장음표시 사용
361쪽
Ducis supremos naenia nulla choros. Ante illos Orator noster a. de legibus. Haec finquit9 habemus in duodecim,sane secundum natura, quae norma legis est: reliqua sunt in more, funus ut inritatur ,si quid ludorum, domusique funeris utatur
accenseo, atque lictoribus honoratoru- viroru la des in concione memoremur, e que cantus etiam 'ad tibicinem prosequatur, cui nomen naenia , quo vocabimio etiam Graeco siue ut Turnebus ibi legendum putat, Graccho) cantus lugubres nominantur Sed legendum Graeco, & non Graccho, aliter licet sen tiat vetustorum codicum ope eruditissimus vir Turnebus, haud dubium est, quandoquide barbarum certὰ fuisse huiusmodi carmen origine, Phrygiorum nimirum inuentum, a Graecis tamepostea , ut proprium vindicatum indito naeniae nomine siquod illius demonstrat origo, & nos deinceps ostendemus) autor est,qui ea utitur voce Hipponax in Iambis , Polluce teste Onomasticon . Ex quibus Hipponactis, & Ciceronis locis plane colligitur, voluisse Papinium significare carmine hoc usos fuisse in Archcmori funere Argivos, dum ait. Dum signum luctus cor, graue mugis adunco Tibia, cui teneros suetum producere manes Lege Phr um moesta: Pelopem mola se ferebat Exequiale acrum, carmenque minoribus umbris
Et, Ut erat vanis superstitionibus addicta imme- sum Antiquitas, huic etiam fundbri cantui, sicut & febri, & pallori Deam praelecerunt,qUam cantus nomine Naeniam appellabant.Diuus Augustinus.
362쪽
gastinus. Denique stipse Varro connumera re, ct enumerare Deos coepit a conceptione hominis, quorum cum ros exorsus est a Lam , iamque seriem perduxit que ad decrepiti hominis mortem, 2 Deos ad ipsum Vmmem pertinentes clauo ad Naniam Deam, qua, in funeribus sinum cantasuri Augustinum eius se-c quitur interpres Ludovicus Vives , illud addens, , extra Viminalem Portam huius Deae fuisse sacel-l in ; Idem docet Alexander ab Alexandro, qui Dier. Ge cur extra Viminalem sacellum haberet Naenia, i ς ε rationem reddit ; Coelius etiam Rodiginus ex ovarrone idem refert. Sed quia ineptum erat car- ta 1'e. Lmen naenia, & inconditum, quodque a muliere decantaretur in funeribus, ut ex Nonio vidimus, c tat , ut naeniae nomen pro inepto, & inco- dito carmine fuerit usurpatum. Horatius.
Dicetur merita nox quoque naenia.
qua de causa ut bene notat Scaliger pater) nomen hoc ad nutricias cantilenas traduxit elegantissimus poeta lovianus Pontanusmutrices enim
λς ntiunculis fortasse ineptis, & praeficarum ca- , similibus plurimum Italiae locorum vulgus I Nenas appellat; quin & nutrices apud nos voce
nac saepius decalata, nina nina,quiescere,ac dormire infantulos faciunt. Hinc etia effectum est,ut nia pro ridiculo sumpta fuerit. Plautus. In Pseud. - bi circumvortor, cado, i uit nenia ludo. a i ,- οςn uid est id filii ridiculum ludo; quanuis Lambinus
dubitanter tamen,naeniam ibi pro cantu, Sc carmine positam dicat; noster enim sensus sciati Rus magis est, ut ex sequentibus liquet eiusdem loci versibus. Itaque
363쪽
Apolog. 2. Fastorum s. l. 7. aduersus Gentes.
