장음표시 사용
261쪽
adime totidem pro conuersa: deinde numerum illum graduum sic productu ces loca a3 meridiani contactum: mox semicirculus positionis in rodiaco gradum ab tabit,ad quem directio perducetur in annis propositis. At quia dissicile essimi. 1su, jo. circulum positionis ad quemvis situm firmate: dabo alium modum quo e nisi duae. tius haec res confici possit. Atque etiam si quis velit ex tabulis ascensionum obli quarum directiones perseere, habebit hic compendium inueniendi eleuationem poli supra circulum positionis cuiuscunque puncti. Qua cognita, faciles sunt)i Eleuatio rectiones extabulis. Primum igitur composito Globo ad regionis latitudinem,&pφβψμῖ horoscopo ad finitoris contactum: semicirculum positionis applica significiita εi .hs, siue loco ad quem placet dirigere, diligeterq; nota gradus AEquatoris, quos idea
semicirculus seeat. Deinde sgnificatorem volue ad horirontem in ortu fiante Meridianum in orientali medietate consstebat: in occasu,si in pomeridiana medieta. te. Manente vero in finitoris contactu significatore, Meridianum circulum circe. due quousque gradus illi AEquatoris quos circulus positionis notauerat simul cunipso fgnificatore finitori adiungantur. Quo facto videbis in Meridiano eleuatio nem poli supra circulum positionis, nempe quot sint gradus Metidiani apolo es Horigontem. Ac iam horiγon erit circulus positionis: perficiesque directiones ad horigontem , vi antea diximus, ducendo secundum locum ad licitans. tem, notandoque grassus AEquatoris, sue qui Meridianum, sue qui Hos caten pertranseunt, unde absque ulla dissicultate directiones habebis exquisitas. si Vensgniscator sub hori onte constitutus in themate deprehendatur, fiet similisprol. sta L. i. ssis operatio peroppositum caeli punctum. Atqui in oppositione latitudo quoque Yotita. puncti dati attendenda est, nam puncta per diametrum opposta, in contraria sille oppostam latitudinem declinant. Demum si locus significatoris prope Κquino.
ctialem constiterit vel in eodem, notabitur in sphaera alius quidarn punctias olla ciuit, . AEquatorem constitutus, in eodem circulo positionis: vi stella aliqua, aut alis quouis modo notatus punctus: qui una cum significatore ad finitoris contactum col. locabitur, atque sic marsum eleuatio poli sit pra circulu positionis dimescetur. A Aseensio censonem quoque obliquam aut descensionem, pro tali situ idem horition nota. Obiiqua. bit. Vnde per tabulas ascensionum obsiquarum facillima erit operatio.
Quo pacto ex Globo Horologium in plano horiχontis deicti batur ad quamcumq: regionis latitudinem.
CAP. XXV. Constituaturitaque sphaera secundum latitudinem propositam. Deinde constimatur sub Meridiano circulo Coturus AEquinoctiorum, qui est cisculus in spirare sit perficie descriptus per initia Arietis &Libra, per iteduos polos transiens: Mox in AEquatore numerentura piincipio Arietis i .pa dus,quorum terminus statuatur ad Meridianum, ac simia notetnt quantum inho istonte Colutus ille distet a Meridiano vetius occasum numerusque ille gradu notetur diligente qui erit horae primae. Pro secunAa hora applicentur Meridia 3 9.gradus AEquatoris, iterumq/ notetur numerus graduum hori ontis qui a iuro dicto tangitur.pro hora tertia 4 .gradus AEquatorisMeridiano ad testas,
pro hora quarta 6 o. pro hora quinta I .gradus AEquatoris ei de Meridiano ita
262쪽
