Francisci Ferdinandii de Cordova cordubensis Didascalia multiplex. Nunc primum in lucem emissa. Cum quinque indicibus necessariis

발행: 1615년

분량: 481페이지

출처: archive.org

분류: 로마

271쪽

α Σῖ Didascalia

nium tutermoriturum opus ingeniosissimi equitis , ac Poetae Ioannis Baptistae Guarini, II Pastor fri Tragicomedia pastorale, maximo cum iudicio

nuncupatum, falcem etiam mittere voluit in

alienam messem Hispalium idioma intelligo

peregre natus ille , idque etiam damnare opus , quod omnes nostri admirantur, praedicant quotquot linguam callent exteri, Tragicomoediam

videlicet Cali', & Melibea, Cael stina vulgo diacimus , & licet eius patrocinium facilὸ possem

auscipere, nec caderem, ut puto , a causa, quantumuis alicuius Medeae praestigiis bonus nos cuteretur Iason; iis tamen commitere satius duxi, quibus Guarini Tragicomoediae curae fuit, aut

erit deinceps iustissima defensio,quandoquidem

apud Norcs in eadem sunt ambae damnatione. Caeteras quidem Comoedias nostras aliqui dicut longe ab Aristotelicis aberrare praeceptis , quippe quae in ipsorum sententia & temporis ab Aristotele Comoediis praefixi spatium longe excedant , quae Regum, Jc Illustrium virorum fibulis texantur ; quae denique ex praxiaris partim, partim ex infimis constent personis. Fateor in Hispania, secut & in Prouinciis aliis, plurimos reperiri imperitos eorum enim, ut vetus asserit prouerbium, infinitus est numeruso qui cum in omnibus quid faciant, ignorent, omnia tamen facere aggrediuntur; ij dubio procul quantum distat ortus ab Occidente, ab artis semper aberrabui scopo,neqne vitio dabunt actioni duabus,

aut tribus horis duraturae decem, aut viginti annorum tempus accommodare. Cordati vero homines

272쪽

multiplex. 229

mines ut sunt multi in Hispania quibus neclama mens,nec leuis literatura unius diei dunta at spatio suam concludunt actionem ; quod si duobus concluderent diebus, id in Heaut. fecit Terentius: Fabulam itidem sententiarum grauitate , facetiarum dulcedine, argutiarum quibus prae aliis nostra scatet lingua venustate ornant; qualem hisce diebus Cordubae vidimus cuiusta Pridie Kal. amici,& conciliis mei Comoediam nihil non sata ' 'lis, leporis, ac venustatis,nihil non argutiarum, nihil non exactissimae artis continentem. Versari autem circa illustres personas Comediae actionem erratum certe Hispanorum non fuit; & hoc Aristophanes Graecus in Ranis, & Equitibus fecit,&Italus Plautus in Amphitruone Comoediis; neque improbauit ut mox dicam) Aristoteles, quemadmodum neque Comoediam, quae partim ex humilioribus , partim ex praestantioribus constet personis: sic enim ille. Secundo loco sequia Poet. c. H. tur quae a nonnullis in primo cogocatur, siti ex dupliaci genere compositio, quo ex ordine ossea est: vi qua diuersa ratione partim ex praestatioribus per nis,partim ex humilioribus constet. huic sane primas tribuit theatralis imperitia, quippe vates hanc auram sie-quuntur componentes quidem ad vota steolatorum. terum voluptas illa non Tragoedia,sed Comoediae

propria est, in hac enim siqui velut Orestes, ct e FD-mus secundum fabulam inimici fuerint, reconciliata

tandem interse amicitia, neuters ab altero obtruncatus discedet. Ecce tibi utriusque rei exemplum in Oreste, dc AEgystho illusti tum in Comoedia; constantis vero ex illustiibus, & humilibus, ut

273쪽

orato.

in Odyssea: quam Aristotelis opinionem secutus proculdubio Cicero dum est. Comoedum iu Tragoelis, ct Tragoedum in Comoediis placere vidiamus. Quod etiam lepidissime suo more ostendit Plautus mixtae huic compositioni Tragico C moediar imponens nome in illa,qua modo nomia nauimus , Amphitruone, in cuius Prologo ita

Mercurius.

