장음표시 사용
181쪽
tum surit i o o . miliaria, a quo nomen assempst opulentissimati celeberrima Prouinciaperuana. In hoclittoris tractu continentur situs s.Matthaei, fiu- uim S.Iacobi,&s.loannis flumen.
A petu iub r. grad. latit. Bor. sto, sunt ro. miliaria & amplius usque ad sinum S.Michaelis,sub latit. gradu aut ue o. miliaria ertensionis habet, di aras ab Vrauae Sinu miliaribus et A sinu S. Michaelis ad Panama s. miliaria colligunt: Distat vero Panama
8 .gra. & semisselatitud. ab AEquinoctiali versus Boream,& i . miliuibus a Nomine Dei, vulgo Nombre de Dios: propter quem velut Isthmum aut terrae interstitium Pervinstita esse prohibetur: Quae regio,ut dixi, in longitudine letoo. miliaria, in latitudine icio oin circuitu vero os continet. A Panama , quem stationis locum ponimus,ad Tecoatepecum si,nt ό 3 o. miliaria, numerando o. miliarialittotis a Panama ad usq; Cuspidem Guerae, qui sub s. gradu & paulo ampliustititud. consistit Oaciol hoc intermedio sunt paris & Nathan.
A Guera ad poricam, quae est ternae Cuspig sub s. gra8.latii. sta, io O mi haria littoris colliguntur e hine rursiis io .numerantur usq- ad promontorium Album,vulgo Caia Blanco, i Portus Ferramentorum, vulgo de Hem Fasiura: a quo sunt alia soci .miliaria ad
Portu usq; possessionis de Nicaragua, qui circa a r. grad. latit. ab AEquatore distat Hinc ad Sinum Fonsecanum Ih.
A sinu Fonsecano ad Chorotega et O. miliaria. A, Chorotega ad flumen Ma gnum 3 o. miliaria hinc ad fluuium Guatimalam 43. miliaria colligun
A Guatimata ad Citulam 3 o. miliaria supputantur, ubi lacus Cortesi; longitudinis 2 3. latitudinis t. milia δεα
Ab hoe lacu ass portum Occlusem,
vulgo patrio Cerradoliant ioc. milia
ita illinc vero ad Tecoant ecum d. qui locus cum suuio Coasacoalcolla. mite re to a Septentrione in Austrum iacet,subestq; paulis amplius 33. grad. latitud. Itaq; completur numerus c dimiliartu, quo in loco subsistimus. Vat. uersushic tractus, angustum est teruipacium utrique mari interiacens quoivi continuo atteritur,confluxum sarividetur: adeo ut monstrent antinpraeparationem futuri pluribus in loci,
A Tecoantemco ad Colimam idomiliaria numerantur, iisq; interiaceae l
Promontorium usque vulgo de ceti mentes, existente sublatitud. sto. u. sinat i o .miliaria interiacente Nathi.tatis portu. Hinc ad portum Chimetis lanum, qui Tropico Cancri sit best, mi liaria computantur 6 o. suntque in hec littore portu; Chalisci,& portusve, lorum,vulgo de rauderas. A Chi etiano portu ad Fluxurprofundum, aut Flumen de Mirdo. res,cui iubest gra3.3 3.latii. sererio. miliaria colliguntur: subque hoc interui stitio sume S.Michaelis, Guaymali Portus Remedii, Promontorium M.
beum, vulgo sermeto,Portuum portus, J. porto de portos, ge Portus traiectus,
de passage consistunt. A Mirasore ad cuspidem palma. rum, quem alii Calis naiae vocat, com. putantur rao. miliaria, proficiscenἡoad portum occultum, vulgo Granius Belamum, Portum ignium, l. timgos sinum Cymbarum, vulgo δε Cantis, Marga)itura insula. Cuspi; Balenia Best Tropico Cancri,distatque apro 'torio, vulgo de Corrientes s o. militi,
bus, qua ingreditur mare Conesum: l
182쪽
φοξ non est a mile mari Hadriati cri colo sq; subrubri : cumque hoc se notabile, gradum hiesistimus. Acuspide Balenarum,ad sinum Ab
estis,olgo des Abat miliaria sunt i oo. Tatundem ad promontoriu Impostu re,vulgo dei gauno, acid grad. 3 C.&sierisse distat versu; Boream ab AEquatore: Sunt qui plura miliaria supputenti sinu Abbatis ad Imposturae promontorium, venum vulgatiorem sequor opinionem.
