장음표시 사용
11쪽
INDEX QUAESTIONUM ET ARTICULORVM
Vtrem monii sst id es quo homo oli bonum natim uer,dicuo vult malum.
virum num di malum sint essentiale, din elimae acti .rao Vtium ex voluntate actio situ tanda bona vel mala. I st
Vtrimi sidei sit utitur intentionem dirigere. visum a si delis homini, bonu, cile possit.
virum sit aliquod metatum in spiritumauctum. t t Virum Meraisit,i spiritusanctu i t determinatu geniis pcii. I t
'vitu e uenienter assignemur Deio mi in spes ina. i t
Vtrum potentia pereandi si a Deo. Vt tum omnis praelatio a Deo sit. Vtrum in statis naturae intertiae praelatio fuisseti
12쪽
net ad theologos, Ze ad philosophos: sed ditieismo de . Philosophi enim creaturas considerant, secundum quod in propria natura
VM esse rerum principitim o Rendit non plura, ut quidam
insinuans scripturae Deum esse ereatorem initiumq; temporis , atq; Omet. de doctrina Chrisia
3. De cons. Ne tria. 9 consis uni unde proprias causaI ,δe pac
runt r sed theologus eosderat erraturas, secundum P a primo p incipio exierunt,3: in finem , Itimum ordinantur, et Deus est: vnde recte diuina sapientia nominatur, quia alti csmam causam conisseetat, quae Deus est, unde gr Eccl. 42. Nonne Deus seeit sanctos suos enarrare dce. Per modumissum in Meseelido ilibro de creaturis agitur, unde materia eius ex vobis praemissis accipi potest, ex quibus tria elicere possumus. cretum princi sitim, principii ipsus actum,& actus essectum. Ex parte pii cipij duo tanguntur. t spiritus & manus spi litus bonitatis, ve voluntatis suae: sed manus potestatis. De hoc spiritu gie itur in psalios. Emitte spiritum tuum Se creabuntur. Quia secundum Dion 1sum .eap. de di. nominibu . sicut sol radios suos emittit ad corporum illuminationem: ita diuisa bonita ta dio, ibos.i .participationes sui diffundit ad rerum errationem. Et ideo Aug.dicit, si inquantum bonus est sumus istum spiri
tum negauerunt, qui posuerunt Deum produxisse res, ex noeesitate nature,& non ex libertate voluntatis, contra quos di est Diony.cap. 4.de diui. nomi. Quhd diuinus amor non per misit eu m, sne germine esse. Sed de manu potestatis eius, in psalie 3.legitur. Aperiente te manum tuam,omnia implebuni ui bonitate. In manu si quidem eius erant omnes si es terrae, quia ab aetern non nisi in eius potestate erant. Aperta enim manu clave amotis ereaturae prodierunt. haec est manuc de qua dicit En .ss. Ecce non in abbreviata manus eius quia in sinita sua virtute telum substantiam inesse producit, hane manum abbretitare voluti ut qui a Deo nabit seri pose,ex nihilo astiu-xerunt. Et sic apparet in productione creaturatum ti nitas personarum .in spiritu ipse spiratu sanctus, de quo dicitur,sa p. i.
spiritus domini repleuit omnem terram. In manu filius, qui etiam braehium patris dicitur Iob. o. si habri brachium stacut Deut Ede. eoqu4d ipse est virtus,&sapientia Dei t. Cor. . Et onatii a periplum facta sunt.Dan. i. sed in ptonomine eiuΑpeisona patris exprimitur euius est, & situ, &ipiti tussanctini De quo datitur Gen. I. In principio creauit Deus citum, terram.sed ex parte alius tangit etiam duo .cornatum & obstet iotionis os citim amatus perti no ad disp0sitionem retu,qui, eas varia pulchrituda ne decorauit . t dicitur Eccl. r. Magnalaasapienti suae decorauit .. De hac etiam pulchritudine Boetius dicit. Nun dum mente retens pulchrum pulcherrimus apse. Sta obstet iratio pertinet ad plouidenti et gubernationem,qua creatur an per i ubsistere non valentes, ad modum obstetricis in iste oti seruat,necessaria in finem ministrat, se impedimen ta repelli tot iam mala in bonu ordinia unde dicitur Iob. as. seeundum smilem metapbotam. Quis conclusi ostiis matri quando erumpebat ὸ ξ c. Ex parte effectus duo tangit, scilicet
Aedilum & colubrum tomaosum . In caelo duo Gnsderare pol sumti,, Icilicet stabilitatem, Pt e . . Stabilivit caelo, prudentia, & indeficientem claritatem, de qua tacta . Ego seri in talis, ut orarentur Scia unde per lin intellip re oo unius ereatura'quae in decore suo firmiter perstiterunt. Simili in co. . lubro tortuoΩ, duomum visibilium , vel inuisibi- ed siderare pollum . litam creaturarum, in Drimoria Lob cuma:e. Nobli
dio sui ostendit dicens. In prin
cipio creatiat Deus caelum de sc. male itelligi in t terram . His etenim verbis coluber di, via
Moyses spirum Dei afflatus, in i, mbram, y uno principio a Deo creatore, P mundum factum refert, elides larem in hoe quod
errorem quorundam a .plura dicitur tonitorem.
sine principio si isse prinei pia distorium enim est, Opinantium. Platonaque tria
initia suisse existimauit, Deum hune eolubium t scilicet & ex eplar, de materia,'tuosum, creatutae in.
ec ipsa increata sine principio, ixi in possum
- ouarum putet, titudo e se per peccatum C obseurata, & rectitudo obligata, te praecipue diabolum , cuivi inuid i a trior, intrauit in orbem terrarum. sapien. 3. Et de umbrostate elu, dieitur Iob. e. sub umbra dormit in stet to calami. Et de elui tortuositate dieitur Esa. 1 r. Visitabit do minus in glagio suo dum N e. stecte ergo eatos spirum o nasse dicitur,quia in creaturis, que suum ordinem seruauetuta Ee diuina bonitas clarius resplendet,& decoris ornatus imm i tatusn qnest. Recte etiam dicitur coluber tortuosus manu obstetricante eductus, quia in malis relucet etiam diuina potentia per ho quod eohibentur,& diuina prouidentia per no quM eorum mala ordinantur in bonum. Et se patet materia huius seeundi libri, in quo de institutione creaturatum agitur,& lapsu per reecatum augeli vel hominis.
Iv i ergo liber iste in partes Qua . In prima determinat de creaturis in communi. In se eunda determinat de eis in speciali, quantum ad considerationem Theologi pertinet. secunda ibi De angelica itaque natura. I Prima induas. In prima, de terminat de creaturis, secundum exitum earum a principio. In seeunda,determinat de eis, secundum ordinem earum in unΕ timum snem, ibi s Ctedamus etso rerum ereatarum Plinia diuiditur in tres. In prima, inducit authoritatem, quae osensa vesitate omnium, errorem excludit. secundo pios quitur errores, qui per aut holitares consimantur, ibi Platonique. I Tertiυ eoncludit vetitatem ibi illorum ergo de sitialium , Circa primum duo laeti. Primo tangit errorem Plato mis. secundo erro tem Aristo. ibi Aristote.vero Ece. t Circa primum iacie duo. Primo ostendit, quomodo per aut holitatem Scripturae, refellatur etror Platonis, tum proptet multu tudinem principiorum, tum propter negationem creationi Secundo remouet quandam dubitationem ex dictis, ibi. verti tamen scien
Fici ni in eo secundus Sent.s.Tho.
13쪽
QV Ag s Τ I O P . . . Ad euidentiam huius partis quaeruntur hic sex. I
es , qui b de nihilo aliquid sa-cit, ct creare proprie est de ni
ν --o, Dicendum, et, primum dieItur dupliariter, scilicet myrum simpliciter, Ec primum in genere, vel in oldine aliquo. ii secundo modo se secundum genera plura
tantum unum pri mum prinei plum
secundo. Vtrum ab illo principio res zr creationem en
Tettio. Vtrum tantum ab ipso res per errationem prodie. runt an etiam ab aliquibus principiis secunditi Quarto. si non per creationem, utrum alio quolibet modo unum possat esse causa alterius. Quinto. Vtrum res ab aeterno a Deo creatae fuerunt. sexto. Supposito Ψ noti, quomodo dicatur, Deus in princi, pio caelum ti terram cretae. A R:τ r e v I v s . a.
L. Caeli N Mundi. si unum cotitiariorum tuerit innatui a vi resa quum sed sum naum malum est contralium summo bono. sciat de malum bono. ergo cum si quoddam summum bonum.quod est principium primum omnium bonoruni videtur psit S unum sun a m malum, quod est principium primu omnium maloiu Sc se erunt duo pititia prineipia. a Pret. Omne quod sit vel apium est primum principi uin, vel est ab aliquo principio ut in I. Physetaicitur sid aliquod malum se tu mundo. s ergo ipsum non si primum principiti, quia hoe dato haberetur propositum , oportet abali, uti pranei pio sed no a bono,quia bonum est destruelitium mari, non eausa eiustaeut nee calidum se di.& eadem ratione illius mali s non sit primum principium e erit alterum malum prancipium primum. Non est enim in principi ,,vel cautis piocedere in itisnitum, ut probatur in a. Metaph. ergo videtur, quia vi pollet deuenire ad primum niatu luod si principium omnia mali,& se habetur propos u. . si die Aquia maturix non habet principium ded accidit praeter intentionem alicuius prati
capis agentis. a. u i is contra. Omne quod accidit praeter in te monem ανnais es casuale.& iti paueroribus sed malum inuem tu ut in pluobus. v n x.Topiciate itiit ergo vidulum uod matura st intentum d habeat per se priueipium. Prat. Quae sunt ab uno principio, habent entiformit
rem ad inuicem,quia pcncipiatum imitatui principium ued in Iebus repetitur magna eon traiicetas de diuersitas. GP Opori eam in prauca pia tonitaria reducete.
