장음표시 사용
201쪽
Tabula Giuitatum locorum principalium Indiar
& Noui Orbis, tum & Insularum, Portuum, Promontorioru &fluuiorum insigniorum & celebriorum. Prior columna numerorum longitudines continet , sumptas a Meridiano qui per. Insulas Canariae transit. Altera latitudines: sed ubi litera Α ad ij citur, Australem latitudinem denotat: absente A. Borealis ibtitudo intelligitur.
202쪽
rgavLA CIVITATUM ET LOCORUM. 285
Pra mons. S. Raphaelis et o et ponas Manulis
203쪽
is 1 TABULA CIVIT. ET LOCO RVM.
204쪽
petri Apiani Appendix, in qua pulcher-
timo artificio docet hoc instiumento Horarum, tum Diei, tum Noctis obseruatione, unde non minus utilitatis quam voluptatis ad Cosmographiae doctrinam consequetis.
mi Cosmographicum opus,Lectorhumanissim conclusinus, hie tamen placuit ostendere, quo modo hora noctu ex Lunari radia tione & Stellarum non errantium motu venan8ae sunt. Crebris enim ae sedulis hortatibus a fratre meo Georgio Apiano rogatus sum, ut de horarum noctis obseruatione aliquid scriberem: cuius precibus semel atq- iterum, ut potui, obtemperauir illudq- organum excogitauisse subiunxi. Neminem quippe inficias ire arbitror, quod permagna sit delectatio in horarum noctis deprahensione, quam & maxime ad Cosmographiae cognitionem scire oportet. Igitur de eius panthus dignoscendis,paucula quadam ¬atu digna adnectere proposuimus.
Horam usualem noctu ex mediante Compago
prope Verum Luna radiante aptabis Compasum ut assolet super aliquo plano, ita, quod
lingulae seu sorcellulae correspondeante deinde consdera noram qua umbra fili palam facit. poteris etiam ,s placet,ex alio quocunque sue verti- tali siue hori=ontali instrumento, horam Lunarem obseruare: cum qua intra rotulam sequentem, & quaere consimilem horam in horis dierum, hoc est,in superiori semicirculo,super quam statuatur index Lunaris cum sualinea fiduciae, & firmatoisdice, circumuolue rotulam cum indice Solis, tam diu, donec eius linea fiduciae stiperatatem Lunae incidat.Tunc enim in horario limbo Solis index horam quaesum ostendit.
Aliter idem Arithmetica supputatione indagare. Considera horam quam radius Lunaris in Compago,vel quomque inserumento scioterico demonstrat,& eam serua. Deinde multiplica aetate Lunae cum s 2 .grad. 3 1 .mio. & quod exit, diuide pet i l. quotientem iunte cum horis prius seruatis, exit hora noctis quaesta.
Idem faciliori computo inuestigare.
Duc aetatem Lunae in P 3 i .numerum, edi hac multiplicatione procreatam, diuide per po o, quotiens ostendit horas addendas, residuum diui de per ι 3.ssent minuta horarum.
sequitur instrumentum Noctis. A A i
205쪽
206쪽
Vo autem pacto per hoc organum noctu horae aquales ex Lunari r latione absque aetate Lunae addiscenda sint, paucis ab-ioluam. Inuestigaturus igitur horam absque Lunae aetatis consideratione, animaduerte diligenter Lunam in coelo lucente, quanta st: & diligenti eontemplatione aduertatur, an Solem praecedat, subsequat ver Quibus cognitis, statuenὰxestre.
gula Lunae in limbo horario stiper horam quam filum ipsum
in Compasso ostendebat: Qua sic permanente, volue rotulam Solis, donec Luna in eiuς foramine, & ea in quantitate videatur, a in caelo per visus contemplationem reperta fuerat. Mox enim solis index in limbo horario ostendit horam no res quastam . Dixi per visus contemplationem, Luna quippe luminare minusti noctis domina, mutuat lumine quoad mutasti sempera plena est. Illa enim corporis Lunae medietas quae vergit ad Solem) aut parum plus,propter amplissimam magnitudinem, a Sole irradiatur: quia Sol Lunae caeterisq; sycletibus suum lumen taneratae ministrat: Reliqua vero medietas propter ibi corporis indiaphoneitatem,is est, opacitatem,perpetuo eclipsatur. Verum quoad nostri visus coniectitionem crescit decrescit: quolibet enim mense consecutono aut menstruo Luna semel soli coniunxitur: Deinde post duodecim . diaci signorum trantia pessum iterum cum sole congreditur: Igitur mutuata luminis quantitate nobis indies aliter atque aliter apparet, incongrestu vero minime, quia tunc superior pars Lunae, quae a nobis remota est, a Phoebo est incensa 3c combusta: pars inserior quae insequenti figuratione nigro autpullo colore depicto est in propter sua spatitatem denegat nobis splendorem Lunae. Dein quanis magis recedit a sole, tanto magis crescit, usque ad eius divinetram rationem, aqua iterum ad phoebum congressum veneudo manescit.
v N A crescens sequitur solem, ge statim post occasum So iis si 1pra Horhonta apparet ,& pars illuminata vergit ad o eidentem : Luna verb Aecrescens praecedis Solem, supra
que horizontem matutino tempore apparet: Eius quoque
lignum est, s pars adusta a3 exortum dirigatur. Semper enim sui paucis multa concludamὶ pars Lunae illuminatates icit solem.
207쪽
Luna Congressus siue Conia Lunaerestens. iunctio solis & Lunae. Acrescens. Diametra radiatio,siue opis postio S olis & Lunae.