Ab Imposturae promotorio, ad prO- montorium Crucis 3 o. sere miliaria colliguntur: a Crucis promontorio sunt
d. miliaria littoris ad Portum quim .de Sardinas,qui iii, 3 6.gra. latit. con it.At medio hoc littore Angulus s.Michaelis, sinus Ignium, vulgo deississi, &littus album, vulgo Costa B ara, comprehenduntur.
Αportu de Sardinas,ad Montes Ni-uosos, vulgo minis Neaudia i lo. mili a numerant , proficiscendo versus omnium Sanctorum portum, pro monDhum Galerae, promontorium Nitio. sum, vulgo Nevado, & sinum primarium, vulgo de los Privieros. Montes ni vos latit. o.grad subsunt: Estque e&trema regio ex hacparte, ius latitudost obseruata: tametsi ora littoralis Boream versus protendatur, donec haec prouincia in modum insulae, cum terra Laboratotis,aut Grunt adiae coniungatur. In hac ultima supputatione Iro.
miliaria numerantur. Quares latera Indiae cognit proseiscendo e regione in regionem, supradicto modo considerentur reperiemus,
s 3 οο .miliaria & amplius oraelittora listi maritima:nempe 3 3 7s.ad mare
Australe, & o. miliaria ad mare Boreale. Preterea notandum est quod fusus & refluxus maris Australis mirifice augeatur & minuatur , ad bina
miliaria plerisq; in locis, adeo ut visum
superet& excedat. Boreum vero vix
crescit, nisi sorte a paria ad strictu Ma
gellanicum, alijsque quibusdam locis.
Nemo hactenus mortalium causam
potuit reddere iussicietem huius flutius
ac resuxus,multo minus cur locis quibusdam adeo cresent, alijs vero no. Hac miliarium ac latitudinum numerationem, ex tabulis quibus Cosmographi Regii utuntur descripsimus, qui Nau-eleri cuiuspiam relationem nec recipiunt,nec scriptis tradunt,nisi prius testibu; praesentibus idipsumtureiurando asseuerarit. Id quoque indicare volui, plurimas esse insulas ae regiones in ipsa
sphaerae superficie,inter eas quae a nobis recensitae sunt, quarum isa est Regio stricti Magellanici, ortum VersuS, pe magna quidem secundum apparentia, dc longe versus Antarcti cum Polum protensa Adeoque existimant qui eam lustrarint, quod altero extremo versus promontorium Bon Spei, altero ad insulas Moluccas desinat. Nam qui cum Vicer e D. Antonio de Mendo a nauigarunt,incidebant in Regionem quandam aethiopum, per 'Co. mili ria porrectam , existi inantes ea semcontinuari usque ad supradictum Maiagellanicum strictum: ut nongiam quide
plene inuoluerit terrae amplitudo. Interim vers regiones enumer tae, terrae corpus ipsam constituunt, quem mun
183쪽
vinoam terminaei a Septentri QRe, mare Hyperboreum: quod a. otii tui aparte Occidentis Basse mm regi nuper reperta. Ηihil e his iugarum seu inoui Orbis desicriptiQnςm & tractum aggrediu
praecipuas quaruata diram Hispan Nouae, D ram Peruviae nomine donabo: non ut hanc tam vastae teme persectam quandam U. I o mem: sed tantum vi orationi nostrae lucis plua quas ex ordine is quamque loco recensebimus, ad maiorem facilitatem Maaditatem. Satisficiet porri, Lectori si omnes istae partes stubpradici pulsi Ilis Comprehendantur. Atque hoc modo Peruanadmone confinebi rur, qui di a stricto ΜΣgellanico ad Panam1m usq; urbem ubi tam angustalltatem pQ euadit, ut Panama ad mare Australe sita non distet ultra i r. rmaris limite, i ciuitas ominis Dei, vulgo No e Dios sua est,quare SPqNnaRemio Penini nomen obtinere potest. Hi sipamae vero Nouamomne, in ae ab Urbe Panama ad editremum usque reg
paniam Nouam,deinde per nam prouinciam Iutuabo
HIsipaniam Novam, ab Oriente,Occidente atque Meridie cingit Omaa parte vero Septentrionis habet terram incognitamad latitudiM 1 ι6o .graduum. Eius quod maxime ad Boream vergit, Groeni R Uandiae parem latitudinem habet: cuius partes ini Bacalearum g O , Florida, ta ea quae propino nomine Hispania Noua appellatur. Tem
184쪽
sITVs INDIAE OCCIDENTALIS. 1 F8
Terra Laboratoris, vulgo de Labrador.