s Prael. Materia Ec agens, nunquam incidunt in idena,vς in a. Physcidicitur, nee etiam agens deforma in idem numeror sed te, habent princi=ia, id tot malia, Ac re teri M&activa, &in sessuli, est deuenire ad unum primum,ut in a.Meta proba tur erro oportet lonere multa prima principia. sso coNTRA . omnem multitudinem praecedit uni ras, quia pluralita ex usu te nascitur. s ergo ponantur plura principia, Opoitet eis esse pseus , num principium e sed primo
non est aliquid plaus. ergo i possibile est poneis plura pi
'l 1 Pixt. Quaecunque conuenium in aliquo, de in alio cu- ferunt, opo tet esse composita: sed ii ponamur plura pii a principia oportet ea in aliquo conuenire,ex quia habent rationem principii,& cum sint plura in aliquo differte ergo oportet ea elia compostar sed nullum compositum est primum. ergo ire possibile est ese plura prima principia. a Prit. Si essent plura principia prima aut essent smilia aut tonitaria, s similia aut ut itaque per se suisVens, do se alterum si releuete aut utruq; per se induisiciens rea coniuncta sumcolent ad principiandum 1 .ci se non tilent prima principia tu quia indigerent cona ungente quod esset prius eiritum quia agerent per iud additum e sentiae, sper c nati iactionem ipsam,&rullum tale est principium primum di si autem sunt contraria, omne autem etintrarium destiuit, di impedit contrarium fusi. ergo si sint a quae potentia via uin impediet alterum: adeo qu4dti ullus sequetur cilictus. Si vero alterum suetat potem ius omnino desiluit alterum. ergo impossibile ea esse plura prima
principia. Paulamini ut plut tima prinia pia vi materiale primu quod
stilo aliquid sic reicere vero *ddit uri in Odo te nihi eo ali ii id ne ia an is
terius aes elidendo d di ursa rerum generauniremuntur di
ris. Vnde de homo vel angelim seeundum idem ge-
nus musae, sicut in li; sti, bilibus prima materia est aqua, & in aridis ierta & in ani malabu, semen,vel menstruum sed prini uin simplieitet impoci sbile es esse, ius . nuat,& hoe tripliciter patet. Pr mo ex ips, ordine niueis cuius partes iuueniuntur ad inuicem ordin tae esse, quas partes animalis in toto. quae sibi inuice deseruiunt. G Talis autem eoordinatio plurium, non est nasi . num aliquod intendat. etto oportet esse um sumitium bonum vicinium, quod ab omnibus est dhsderatum, ει hoe est priaptim prines
pium. Aliter apparet e, ipsa rerum naturatinueniturin .m omitibus rebus, tiatura entitatis in quibusdam inagi, nobilis dein quibulliam minus lata tanaen ip ipsarum rerum natumeno fianthoe 1plum ede quod habent. Alia, ese si et de intestisti cuius. labet quid litati, quod salsum est, cum quidditas cuiustitio mposmi intelligi esse non ititelligendo de ea. an si ergo oportet, ιν ab ali luti cise habeant. & Oportet deuenire ad aliquiti,cuius .natu a sit ipsum s. uti de alias in in gnitum procedereret, echoe est quod dat esse omnibus, nec potest esse nis unum , cum
natura etilitatis. st unius rationis in omni secundum an IOg tam . umtas. n. cautati testtirit unitatem in ea uti petie,&haec est via Auue. Tettia .raestex immaterialitate ipsus Deie portet. n. cauiam mouentem caesum tae virtutem non in nimH teri ut in s. rhysc.probatur in his autem quae sunt sne materia noti micu esse diuersitas, nil secundu quod natura unius magis com p eta, di in acta exissens u natura alterius . ergoopbitit, ait ud quod venit ad perrecta Onean eomplementi,de puritatem us si unum tantum a ' pt heiscatur omne iulpa quod potiantiae ad mi ilum est, quia actus praecedit potenti & eo inpletum Et inutu n .. iii 9. Meta. piobatur. Circa hoe tamen tripliciter est erratum,quidam enim vi prinia naturalesi ii posuerunt, nisi causam materialem . unde qui ex ela plura prinei pia materi illa, polust plana pranti pia simpliciter dixit prima. Quadali voti culta caulainat etiali potuerunt etia caustim a sentem I Et dixeiuni duo eontraria esse prima agenti Empedoele ut amicis ara N litem,se huic tonsonae opinio Pyth orae, qui di inst Oninia entia indum ordities, &vmum o dinem reduxit in bonum scut in principiuniae alterum an malum. & e inde pullulauit haereti, Manaehaeorum qua ponunt I duo Deo , v nona erea tot em bonorum antia sibilium incet po- militim ui testamenti. Alium creatorem visibilium Orpora lium .eieri, restamen s. Terram error fuit eorum, qui posuerunt agens Si materiam: ted agens non esse prinei patim materiae quam titi sit unum tantum as haec est Opinici Anaxagorae, Et Platonis nis et, Plato superaddidit teitium principitia ideas C separatas a rebu),, quas exemplatia dicebat, de nullam ese eam sam altei iuά. ita per haeettia causari munduli de res ex quibus mutiam eonsat. 'AD'i, R i , v M'erro direndum,l summu iud maluna non tontrariatur summo buno, secundum tem sed solum se dum voeetia propter duo. Primo quia summum malum esse non potest mihil n .eu adeo malum,in quo non sit aliquid boni d mi nus esse . si ideo dicit Philolophus in /.Ethieorum , tr ii esset adeo rei sinum malum , quod prouomet ex corrupi one or
x Dium circuli untiatum, nec set plum sustinere posset. secundo quia illi bono, quod nullo modo potest ausetti, vel minui, nihil opponitur priuatiue νel contrarie runde nee ipsum partia late malum opponitur, summo bono directe: sed parti lati hono quod re ipsum priuatur, de dico aliquid ditem opponi alteri, quando υpponitur ei, secundum quod huiusmodi, seuenit edo manus opponitur albedini manus directe sed india tege opponitur etiam albedini parietis, non inquantum in narredo, vel albedo huiu, r sed inquantum est albedo simpli
vitet, per quem modum cuilibet bono, quodlibet malum o Donitur , non seeundum p priam rationem huius vel illiu 1 sed se eundum eommunem rationem boni de mali, disc s malum summo bono opponatur, hoc erit indirecte, quia non opoonitur ei inquantum est tale bonimi r sed in uan.
Ad seeuudum dieendum, quod malum non habet iam, nisper accidens duplicitet. Primo modo s. secundum quod agens per accidens dicitur respectu eius, a accidit 1 ter intentionem
14쪽
aetem ii, quia omne agens agit pro ter snem de latendit bonsi A quid est possibile seri vel moueri , est si bile γε poteriti, m
. γ - Ο -nis una passivam,' uae cum Mon sit ens per se existens, oportet quod si
P. iesi quod est stiis, & nulla priuatio es aliuenta:sed sequitur ex Grilom m inducta eua adiungatur rignas. m. non intendit a materi aptiuare miniam aeris, sed inducete formam propriam e sed induacendo formam propriam, pratiat wrmam ueris:s militer pecca tot intendit dulcedi
nem, que is honum dieitur aliqua sacere: sed non
in aliquo eiu quod est in potentia: sed nihil est ens in potet tia ad aliquid, quinetia ad aliquid sit in actu . ergo omne quod Elint ex aliquo ecitem ama piaeex tame sed nullum tale crea
prie congruit , qui & de ni. ex nihilo aliud saee
ecundia, sitit dicit agem per accidetis remouens prohibens: prohibent.n. iv tioneni est sorma vel res aliqua. Unde qui remouet illam rem, dicitur causere piis atronem . scut qui extinguit caudelam, et portat ex domo dicatur caulare teuebras. quod ergo dicitur, Pomne quod est vel est principium, es a praucipio Duelligenda est de illi qua sunt aliquid in re: sed malu ui es priuat O, quae
dam A non nominat naturam aliquam post lue. Ad tertium dicendum quod ii loquantur de malo naturae, a malum potess eons derati vel te pehu tomis naturae, vel respectu alicuius particesam agenti in natura, s respectu totius naturae se constat,ua malum est valde in paucioribus, lura po- eu esse, vili in generabilibus de eorruptibilibus,quo in eooriatio est paruae 'uantitati; respe totius caeli, in quo nia
malum acetast. Si autem conlideretur respectu alicuius particulam agentis in natura , eoti statu adi eius semper est inadebitum natura suae uis aliqri impediatur,ae hoc eii lato, Sextati impedamento accidit mium tu natuta eius, Mur apparet in partibus monilivosis si autem loquamur de malo eulpae, ainuem tui in eo quod non determinatur ad unam achaonem, licato laquet agunt ex libertate voluntatist aut hoc est plura uiri naturarum, aut unius imuieu unim nature, sicut in Angeli ceconi at, i in pluribus est consecuta Operatici tecta, s m conuenta uuam naturae ipsorum, Se peccatum ipso tum fuit,ut in paucioribui. Si autem est plutium naturaru:sia ut est homo, qui est C in quantum est subiectum eius, S posterius inquantum est te
ipse est ergo seu creari. creator , & opifex Liator, Prit. In om-
m mutatione est alix d .eti quo est mutatio per se , quia omnis mutatio est interis terminos sed illud ex quo per se se aliquid,oportet remanere in eo,quod si vel secundum totum s hi ex eo scut ex materia, va cuia tellus ex serto vel secundum aliquid eiu , t. secundumateriam,ve ii dieatur totum fieti ex toto, ut caro fe ex cibo, albedine n .non dicitur fieri nigredo nisi per accidetis. i. poti albedinem, seut etiam ex nocte dicitur seri dies.si ergo dieatur en, seri eti non erete, Oportet ur non e nri vel aliqua pari eius, cum tamen partem non habeat, maneat in ea te, de quoa st 6-mul ens de non ens, quod es impossibile. eryo omne quod stisit ex eme ad quo. ergo videtur, quod impoli bile est aliquid a
dum si non est. α dum factum ea. es. non autem simul en de non est. si ergo aliqua te, permaneas sat a Deo, Oportet quod seri sit ante tuum eis e sed factio cum sit accidens, m praeu cilesne subiecto ergo oportet, auAd omne quod si, fiat ex aliquo in quo sit iactio seut in subieeior sed nullum tale creatur erga nihil per creationem seri potest. . P r. Si creatio est aliquid, da non sit substantia,oprietet quod sit aevidens:onine autem accidem est in aliquo tabi
ero,non autem potest esse in apso cieato,scut in lutiretio quia hoc est terminus eius iste enim creatum creatione eser pidus
compositus ex natura intellectuali de senstiua, potest eoasderati duplieiter: vel sm totam naturam speeiei, ac se oportet, liti pluribus actio eius proeedat em illam naturam , cuius actio est multiplicior,& circa bona magis niani leua nobis, re quia naturae senuituae altio es circa delectabilia sensus,qus magis multipli nitieri delectabile rationis, quod est etiam magis oce ultum uobis, qui cognitionem a sentu accipimus, ideo vi plures sequuntur operationes illas,st ex hoe contingit malum ipsi homini non inquantum est homo, quia non esi fio, secundum Phabet sensum seeundum i habet ratione ne vel potest conii delati aliquod individuum illius speem de se contingit, in ali-
suis per voluntatem determinatur ad sequendum Operationes ipsius rationis per habitum virtutis, de iunc ut in pluribus bene operatui, de descit ut an paucioribus: sed qn adhaeret alteri naturae, esticatur quas alaus, ut dicitur in s. Ethac unde tune est
minus .ergia oportet , quod si in aliqua materia, ex sui creatum tiat, di hoc est euntra rationem creationis. ergo ere lao nihil est
s Ptri. si ei ratio aliquid est aut est errator vel creaturae sed non creator,quia sic esset ab aeterno, S ua cieatura ab aeter
no .etro es creatura sed Omnis creatura aliqua crearaone erea
tur, dc sic creat otiis es creatio in infinitum, quod est impossibile, ut patet ex s. physi. ubi dicitur quod acti suun est actio T i. eri iritu infiititum .ergo impossibile est ereationem esse. Silo coNTRA est quod dicit ut Genetis primo. In principio creauit Deu &ci r t. Omne agens agit secundum id quod est ia actu, sed quod in secundum aliquid sui in actu, de secundum aliquid inpotenta a, e scit rem secundum aliquid sui, scinduce do formam in materiam. ergia eum prunum ens, scilicet Deus sit actu, sine iudicium de ipse, eeut de aliis animalibus, in quibus eii natura D permistione potentiae. videtur quod totam tena e licere possit, senstiua tm,quia in pluribus operabitur bonum sibi,quantum secundum totam substantiam eius. Hoe autem est creare. ergo videtur,ur Deus creare possit. Rouo Moxo Quod erratione es esse, non tantum .sdes tenet i sed etiam d ratio demon irat: conualeium, quod
omne quod est an aliquo genere imperfectum oritur ab eo, mquo primo Ec persecte repetitur natura seneris , sicut patet de calore in rebus calidis abiene, cum autem quaelibet tes, de quicqud est in re, aliquo modo ese participet, S adnustum iit imperfectioni, oportet quia omnis ira , secundum totum id quod in ea est,a primo, dc persecta ente otiatur. hoe autem create dicimus, scilicet producere rem in ege,secundum totam suam substantiam,vnde necessarium ess a piamo principio on ad id quod iactus est, veleo per crudelitatem, vel canis per ira, sus per luxuriam,& sie de alas ut dicit Boet in lib. de consola. lib. . prosa 3. unde constar, p malum est in pauciora bus,suecoraret ad principati totius naturae, siue ad aliqvi ages particulare..t Ad quartum dicendum, u) res habent contrarietatem adanuicem quantum ad proximos eluctust sed in eoncordane etiam contraria in ultimo fine, ad quem ordinantur smarmomam quam consitu utit, scut patet etiam in nullo quod eomponitur etia ex contrariis:& ex hoc sequitur,ui agentia a xinia sunt contrata a,licet agens primum si unum, iura audicium de agente & sne est idein, cum ha due cause in idem incidant. Ad quintum dicendum,u,quauis Deus nullo modo si male nia per creationem procedere. . na nihilo mala, in ipsum esse quod materia habet imperfectu, sciendum es enim, quod ad lationem creationi, pertinent prout dicitur ens in potetia habet a Deo, & reducitur in apsum . duo. Primum est, ut nihil praesupponat in re, quae creati di sicut in principium. Similiter Storma quae pars eitro es sini-Itudo agentis pnnii suetis ab ipso: unde Omnes sermae reducuntur in pramum agens, sicut in principium exemplare: ci se patet, auda est unum principium simplicitet,quod est primum seu α exemplar,&tini, ultimus
b Virum aliquid possis ex re ab eo per creationem.