Itaque dum enitor, prθh, iam pene inquinaui pa lium, nimiae tum Voluptati Edepolfui ob caseum. Eandem etiam ob causam pro ineptis sumitur anilibus fabulis, & caiitiunculis. Horatius. an puerorum est
nia, quae regnum recte facientibus ofert, Et maribus Curiis, ct decantata Camillis 8 Hieronymus aduersus Rustinum. Et Hiberas ,-mas libris authenticis praeferunt. Et inferius. iusimodi naeni vi conse latur, ct scripturae Hebraucae veritatem non vult recipere. Idem aduersus eunde. Nisiforte non fuit in praesentiarum, qui tum emendaret, Sumitur etiam pro magico carmine ab aniculis solito recitari venescis. Ouidius. Sive igitur nastuntur aues, seu ca mine sunt,
niisue involucres falsa figurat anim. Est ultimo naenia intestini porrectio, per quam proluvies editur succis perexiccata vitalibus. A nobilis. Oitia tu ceta ' quid naeniae ' quid ossa ' non vulgi ,sed quibus es nomen, appellatioque penitae: ex quibus quod primum est, in exiguas aruina est miculas , ct ilia ministim insecta de more : quod in secundo situm est, intestini est porrectio, per quam proluvies
editur succis perexiccata vitalibim: ossa autem penita est cum particula visitaris cauda pecoris amputata .H ille. Vnde manifeste patet huius nominis etymo; deducitur enim a Graeco quod est chordarum ultima, vel quod verius puto a νεα- , id est extremum , autore Festo supra relato ; quare per diphtongum ae, non recte scribi hanc voce , recte sensit meo iudicio Caesar Scaliger: nam &
364쪽
pud Arnobium saltem in meo codice ) absquc diphtongo legitur. Alij volunt nomen hoc fictitium esse a similitudine vocis eorum, qui queru-tur, & dolent. Ita Horatianus interpres Acron, nec non Ludovicus Viues ; sed prior etymolosia conuenire potius nomini huic mihi videtur, nam & cantui ninebri, & Dear, qua: funeri praeest,&intestinorum ultimo optime quadrat. Sed his ita praemisiis ad praecipuum reuertamur m-stitutum. Donatus ad illum Terentiani Eunuchi
locum 'Ego meo inaicis miser quasi sorex per . . haec notat. Proprium soricum est vel, dere clarius, m mures, vel strepere magis cum obrodunt friuo - , ad quam vocem multi se intendentes , quamus per tenebras noctiis transfigunt eos. Plautus. Confossiorem faciam soricina nania. Sic Donatus. Ex cuius Ver-d bis videtuc colligi, ipsuria ita locum intellexisse, ut soricina naenia confossa idem Plauto sit, quod inepta, & importuna soricis vox, quae causa est, ut ipse confodiatur. Sed haec interpretatio bo-
ii ipsius venia) vel parum intelligibilis, vel pa
rum textui congrua est, iureque illam , p lii Q Aduersat Liliam decantans , improbat Lambinum Turnem 1 e. ii. bus non multum diuersus a Donato, soricinam paeniam esse 'it, cantionem celebrcm de con-
, fosso sorice, qui dum quippiam rodit, & strido-
ἱl xζm mittit, plerunque suo perit indicio, & co soditur. Sed haec interpretatio quam ad rem sis nemo non videt. Alia filii Petri Danielis expos, filio, existimantis idem valere, confossiorem te facia loricinanaenia,quod, te cocidam in frustilla . . t X
365쪽
minutissima: quae quidem expositio ex parte non improbatur Lambino ; namiam enim ex Arnobio esse ait edulij genus in minutissimas partes profecti, & concisi ; unde significare hic fortasse Plautum putat Lambinus, quod alio loquendi modo expressit in Milite glorioso, fartum ex te faciam, ibi enim ita Plautus.
Nam ego hanc macharam mihi consolari volo, Ne lamentetur, neve animum des ondeat,
Quia se iam pridem feriatam gestitem, sua miseranstitorium facere ex hostibus.