Post argumentum huius eloquar Tragoediae, Quid contraxistis frontem, quia Tragoediam Docifuturam hanc ' Deus sum, commutauera Eandem hanc, si voltis: faciam ex Tragoedia Comoedia ut sit omnibuι ii em versibus. Virum sit annon vultis sed ego litor, suasi nesciam vos velle , qui Diuos siem. Teneo quid animi vostri super hac re siet. Faciam ut commista sit Tragico Comoedia. Nam me perpetuo facere, ut sit Comoedia,

Reges, quo veniant, ct Di', non par arbitror.

Quid igitur ' quoniam hic seruos quoque partis

habet, Faciam hanc proinde, ut AH, Tragico Comoedia. Nihil ergo cum hac in re peccent Hispant,obna tescant necesse est accusatores caeteri.

Morem

274쪽

multiplex. 231 orem appendendi ad parietes aedium sacrarum tabellas pictas, , hominum simulachra , arma, Vestes, caesariem, donariaque alia ab Anti

quis desumptum, cur voti causa capilli tondeantur.

Olerit nune, qui maximum aliquod euasere periculum vel mortis, vel valetudinis adverse, vel naufragij, vel qui gloriosium aliquod facinus in bello patrarunt, tabellas rerum gestarum seriem

continentes aut earum loco vestes quibus aegro

tantes fuerant induti, arma quibus vel ab hostibus se occisum iri crediderant, vel quibus ipsi hostes devicerunt, catenas & conaredes, quibus detenti captiui , caesariemque ex voto ad templorum parietes appendere: quod iti omnibus fere Christiani orbis partibus factum visitur. Hoc nos inter alia ab Antiquis accepisse paucis demonstrabo. Et de Tabellis quidem Tibullus. . Nunc Dea,nunc Fuccurre mihi, nam posse meriri Picta ὀcet templis multa tabella tuis.& in Catalectis. Non ego thure movi, aut pi)ta tua templa tiabella

275쪽

Saturn. I. c. it.

ornabo, ct puris serta feram manibus. Et quia tabellarum picturis inscriptio addi solet,

quae nomina dicantium, & causam vel carmine . vel soluta oratione aperiat, ideo ut credo Propertius. Pro quibus optatis sacro me carmine Zamno, , Scribam ego;permagnum enalua pue a Iouem. Ouidius. Non ego victrices lauro redimire talesias, Nec Veneris media ponere in eis de morer. Subscribam.Veneri Maw tibi Naso tabellas Dedicat at nuper vilefuistis acer.

Ad quod etiam ali se videtur ipsemet Naso. si ego thura dabo fumosis candidus aris,

si feram ante tuos munera vota pedes. Viciam titulum. Servata Naso Corinna.

Cercos,& hominum simulachra Diis, sed praecipue Saturno dicasse Antiquos autor est Macrobius Coepisse sinquit)Satumo ce eos potius accendere,or in sacellum Ditis arae Sinurni cohaerens scilla quaedam pro suis capitibus ferire, ex illo tradbtum,ut Ceres Saturnalibus misitarentur, Ursigida artesi litising rentur, ac vanalia pararentur, quae homines Prose,a quesiuis piaculum pro Dite Saturno facerent. Mitto nunc Olcilla alia, quae sautore Paulo) Festa quaedam erant in honorem Bacchi, in quibus homines se, aut suas imagines per funes iactabant, vulgo nobis, me ise, o, colu lase, de illis enim intelligendus Vergilius, sebique Oscilla ex alta seu stendunt mollia pinu.

