dona in literatorum sinum largiori manu effuderunt. Horum sane liberalitas . clarissimos undique , prosesseres excivit, qui nos jacentes erigerent erectasque magnificentius

exornarent. Horum beneficio acceptum referimus domicilium, quo nos eXtorres egentesque perbenigne receptae sumus . Horum largitati opes, sortunas, honores: horum studio. Sed satis , jam satis . Hactenus enim, Auditores , non tam mea , quam eorum, qui bonarum artium mediocritatem Hecaenatum crimini vertunt, VetuSac permolesta suit oratio . Quae cum meliorem partem temporis ejus,quod mihi definitum suerat ad dicendum , surripuerit; video jam me iis premi angustiis , ut, ne diutius abuti videar patientia Vestra, eorum , quae initio dicenda mihi proposueram, necessario

84쪽

compendium Illud itaque ,

primum contendo in hac Urbe, praecipua bonarum artium sede, hujusce modi querimoniae locum nequaquam posse patere. Si quis enim ea esset auis

dacia , ut assereret, ullo unquam tem'

pore in Urbe Roma defuisse certissi mos munificentissimosque literarumcisautores , hunc impudentiae ac menda cii graviter coarguerent haec ipsa saxa ac Parietes , qui sumangm Leonis X. Beneficentiam erga optimas, disciplis nas testatam maxime faciunt; atque omni posteritatis memoriae praedicant, Leonem X. ad perpetuum literarum ornamentum Romanum hoc Archi. gymnasiima insigurasse , lac bonarum artium magistris perampla decrevis stipendia Deinde etiam , reliquorum Summorum. Pontificum ferte dueta , nullo negoti demonstraretur, R Militeras potius deesse potuisse, quam

85쪽

literis patrocinIa . Quis enim, ut anti quiores aetates missas faciam, Grego. rios , Urbanos, Alexandros, Clementes , Innocentios Pontifices Maximos memoria repetat,qui in illis praesidium ac firmissimum propugnaculum literas habuisse non videat Quid vero nune de Clemente XL. Pontifice sapientissi

mo ac bonarum omnium artium aman

tissimo λ De quo in hac re praesertim tametsi . mi de Carthagine ait Sallu stius', lac re satius sit , quam pauca dicere .n ini tamen vestrum obscurum esse arbitror , illum tam bene de opti .mis disciplinis jam esse meritum, ut quas aliorum Summorum Pontificum 4mmortalitati statuas signa ac monudimenta in Capitolio ceterisque pubIicis in locis Senatus Populusque Romani' posuit; vel quod illi elegantiorem Ut hi sermam induxerint atque amplis Tem vel quod veteres obeliscos . aut

86쪽

marmoreas columnas ad eam ornandam ereXerint,vel tandem quod uberrimis aliunde derivatis aquis non tam sentes, quam flumina in Urbem commode inveXerint; eae omnes Clementi XI. cum iis nominibus , tum- maxime literarum titulo , tanquam literarum earundem literatorumque, parenti beneficentissimo excitandae esse videantur. Etenim quaenam Opes, qui

honores , qui magistratus , aut quae diagnitas in Urbe suit, quam a studi ita moliteratorum Principe consequi non potuerit qualiscunque honestissumam bonarum artium commendati nem cum integritate morum conjus

stam praeseserret, etiamsi homo ext rus ac transalpinus hospes Romam, advenisiet irea illud satis sit discere , quod Purpuram ipsam, miniamum ac sngulare Pontificiae amplitv-dinia praemium, eloqumiae ac doctria I a nae

87쪽

nae venalem fuisse expositana vidimus . Quae cum ita sint, Auditores , s perest jam , ut eo , quo altera orationis pars sponte sua vergere Videtur, animum intendatis, dum brevissime doceam quonam passio unusquisque literatorum sibimet studiorum . suorum comparare possit Vindicem ac patronum. Quod quidem statuo nemini sore dissicile , si labore industriaque conetur doctrina ac literis inter ceteros eminere. Sit enim q uispiam latini ser inonis elegantia politus , aut singulari dicendi facultate ornatus , seu mathematico in pulvere egregie Versatus , hunc procul dubio principes viri lio. More prosequi, hunc civitates publica

quasi legatione accersere , hunc reges maximis praemiis ad se pertraherea summ* studio ac voluntate certabuntri Quod sane argumentum non modo an--tiquioribus repetitis exemplis, Ferima I. I etiam

88쪽

Getiam recentissimis rebus planum omnino facere possem, nisi aut doctis simorum hominum amicitiae nimis tribuere, aut eorum existimationi de industria blandiri velle viderer. At quos tandem quaeso literatorum praesceteris majores nostri severe summoque loco habere consueverunt,nisi eos tantum , qui ingenio doctrinaque magnopere eXcellerent λ Platonem quia dem tantam a Dionysio Syracusano gratiam iniisse compertum est, ut ei Syracusas advenienti non solum Rebeidem obviam ierit, sed etiam regalirheda, cujus Rex ipse moderabatur habenas . eXceperit , ac triumphali plausu ingentique populi acclamatio' ne in urbem advexerit. An Cliniae . an Tymaeo, aut Philolao aliisqueasexcentis , qui per illud tempus in , maxima frequentia erant philosophi . obvium se dedit DionysiuS, curru reo

89쪽

cepit suo, dc ad ampliorem triumphi celebritatem idem ipse regio paludamento ornatus aurigam egit Z Tantata proseisto honoris amplitudo nequa

quam iis destatur, qui philosophan

tur in triviis , aut barba tenus phil sephi, ut ait M. Tullius,existimantur; sed illis sine controversia debetur , qui optimarum rerum cognitione atque exercitatione philosophi personariae , gravissime sustinent. Unus itaque Plato honorificentissime excipitur , unus opibus sertunisque a Syracusano Re'ge cumulatur, quod unus intex cete ros praestantiori doctrina caput extollat , quod unus ingenii ac philos phiae princeps , quod denique unus tantam sibi apud omnes conciliaverit auctoritatem , ut ipse Romanus orator cum Platone errare , quam cum aliis philosophis vera sentire maluisset. At

ortasse id temere factum, & ad Pi

90쪽

tonis fortunam plus habuit momenti libido Principis & arbitrium , quam sapientiae singularis praerogativa . Aetproinde quod quispiam, quemadmodum Plato, aliquem studiorum suorum vindicem habeat liberalissimum ,

id non tam dostrinae conditioni , quam praeclaro sortunae beneficio tribuat ne ἡeesse est . Ita ne vero 3 At Reipublicaeliterariae annales diligentius eVolvant, qui hoc modo ratiocinantur. Id unum

aetatum omnium consensu atque in istoritate firmatum invenient ,l eoS vi

delicet tantum gratia ac liberalitate Principum floruis se , qui non litus legere , sed in altum disciplinarum provehi minime dubitaverint. I eroicis enim illis bonarum artium temporibus , in quibus cum eaedem insigniter vigerent, tanta quoque erat philos phorum poetarumque copia, ut sicuti eXercitus in legiones di cohortes,