Α Parte septentrionis extrema est Terra Laboratoris siue Agricolae: quae
quidem montibus iasyluis abundat, in quibus maxima est ferarum
auiui , rapacium copia Regio hac es communi nautarum relatu 46o.
miliaribus Hispanicis abest a Fatala insula A floris. Porro huie cuspidi regio aut insula proxima squi incidit in latitudinem Borealem i. grassuum, pertingens adso. usque gradum) insula est Groentandia, a qua ad Fliuandiam Europae, so. miruliaria littoris marini numerantur & si dubitent plures an strictum aliquod ibidem teperiatur, magisq; existiment Terram firmam esse id quod maris effigiem ge- fit,&quod Mare glaciale dicitur, si continens glacie eooperta:ptiesertim quod in eo tractu ut plurimum &pluat de gelet, quo nomine & inhabitabilis est. sed, vitam dixi,exiguum est,quod aut terra aut Mare Glaciale nominatur. Multi hunc tractum regionis nauigando prosequuti simi, ut & eius extremum cognoscerent terminum & primi quidem Hispani partem potiorem lustrarunt: deinde & Lu- mi ut propinquius iter haberent a i Moluccas insulas, aromatum emporium i Noninuenerunt tamen,nis sublatitudine clo graduum Fluuium trium fiatrum ipsis nuncupatum: nec ulteri sint progresgi, ob nimiam niuis 3c glaciei abund tiam gelu enim adeo ibi sinit,ut ad mare usque 1e extendat.Fallitur longe Gemmatasius,qui in Mappasta Cosmographica fluuium huc existimet maris strictu stet quod Lusiani ad Molucca insulas transitum quaerebant)Boreale: cum eius oppositum deprethendatur nauigationibus modemistum Hispanorum, tum Lu-funorum. Regio haec laboratoris extendit sese secundum fluuium Nitiosum, vulgo pio Neu ido ad miliar. et o o. hinc vero ad Sinum Maluasum vulgo Asa de miliaria tantundem numerantur. In latere Australi habet D moniorum infidam,alia'. plures quas pra tereo quia obscuriores sint In hac terra Noua nee sunt urbes nec arces, sed in agro omnes degunt i ol Momosque teguat pellibus rumpiscium, tum animalitim aut serarum tegularum aut laterum loco sunt hu- tui incolae prompti & magni laboris, susei 3c venatores strennui : -rdurorum, aliatumque seratum maiorum pellibus, quarum ibi maxima et copia, pro vestibus utuntur. Aiunt &Cryphos ibidem esse, quodq; omnia animalia terrestria &volatiliasta sint. Tum viri tum feminae a mulos exiguos gerunt argenteos ac meos,omatusq; gratia coloribus sese pingunt. Idololatrae simi & madetis.Biit nes multi δε nonnulli Nomeci illuc commigrarunt: ut & Angli quidam eum Sebastiano Cabore Cosmora tro &Nauclero eximio nauigantes, atque ibi sedes
ob piscaturam criti cuius iam piscium generis , quos Bacalaos nonGnant, quam ibidem exercere olim, ut & nunc temporis, leni : quo- in hoc maris tractu tanta est copia, ut nonnunquam naues & impe .i: cremorent. Itaque ab hoc Piscium geneae noram obtigit regioni Patet
185쪽
Patet haec regio miliaria s o o. nempe a Bacaleamin promontorio ad Qq Testri Floridam: quae hac ratione numeranrur. A Cuspide Bacalearum,ad sinum Flumi. nis,vulgo Ba ades Rio, stant mili aro. Ab hoc sinu ad sinum Insalmors, is bB delos Illenitantunssent Hinc veth ad amnem profundum, igo Riρθη Oilei o. A quo ad promontorium Inserum, vulgo Cabo baxo, i 6 o. miliaria numens tur. A promontorio iam dicto ad fluvium S. Antoni j.miliaria i oo. Illinc vero ii portumPrincipis i 8 o, hinc ad promontorium S. Helenae, miliaria i ro. suppu. tantur. A quo ad cuspidem Ognaueralis seu Arundineti, miliaria a d o.Inderit ad Floridam o. miliaria colliguntur: quorum omnium fiamma soc. miliaria praedicta essici .Ea est amplitudo detractus huius terrae: cuius minima latitudo ab AEquatore 48 .gradum cum semisse obtinet. Est haec regio ad littus ipsiim longi
populosior quam alibi, & perinde frigida, imo frigidior quam si Belgis, oesti
eodem sit Climate. Sunt incola idololatra brutales, omni carentes politia, pii