gantur, & snguss vicibus notentur gradus, quos in hori me notas colutus ille dictus,numerando grassus hori Ontis a Meridiano versus occisum. sic enim habes interualla horariarum lineariam in plano pro quinq; horis . Sexta autem hora inomni seperficie plana iacenti per quadrantem circuli distat. Exempli gratia: libet horologium in plano horirentalidescribere ad latitudinem 3 i graduum.Primoitaq; sphaeram compono, ut polus si gradibus supra finitorem extet. Tum viro colurum AEquinoctiorum a Meridiano deuoluo versus occasum per 3 .gra ὀas Equatoris, qui unius horae spatium comprehendunt. Idem posset fieri perii Ecem horarium qui horas in circo horario in licat Hic enim positus ad horam duodecimam simul atq; Coturus aequinoctiorum Meridiano subiicitur, deinde promotus ad horam primam idem effcit, quod praecedens operatio. Verum e actior est ratio per Equatoris partes. Collocato igitur sic,Yt 3 imus, Coluro,inuenio in Horigonte i i. gradus cum dodrante, siue g. 3.scrupulis primis. Haec estillantia prima horae a duodecima ,sue Meridie in plano Hori ontali. Pro secunia hora applico ad Meridianum 3 o .gradus Atquatoris, & incidit Coturus in et
gradus, & s. scrupula Horizontis, a Meridiano computando. pro hora tertia admoueo ad Meridianum 4 ue .gradus, actum Colums incidit1u 3 7 .grad. a . min. Hori ontis. Pro quarta hora clo .gradus AEquatoris Meridiano applicantur, &colum; abscindit in Hori onte 3 3.grad. et smin. Pro quinta demum hosa ubi 1 3.gradus aequatoris Meridiano iunxero, Colums in hori orate notat grad. 7 ε .sere. Iam describe in plana superficie circulum pro arbitrio magnum. Hunc duobus diametris ad angulos rectos sese secantibus, in quatuor quadrantes partire. Quorum tertinea erit horae duodecimae, alter linea erit sextus horae, & antemeri- lana & pomeridianae . pro reliquis iam horis partire unum quadrantem in so.
partes more consueto. Mox ab hora i r . exorsus, computa distantias horarum antea annotatas ex sphaera . Nempe pro prima hora i i .grad. 3. minut. pro secunda a 4.grad. 9 min. atque ita de reliquis. Ex notis his in quadrante acceptis,
escanturtineat ad centrum circuli. Sic igitur quadrantem unum absoluisti. Sed tantum linea hora primae 3istat in ortum a meridie, tantundem linea horae vi decimae in alteram partem distat. sic hora secunia & decima aequaliter hine indet meridie distant. Itidem hora 3.& 9. Itemq; hora .& 8. Hora etiam 3. & 7 . Ex uno ergo quadrante reliquum facies traducendo hinc inde a linea hora duodecime,que erat alter diametrorum, aequalia horarum spatia. Completo itaque semicirculo, si lineas ad centrum ducta; produxeris in oppositam circumferentiam ro ex ho habebis omnes horas. Index autem erit stylus ex centro circuli eleuatus supra si x Π' 'aetam horae duodecimae, atq- inclinatus secundu axis mundi inclinatione, hoc est, secundu angululatitud.regionum. Numerando igitur in quadrante latitudine regionis,atq; per ea ex centro ducendo lineam recta:qualem angulti ea facit m linea ὀuodecima tale faciet index cum eadem linea duodecimae. Consce igitur tibi tabellam desinentein angulum aequalem illi,que in plano didicisti,ex ligno putarre, ac peream styli eleuatione corrige. Aut ipsam tabellam super linea duodecim s m itavi anguli conus in centro desinat circuli, atq; ipsa tabella ad angulos rectos tantau.Sic habes Horologiu quod in plano horizontis collocatum secundu -- diplagas,ita ut linea duodecimae recte meridiem aspiciat,Sole lucente ac non im
263쪽
Quo pacto Horologium murale describatur ex Sphaera ad quamuis latitud. regionis. CAΡVΤ XXVI.