Variir. l. 3. Ita hunc locum legit ille, nec non Muretus aduersus Ioachimum Camerarium Plauti interpretem , qui fratrem legendum censuerat. Sed c ut hoc obiter dicamvij nulla harum lectionum pia cet; non Cameraris, quia 't bene notauit Mu- retus fratres potius dixisset Plautus ; neque Labini, aut Mureti, quia, ut diserte censuit The dorus Canterus, quanuis hi ad autoris sensium propius accessierint, ab antiqua tamen lectione longius illo aberrarunt. Ego itaque Cantero si sentiens, fratrem ibi reponendum credo, in eadeferme significatione, qua fartum Lambinus , de Muretas accipiunt, quandoquidem & huius v cis in illa eadem significatione meminit Arnobius. In hoc enim inquit) diutius loco, huic cause vel maximὸ necessario immoramur, insistimus, inharemus cupientes addisicere,quid cum pultibus Deo si quid cum libis' quid cum diuersisfratribus conseIlionis
iure multiplici, atque impensarum varietate conitis pHaec ille ; quamuis in meo codice perperam; in trotu legatur; Sed ad naeniae reuertam inter pretationem a Daniele excogitatam: cam nullo
366쪽
modo veram vel ipse postea satetur Lambinus, aliud enim 't ipse ait) est concidere, aliud con- sodere , deinde, quia unde colligatur namiani idem quod fartum significare, velim mihi ut dicatux. Arnobij enim locus , qui pro istius opinionis fundamine posset adduci parum illi fauet;
Tuceta nanque idem quod farta esse ostendit s nE : namias vero, & offas penitas , non itidem.
Quid plura ; Iosephus Sc liger in hoc Arnobij
loco non Naenia , sed Tenta, legendum putat. Revera tamen sallitur , cum quia ita naenias describit hic autor, ut optime illis nominis etymon conueniat, nempe intestinorum ultimo :ium quia iterum repetit inserius. que prius iras atque a mos ponunt, nisi sibi adoleri paratas constexerint naenias, o 'sique penisas. Potius itaque scaligeri emendatio Plautino huic conueniret loco , confossiorem enim te faciam soricina naenia ;idem in t quod Hispane diceremus. Te hare conmas agujeros que una benda ratonari. Posterior igitur tempore, &loco Lambini interpretatio,
sed dignitate meo iudicio prior, quaeque & ipsi,& nobis magis probatur, ea est, ut scilicet idem sit dicere, Confossiorem te faciam foricina naenia, . ac si diceretur, confossum te magis reddam, quam soricis intestinum, quando siti in muscipula ferreis stlia Iis dentatimsermata deprehensius confossitur. Rationem verὁ , ob quam soricina naenia , & non quavis alia re confossiorem se facturum mili tem Cleomachum minitatus fuerit Chrysalus, nusquam apud quemquam legi: ca tamen sese mihi nunc offert: stylo usus, ut par erat,proprie
367쪽
comico facetissimus autor, Chrysalum inducit adeo militem parui pendentem, ut tanquam sibi despectissimum despectissimae, & infimae rei, soricis nempe ultimo intestino , quo nihil in vitillimo sorice reperitur vilius, apte comparet. Hoc duntaxat interpretationem claudam. Fulgentius Plantiades in libello expositionis Q monum antiquorum in voce meruina , hunc affert Plauti locum, quem eo, quo nos modo, ipsc legit: in quibusdam tamen illius Fulgentia ni libelli castigationibus aliter locus iste Plauti ex vetere codice legitur, ita nimirum; Si tibi machaera est foris, at nobis veruina eIA domi, cua te ego, ct illos conficiam soricina naenia. ia Lim Quae Lehio misi in contrarium staret Donati autoritas, ut vulgo leguntur, citantis hos versus)sacile omnes huius loci dissiciles solueret nexus : is enim esset sensus, ego te veruina consi-ciam soricina namia, id est inepta, & importi na soricis vox, quae, ut sta sorici solet esse, ita& tibi, ut a me conficiaris, causa crit.