circa littora,vbi plurimi stat Galli,ibis; non selum legibus parent, sed nossem
Religionem colunt; nechumanis vescuntur carnibus, nisi clam & inscio suo M. ge,quem Cacique appellandiacerrime enim Anthropophagos punit. Corporis colore albo sinat,serarum pellibus vestiuntur, t& incoheTer Laboratoris .H. bet haec regio vicinas insulas plures,plutrasque a Gallis occupatas: quales sunt cruria regia,BUa,Bicastella,promontorium Spei,promontorium Britonum, ubi 2Briwnum magna copia est. Priusquam ad Floridam perueniatur , Iordani Maio proxima est prouincia Cichora. cuius incolae Cichorani nominantur. Hac repti. Ia est anno i 3 2 4. Incolae procerae sunt admodum staturae,&gigantibus pro in at eo tempore quo primum nostris inuoluerat regio, Regem habebant admiras. da proceritatis. Colore simi fauo,barba rata, sed capillis densissimis: uos viri quidem ad lumbos usque, feminet vero multo ulterius demittunt.Idololatrae sunt,& s animae immortalitatem agnoscant,siciit & Infernum, & locum suppliciis ὀtis matum in regione frigidiisima, i dij scelera expiant, ut purgati tandem tras.
seant in paradisum regionem temperatissimam. Opinantur quoque per hos in coelo vivere,ac plurimos sub terra,atque in mari Deos esse. Regio haec argenti, margaritanam ac gemmarum copia gaudet. Cenai gregatim pascua penita si, suis pastoribus, tapud nos oves, caseosq; exlacte Cervino formant ac premunt
Hule prouinciae adiacet alia sub eadem latitudine Guada lupa dicta, sed pradicta omnino perlimilis: quare nihil de eadem sitim dicturus, cum praesertim ad Flori
dam usque nihil habeatur memoratu dignum. Itaque Floridam ingressus,eici descriptionem a Iordani fluuio exorὰiar ad Anauacam usque regionem,qui Hispania Noua hodie appellatur, continuaturus.
Ioannes Pontius ex Legionis regno riundus anno et Floridam inuenit, quam eo nomine appellavit,quod ipsa Dominica palmarum illam repereris, quam Hispani suo idiomate Pasina de Flores vocant. Cuspis Floridae suba 'grad. latitud. consistit, Italiam nonnihil referens: estque portio terra haclitig ξ tormis, roo. miliaribus in mare exporrecta, supputatione facta ab Angulo iste,
riore ad ipsi im usque Cuspidem. In latid. et O. miliaria, &vbi est latissima coAb Oriente Ciehoram habet, insulasq; Bahamam & Luca m. Ab Occidente Hispaniam Novam, a qua separatur regione Anauaca. Ex parte Septentiosis
186쪽
habet terram Firmam,a Meti die vero insulam Cubam,quae r ue . milia ibus aCuscpiΘe distat,& Oceanum,qui in eo tau quem effeti inter hoc Promontorium Alucatanum mare Catayum nominatur, alijs quidem sinus Ferdinandi Conesi iiij, Sinus Floridae,aliis vero Mediicanus Sinus vocitatur, quibus omnibus appellationibus mare Cata m designatur. Proinde cum Florida tantummodo lustra talltcirca loca maritima, satis erit illam percurrere ad Hispaniae Nouae oram seu littus, annotando salte res in ea maxime notabiles:Lectorem: qui plura scire 3e siderat, remittendo ad Chronica seu Commentarios rerum Indicarum a diuersis autotibus Hispanis conscripta, nempe a Consaluo riman3o Brigetio, Val/esio,
Francisco Loperde Gomara qui & Gallica lingua editus est & a petro de Cleo,
qui huiusmodi rerum amplam mentionem secerunt.prouinciae celebriores Terrae
olidae ab Hispanis repertae, sunt Panuca regio, in finibus Hispaniae Nouae sita, cuius incolae bellicos admodum,& in bello crudeles; captiuos idolis immolanti comedunt. Viri barbas sibi evellunt, ut speciosiores appareant, nares & aures
perforatas habent, nec ante ψo .aetatis annum matrimonio iunguntur. Hinc An
uanslegio,&Alba sia prouincia, quam incolae sunt versutissi mi,moribusq- a reliquis Indiae populis disserunt. Hi enim per omnes Indiae regiones noctu bellum gerere,& pugnare non solent, unde factum est ut exiguus Hispanorum numerus