, A D axe v Nou M se proeeditur. Videtur si per erea ira stetie. 1. AI tio nem nihil a Deo possit exire in esse: omne .n.quod iit, Ei . possibile erat prius iteri: Quia si non possibile erat serj., ct ne celle non fieti ab aequipollent ,&itati tum non esset:sed qui
eitur, unde in hoc ab alias mutationibus disseri quaa generatio
praesupponit materiam a quae non generatur sed per senera- D. εtronem completur in actum forniae transmutata. In reliquis vero mutationibus p taesupponitur subiectum, quod ea enseomple tum, unde causaeua, generantis ves alterantis, non se se extendit ad Omne illud, quod in te inuenitur: sed ad formam, quae de potentia inarium educitur r sed causalitas creanti, se extendit,ad omne idouod est in ter de ideo creatio ex nihilo dicitur esse, quia nihil est quod creationi praeexistat, quas
non creatum. Meundum est ut in re, quae ereati dicitur priussi non est e quam esse, non quidem prioritate temporis vel durationis, ut prius non fuerit, di postmodum sit sed pilorhate naturae r ita irres et eata ii sibi relinquatur, conlequatur non esse, in esse non habeat nisi ex influentia caulae iuperium. Pitui enim vir cuique inest naturaliter,quod no ex alio habet,
secundus Sent. S. Tho. Α 1 quim
15쪽
4 quod ab alio habet, & ex hoe digeri erratio a generat one p
tetit c.n. non potest dici, Psilua Dei si sibi relinquatur,noabeat ecte cum recipiat a patre illud idem esse quod eis patris Duod est esse absolutum, non dependens ab aliquo. Et sui illa
duo creatio dupli dicitur esse ex nihilo. Tum ita, in negario neret ordinem crea
, ad aliquid pieeii priς rς tinuit d. alia vero no sens , ut dicatur esse etiam creaturis commuta niluro, quia non nicauit. In scripturis tamen, aliquo praeexisteti, 3: hoc quantum ad primum. Tum sta, p remanea tordo errationis ad nihil praexiliens, ut affrmatus, ut dieatur creatio effre, nihilo , quia res creata naturaliter lutus habet no e s. unam esse, di si haee duo susticiant ad rationem creationis. sic creatio potest demonstat Dde sic philo phi creationem posuerunt Si se autem accipiamus tertium oportete ad rationem et eationis,ut scilicet etiam duration res cieata prius non eile quam esse ha
heat Lut dicatur esse ex nihilo, quia ea tempore Dunihil, siecreatio demonstari non potest,nee a philosis is conceditur: sed per fidem supponitur. 1 sug. e. o. AD P R N v Μ erro dicendum, ν sm Aule am dupleαα 6. Meta. eil agens, quoddam naturale quod es agens permoto, te quod
in da in diuinum quod est das esse, vi dictum est. Et stir aliter opor tet accipere duplex actum vel iactu in, quoddam per motu apeti, naturalis & omne tale fieri oportet P praecedat tempore potentia, non tua activa, sed etiam passiua, quia motus est actus istemi, in potent a. Quoddam vero est iactum inquantu ra-mpit esse ab agete diuino stile motu, Sc si istud satium se noua oportet cir praecedat esse eius natura, re duratione potentia actitia δὲ non passiuar & ab activa potentia tale Actum dicitur poti raheti, si autem non sit nouum, tunc potentia actaua non praeceiadit duratione, sed naturae r Ad secundum dicendum, P erratio non est factio, quae sit muratio proprie loquendo:sed Qt quaedam acceptio elle. unde reon oportet, P habeat ordine essentialem nisi ad dante es. Et se noest ex no eise, iii si inquantu est pitvi non es sit ut uox ex die.
Ad t rtium dicendum , r nulla re permanem potest lim ilheri si iacia elle, si heri proprie sumatur: sed quaedam stant quae n. . lignit cδntapium t-ctum eue 4 per modum fieri: sie ut cum di ia
citur motus terminari simul. n. term Inazur, de tei minatum est
& uis simul illii minatur, α illuminatum est , eo illuminatio . t. 129. est terminus motus, ut in ph Deo me.dicit, k liti etiam forma subliantialis sint ut rccipit de tecepta est, & ii militer aliquid simul ereatur, de creatum eit. Et si obiiciatur,t ante omne iactu esse est omne fieri proprie acceptu M, Dico, P verum est in om-
creaturi sed anima rationalis exit in esse virtute inrellitenti tutii. unde i lato inducit Deum secundis /iis dicentem .poenus Plom ne, quod credidistis ad vos recipue, S loquitur de anima rationali. 'Et si illucr in libro de cauus dicitur,quod Oeata es anam a me- 'diante ames igentia. ergo viduiut, quod angeli vel intes π . - im creare putrit.
saepe creator accipitur tan a 'ael. Culinquam saetor , & creare sicut sit l, dignitati, ora
ncationis. catur, qui summe liberalis es sed pore tia creandi communicabilis ea creaturae, ut insta an dist. 1.ma par a c. gillet dicit. ergo videtur, ii alicui creatura st edicatu, P creet. 3 Quanto aliquid magis resilit agenti,dificilius est ab co aliquid hetti sed contrarium est magi resistens quam nisens timpliciter . ergo dissicilius est aliquid fieri ex contraria, qua ira ex non ente. Sed agens naturale facit contrarium ex coatraraia .ergo videtur, qudd etiam ex non ente sinpliciter alio diacere possit, de se poceu create. i 4 1'int. Secundum quod res exeunt a Deo ita etiam ordinantur in apsum,sed secundum Dion 1.m pluribus locis, lex da-.ri 3 ο'urnitatis es, ut nunquam ultima reducantur in finem , nisi perimedia. ergo videtur, u3 etiam ultima entium non immediai. pri a Deo creentur.sed a causis med ijs.' s Praeter. In causatum causa secun dg nunquam agit causaptiana, nisi secundum laὀu in ipsa causa secunda ente: sed Deus qui es causa prima omnium rerum,cuiuslibet iei creator eri .eigo de quslibet cauta secunda iii qua Deus operado creat, creatrix dica debet, G. se creare non tantum Deo conueniti SL D co N T R A. Dam an ithematirat omnes. qui dicunt Libri a. de angelos aliqu: d creare, de quibus tamen magis videtur, quam Orthodoxa de alia, .erro videtur,quod creare statu, Dei st. fide eao. r
nibu , quae sunt per mis uiri et sicut uenerario sequitur na tuin alteratronas, ta illum matio motum localem : non autem sie est Irn d ereatione ut dictu in cli.