dirus ad Omponatur Sphaera quemadmodum iii pr cedenti capite dictum estpae horis quoque prima, secunda, tertia,& reliquis per ordinem, applicta 'Meridiano gradus AEquatoris 3 3. 3 o. q. 5. 6O. 7 3. veteticis punctum aptetur, ac pes eius in occidentem qui nosti liuta
tis, notabis diligenter gradus eorumque partes, quos Coturus AC Dabscindit in quarta altituatnis, numerancio a vertice deorsum. Illi
extentam autem directe ab Occidente in Oriente. Sic igitur inlatitudi'ς bduum inuenies sexempli gratiu ditantiam horae prinaxa meridiest SNqminut. Hora secundaei'. grad. 8. minut. Horae tertiae 32 grad. x ''tae 7.gradus et 8 .minut. Quintae 66.grad. minut. Sextaamem,m'r, cedenti quadrante distat a duodecima. Describe igitur in plano eumque in duos quadrantes diuide, dinsto semidiametro excentro Q. , semicircumferentiae. Haec erit linea duodecimae. Divide iam quad α partes. Nurnera quoque distantias horarum ex Sphaera deprehensa - - -
264쪽
ho quas cistantias hinc inde a duodecima aequales eme,atque ex notli ad cen tium lineas ducito. Erit itaque completum horologium: quod si ad murum com ponas,ita ut directe meridiei obvertatur, ac perpendiculariter stet: issiciet ad ho i, ἡ,ias indicanὀas ex Solis umbra. verum index qui ex centro producetur, cum ii via duodecima non faciet angulum latitu3inis regionis, sed angulum AEquatoris&Horirentis. Hunc autem cognoscis, si latitudinem regionum ex so. gradibus ileti. Vt in latitudine ue i. graduum angulus indicis muralis erit 3 9. graduum. Numerando igitur in quadrante iam diuiso 3 9. gradus, ducendoq; lineam ass centrum,habes angulum quem facit haec linea cum linea duodecimat secundum que 'lum ex centro horologii muralis compones. Horologium vero murale merilemaspiciens,& perpendiculariter erectum,nunquam ultra duodecim horas co-ρlectitur,atque hinc est quod semicirculum tantum proposuerimus . Posset quoque ex Sphaera horologium ad quamcunque stiperficiem designari, verum sciscuunt hae pro nostro instituto. Nam multo plura atque infinita quodamia modo de usu Globi praecepta adiicere liceret: nis modus in omni re seruandus esset. Potissimum vero in hoc instrumento , quod ipsimi sita facilitate prompta sese explicat,ae captui discentiu quasi sponte obuiat. Nisi sane quis omnium rerum ignarus, ac nullis initiatus Mathematicia
Horologium e gurale P ad latitudinem FI
265쪽
N globoso corpo siuscipiatur Apissige quo duae aut tres describatur circuloni circumserentiae , quarum remotissimi. quatuor aequas secetur partes . A ita autem ipsa A puncto chartacea fiducialia gula, aut e materia alioquin curuabilis, cta,&ex eo per singula punctaquartamni ducantur rectae,quae reliquas quoq- into. t iidem aequales partes diuident.Wino; positam A puncto partem producantur.& ubi sese inuicem iecuerint, erit R. pua ctum.Vel silmpta diametro Globi ediastissime, pro eius quatitate descripta periph --tia, secetur in quadrantes quatuor, utpoti HIR L.pro unius quantitate,ex dato puncto ductuscirculi ambitus rursus 1.3rifariam secenur,ac ex punctis sectionum,assumptoq; eductae circumferentia M. cessario in opposito puncto conuenient . Sin minus, inter medium punctum entuuaestum . Hisce itaque duobus punctis assigatur regula,&ex ajs ducantur arcus, hi ab A in B dividantur in partes duas in C puncto positoquhabebis autem inhorum compositionem paratum circinum, cuius crura sani inflexu in Apunctum citcinivno pede, altero in C extensio desitabatur circulus diaci Hui in i 2.pandi. aequales diuidatur, & aperio iocircino, desitabantur c citi longitudinum, irra-seuntes per has i et . diuisiones , subditii dantur deinde singulaena 3 o. partes, bulcambitus designentur aequabiles, tantum a priore distantes, ut singulaeoluuiones graduum in unum eorum, quae concludunt spacium, in alterum Verorie graduum per quinarium aut denarium distinctorum inseri possint.Numeim queram lignorum quam graduum in C puncto incipiat,vergatq; dextram V Arcus vero A C B diuidatur in i s o. partes aequales leossim in linea nouo , qa etur rutium A & B punctis, incipiat autem in C puncto numerus graduq desinat in A ac B punctis, &hic quidem numenus graduum latitudinum Ex tabulis autem stellarum sitiatum ad tempus desunt desumantura)ν Sus &c. longitu3inum gradus ouodue ac minuta latitu3inis cum panem 3 numerabiturerno longi iugo in diaco,& horum termino applicabitdiςgi
in A si Septentrionalis,aut a Cin B si Meriὰiobalis, & ubi ea finitur irat pisii
ptentrionalis, ta Can B li Meridio alis, Oc ubi ea unlIUX
Globo cui ascribatur numerus in propositi stellae sinistra tepessus, tellarum loca imponantur, eaq; debitigi uri; circumscribasini quo
exunaginibus Durerit,aut Hi in s vari a is loel editi petentur. lammA C B arcus ad rectos secat nilo ab A in eum ambitum,qui i)νοα
tatus numeretur partes et g. minut. 2 s maxima videlicet declinatio
terminus sit D polus mussi arcticus, itidem quoque in oppostapasῖς Ma
266쪽
A, C quantitatem describatur circuitus aequatoris, qui inc piendo in C puncto inife partes diuidatur,& numerus graduum in eansem partem vergat, in qua OID fgnotum,habeatq- duos ex eodem centro deductos orbes, quorum aequatoripiodiimus angustumcum eo spacium comprahendat prodistinctione graduu, remotus vero latius pro numeris graduum per quinarium aut denarium se istinctis .