saepissime aliquot eorum millia deuieerit.At Albard si magna praeliantur astutia, noctuque bellum gerunt, agrosq; deuassant: inimicum si persentiscant debile,
uotiuntur,sed victum non persequuntur, nec victoria uti sciunt.Matres filios ablactant ad duodecimum aetatis annum, aut donec vitae suae prospicere possint. Inebriat se haec natio certo quodam vini genere quo utuntur. Est quoq; in Hori-dalagurata regio, cuius incolae adeo cursu valent,ut Cervos stiperent & capiant, curtantque diem integrum,neq- fatigantur. Absurdum habent edendi & bibendi modumptaemnq; enim inebitantur: vescuntur etiam araneis, formicis, vermi bus,lacertis,colubris,omnibusq; sereinsectis. Prorsus nudi incedunt,exceptis seiani sust inis,qui ceruinis induuntu pellibus.sunt & aliae regiones&Prouin ciet terra Flos dae, ut sunt Apalachia, Autia, Samouia, &alia, quarum & vitae A Religionis ratio proris eadem est, politiae ac totius humanitatis expertes. Incolae I la adorant, quibus inimicos immolant. Denique Floridam regionem gens colit barbara & inhumana, auro alioquin rebulq; omnibus abundat. Habet & eadecu ulamque generis animalia, & peregrinum quoddam Vulpi perlimile sub ventre loculo quodam ceu sacco munitum, qui di aperitur & clauditur,viscetus editos excipiat,& cum ijs pericula effugiat. Terrae Floridae praestantior pars in fini
buς Hispaniae mussita est ad suuium Panticum, qui Ostii; adeo amplis in mare
sese exonerat, utportus vices gerat. Particularia possent permulta de terrae huius
Floridae situ recenseri,ium de gentium moribus, ac religionibus , tum de aeris qualitate ac temperie : verum non id Geographiae sed Historiae fuerit, quod hienesse non est institisti .in hunc vlum seruient Histotiae, quae particulatim atque minutim haec omnia prosequutitur. Narratis itaque & pervestigatis Novae His pania partibus tribus,stiperest quarta in tot enim partes divismus celeberrima quidem, ac maxime in ignis, reliquarumque optima, quae & toti illi Boreali tractes a Daliene ad cuspidem Terrae Laboratoris , Terrae Nouae nomen
187쪽
I pania Noua, olim Anauaca dicta, prineipio retectionis habuit is tegi,.l ne Iucatana, quae terrae quoddam acumen est & prominentia, Omlli. L no Floridae persimilis,aut paulo latios de qua suo loco dicetur. Nunc e. ro descriptionem aggrediar Hispaniae Noua, a flumine Pantico, ubi Flotida ἐείcriptio finiit,quam ad Darienam usque prouinciam producam, quo loco aTepi Noua nobis periimadicta, dirimitur ad Austrum.Itaq; terminabitura parte di realitauio panuco, Australi regione Dariena ab Oriente Oceano ab Occa Met, ri Australi. Vniuersus hic terrae tractus quet nunc Hispania Noua dicitur,olim h. luacana dicta fuit, a certis nationibus Cichimecas dictis,quae a Cullitia , regitat quadam supro Xaliscum sta,huc commigrarunt sedesque fixerunt circa paliam Tenuchtillan, in qua hodie Medii cana ciuitas sta est. Quae nationes cum iam te. giones aliquot occupasient,multiplicatae Culi uacata, aliis quoque Coloacanii. Etam incoluerunt,pro sede primaria. Quare omnes coloniae tum priores tum pd. steriores, sub dominio Cestiuacano erant,regio , Culli canae nomen obtinuit Variae sunt huius regionis nationes ac prouinciae, se3 omnium ab Hispanis, stratarum prima & praecipua est Mexicana,qua&Temistitan,& Culi tam ii. eitur.Reliquae sunt Guati mala, Xaliscus, Hondura, Chalcos, Taica, Chamoti, Claortomata, Huacachiala, & Regna Mic can , Te svico, Tincallan, Movi. can, Maxcalcinco, & Mixtecapan. prouinciaMexicana perampla est,quae nomen habet a regionis Metropoli, tain peramplae paludis medio, circuitu plusquam 3 o. miliarium praeditae, cuius pietum oppida,tum pagi plus minus 3 O.occupant, quorum capacitas & magnitudo
quorundam cum ipsa urbe Mediicana certat,qualis est Testum: alia vero 'deo alia ioco o. aedificia continent. Mexico tantundem senat atque fons & si tui.