Ad quartum dicendum, P creatio potest sumi active Se passiue, ii sumatur active, cum creatio ligniscet operationem diui ianam,Cuae est esentia erus cum relationi quadam, & licereatio
e u subli Stia diuina. Si autem sumatur passive, se est quoddam accidens in creatura, & sic significat quandam tem non que sim praedica in ento passionis proprie loquendo, sed quae est in cenere relationis, de est quaedam habitudo habentis esse ab alio
sequens Operationem diuinam: & se non est inconuenit ετ sit in ipsi, et eam quod educitur per creatione, sicut in sibi ero,iacut filiario in Petro inquantum recipit naturam humania patre suo, non est prior ipsis Petro : sed sequitur actionem, Scni Otum quae sunt priora, habitudo autem creationis no sequit motu: led actione diuinam tm,quae est prior quam creatura.' Ad quintum dicendum. p . t prius dictum est in primo dist. Κή 3 arrtc. 3 qu creatura serkur ad creatore, relatio realiter sundatur mereatura, ta in Deo im rationem tm. unde ipsa telatio an portatam nomine creatronis non ponualiquid in creato
D. ii. R,D n in oportu r alia creatione d creetum quia illud quod eli relatio per essenti ira, non refertur ad aliud
alia relatione media, ut et Iam in primo dictu est .dist. 26.arti. r.
niti secundum rationem, dc huius inodi relationes, quae Fmr ,- nem citi sunt, tu,n est impossibile in infinitum multiplicari. λη τις v Lus it r.e Virum creare conuolat alijs quaim Deo.
r. 8 ff.depol. q. 3 . K D τε RTiv a se proceditis r. Videtur,u creare etiam contra ge. 'ueniat alios quam Deo Dinne.n. quod non producitur .c. 2Ο. .d. Da ei a per generatione, ii de nouo fiat,eteatur sed anima rati m r.3 q nalia non exit an se per ueracionem, et Soa quocunque fit, rael. Eu, dc non eo, simpliciter in inti tum distant: sed ino in fine. uere pcr dista imam Minnit mi est potentiae infinitae, qualis estio a diuina potenti eigo totius eius creare est. RE sp ON Ao dicendum,quod circa hoc est triplex opi Plato. immo. Quidam. n. philolo M posuerunt,quod aprinia caula im-.Ti . Aule. mediate est unum ptimum causatum, a quo postmodum sunt Q. Met. a. alia, di sic deinceps. unde posuerunt unam intelligentiam eau- Auth. idis lari luediante alia,& animam mediante intellige iitra,&corpo- causis a po- em naturain mediante spirituali, quod pro n re si condea sitione tur quia lixe Opinio honorem, qui Deo debetur creaturae attri & 16. v. unde propinqua est ad trahendum in idolatriam. Unalii Cois pota
vixerunt. Polemo nulli creaturae conuenit, nee etiam com- rio Theol Mumcabili, eli: sicut nec esse finitae potentiae, quI eri u et -- gorum. Nonis opus. Atii dixerunt,creationem nulla creaturae communicatam esse. cou municari tamen potuisse, quod Maeister asi
ra m lib. Utraq; autem harum ultimatum opinionum, videt Dist. e. in fion hi sua aliquid vera es: cum. n.deratione creationis sit, ut no ne imi tpexistat aliquid sibi ad uuam fm naturae ordinem, hoc potest pollet De acciei,ves ex parte creanti,, vel ex parte ereati. Si ex parte crea re alia. di. tis, he de illa actio esse creatio, que non firmatur super actione aio alicuius causae praecolentis, sic est actio im cause primi.quia loci omius actio secundet causae, firmatur super actione ea uia pilia D dimmae. unde sicut non potest coicari alicui cieaturae stea oti amarita non potest 4 coleari s bi,ui si creans. Si autem sumatur ovali creat iuiua Proprie est creatio, cui non pra exiliat Prorsne a. aliquid in re,& hoc est esse. Jnde dρ in lib. de cari sis,m prima te Malibi. i. orum creatarum est e se, de alibi in . em libro dieitur, es e est pone. u. per creationem, Scalie persectiones superadditae per insorin cap talionein, de in copositis pericipue illud eise, quod eli primae pa ta s. l. materiae . dc ex parte alia accipiendo ereationem v potuit D. A., communicari creatuta, ut per virtutem causae prime operan- o rtis in ipsa, aliquod esse simplex vel materia produceretur, delice modo phtiosophi pusuerunt intelligentias creare,quamuis AtipRI Μ v N ergo dicendum. in hoe auctoritates philosophorum non sunt recipienda. quia in hoc errauerunt. Pos
sent tamen exponi hoe modo omnes illet authiaritates, , t di cet ent ut creare animas inquantum per motum orbium disponuntur eorpora ad animae teceptionem 1 stis hoe non est de iii
Ad secundum dieendum, i, qui equid est eg municabile cre
tutae, ce hoc quod est pertinens ad persecta onera naturae eius coniunic.rtur sibi non autem est verum de persectionibus secutiadi selicut non omni homo, aut receptibili, est regie dignitatis, a Deo sactus est rex, de s c etiam est de auctoritate creandi, Ema 40s qui dicunt, ν erratio potuit creatui a communicari.
7 Ad tertium dicendum, quod resistens contrarium, non siciti cultatem iii agendo, nis inquantum elongat potentiam nam, quia unuui contrariotu quanto es magis intensum,tanto potentia
16쪽
potentia est magis remota ab actur Se ideo q, aliquid sat eu Anon ente simpliciter est maioris virtutis,4 si tiat ex contrario, C et x, quia in non ente simpliciter nulla potentia temanet..i 'Ad quartum dicendum,ν quavis ad ultimum finem reducantur vltima per media. nun et in influentia ultimi finis alicui me . diotum communieatur, ita. s. vi sit viti- uia haec verba fatere, b assere
singulaeproprias operationes habent,per quas Gula proxi- Dam. ubi cim ς rerum sunt: non in omnium sed quorundam quia. n. vidi- Dra et os eomu desideratum, de se etian unu inquen
eundo tu prinea pio Iiam cor cari potest.
Ad quintum dicencum, P agens proximum, ut genetas nooperatur in hacite
non duuntur de Deo locandum eum rationem, qua dicuntur de creaturis.
Erutamen scie dum est haec verba .s creare, sacere, & agere alia s
penerata m si edurendo de potent i a materiae formam. Sed ope ratio causae prime est etiam in creando ipsam materiam:& ideo a nx naturale .proximum est tans hanc rem. Sed agopt imum.& dumium et creatis. α ex hoe patet. v sicut Opei
tio artis iantat ut super operationem naturae' inquantum natura praeparat arti materiam: ita di operatio naturae tundatur su-Pta creationem,in quantum ministrat naturae materiam. A R.T I e v L V a
d Virum aliquid aliud a Deo est civi allu am rem.
AD A aY v M se proceditur. videtur unihil aliud
e sciat aliquam rem niti Deus. Agens. n.quod agit sine medio est persecti us, si illud quod inedio indiget in sua actionei
sed Deus est agens persectissimum. ergo videtur, quod omnia nullo mediante producat. x Piael. Inter alias creaturas angeli sunt nobiliores: sed es-
scientia telum non attribuitur angelis . unu .n tangelus no est causa alte tu nee est iterum causa eorporalis creaturae.etro vξ, v multo minus aliae creaturae snt causaequoriandam.
x Prael. Idem specie non producitur adauers, agentibus secundum speciem: sed prima indiuidua omnium specierum immediate a Deo exeata sunt,supposto, quod mundus non fuerit semper.ergo videtur,quod nihil possit producere aliquid simile sibi seeundum speciem Piri. Illud quod non est ex aliqua materia, non potest seri nis per creationemr sed Qtm , ex acet dentia non habent
materiam partem sui,vel esset in infinitum abire. ergo non pse seri nisi per creationem. Inde se. mnis causa effetens ali ius rei dat tibi formam,vel substantialem vel aeeidentalem sed , iusmiai no producuntur,nis per creationem ergo nihil potest esse causa effeten in alicuius rei nisi errator, qui tantum Deus est,ut dictum est. r Prael. Causa es ei es nunti est descientior quam ege Med agentia naturalia n5 agunt,nas per qualitates actinas, quae sunt accident: quod probatu r ex hoc, si non est possibile ali quid es e formam substantialem in uno, de accidentalem in autet . unde calcir qui est accidens hominis, no potest esse formasibstantiali, ignis & se de ali is. ergo nullum agen naturς producit aliquam formam substantialem. Et se idem quod prius. CONTRA Fm Dam. cuiuslibet rei est propria operatio: seil omnis te . quae habet propriam operationem activam, sua operatione est causa alicuius. ergo videtur, lignis calefaciendost eausa caloti ,t: se de alis . κ Prael. Si Deus immediate causaret omnia una res non depoderet ab aliae sevi causatum a eausa, de sic res non mastis seret sub uno quam ab alio: sed videmus ad sensum, ut non tit quod lit,et ex quolibet sed ex semine hominis semper generatur limmo.ergo semen patris est eausa esiectiva si ij. R spo MDto, Dicendum, V citra hane qonem sunt tres postiones. Quarum una est, Deus immediate operetur omnia ita et, nihil aliud es cauia neu us texade dicunt, ignis non calesacat, sed Deus, nee manus mouetur sed Deus eiusti motum,de sic de ali js. sed haec positio stulta est, quia oriadinem tollit uniueis,le propriam operationem a rebus, de de fruit indicium sensus.
Secunda positio est quot ungam philosophorum, qui ut proprias operationes rerum sustineant Deum immedia te ola ciea
re neetant sed dicunt, P immediate est eausa primi creati, de illud est eausa alietius, de se deinceps. Sed haec opinio et tonea inritii a secundum sdem non ponimus angelos erea tot est sed solum Deum erratorem omnium visibilium, de inuisibilium.
cium est Fin fidem non ponitur creatura aliqua aliam in munis in D, producere per creationem, nee virtute propria nee aliena: ideo quas olum omnium illotum, quae per creationE in esse exeunt solii, Deus Theol. Imediate causa est. Ait . precel.