Bacchum alloquens et cuius rei varias reserunt causas Festus, ac Seruius. Dicationis armorum sacra

276쪽

multiplex. 233

sacra fecit mentionem pagina in Machabaeorum libris, audiuit esse ciuitatem Ebmaidem in Perside L .ς p... nobilissima , ct copiosam in argento, est auro, templumque in ea locuples valde: ct Ebc velamina aurea,

loricae, or scuta,qua reliquit Alexander Philippi Rex Macedo. Qua de re elegantissime more suo diuinus Poeta.

e re cauo es pe- magnigestamen Ab iis stibus aduersis figo,2 rem carminesigno. Eneas haecde Danais vidioribus arma. Ouidius. Dir precor a nobis omen remo Rete sinistrum, In Heroidi-oμa det reduci vir meus arma Ioui. bus. Idem. a les ut emeritus non est satis utilis armis, Trist. Ponit ad antiquos, qua tulit arma,Lares. Elςk7.

Romulum, & alios Ioui Pheretrio optima deuictis hostibus retulisse Liuius , dc Florus non uno in loco testantur.de hoc Lucanus nam & arboribus sua inesse numina superuacaneum prob ,) ualis frugifero quercus sublimis in agro LPharsi. Exuuiinveteres populi, sacrat gestans

Dona ducum.

cuius etiam religionis meminit Claudianus libro de Raptu Proserpinae 3. dum furentem C rerem arboribus spoliasse ait lucum antiqua horrendum religione, spoliis Gigantum onustu. Strabo de nostra agcias Hispania. Is monumenta lib.3. quadam de fimusis errore in Minerva templo esse commemoratfamassiuspensas labistria,rostras naualia. Huc etiam morem Suetonius in Caligula resert

277쪽

1 3. Epig. 2'.

Carm. I.

his verbis ; et res gladios in necem suam praepario Marti ultori addito elogio consecrauit. Idem in vi tellio.Pugionemque quo si is occiderat sotho nimirum in Agrippinen siem coloniam misit Marti dia candum. de qua armorum dedicatione qui plura velit, Pausaniam plurimis in locis consulat. M numissos catenas,& compedes Deis dicasse autor est Horatius. - dona siet iamne catenam

Ex voto laribus,quaerebat. . . .

Vbi Lambinus hoc fuisse in usu veteribus refert. Martialis. Has cum gemina compede dedicat carenas Sasturne tibi Zoilus annulos priores. Vestem voti causa ad vitandum imminens aliquod periculum Deis dicari solitam testis est Silius Flamineus matres grassitur chorus ordine longo, Iunon algam,conceptάque vota dicabant. Vestium ex voto appensarum simul cum tabellis naufragij periculum enarrantibus expresse meminit Lyricus. - tabula sacer Votiua paries indicat uuida

Sustendisse potenti

Vestimenta maris Deo. Vestium etiam, & comagum Deo dicatarum mentionem secit Statius. Maestarums super libamina serta comarum . Pendent,ct vestes mutata sorte residiae. De coma idem Statius in Sylva, cui lemma, rini, quam puerum pro Imperatoris salute Aiscu

278쪽

multiplex. χ3s

A sculapio dicasse ibi narrat Poeta tondebantur autem capilli,ut significaretur, eum qui cςsariem deponebat, vi maioris potestatis oppressu in tutelam eius Dei,cui caesos mandabat capillos, sese recipere; unde qui in mari tempestate iactabantur, capillis recissis, ac in medios fluctus eiectis,

Neptuno se commendabant, ut refert Antonius Sylvius. Petronius in Satyric. trinus forte ex villoribus , qui acu tus lateri nauis exonerabat stomachum nauseagrauem,notauit sibi ad Lunam tonserem intempestiuo inhaerentem mini terio, execrat 1 omen, quod imitaretur nauseagorum ultimum votum.& inferius. Audio enim non licere cuiquam mortalium in naui neque ungues, neque capillos deponere, nisi cum pelago ventus irascitur. Iuvenalis.

Tunc stagnante sinu gaudens ibi vertice raso

Garrula securi narrare pericula nautae.