go: a primis fundatoribus se appellata,ob scaturigines sontium varias, qualiati urbem circundant. Hispaniae Nouae, totiusque omnino India incola idololatuerant, praecipue Solem ac Lunam prodiis orantes,tametsi alia quoque divisi idola haberent, quae pro ὀiuersarum rerum Diis habebant, perinde ac Ethnici Neptunum, Cererem Bacchum,aliosq; , quibus & amicos & inimicos sacrifici. bant,nec aliud erat in sacriscijs discrimen,nis quod arnicorum camibus non veί terentur,sed inimicorum: quod ipsiam etiam extra sacrificia obseruabant. Ita a Indi spraeter quorundam opinionem)non vescebanturcuiuspiam amici canibus, sed hostium quos in bello cepissent aut occidissent , ut perspicuum suis in bella Mediicano,in quo tot Mexicani fame perierunt, quod non esset quo vescereptas, neque liceret camibus vesci tot amicorum ac vicinorum qui quotidie intefrent. Quare ipsis religio est amicis vesci,inimicis quidem minime. Inὀitam viti quas
foeminae vi plurimum nudi incedunt, & imberbes, non quod ipsis non iacira hasta, sed quod speciosioressibi videantur euulsa. Locis quibusdam ubi amplio id politiae obseruatur indusio vestiuntur bombycino manicis privo,inloto
variegato plumis variorum colorum. Sola Mericana ciuitas,omuem politiam
viuencitationem totius Novae Hispania pateticit.
188쪽
mem urbs erat praespiae nobilissima totius Indiae,imbretius Orbis maxima,quam Ferdinvidus Cortesias expugnauit anno a 32 i. &ciam totius impeii uexicani caput effetardiu capiebat septuaginta millia.Regis quidem & nobilium ades erant amplae , commode & affabre extructet: vulgi vero humiles &viliores. Imperium Mexicanum inpra lium poterat producere trecenta virorum
millia: cum g ciuitas hec totius Imperii Metropolis esset, diuersis eo consuebanteiusem regionis gentes, negotiandi gratia. Itaque singuis nationes sua loca obe ordinata obtinebant & seruaban in quibus ungulis diebus quinis sora o semarent,omnibus rebus venalibus optimo instructa. Itaque singula opificii, dc mercaturi genera, definitum sibi loclim ac stationem certam habebant,quem nee ulli preoccupare licebat, quq certe non exigua es politi species. Neque commodius aut urbs, aut domus quapiam potest gubemari tesse Xenophonte in Oeconomicis)quam rebus singulis prefinita certaque loca statuendo, quod ab Iniis obseruabatur. sunt Indi quoq; rerum mschanicarum i egregis artifices, proritim in contexen-Eis variis auium plumis & ferarum pellibus admiranda varietate: qui & labo ivm tam simi patientes,vt svissime integro die cibum non stimant, quo speciosus concinnent & aptent,vel unicam plumam, eandem omni ex parte contemplantes,tum a8 Solem,tum in umbra, ut percipiant ne magis recta an inuersa convenia erectis an defexis crinibus. Itaque ex plumis animal quodcunque, aut rem,aut herbam tanta dexteritate mentiuntur,ut videantur rem ipsam ad vivum mpressisse. Aurifabrorum& Argyro fabrorum prima & precipua est conditio, &pis cete is artificiosa; adeo quidem ut res quamis ad viuum exprimant rvalentque plurimum susionis artificio, eo ut vel herbas qualis, tum res minutissimas sulione fingant,tam exquisi uti a naturalibus differre non dicas. Et si Germanos ac Danos hoc susonis artificium non sugiat, quo equidem mentitum iὀipi inelle Rotismarini, Saluiae, & cuiusuri alterius herbet folium quantumvis tenue & exquistia, s a natura proueniret, quod quide aliis in locis ex multis ut peragraui, nequaquam vidi. Ibsilidi admodum in cibo sumendo unt Indi , neque enim abstinent animante ullo, sed, ut dixi, anguibus, canibus, muribus, gliribusque sque vescumtur, vi mirum videri non debeat si humanis carnibus vescantur. Optima carnium quibus utuntur est Gallorum Indorum, quales hic passim alimus. Panem quo vescuntur conficiunt ex grano Mair dicto, Ciceri non absimili, cuius magna repta tota India gaudet. Potuum vero diuersas species ex certis herbis & granis quunt, quibus i pius inebriantur.