luiiusmodi de Deo . no posse di huiusviodi aut sunt, incor .ci secti dum eam rationem, uua 'u' per motum in dicuntur de creaturis. Quippe
cu dicimus eu aliud facere non tionem. Primo pro--r
alique in opera do motu illi in. pter simplieitate es ,
telligimus inesse, Vel alluitu ita iux , in ibo rado passione sicut nobis so
let accidere: seu ci' sempiternς oportet eue eompo
stum ex materia de ima . unde nee angeli nee animae rationale, possunt generati,sed si tum d cream seeu, autem de alii, iami quae et ii Dii 7
s sunt simplices:noti tamen habent esse absolutum,c si non sitit sussilentes. unde exitus in esse n6 debetur ei . sed compostici habenti talem Drmam, quod per se generara dicitur, quas per . . se esse haben . formae vero praedictae no dicuntur generara, a si .r .a . per acer denR de eadem ratione materia prima,quae eunerationi i. a substat, propter siti simplieitatem non generatur,sed creatur.' Secundo propter elon sationε a cotrarietate,d ut corpora caea D. 33s.lestia: Omne enim quod reneratu seneratur ex contrario. Tertio propter necellitatem generantis smilis in specie generato propter quod primae hypostans immediate a Deo errate sunt, ut primu, homo primus leo,de se de alii . non . n. homo generari potes itis ab homine aliter autem est de illis rebus, ad di iquarum generationem non requiritur apens smile in speeter sed si scit virtus ealesi, cum qualitatibus activis de pasitus,ve quae ex putrefastione generantur. Aliorum vero 'irae per mututi generatiotiem produeuntur creatura causa esse potes , uel ita
quod habeat eausalitatem supra totam speciem, scutiat est ei in generatione hominis, vel leonis. vel ita et habeat causalit tem ad unum individuum speciei tm sicut homo generat ho inem, R ignis ignem. Horum in eausa etiam Deo, est magis ;ntima d in eis Operans, i aliae causae mouentes quia ipse est dans
esse rebus. Cau sae aute aliae sunt quasi determinantes illud esse. Nullius. n.tei totum esse ab aliqua ereatura plancipium suam, cum materia a Deo situm sit esse autem est magis intimum cui libet re di ea per quae esse determinatur. unde de remanet illis te pro ostio motis, ut in libro de causa dicitur. unde operatio creatoris maia ne, seu cap. gis pertingit ad intima rei et operatio causarum secundarum: re.ves leae i. ideo hoe quod ereatum est causa, ali i creatura non excludit, s.TEυ. quin Deus immediate in rebus omnibus operetur inquantum virtus sua est sicut megium contingens virtute cuiuslibet eau - secundae cum suo esseci ng. n.virtus alicuius creaturae pocset in suum essectum, nas per virtutem creatoris, a quo est cmnis v it tus, de virtutis conseruatio. Et ordo ad es ectum : quia vi
in lib.de causs dicitur ,eausalitas muta secundu4 firmatur per Immediate eau salitatem causae prim . ubi obp. A D v R I M v Μ ergo dicendum, τ non est ex indigentia Dei, Teausa aliis indigeat ad cleadum, sed ex bonitate ipsus, qui etiam dignitatem eausandi aliis conserte voluit. I Ad secundum dicendum, quod si ponamus secundum qu
tundain Opinionem angelos deseruite Deo in motibus o bium, constat quod angeli ratisi erunt sene rationis , de corruptionis per motum orbium, de ista ea ui athas in omnes tetur-.quebitur,quamuis no omnes circa hocu minasteri uin occupen D tisi. tur quia secundum Diony.superiores angeli inferiores illumi-:r e eq. Hie. nant deministeriis, per eos exequendis. Si autem hoc non e lapponitur potest dici quod ex hoc quod angeli sunt nobilio res non sequitur, v habeant hanc dignitatem, quae in causare generationem, de corruptionem in rebus i sed aliam multo diis pnio rem,quae consistat in Dei cognitione.
Ad tertium dicendum, quia non potes idem ese effectus
seeundum speciem a diuertis apentibu 'in mediatis habentibus . . . Operationes determinatas ad determinatos esse ius, seut ab arae Ee naturai sed Deus non habet operationem determinatam ad aliquem esiectum: immo vna sila operatione pol cst Omnes epectus, suos vult producere. unde eundem effectum specie, quem natura producit Deus potes sine natura operanie sacere. Ad quartum dicendum, quod circa exitum rerum in esse per generationem fuit triplex Opinio. Plinia fuit ponentium latitatio in s. Ailaxagorae, qui ponebat Omnia in omnibus,& .Pby. .eo. generationem seri per ab ira tionem , Et sc non ponebat ve-ia: dc 33. Iam se rationem, quae est per hoc, auod noua sorma substantialis acquiratur iLaterrae, & in hune deficio incidit OI, opinio. Secundus Sent. S.Ilio. Λ i aaliquo.
17쪽
antiquorum . qui non ponebant veram generationem sed pene F nis nune cuius diis nitio trivst sitis praeteriti,& triti ei fumrati onem esse vel per congregarienem di segregationem: vel palterationem tm ,&hoc contingebat eis, quia non ponebantiam sol malem sed vel materialem tm. vel cum hae etiam a en
In Phid. A tem. Alia opimo huic eontraria suit Pla:onis, qui potuit is cibi νι sula in a siparatas, quas
vocavit ideas ellem voluntatis nouum aliquem si- ducentes sor gallicanius et istum .i.aeterna hanem inii nemina voluntate e aliquid noui De uxuen ducitur opinio Aui. ter existere. Cum ergo diciturris.e. . diali qui dicat, tiro Uibi iraediate mae lunt ab intelligetia, de agens naturale non est nisi praepari. νbi sup. materiam ad receptionem formae ec ista opinio cedit ex hoe, P vult v nuquodq; generati edi suo sti, quod frequinter no in uenitur in rebus naeu talibus:sicut in his quae per puta efactionem sunt, de etiam quia ponebat seri pe) ie terminari ad Gita Ghoc non potest ei qua a per se seri terminat ut ad hee quod habet .lse quod uti terminus factionis,& hoe en im compostum, non Drma, neque itia teli unde tiarma. non nis per accidens generatur. 4ν Meth. .e. qi Tertia est Atis. inedia i ii tertia . . , oes tarmae sunt in poton19. N ii. t. tia in materia prim non aute actu: scut ponente, latitatione,com. ii. dixerunt,&agens naturale agit non. linam, sed eompositim inducendo materiam de potentia in actum. S hoc arens natu- ratem sua actione est quasi in il tumen tu ni ipsin Dei agentis,qetiam niatetram condadit di semiae potentiam dedit. unde non Omitet hanc opinione sustinendo, r penerans creet rma,v et x faciat aliud ex nihilo, qa non laeti cimam sed eopostum. . Ad quintum dicendum, scut calor naturalis agat in variu- Tex .co. so. te anim ut inurn em , t in a, de Anima die tui, propter ql non disi calefacit,sed agit aes generationem earnis ammatae, ita qualitas a riua agit in virtute forniae substantialis: de ideo pers ut ut .ergo vigetur, r semper suri tempus,de semper erat.& ita motus de mobila, de totus mundus, de hae est ratio Philosophi Texae. in s. Physe. II.
i o P. t. Omne id quod nunu potest de mons rari ut stans,
aliquid facere, tale est ae si dica habet ali mid ante setur iuxta caus voluntatem vel a quo sum: sed nune per eius volutatem aliquid no
uiter contingere, vel esse , ut punctu sed temper
se suens, quia ratio tota teporis est in fluxu 2 successione go oportet ante quod- Ibet nunc ponere aliud nune . ergo impossibile est imaginati tempus trabuisse primum nune emo tem pus semper fuit, de ita
Pist. Creator mundi,aut praecedat mundum et manatura, aut etiam duratione.Si natura tantum sciit usa e Tectum er- .go quandocuq; sint creator, suri ereat ura.& ita militit ab pettio. Si autem curatione. prius au tem A ptistrahat in duraraone.
causat rationem templari ergo ante totum mundum ruit tem - .
pus, & hoe est impollibile, quia ip est accrdens motus. nee est. 1 ne motu . e nim possibilaeibmundum non se in per fur ile, di ν :L ---haee est ratio Aui . in tia a Metae. e s idem potest ostendi ex parte motu .impossibile. n. est ncauam relat onem esse inter aliqua, mi aliqua mutatione iacta circa alterum eorum: a ut patet in ualitati . non . t .aliqua sunt de nouo aequalia, iis altera extremorum auSmentat' vel cinii illo: sed omnis motus importat relationem mouentis aimorum, tuae relative Cnponuntiar ergo in possibile est motum csc ni uum, mu praeredat aliqua mutarao . vel in mouente .el ἰ- 'γ in moto. sicut i unum approximet ad alterii, x et aliquid aliud huiusnodi. ergo ante omnem motu ni est motus. Ec se motus
ibam actionem no tantum indueitur materiam actum imae est ab xterno eo mobile Sm diis. di baeceu ratiis Philosophi: accidentas sed etiam in actum formae subitantialis. an g i, lir. 4ex, cd.
e Vtrum mundas si aettros. AD Q. vi N Turi ce proceditur. Videtur π mundus stae terti ut &ad lice possunt adduci rationes sum pre ex quatuor laeet substantia ckli, ex tempore. e c motu, N ex metire vel
mouente. Ex subitamia caeli se. Omne quod Hi ingenitum, di incorruptibile semper fuit ,&dein per erit r sed materia prima' r' eri in penita & incorri: bilis,quia oe quod gnat,gitat ex subiec 3 ' . - cto de quod eorrumpitur,corriapitur an subiectum. materiat au'uci ς ψη ' retii prini ensi est aliquod subie tum .ergo materia pruna sem Piui & sto, per ces tSed materia nunquani denudatura forma erro materia ab aeremo it pe sicia imis suis , quibus speetes
constituuntur . ergo unauersum absternosuit, cuius aliae spes
, Piat. Quod non habet contrarium non est corruptibile nee generabile: auia generatio est ex contrario,& corruptio ineontrarium: sed caelum non habet contrarium eum motui eius nihil eon traiieti t. ergo caelum non est generabile nee eo mimi brie.ergo semper luit oc semper erat,& hae est latici Philiabi hi Tex. co . o. iis p imo caeli de mundi.
3 Prael. secundum ponem Mei,substantia mundi ponitur incorruptibili, sed omne in eorruptibile est ingenitum .erso mu disse si ingeni tu .e go fuit semper. ybatio mediae. Omne quod est in criti uptibile habet virtute et iit se inseri sed illud quod habet virtutem,l si semper non inuenitur 'inq; ens, & qnq; noeris.quia sequeretur,ut simul esset em dc non ens, toto .n tempore aliquid est ens ad quod virtus sua essendi determinatur.
9 P t. Ce illud e viii, motus quandoq; est, ct quandoq;
qui ciciet, reducitur ad aliquem motum continuutu, qui 1 inperi
ea: uia huiu succultioni, quae est ex vicissitudine motus, α , qui erri, ne in potest esse causa aliquid eodem modo se habens, quia idem eode in modo te habens temper facilade.ergo oportet, ici huius , icis,itudinis lit aliqui, motus, qui non est seni, pc ,ec lic Opi,ttet, p habeat aliquem motum praecedentem, dii cum non sit abire in insiti tu . oportet deuenire ad aliquem mo lium qui semper est,s: se idem quod prius de haec ratio est G. in s. phy. Idem potest etiam extrahi ex verbis Philo phi. In - Com.&t sducit etiam hanc Laticinem Coman et . Mera. ad OAdendum uas mundu ellet laetus oporteret , ut hic mundus esset pars alterius munda. cuiυι motu accideret variatio in nrado tuo sue in
ieisitudine mos & uetis, sue in vic situdine est . de no Hrito materia ab averno suit pei cita imis suas , quibus species I a o Praeter. Generatio viri u est eorruptio alteriit,e ea nihil
f. n nais cortὐpitur nisi generetur prau ergo ante Omnem generata oneeli generata o. e ante omnem corruptionem cottuptio sed ha eam, ii potuerunt esse, nili mundo exis in te. ergo mundusian P T. e. tr.