Et de hoc nautarum more quidam licEt minus vere meo iudicio) interpretantur illa Diui Pauli verba ex Actuum a7. quia nullius vestrum capidus de capite peribit. quae phrasim potius Scripturae, quam aliquid aliud plane redolent, quemadmodum id Regum secundi. Vivit Dominus,quia non cadet de capidissit tui super terram. & illud tertij.

Si fuerit vir bonus,non cadet ne unus quidem capillus eius in terram. & Lucae 2 I. ct capillus de capite ve-

'o non peribit Qui e seruis fiebant liberi ad instat

nautarum capillos etiam sibi abscindebant.Nonius.Qui liber ebant,ea causa calui erant,quod tem pestatem seruitutis videbantur effugere, sicut naufragis liberati flent. quem ramcn in manumissis morem potuerunt Ethnici ex Hebraeis sumere, ita

enim

t. singulan

279쪽

236 Dida culta

enim eis praeceptum Deuteronomij ri. Si egress ιν fueris ad pugnam contra inimicos tuos, ct tria derit eos Deus in manu tua, captiuosi duxeris, O videris

in numero captiuomm mulierem pulchra adamaueris eam, voluerisi h habere uxorem: introduces eam

in domum tuam, quae radet caesariem , ct circumcidet ungue ,2 deponet vestem n qua capta est. quae mulier libera postea remanebat inec vendi poterat,si vir eam repudiare vellet. Similiter & capitalis criminis reus absolutus tondebatur apud Romanos forte quia etiam maximam euasisset tempestatem sicque in Capitolium gratias acturus ascendebat. Martialis. Ad alta tonsum templa cum reum misit.

Aliis etiam Diis, quos sibi tutelares deligebant Antiqui, comam consecrabant detonsam Apollini illustris familiat adolescentes ex plutarcho in Theseo, cuius rei,& Martialis meminit, quantiis non de illustri,sed de manumisse agat.

Hos in Phoebe vovet totos a vertice crines Encolpus,domini centurionis amor.

Grata pudens meriti tulerit cum praemiapili. Neronem Ioui Capitolino suam cosecrasse barbam ex Suetonio constat. Addamus & hoc pro colophone capitis ; mulieres in lege Moysis captiuas gratiam libertatis abscissa coma,hodie incolumi tatis pi runque meruisse abcissa, & diuis dicata;absciuione enim capillorum, quibus praecipue condecoratur caput, maximum sceminae,

quae pulchritudinem adeo curant suam , humili-litatis,& abiectionis edunt specimen,quod aperte colligo ex illis verbis capitis citati ex Deute

ronomio.

280쪽

multiplex. ' . 237

ronomio. Dimittes eam liberam, nec vendere peteris ubi supra. pecunia, nec opprimere per potentiam, quia humiliasti eam. abscissione nimirum capillorum, quos adeo

diligunt illae.

Petroni locus alter explicatus.

T quoniam Petronij in superioribus incidit mentio, opera pretium duxi alium autoris eiusdem explicare locum,adeo dissicilem , desperatum adco, ut frustra illi medici nam facere adhuc meo iudicio recentiores curarint: neque id certe mirum, quando ille Satyricon liber mutilus , asterysicis plenus, ac totus ferme lacer in nostras peruenit manus; ut vi tamen potero & sustinere, & elucidare lectionem pro virili conabor. Eius igitur verba hae c. Cum Ascyltos rauatus tot malis in somnum laberetur, ilia,

quae iniuria depulsa fuerat ancilia, totam faciem eius fuligine longa perfricuit, ct non sentientis labra, -- mer i sopitionibus pinxit. Sciendum ergo antiquis ut & nobis hodie) in usu fuisse ludicrum quoddam, quo dormientium ora sublinebantur, Alciato, dc Budaro , qui illud ex Nonio didicerunt asseuetantibus,quod etiam aperte Vergilius indicat in Sileno.-ώmque videnti Sangui

SEARCH

MENU NAVIGATION