um expolis A & B ad quantitatem A, D, describantur circuli arctici & aut arctici. Item pollio uno circini pede in A & B puncta, alter extendatur in principia', & describantur tropici T & . Quod si progressotium parare quispiam voluent ex Α & B,punctis per singulas diuiuones ducantur arcus latitudinum,& numetus incipiat in zodiaco, delinatque in A & B,punctis Circuli autem longitudinupersingula puncta Eodiaci,secundum data A, C,quantitatem describantur ex sintulis gradibus , in reliquis vero eodem modo agetur,sicut iam paulo ante dictum est. posteaparabitur e solida materia orbis Meridianus, qui in 34o partes aequales diuidatur,numerorum series ab aequatore in polos usq; procedat,& poli quide olis globi ita assigetur,ut circa eos globus libere moueri possit,quod fiet, ubi circipolos meridianus orbiculos habeat, sicut linea fiduciales, & per horum centia, qua cum latere meridiani in una recta sinat,axis exeat. paretur deinde circulus horarum ex simili materia, ut in partes 2 4 aequales secetur, is ita amatur meridia h6, ut huius meridiana in una quas cum meridiano rectam edieat, & ex polo volubilis egrediatur index. Praparetur deinde sedes cu horironte,qui in 3 6 o partes lividatur, habeatq- duplicem numerorum ordinem , unum qui in Meridiano &Septentrione incipiat,& desinat in exortu & occasi1,alterum vero qui in linea exertus occasusq; ,in vitamque partem processat. Ortus autem erit in dextra, cosus vero in sinistra parte. Hic itaq; circa meridiem & septentrionem cauetur ut dimi)ius globus superiorem parte, alter vero inferiorepi rei se obtineat. Meridiani uoque quae supra terram est, medietas, tria voluella habeat, quorum bina sint in contactu Hori ontis de Meridiani, tertium vero in genisi capitum,& voluellis, fici Hotirontem aptetur circulus postionum, cui sit armilla semicii laris, ac armilli capitum descendat quadrans circuli usque in Hori ontem, qui erit quarta altitudinum, hac in po partes aequales secabitur, duplici numerorum serie asilo
Se itur Taluti Stesiarum Marsim .
267쪽
N Tabula stellatum suarum velificata ad annum Clisui M. D. L. Nu-l Stellae me. l
sin er/ uadranguli praecedens sust.
ό lgarum qua in latere sequenti austrat.
ό In dextra auricula praecedens.
e o Daartim praeced. in peti nistra posteriori.
a 3 in uartim un pede dextra boreal.
268쪽
y leti a sequitur in cfauersone sequen. ab or. io luteis praecedentu quadrila.
i a s reatis luinis sequentis.
ii Resiquarum trianguli predicedens.
tol miruia ia triangulo sequens.
269쪽
GLOBI TERREST. Longi. t 'Latit. Iuv
i lad occasum duarum qua magis ad bo.
ue iuua textram vertebram coxa contingit 6 a Sequens eandem attingens
i in pectore 8 lin brachio Inistra
i l In manu sinistra trιum praecedens a JMedia uti ratior
270쪽
iue ila extremo hasta manubriois lis ilextra aure