nit,& hie est ratio Philosophi in primo de generatione. Haee isi a t. ii Idem potest ostendi ex parte ipsus ni uent suci agent e dii. usuti tis. Omnitin.actio vel motus, quae est ab agente vel mouente, ad , - .ielusinon incito, oportet, si seniperis id primum agens vel moves ue sed Pr est omnino tinmobile. et o oportet u actio eiu , di motus eiu sibri ista. Oest semper. Prima se probatur omne quod agit vel mouet pias- Mittit r. quam non agebat iel mouebat,educitur de potentia in actum, letio adaquia unii quodq; agit fit,id quod est triactu, unde s agit postq hab iis, iri
non agebat.Oportet,v si aliquid in actu in eo quod prius erat g. eiusdem in potentia:sed omne quod educitur de potentia in actum m uetur.ergo Omne quod agit postquam non agebat mouetur, Ed di j. ' hqe ratio potest extrahi ex verbis Philosopha in p. physe. , Vnde s habet virtutem ut si in omni tempore in omni tepore q. x Prael. Deus aut es agens per voluntatem, aut per nectet ea, di ita ii ponat ut ala A non esse, sequitur p smul si 8e no sit. K titatem naturae. Si per necessitatem naturae,cum talia snt deteropo nullum incorruptabile est qnq; ens, & qnq; no en . sed oe et . e. te, generabile est huiusmodi dic de haec est ratio Philosophi in pri
l',at. Oe quod alicubi est, ibi pilus nihil erat, est in eo qJptim fuit vacuum, a a vacuum est in quo potest esse corpus cum nih)l sit ibi. a s eu mundus iactu, ex nihilo, ubi nune est mildus prauet ni Nil erat ergo ante mundum fuit vacuum:sed vacuue esse est impoti. xt probatur in Phy. re ut multa experimenta T.e, vi I senstiua demonstrant in multi, ingeniis. quae per hoc sunt Ua,l εο mou natura tioti patitur .aeuum. ergo impossibile est mundum in- cepiste. de hse ratio est Conaen .in 3.cae . de mula. ' γ s idem pol at ui ex parte teporri se. Omne quod est semper i principio de fine sui, semper sui I semper erit, quia post principium est aliquid Ee ante finem sed te pii, semper est in eo
quod xs principium temporis, do finis. quia nihil es temporis
minata ad unum oportet, P ab eo semper idem sat. unde s ab eo mundus est ali intactus, necesse est mundum esse aeternum. Si autem agens per voluntatem. Omnis autem voluntas no i
cipit agere de novo, nis aliquis motus sat iii volente. vel ab altiquo impediente, quod prius erat, S postmodum cessat, vel ex eo quod excitatur nunc , de non prius aliquo inducente ad agendum quod prius non inducebat . cum et go voluntas Dei immobiliter eadem maneat, videtur, quod non incipiat de Y Q. , nouo agere. R illa ratio communiter est philolophi in a.phy. . 'de Avicen. de Commeti. 3s, Avic .
O rtet, I imaginetur tempus post tempus, da uernendo tempus in quo vult agere a tempore , in quo non vult agere. sed imaginari tempus post tempus , sequitur mutationem vesipsus imaginationis , vel testem imaginati, quia Rccessio temporis
18쪽
temporis causatur a ne eelsone motus. ut patet ex ε. Phyc. e go impossibile est, et voluntas incipiat aliquem nouum motum arere, quem non praecedat alius motua, ct hae est ratio Commen. in s. physe.
i Prael. Omnis voluntas emciendi statim producit eis ctum, nisi dest ali ad
post da dis iis lpis nihil' noui contingat. T l aliquid sicut in eius
voluntatem saeteri aeterna voluntate fuerat fiat si . ne aliqua sui motione, vel mutatione. Nos vero operado mutari dicimur, quia movcmur.
vsq; in s ne dissi, sua habetur. di igne cras,qn erit
frigus. modo in i vo lito deest praesentia frigoris, qua adue 'unt statim saeiam
ignem, si possum, ms ad hoe aliquid aliud gest. sed Deu, ha
huit voluntatem aetetnam faciendi mundum. alia, esset muta
hilis. ereto im possibile est, in ab sterno non seeerit in udum m si per hoe P aliquid mundo deerat, quod postmods aduenit sed
non potuit aduenire nisi per actionem aliquam. ergo oportet, v ante hoe ge nouo satium praecedat aliqua adiici mutationem. iaciens , Ee ita a voluntate aeterna nunquam procedat aliquid nouum,nis motu mediante aeterno.ergo oportet mundia aeternum semper se i ge. Et haec est ratio Commentatoris ibidem. Sto eo MYR . Deus aut ea eausi substitiae mundi, aut non, sed motui eius ira. si motus tm. ergo eluas pantia non ea creata.ergo est primum principium,de se erunt plura prima principia & plura increata,quod lupra improbarum est si au te est causa substantiae caeli dans elle eelo, eum omne quod tecipit esse ab aliquo, sequatur ipsum in duratione, videtur P mundus non semper fuerit.' Prael. Omne creatum est ex nihilo factum: sed omne quod ea ex nihilo satium,ea eos postquam fuit nisi cum non sit Qmul ens δέ non ens et o oportet, P caelum prius non fuerit &postmodum fuerit. de iic totus mundus.
I Praeter. si mundu1 fuit ab aeterno. ergo ingesti dies mes mini diem ista sed in sinita non est transire.ergo nunqua suisset deuem te hunc daem,quod salsum est .ergo deci I Prael. Cui cu q; potest fieri additio sto potest esse aliqd ma ius, et plus: d diebus qui precesseruiit poten seri dierum additio. ergo tiri praeteritu potest esse maiusq st: sed in sinito non est maius nee potest esse. ergo tempus pleratum no ea in sinit v. ' Prael. si mundui fuit ab aeterno. eigo te generatio fuit ab
aeterno tam hominum quam animal nim: sed Oinius generatio habet generans Sc seni erat um:genei ans au te est causa efficiens
renerati, de sc in Guas e scienti bus eii procedere in insiti tu, quod est impossibile, ut probatur in i Meta. ergo impossibile est generatiotiem temper fuisse de mundum. u i Di t. Si mundus semper fuit:homines semper fuerunt.ergo in siniti homines sunt mortui ante nos: sed homine moriente noti moritur anima elui, sed manet. ergo modo sunt in sinit ean in .ae in actu a corporibus absolutae: sed impossibile est ins-nitum esse in actu ut in s. physic probatur. ergo impos libile est mundum semper fuisse.
Prae . I inpole est aliquid Deo tquipara i sed si munduc semissumet,aequipararet Deo in duratione. ergo hoe est impossibile. Prael. Nulla virlux finita,eu ad operationem insiti tam 1 sed virtut editi est virtut sinita,cum maenitudo eluc snita sit, de impossibile sta magnitudine snita esse virtutem insultam. ergo impossibile ess,et, motu, eius fuerit i ' tempore insnito. δὲ ste impost bile est, .l esse eius tempore in sinito durauerit, quia duratio rei non excidi i virtutem, quam habet ad esse, dc se incaepit quandoque. Nullus dubitat, quin Deus natura praecedat mundum rsed in Deo ide est natura de duratio sua. ergo duratione Deus
mundem precedit.erso mundus non fuit ab aeterno. R sp uti xo, Dicendum,ui circa hane sonem est tes- meti politio. Prima est philosophorum,qui dixerunt, p non solum Deus es abae et no: sed etiam aliae res, sed differenter quia quidam ante Arist. suerim si mundus est generabilis Et eo sup tibii is dc P ita est de toto uniuerso se ut de aliquo partie lari alicuiu speriei: euius unum individuum corrumpitur, de aliud pene nimiae: te his fuit Opinio Empedoeli, Alii dixerunt, si res fuerunt quaestentes tempore infinito, de per intelim cae nerunt moueri extrahentem de segregantem unum ab alio, ech se suit opimo Anaxagorae. Alii dixerunt, res ab aeterno mouebantur motu in id inato,st postea reductae sunt ad ordinem, vel calla, lieut penit Democritus, v corpora in diuisbilia ex se mobilia casti adunata sunt adinvitem, vel a creatore. de hoc ponit Plato , ut dieitur in .caeli de mun. Alii dixerunt, quia lex suerunt ab etereo 2m illum ordinem quo modo sunt ac ista estorimo Atin. 4 de omnium philosophoium sequentium ipsum, A di saet opinio inte, praedictai probabilior es: tamen orati exstitit salsae L haeretice.' Meunda positio est dicentium,* mundus incepit esse poss- quam non fuerat, te similiter omne quod est praeter Deum, ad
y Deus non potuit mundum ab aeterno iacete, non ex impotentia eius, sed quia Non. n. lane motu aliquid facita niundus ab elera o
mus. De ius ergo facit Vel astere ςri non aliquid dicitur quia caesi om
nium rerum nouiter ex nilum, se non solum side tedii eius voluntate res notitiesse neatur: sed etiam de
incipiunt, quae anno erat absq; ratione pro-
,. Tertia positio ess Gli,.s dicentium, er omne quod est praeter Deum inristit eite: sed tu a men Deus potuit res ab sterno produxisse, ita P mundum in- isti niuiti Iee isse non potuit demonstrari: sed per reuelationem diuinam h se utierie e habitum de creditum, de hara postio innatitur aut horitati
Greg.qui dicit quod quaedam prophetia est de praeterito siue e ei thMoyse, prophetirauit eum dixit. In pran .ctea. Deus caelum, d . O
terram, de huic pos: ioni contentio: quia non ei edo. .r , hobi, V 'possit stimi ratio demons ratiua ad hoc, sicut nec ad irinitate, qua ui, trinitatem non esse sit impossibile. de hoe ostendit debiluas rationum quae ad hoe inducuntur pro demostrationibus, ouae omnes a philosophis tenentibus aeternitatem mundi pous ae sunt 1: solutae: Et ideo potius in deritionem, quam in con-s mationem fidei vertiatur, si quis talibus rationibu, innixua contia philosophos nouitatem mundi probare intenderet. Dico ergo,quδd ad neutram partem qonia sunt dein onstra tione,1 sed probabiles vel soliti isticae rataones ad vittaq;. Ethoe sinis A ve a philosophi dicentis in primo Tonici quod sunt a - e C quaedam problemata, de quibus rationem non habemu . . ritum mundus si aeternus. unde hoe ipse demonstrare nunq ua intendit, quod patet ex suo modo procedendi, via , bicunque hane quaestionein pertractat, semper adiungit aliquam peisu sonem vel ex opinione plurium, vel approbatione rationum, quod nullo modo ad demonstratorem pertinet. Caussa autem ruare demonstrari non potest est ista,quia natura rei variatur.