368쪽
erilis iurisiurandi His anici formulam Egios , ab antiquiis emanasse et
ac de iureiurando quaedam non uia garia.
Maioribus senapcr audiui, antiqui Proprietatem sermonis in scominis , pueris , ac rusticanis hominibus incorruptam magis reperiri, accon'. seruari diutius : qua de causa Caesarem aiuntia adeo Latine,adeoque pure locutum, ut pote cuius sermo domestica consuetudine ab Aur ita matre,alii sque nobilibus matronis fuerit excultus. Id ipsum ego experimento comperi, compei serunt omnes aliqua obsoleta, & antiquata vocabula vix ex muliercularum, puerorum, rustit corumque ore excidere. Inter quae saepe a me cui risu excepta, puerile illud iurandi verbum, Edissmeas aliquando detinuit aures , atque ad illius indagandum etymon, & significatum, mentem pariter atque animum impulit. Memmi demum Antiquos Romanos tum aliis multis, tum ali-
quibus huic similibus iurandi verbis, seu adverbiis usos fuisse.AEdepol enim illis iurandi adverbium, quo usi sunt omnes ferme Antiqui. Naevius Comicus poeta in Agricola.
369쪽
Edepol paternam qui comest pecuniam. Idem in Gymnastico. Edepol Cupido cum pusillussis, nimis mulio vales Turpilius etiam Comicus in Demiurgo. Ego e depol docta dico. Idem in Epiclero. Quaeso . Edepolquo ante lucem testibis; rapis 'Et hoc etiam iureiurando usi sunt passim Plautus , ac Terentius, quin & Cicero. Non it Edepol quantam egeris rem. quod quidem ab aede, Deoque polluce compositum : A. Gellius. 4 AEdepol autem quod iusiurandum per Pollucem est, ct viro , ct femina tam une est. Sed M. Varro asseuerat Antiquissimos viros neque per Castorem, neque per
Pollucem Hierare solitos, sed id iusiurandum fuisse
tantum 'minarum ex initiis Eleusinis acceptum: paulatim tamen inficitia antiquitatis viros dicere. Edepol coepisse, factumque ese ita dicendi morem. Ecastor etiam iurisiurandi adverbium, sicut &2Ecere. Laberius Mimographus in sororibus. Ecastor multum seniculosium. Plautus in Amphitruone. Ecastor te experior quanti facias uxorem.
Nam 4 castor situs benefactis tuis me rentem facis. Terentius in Andria. Per i castor scitus puer natus estPamphilo. Plautu.
370쪽
, Idem in Amphitruone. Eccere iam tu autem facis, ut tuis nulti apud te
Quae iurandi adverbia idem valent, ac si per ardecastoris, per aedem Cereris diceretur, siue ac siti ecce Cererem, ecce Castorem, nam per ae, di- phtongum, γer simplicem e, scriptum utrum- que apud Hallicos reperi. autores. Festus Pom- il peius. Eccere iusiuranaum est, ac si dicatur per C rerem, ut a castor, dent: at eccere pro ecce po- tum accipiunt. Qu5d si hoc ultimo isthaec iurani di verba accipiantur modo,id est absque diphto- so, tunc sensus erit, Eccere, aut, Ecastor, ecces Deum,aut Deam, qui, am qua prasens est, ct testis, it castorem, aut Cererem. Qui etiam nobis communis loquendi modus est, Dios es testigo; quin &i sinet antiquis Edi, adverbium iurandi fuit. 0siparer Charisius. Medis fio per Iouem, aut IRR
otiumve Iouis Herculem, qua iuratio propria virorum est, viseminarum et depol, Pastor Ei r m. Denique Gninnius in Setina, molliculum adulesprotulum esse inate loquentem cum reprehedere ma-
Iis vellet, An, inquit, quia pol e depol fabulare, Hi medi. Edi Titinnius in barathro. Id necesse r θρη et edi, pro ediusfidius. Haec Charisius. Ex cu-