Vniuersa India arbores profert, maxime e quibus lintres unico ex trunco excavant & formant. Habet & Cedros tantae magnitudinis & crassitudinis, ex quibus trabes quadrangulae centum viginti pedes longae, a I. vero latae conficiantur, tanta quidem copia, ut montes Cedris, ut apud nos Quercubus aut pinis consitos dicas. Passim & horti conspiciuntur, qui pro septo mille habeant Cedros.Reperiuntur & aliet arbores ea crassitudine,via i et .viris complecti
non possint. Sunt quoq; arbores odoriferae, sunt & Cassiae fistulae prassiantissimi ridies. Habent & arborem Melluc mine, unde plurima emolumenta peres
189쪽
piunt. Nulla Indi habebant pondera magno negociationis incommodo, seὀm iuris utebantur. Nullus monetae usus,tametsi nec Auri,nec Argenti, Cupri,plum. bi, Aurichalci, nec stanni copia dest. Licet pos feriorum trium minimast ibiὸ copia; omnia tamen fundunt & elaborant. Ferri usi im& coquenὰi modum 14 huc ignorabant, etsi eius mineras haberent amplissimas. Ce ac sebi quamsi,
maxima fruerentur pia,can/elis tamen non aliis utebantur, quam tortibus attitionibus accensis. Breuiter pra morum ruditate, multarum rerum laborabant paenuria e 1m regio ipsi nihil fere non produceret. Carebat & Bysso, Saccham, i no, Cannabi, dc Glasto. Sed non deerat Coccus egregius, nec tinctum fictanpulcerrimae, ibus quae tingebantur minime combustionem sentiebant. Est nunc vero India occidentalis, uniuersi orbis regionum optim amplanet
illa quae ipsa regio producit, & ab Hispaniis illuc aduehuntur, rebus omi. bus abundat. Incolarum quoque pars madiima, quod precipuum es Christia an fidem amplectitur: quod reliquum est,tegibus & politiae optime parent,&1m. do pannis byssoq; vestiuntur. Sunt & ad bellum nunc probe exercitati & instrvicti, arma habent ferrea,quibus olim carebant, utentes armorum loco sustibus liganeis,&silicum durissimo genere coloris prassii manubriis ligneis incluso.Vte a. tur M arcubus olim, fundis,& hastis; quatum extrema loco seni cornu aut liliae
muniebantur. Plumarum fasciculis in bello utebantur, nonnulli variis sese colori bus laruabant. Credebant Indi animas immortales esse, quodq; a corpore separtitae, aut bonis fruerentur,aut malis amigerentur, pro vim anteac ratione.Stat ra simi mediocri, & si reperti fuerint qui gigantibus viderentur proximi, vetam quod commune est narro. Colore videntur flauescere, oculis magnis, fit leam. pla,naribus patulis,pilis crassis,nigris ac longis Barbam tamen evellunt,mentum liquore inungentes,qui barbam renasci prohibeat. Foraminibus amplis nares,auriculas ac labra terebrant, e quibus aurum, olla, ungulas ac rostra auium dependent. Calceamenti genere quodam utuntur, quale est quo8 ex funiculis consectum Hispani Alpargates appellitant. Penulam gemet quadratam,ad humerum dextrum, AEgyptiorum more, nodo assixam. Arma post
gestant, nisi in bello, quo solo omnes controuersias definiuntur, mutuo tibi bello indicto,quod alias capitale crimen fuerit, & morte puniendum. Viii nonnullis
in locis, ut in Panuco regione uxores non ducunt ante qua ragesimum aetatis armnum,quibus & plures ducere licet,aut selennitate consileta, aut citra: neque ili. uortium admittitur sine iusta causa,ab iis precipue quas ritu solent fluxerunt. Oterum mendaces sunt, simulatores dc sures Rhegiit suae religionis admodum sis perstitiosi,voluptatibusque pluri inum adὀicti,diuinatores & augures misimi, librosq; seruant superstitionum suarum plenos. Dormituri lectis decumbunt hi, mineis,aut qui ditiores sin culcitris aut plumis. Humi piarumque sedent, & humiliores sedes quasdam habeant, humeralibus palmeis munitas. Solebant Rhumi sedentes cibum sumere, iis ide modum, manus vestibus extergentes. Nihilominus paulatim assuestunt vite rationi hones toti,arteiq; mechanicas Hibpanonim omnes iam norunt,eas dexterrime exercentes. sunt enim Indi 13eo A.