in quod est in esse perfecto, Ee sui quAd est in 1 fimo suo seri,
ni quod exit a causa,seut alia natura es hominii iam nati, de eiu sin quod est adhuc in materno utero. Unde si quis ex conditionibus hominis nati, se persecti vellet argumentari de con/itionibu 1 elux, sis quod ea tin persetius in v tero matris exi sens, deciperetur,scut narrat Rabi Moyses de quodam puero, Lib. r. lar- qui mortua nidit eum est paucorum mensum, de nutritus plexis Veiesuisset in quadam insula solitaria, perueniens ad annos diser Iri, tessam tioni , ursuit a quoda, an homines essent facti, de quo modo: ti .ci a. cui eum exponeret ordinem natiuitatis humanae tibiecit puer D hoe esse impossibile alserens, quia homo nis respiret & eo me-dat,de superfilia expellat,nec per unum diem vivere potest. vnnee in utero matri, per nouem menses vivere potest. η s militer errant qui ex modo sendi res in mundo iam pers cio volunt necessitatem vel imposibilitatem inelptionis mundi ostendere, quia quod nunc incipit esse, incipit per m tum. unde oportet quod movens precedat duratione,Oportet etiam quod praecedat natura, Si quδd sint contrarietates, Oe hqc iamnia non sunt necessaria in progressu uniuers esse a Deo. AD DR ΜvΜ ergo dicendum est, quod materia est ingenita de ineorruptibili, mori tamen sequitur, quod semper sue rit Ruia in pit esse non perpenerationem ex aliquo, sed omnino ex nihilo de similiter posset descere si Deus vellet, cuius
voluntate materi de toti mundo esse communicatur.
si s militer dicendum ess ad secundum, utilla ratio procedit S de inceptione, per generationem de motum. in illa est meotiarnipedoelem de alios,qui posuerunt caelum generari. Ad tertium dicendum, P potentia quae nune est inello adurationem, non mensuratur ad determinatum tempus. unde
per eam in ante de nost potuit infinito tempore esse,s eam semia Dei habuiset: sed nane potentiam durationi, non semper l, huit,sed voluntate diuina in sua creatione tibi tradita eu.' Ad quartu dicta si, ut an creatione mi di non fuit vacuit. sicut neq; postrvacuu. n.no est tia negatio sed priuatio unde ad ponε vacui oportet ponere locu, vel dimensiones separatas, scut ponentes vacuum dicebant,quori; nullum poni trans ati mundum. Et s dicitur, i, possibile erat ante saetionem mundi, mundum suturum esse ibi nune est. Dicendum ad hoc, ubducti erat uis in potestate Mentis, vi supra dictum est.
I Ad quiniis diaedii, irilla ro est circularia rit se patet siti Philosophis. Per priui de posterius i motu est prius de posteriti, intre. unde d r omne nunc si finis prioris, de posterioris L principaum, supponitur p omne momentum motus tequatur secundus Seut.S. Ilio. Λ quaedam
19쪽
I. v dam motum M praecedat quaedam.' dedico, a propositio illa non potest probari, nis ex suppostione eius quod per eam
concluditur:& ideo patet, ut non est demon liratio. Ad sextum dicendum, nune nunq intelligitur ut stant: sed semper , t euens non autem ut suens a priori nisi motus praecedat: sed in posterius,
ipsus agitatione, ut actus pro prie dici no queat, cu vdelicet
actus omnis an motu consistat. In Deo aute motus nullus est.
Sic ergo ex calore solis aliqua fieri contingit in ulla tamen in ipso vel in eius calore facta motione, vel mutatione.Ita ex Dei
nee iterum in post rius sed a prior nisi motus sequatur. v de s nun sequere tui vel praecedet et
set nunc, & hoc patet in motu particulari, qui sensibiliter
incipit, cuius quodlibet momentum est
s in actum, sed effectu q erat in potentia agente, efferte actu e ri Ad duodecimum dicendum, P in o bus illi , quae agunt pro liter suem, qui ea extra voluntatem voluntas tegulat ut sin ilum snem. unde smea quae impediunt & iuuatit ad linem. vult quatidoq; agere,& qnq; non agere: sed voluntas Dei non dedit ese ipsi uniuerto p
voluntate noua habent esse sine mutatioe aut horis, qui est uno, d solum principium Omnium. Aristoteles vero duo principia dixit, scilicet materiam S sp ciem , 5 tertium operatorium dictum. Mundum quoque sem
pter altu linem exinstentem extra voluntatem eius, sicut nee
mouet sp alium finem , ut philorophi ta de Gen.
ς habeat alis indusuens,& tamen es quod est primum S aliquod ritimum secun G eent & retrahens,nis determinationem voluntati, suae,quae ex dum terminum a quo,& in quem. Ad septi naum dicendum,a, Deus praecedit mundum non tinnatura, sed etiam duratione: non tamen duratione temporis, sed Aternitatis, quia ante mundum non suit tempus in retu in natura ex assens, ted imaginatione ira, quia nune imaginam ut liuie tempori sinito, ex parie ante Deum potuisse multos annos addidis quibus omnibus praesere, eget aeternitas,& seeundum hoc dicitur, quod Deus potuit prius iacere mundum,e se eerit & maiorem dc plures.' Ad octauum dicendum, ep nouitas relationis contingit non mutatione mouentis,sed ex mutatione mobili' ut large mutatio sui ratur pro creatione, quae proprie mutatio non est,ut dictum est supra. Vii de motum caeli praecedit creatio eius ad munus natura: reationem autem non praecedit aliqua mutatio,cust ex non ente simpti. si in sup neretur, v etiam caelum eriti sapientia sua omnem sensum excedente procedit. Ad decimum tertium dicendum, intellectu, diuinus in te lugit omnia smul.& ideo ex hoe. γ intelligit praesentia huius t G poti, & illius, no est aliqua mutatio in intellectu eius: licet hoc non possit contingete in intellectu nostro: S ideo patet,*t tio sophissi ea est sile nee ponitur aliquis motus ex parte rei amarinate. qa Deus noluit sacere uniuersum post aliquod ti Uiuia tempus a me non erat nisi imaginatum,ut prius dictum es. Ad deeimumquattum dicendum, q3 volunt x diuina non absterno produxit uniuersum, cuia aliqd deerat ipli volito. hoe enim quod volito potest intelligi deelse, propter quod dissei t, est p,oportio ipsius ad finem:seut volunta, homini, disert sumere medicinam, quando medicina non est proportionatas nitati homini f& scdico, psvniuerso quod tieret ab terno, deerat proportio ad snem, ouae es voluntra diuinae hoc.n.votis et anico moueta caepiset, adhue ratio non procedet et, quaa u luit Deus ut haberet esse post non esse, celat natura ita, dura- intelligendum est, i, duplex est relatio, uegam est relatio absoluta, sicut in omnibus quae sunt ad aliquid sin esse, ut paternitas ct filiatio,& tali, relatio n en ei scitur noua nisi per acqui sitione illius in quo relatio fundatur. Vnde sacquitatur per motum, talis relatio sequitur motum,scut smilitudo unitis ad alterum sequitur alterationem in qualitate, supra quam iandatur relatio. si aute acquiratur per creationemaequatur creatione, sicut smilitudo cieatura ad Deum laudatur super bonitatem, quae per creationem acquiritu per quam creatura Deo assimi latur: quaedam autem relativa sunt, quae simul important tela tionem & sundamentum relatroni multas autem talium re lationum exigit acquistionem illius rei , quaesgniscatur per nomen,scut ipsius habitus qui est scientia.& sti est de relati ne, quam impcitat nomen motus, auq essici tui noua per acquisti ne in ipsius motus a mouente in mobili. Ad notium dicendu ν huiusmodi vicissitu G mundus non fuit,& postmodum suit, noli es causa oficiens aliquis motuusta aliqua re, semper eodem modo se habens s vo
tione, Λ s ab aeterno sui siet, hoe sibi desulset. unde non suisset proportionatum diuinae eoluntati, quae est finis eius. Et quia ad rationes in contrarium iactas,quas dixi demonstratione, noesse, inueniunt ut philosophorum responsiones: ideo quamuis verum concludant, ad ea, etiam respondendum est', seeundum si ipsi philosophi respondent, ne alicui disputanti contia i
nentes aeternitatem munda exam proviso Decurrant.
tib .de substantia cibis. Aristo. nunquam intendit . quia Deus esset causa matus eaeli tantum, sed etiam quod esset eausa sui santiae elux .lans s bi esset eum enim si finitae virtutis, eo quod corpus est indiget aliquo agente infinitae virtutis a quo&pe petuitatem muttis habear, &perpetuitatem essendi, scut motum & esse : non in ex hoe sequitur, quia praecedat duratione, qitia non est dan esse per morum e sed peta nquentiam aeterna,
Ad nonum dicendu ν huiusmodi vicissitudinis,u, quandoq; 1 secundum v, scientia ei ut est causa rerum: N ex hoe, V scit ab
a m o I. aeterno &.ulti equitur res ab terno esse sicut ex hoc, T silea ab aeterno.sequitur 93 radius erus ab tetrio st. et Ad ieeunduin indet Aureen. in sua metanhysica dicit enim Omnes res a Deo creatas e se, R et eatio eis o nihilo, vel eius
quod habet eise post militi sed hoe potes intelligi dupliciter, vel quod despuetur Ordo durationis, & si iecundum eum sal ς sum est , aut quδd desgnetur ordo naturae, di se vel uni est. v metitque enim est prius scundum naturam illud, quod est ei ex se , Quam id quod est ei ab alior quaelibet autem res praeter Deum habet esse ab alio. ergo oportet, quod secundum naturam suam essit ncidi em: nisi a Deo esse haberet, scut etiam dicit Gregoriu quδd omnia in nihilum deciderent, nasea in nus omnipotentis contineret, & ita non esse quod ex se habet naturaliter, est prius quam esse quod ab alio habet, & si non duratione, di per hunc modum couceduntur a philosophis tes p verum ell,li accipiatur agens tui propriam rati mena, qua raducit determinate hunc enectum: scut autem agens naturale determinatur per sormam propriam,vi nunquam sequat altionis Im conuenientiain ad formam illam , ita agens voluntaria determinatur ad actionem per pro postum voluntatis. unde si oluntas non si impedibilis nee mobilis,non sequit ut effectus
nis sm hoc, p xoluntas proposuit,&hoc est verum, ut volutas diuina in hoc, v semper est eadem semper sacit illud quod ab
aeterno volui quia nunquam casatur: non tamen facit, ut sua
volita semper sint, qa hoc apseno 'ult. v fis hoc sacere qa sacerit illud qtiod ips non vult essei sti ae s calor sacti et frigus. 'i Ad decimum dicendum, V prima indiuidua generabilium &corruptibilium non prodierunt in esse per generationem, sed per creationem; N ideo non oportet quaedam praextitisse, ex quibu creata snt, vi se in infinitum habeatur.' Ad undeeimum dicendum. op est duplex agen quoddam per necessitatem naturae & illud determinatur ad actionem per alia lud qa est in natura eius. unde impore est, θ incapiat arxie nasper hoe, quod educitur de potentia ad aci um, vel essentiali vel accidentali Aliud es agem p voluntatem,& in hoc distinguendum ess, cpquoddam agit aetati ne media, quae non est esentia ipsus operantis,ia in laibus non pol sequi e siectus nouus sne noua actione,& nouitri actionis sicat aliquam mutationem in agente, prout est exiens de ocio in actum, ut intide anima do inoddam vero sue actione media vel instro, di tale agens est Deu .vnde suum velle in sua acito,& sicut suum velle eis ate rum, ita & acito,non in cilectus sequitur nis im scit mam volu tatu, quaeaponat sic vel sie sacere:& ideo noti exit de potentia a Deo creat s ct sactae. Ad tertium dicendum, et, in sinitum esse actu impossibile est sed infinitum esse per successionem non est impossibile, insiliti autem se considerati quodlibet acceptum snitum est a transens autem non potest intelligi nisio aliquo determinato ad aliquod determinatum,& ita quodcunque tempux determina tum acc piatur, semper ab illo tempore ad istud est s nitum t pii S ita es deuenite ad piaesen, tempus. Vel potest dic quia tempus praeteritum est ex parte anteriori ius nitum, &e, p slatiora snitum tempus autem istutum econtrario, uni aque autem ex parte illa qua snitum est, est ponere terminum, de pilue pium vel finem . unde ex hoc , quod infinitum est tempus praeteritum ex parte anteriori , recundum eos sequiatur, quod non habeat principium sed finem: Et ideo sequitur, quod si homo incipiat numerate a die isto, non potetit numerando pei uenire. ad primum diem, dc e citiatio sequitur
20쪽
Ad quaritim ditendum, quod insnito non si additio secun A millis aliae smiles obiecitones , ut in t Itbro dilum est.