Vsitet ex stellarum fixarum motu, noctum tempore hora v I nanda sint, paucis ab luam: Fiat primum rotula parua cum m nubrio in similitudine rorulaesequentis, quam diuide in vigintiquatuor horarum spacta. His persems, aptabis regulam seu indicem in igitudine tanta, ut a centro rorula vitialimbum protendatur.
208쪽
Hane itaq; regulam pone super centrum retulae, & sae unum foramen rotundum, se quod mittatur clauus eum soramine rotundus qui ambo constringat, ita viii
dex hac atque illae volui possit. Vt patet in figura praesenti.
N stilliseea noctis claritate subleua rotulam cum manubrio versus septentrionem, & moue rotulam huc & illuc, donec radius vilualis ab oculo tuo per centrum instrumenti ad stelialam potirem transeat i similiter extra rotultim,idem radius ad extrema duas stellas maioris Urse, seu rotasplaustri pro tendatur, & tam diu leua aut summitte indicem, donec eius linea fiducix super radialem lineam incidat. Tunc enim coniaeta horam limbi & eius partem, quam regula abstindit, cum qua intra figuram praecedentem, hoc pacto: Pone indicem maioris vrse sue plaustri super horam iam inuentam, indice inuariato manente, stuetur Solis sua fiduciae linea super diem tuae considerationis, &ostendit in inferiori parte limbi horam quaesitam, qua iuuenire oportebat, a
209쪽
LIBELLUS DE LOCO 'VEM DAh ben orum ratione, dei eorum distanti' in
nementa, per Giemmam Frisiium .
MAGNIFICO UIRO D. THOMAE B ΟΜ BELLI, GEMMA FRISIVS S. D. P. Θ N adeo nuper est, Magnifice vir, quheso mel hunc librum amicorum impulsibus emea. datum,sic satis pro eo tempore studiosis reddi. derim. Qua sanE in re neq; oleum n eq; opera mihi perdidisse videor: nam praeter omnia ex emplaria qus id temporis excusanint,ia passia alia desyderantur.Quanquam laiidem hancro
equidem iure mihi vendicare possim, sed pol, lus Autorem spectet suum. At nonnihil etiam nobis cedet, si vetus exemplar cum nostro conferatur : adde etiam, nisi nostro impulsu factum fuisset, nunquam in tam multoru manus peruenisset. Ilae vero uti studiosorum sedulitati non desina, desyderatum a nonnullis librum, elimatis, quae tunc per oscitantiam ut fit nonnunqua ae remanserant mendis,penitus tersium,& ex omni parte suis constetatem partibus affero:& quo gratior,imo utilior sit, adieci nonsilla quae ut in hoc opere ad perfectione ah tis desiderari possent,ita etiaa nemine antea quod sciam equidem) eo modo ad luce perdam sunt. Quum autem ita hodie sint mores,ut siquis quid facit in arte aliqua, hoc sine patrono in publicu non prodeat, nulla honesta excusiatione praetermittere possum,quin hoc nostruin quantulumc si que laboris ,tibi tuaeque protectioni com medem:&si scio te vies gloriae minime auidus aegre laturum,s quis quocumque modo iramen tuum satis praeter hoc clarum,laudibus efferri velit. Vinci:
enim me cum in omnes , tum vero maxime in doctos tua human, tas,qua semper neque molestijs neque impensis parcsns, eos pro
moues, & tanquam Mecinnas alis & foues . Gratus igitur sit hunoster exiguuS conatus, quem post si Dij fauent) maiora sequestiur. Vale. Antuerpiae,prid. Kal. Febr.
210쪽
Regionis alicuius in plano. cognitis latituis
si longitud. distantia. 6 p. I.
Egare profecto non possum, quin omnium modorum certissimus in hac re sit is, qui per longitudines ac latitudines loeotum incedit: postea aureis, qui per latitudines & an ulos postionis regiones describiti ultimo vero Ioco qui per solas positionis angulosagit. Quetamen modum hic primu ponimus, eo quod aliis aestior si &vulgarior. At non inepte e plicandum mihi videtur,quos hoc in loco angulos positionis appellemus. Angulus igitur positionis hic eaturinterstitium hortioniis alicuius loci inter meridianum eiusdem,&ci culum verticalem ab hoc loco per alium procedentem. Aut, ut facilius intelligas, distantia quaest inter meridianum vel lineam ductam ad meridiem alicuius loci,&lineam hinc peralium locum transeuntem,ut patet in sequenti figura, ubia, b, est linea meridiana vel ducta ad meridiem: a, e, linea postionis unius loci ab alio: b, c, hienda adeo proprie fateor) angulum positionis vocamus, sed quum hietantum requitatur, capiamus basm b, c, pro toto angulo b, a, c.
ognita finitione nominis,si per hunc modum prouinciam aliqua, vel etiam totum Regnum cum omnibus Opidis & vicis etiam X describere volueris, primum in assere plano contiee instrumentum di; tale: fiat circulus, qui in quatuor quadranteς dissecetur. qUadrante quolibet rursus diuiso sinsolet)in so .gradus,postea amatur per centrum index cum perspicillis aut pinnulis, quemadmodum in dorso astrolabij. cinstrumento facto, pus erit etiam instrumento nautico quod Compassum appellamus nam ab illo fere tota res pende quibus habitis ita procedito : pone Utamentum epipedometrum ptimum in plano,&superipso Compassum, itari latus Compassi quadrangularis adiacet lineae meridianae instrumenti inserio da. Deinde verte instruinentum cum Compassis, eousque,quo index Compassi B correspondeat