ciles, ut non raro rem semel visam imitentur. Quamobrem ampla est ibi negoci, tis,textorumq; optimorum, tam byssi, quam panni, magna copia: sicut & vi,
triariorum, monetariorum, molanim,aliarumq; resum. Nec desunt schola,nec
aliud cuippiam quod requiti possit.& si non tam abunde atque apud nos
190쪽
preuiter non iniuria vocatur limc indiarum pars Hispania Noua, chm nihil habeat Hispani quod ibi non reperiatur: sue mechanicas spectes artes, siue lite-iarum studi siue religionem. Sunt & plutes Epitcopatus,imo Mexicanus, anno i ue 7. a Papa Paulo tertio in A rchiepiscopatum euectus est. Non rara quoque religiosorum monasteria, maxime Franciscanorum, neque locus est hodie ullus in
tota Hispania Noua qui sacerdote aut smonacho carere possit,administrandorum Sacramentorum, aut conuertendi,aut docendi gratia.Eximium profecto fuit in dos ad fidem conuertere,ut iam totis Quadringentis miliaribus no reperiasque
quam qui non sit Christianus. Suntq; religioni Christianae adeo iam addicti, a
que olim si tenuit si a se maximam poenitentiam,ieiuniaq; exercentes,quin &wspanorum more seipses flagellantes, ut in una Θpissime procesilone publica centumillia sint seipsos, ut vocant, disciplinantes: tanta quidem seueritate, ut nonnunquam vitam morte commutent,largius effusi sanguine, pro eo quem olim phlebotomia detracho idolis suis omne solebant. Possem dc huc adferre Hispaniae Noua lingularia plura,quae breuitatis cau a praetereo cum tot sint, ut dicendi finem non videam Lectori vero ii videar hic prolixior,id fuit certe ut satisfacerem descriptioni propostae, at non Hir oriae, quarum non deest copia: quare iam ad pervinaregionis descriptionem pergo.
IDerest inter Hispaniam Nouam & peruanam regionem ter e spacium exiguum ad latitudinem decem &octo miliarium. Propter quam regio Peru-anainsita esse desinit: appellaturq; prouincia Dariena, mutuato nomine a magno fluuio Darime.Est haec regio animalium ferax, estque ibidem, ut fertur, maximavaccarum copia,quibus cornua desunt,quae ut bifida sim mulos progradibus auriculis, & proboscidem Elephantorum more habent. Nec desunt semptu mae,nec Lynces necTYgrides pragrandes. Auro utabundat tota In ita, ita neceius p uriam haec Prouincia patitur.Incolarum mores sunt quales Hispania Noua,quibus diutius non immorabo; . Hanc sequitur Peruana regio, quo nomineappellatur quidquid est terrae inter urbem S. Sebastiani boni Visti & Cuspide sitisti Magellinici quamuiς minus proprie. Patet haec regio amplissime 64. gradus 3o.min.in latitudine comprehendens, nempe a. cum seniisse Australes ut in aquatorem, i et .veio citra AEquinoctialem, ad s. Martham vique, quos vitimum est promontorium Septentrionem versus.In maximalongitudine ' 3 .gradus complectitur,numeratione tacta a meridiano transeunte per Promontorium
S. Augustini,quod subest latitud. 8 .grad. 3 o .minut. Australi,ad Meridianuvi promontorij S. Francisci, sublatitudine et . pari. Australistum. Tota haec terrae portio figuram fere trianguli requi lateri proseri, ductae enim tres linea , tribus Cuspidibus,autpromontorii s quibus gaudet,aequales fere stant 1raervi a promotorio s. Augustini .ad Cuspidem stricti Magellanici una altera ab hoc Cuspide ad S. Marthae Promontorium, tertia vero a S. Martha rutilas ad promontorium S. Aia gustini. Quod ipsum sphaerica ratione demonstrari potest. Nams sit trianguli angulus unus Promontorium s. g ugustini, sub latitudine g. grad. 3 o min. Australi, longitudine 3 i. graduum: angulus alter Promonto
sum stricti Magellanici sub latitudine 3 a. grad. 3 O. min. Australi ,longitudine V 3 3 o 3 .grad.