eum suam totalem successonem, qua inminum est in potentia tantu accipientis: sed alicui finito aceepto in actu, de illo nihil prohibet aliquid esse plui vel maius. Et quod haec ratio si sopbistica patet, quia tollit etiam infinitum in additione numerorum, ut si si edac . ART ic v x vi.
Vtrum conuenienti r exponatur In principio crevsit Deus chesum D terram,ide se in si M.
numeroru sunt Ex- edentes denarium, quae non excedunt centenaraum. errorlures spe es excedunt de uariu quam centenarium, de ita cum institiae excedant cente nisu, erit
quod Orbes umeIl docti. Orum ergo & simili uerrorem Spiritus can
riique disciplina trades, Deum in o. principio temporum mundum creasse,& ante tempora aeternaliter extitisse significat, ipsius aeternitatem & omnipotentiam commendans. Cui voluisse. facere es , quia ut praedi ximus, ex eius voluntate & bonitate res nouae existunt. D. 36-
aliquid maius infinito: patet et o quod exceetus & addi: io citrati litus non est nis respectu alicuius in actu vel in te exalten-ris, vel actu per intellectum, d x et imaginataonem acceptae via de per has ratione, sus latenter probatur,quod non si infinituin actu, nee hoc est necessarium ad aeternitatem mundi, S. iii e solutiones accipiuntur ex verbi, Philosophi r. physe. Ad quiti tum dicendum, quod eundem essectum praecedere caulas a tignitas per se vel essentialiter est impossibile: ita acci dentes ter est possibile hoe est dictu ) aliquem ei diutii, decvius ratione i t.qubd procedat a causis innititu eli impossibile, sed causas illa, , quarum multiplicatio nihil interest ad essectum, accadit este tui esse ins nitas. ver.gra.'ad esse cultelli exiguntur per se alique caulla mouentes, sicut labet do i niti uinetitum, de haee elle ins nita est impossibile, quia ex hoc sequeretur in ta esse sinul actu, sed quia cultellus sit factus a quodam sebro sene, qui multoties instrumenta sua te nouauit se
se proceditur. Videtur 9, inconue
in principio et eauat Deui coelum & tet ram, idest in filio. Pater enim ea primcipium tot tu, diui nitatis. vi Augu .da- L ala Tracit. ergo per psincipium appropesate debet intelligi pater. cio. , Prael. Vt in i .lilia ictum est, Ex ipso, dicit ut propter portem,tu ipso,propter spiritum sanctum. ergo perhoe quod dieitur, in principio,intelligit spi tu, sentius, di non stitia. 3 Item,videtur quod in conuenienter dicatur in incipio temporis, quia tempus adiacet motui sima menti, sed sim mentum satium est iecunda die. ergo principium teporis suit
post creationem coeli S terrae, de ita non in principio tem oris creata sunt.
Prael. Tempus est unum de quatuor primo ereatis i sed te-pus non est ereatum in princip o temporis, quia tempus se esset in itidi uis bili,quod est impossibile. ergo nec coelum nee
s Item videtur quod inconuenienter dicat In principio, id- est ante omnia, quia scut dicitur in libro de causis, prima rerucleaturarum es esse,& non est ante ipsum ereatum aliud: sed quietur multitudi .iem successiva insitumentor mili ceu Per C coelum & terra non sunt suum Gesereo ante coelum acciden, , ta nihil prohibet eae infinita instrumenta praeceden aliquid creatum est.
tiai ilum eue tellum, si tiber i uiset ab aeterno, de similiter est in generatione animalia, quia semen patris in causa mouens initrumentaliter respectu virtutis sitis: A quia huiusmodi instrumen ta quaesii ut cauta secundae, generantur ec eorrumpuntur, accidit quod sunt infinite,& pet istum etiam modum accidit quod dies infiniti praecesserint etiam istum diem, quia su santia solis ab aeterno est secundum eos de circulatio eius quolibet finita.& hane rationem ponit Commentator in g. Phyli. Ad textuiti dicendum, quod illa obiectio inter alias tortior est: sed ad hane respondet Algares in sua Meta. ubi diuiditens per finitum N itis nitum, de eon edit infinitas animas esse in actu, de hoc est per accident, quia animae rationales exurga corporibus non habent dependentiam ad inuicem , sed Commentator tesponde quia animae non remanent plute, post eorpus sed ex omnibus manet una tantum, ut intra patelari r 3 Prael. Deses amet. i g.dicitur. Qui vivit in diterna ere uit omnia limul .ergo codum de terra non sunt ante ola creata. s piat. Coelum de angelut sunt simul facta, ut i a dicetur. ergo non ante omnia cretum & terra iacta sunt. Rhaso M D s o, Dieendum, quia triplex exposito, posita conueniens est secundum tinctos, per quam multiplex et ror excluditur: per primam excluditur error Manichaei pone tis plura principia, quia in princi pro uno effectivo di non in pluribus rei lactae dieuntur: perseeuda ex eluditui error aere nitatis mundi in hoe pinunduet principium durationis habete ponitur: per tertiam excluditur etior ponentium visibilia a Deo creata mediante spirituali creatura in hoc,quod ponitur costum & tetra esse primo creata.
AD PRIMura ergo dicendum , p ratio principii esiecti ut appropriatur patri, sed ratio plancipii exemplaris per m Com. s. in iis haec positio qua ponit in 3 de Ara primo impria Oxur, D dum arti, appropriatur filio, qui est sipientia AP ars patris.
Ogit Rabi Moyses ouedens 1 dicta tone no esse demuli ratione.': Ad septimum dicendum qu4d etiam s mundus semper suis- l. t,non aequaretur Deo in duratione, quia duratio diuina quieti aeternitas est tota smul, non autem duratio mundi quae succellione tepotu variat.& hae ponit Boet t. s.de cosolatione. Ad Octauum dicendum, quia: in corio non eu potentia ade.: cis ad ubi tantum, ecundum rhilosophum, re ideo non potuit dici quod potetitia ad ecte fit finita, vel anstula: sed potentia ad ubi finita est, nee tamen oportet quod motus localas eui ccirespondet haec potentia si situs, quia motu, est in fianu duratione ab ih intrare virtutia mouentis qua suit moius in mobile, α hae est ratio Contentatoris in ii. Metaph. iamen hoe quod dicit,quod non habet potentiam ad esse in te agendum est, ad acquirendum esse pet motum, habet tame Ad lecti du die edo , p ese in , sicut in continente es tituante, appropriatur spiritui sancto propter appropriatum bonitatis, sed esse in,per modum ri i quo attitietatum est in arte di rei in suas militudine appropriatur silio. Ad tertium dicendum, secundum illam opinionem quae ponit omnia simul ereata in materia in brini, die utur res creat in principio tempori , quod mensulat motum primi mobibilis, non si t in mensurante creationem, , ted sicut in adra te creationi, quia saria suerunt rerum et Orici & tepori, principium , sed secundum aliam opinionem, quae ponit res sormatas per temporum successionem non intelligitur de tempore quod est mensura illius motus, sed de tempore quod est nu- metus illius vicissitudin is, qua esse mundi succedit ad non esse eiusdem: .es seeundum alios sumit ut tempus pro deuo quod D. 4 3. smul eum eri L S terra ereatum est. vaittitem kel potentiam Mese, ut dicatur in primo C -Smu. E Ad quartum dicendum, quda sicut numerus non numeratur di h ee virtu, finita est, sed aequiritur duratio infinita ab agenta. u. e. a. te spara: O infinito ut ipsemet in lib.de substantia orbis diei: Ad nonum di endum , quod duratio Dei quae aeternitas eiusta narura ipsus sunt una res, de tamen distinguuntur ratione , vel modo ι, seandi, quia natura fgniscat quandam causa litatem, prout die tur natura motus principium, duratio aute. - saniscat qualidam permanentiatii, de ideo si accipiatur pia ' entinentia natur et diuinae de durationis ad creaturam ut virί-que est rex quaedam, inuenietur eadem praeem. nentia: scuti. natura diuina praeeedit creaturam dignitate de causalitate, itae duratio diuina eisdem modis creaturam praee it, non tamen oportet si Deus praecedit mundum rei modum narii lx, ut si ni scitur cum dicitur naturaliter praecedit mundum, P et muta dum praccda: per modum duratiotiis, ut siniscat, eum dicitur Diui duratione praecedit mundum cum non si ide mo
alio numero, ita nee tempus alio a tempore mensuratur nec fieri elu, , eum suum esse totum sit in seri . uti incipit in principio tempori. non scut in mentiarante ee eius ita sicut in aquo incipit eius ni uctio, ut animalis a corde, & .domus aiundamento, & lineae a puncto.
Ad quintum dicendum, quod loquitur Philalophus de ordine naturae prout animal situ, homine dicitur e no de ore ne durationis, non enim fuit esse coeli & terrae ante ipsi tepora. Ad sextum dicitur,et intelliguntur secundum unam Opini nem omnia simul creta no in specie bua su is, sed in maletia in somni, sed iecundum alio, dicuntur omnia creata simul etiam in formi, propitii, sed tunc haec ante alia creata dicuntur,non duratione, sed natura ordiniseeundum quod in via genera tionis est in completum ante completum, hae tamen inita ni ris inquirentur.