장음표시 사용
1쪽
PATRI AC DOMINO, DOMI N NI colao V ve sto dei gratia Episcopo Eliens in Anglia,
i Vlta quidem,reuerendisii me pater, Ruperti Abbatis quondam Tui-j tiensis opera in lucem labore nostro edita sunt Coloniae intra trien-
'ipi 'hyrum pr*ximum Libri sane supra centum quadraginta. Neque
tamen omnia huius Theologi opera perquirere potuimus. Desideramus adhuc quindecim libros eius de gloriolo rege David,decem libros in Iob, & quaedam alia opuscula minora, quae neq; uves phaliae neque Baiiariae, nec Herciniae sylvae, vetustae monasterioru bibliothecae, partam a nobis,partim ab aliis discussae,reddere potuerunt . Leodij quidem extant adhuc quatuor libri carminum & hymnorum eius, in monasterio sancti urent ij,ubi monachum primo egit priuatum antequam Sigebergum aut Tulliu venisset. unde re irede elin libri eius in Matthaeit,in manus nostras,intercessione innocentissimi viri, Theodorici Heχit,traditi sunt, Sed nimia locorum dis alia me abstereet, ne petem ausim commodato vetus illud exemplar.Opto igitur,ut vicinior quispia opus illud, di deuotissima nimirum mente,in laudem Dei, Christiq; eius & sanctorii Christi cohaeredum ab illo conscriptum,ad excitandam similem in nobis cordis deuotionem virtutisque amorem exscribat Meuulget. Opto item,ut aliquis pietatis utilitatisq;dublicae studiosius,reliqua huius authoris opera perquirat se cilius quam nos , eaque inuenta,per chalco graphiam communicet nobis. od si chalco graphiae impensas serre aut nolit aut nequeat,tradat exEplar insigni bibliopolae Franicisco Birckm-no ciui Coloniensi,cuius san impelis,& reliqua Theologi huius opera debemus. vi eri ranux eius de Victoria verbi Dei, ab aliis in minori forma editu est, pium denuo edi in ea forma, qua caetera iam ema vicemus, re quidem sub tui potissimum nominis patrocinio,reuerendissime domine,quia nullum scio alium, qui sit vel verbi Dei in corda populorum seminandi studiosior, vel ad benefaciendum pauperibus, praesertim literarum studiosis,propensior. Bene vale praesul ornatissime, & nuncupatione hanc authoritate tua confirmassi x monte sancti Victoris, prope Moguntiacum,
2쪽
vi CTORIA VERBI, DE i. CAPITA LIBRI PRIMI.QVid si victoria vel bi dei, 'uare, ec propter que
aduersarium, nempe diabolum, hoc opus ita inscrapserit. cap. i.
Quod verbum dei sit silui dei,& quod ptimium cognitionis eius sit protereo dei, propter quam & gratias agimus. 3 cap a. vel bum dei magnisce quidem per opera, magnis laus
vero per seipsum cognosci. cap. I. solot a deo doctos,dieiip vetia dei eloqui posse. m. q. Naariiseratis vict. verbi det oi laude maiore esse. m. s. Quibuq tiquare noibus. hostis vobi dei in scripturis nontinetur,&quid sint septem capita draconis. O. 6. Quale diabolus diaco nominetur, di quando inceperit primum exerere cornu, & quod agnus, id est, verbum dei totidem habeat cornua. cap. r. Quod eausa lebellionis suerit superbia, &quae fuerint causae superbiendi. cap. 8.
Q pei sunt bis iactus si medacii pater, & quodnam
fuerat illua mendaciu ex literis propheticis. cap. v. Satans suo ipsius me daeio deeepto caelesos angelos de-s,exiisse, temtM: Se aequalitate dei ambiuiue. m. io Satana seu ipsius mendacio,& caeterit angelis piaedicati emi suasisseq: non ulli ,ut se prodeo haberent. cap. II. Satanam nemitem creationis N eonditionis suae conicium putasse. ideoque nullius contra se testamonium
Solius vel bi dei testimonio conuictu satana, & eiusdem vesti dei testimoniu no latuisse rateros spiritus.ca. Is Pariem spirituum supelbia & inuidia deprauatos, testi monium vobi dei non recepisse, partem humiles, &obedientes in veritate perstitisse. cap. I Satanam propter testimonium vetbi a deo damnatum,
a lanciis angelis gladio verbi dei debellatum, & e Geloi eiectum esse. cap. Is
De eo quod in psalmo scriptum est: Tu terribilis es. diritiis resistet tibi. extune ira tua. cap. 16. Pulchemari similitudine declarat, motus S assectus animi in deo no eadere,sed re immutabile esse. m. p. I x illo cereamine, quo diabolus vi eius est, quendam de principibus militiae ec festis.& principatum, & in clylum nome retuliae, ut iam dicatur Michael, id est, quis setit deus. cap. s.
De eo quod dictum est ad beatum Iob: Quit demisi lapidem angularem terrae, cum me laudarent simul assta matutina. At iubilatent omnes filii des. his
De eo quod dictum est ad eodem beatum Iob e Potestas A tenor apud eui est,qui licit concordiam in iublimibus suis. cap. et C.
Satanam no statim ut conditus est,cecidisse. cap. o. Satanam in sublimibus dei pacem tui basse. Cp. et r. M Chii:ius eum diceret, videbam satanam caden-- tem. se no solum hominem esie, velumeriam verbum pam abditernosui se ansmiatili cap. 2 s. aestionem quare deui indiuiam cum malum serescii et crearit,soluit, iustitiamque dei itreprehensibilem
unde & quo diabolus proiectui sit, quali de caelo,quale
iam tunc in infernum cecident. cap. et s.
Quare diabolus,quare satanas, &quare spiritui eius darmones appellati sint. cap. 26. Quibili vel sis nouem ordines angelorum inpioph iis figurati sint, de quod mali spiritus vitia resurgere non possint. cap. et . Talli eos, qui opinant ut anaelos ante coetu & terram
A melos no ita cieatos,ut proscete no potuerint ed talo deo abiis: ptosinu, mpet suasle perfectu. O. as. Anulos bonos, cognita in deiectione nianae sonitu
dine in confirmatione sui bonitate verbi dei, in aete nam sanctae trinitatis laudem promptae. cap.3 C.
Vid sit quod dominus ad Erechielem prophei iam diaetitisti hominis eua planctum super
regem Tyri. cap. I. Quemadmodum si ij Israel deleta tribu Beniamin, pix dierunt ita verisimile planxisse sanctos angelos, diminuto ciuium regni dei numero. cap. r. Quate filius hominis iubeatur plangere principem Tyri. cap.s. soli deo notum suisse mysterium verbi incarnandi, per quod restituendus esset numeras ciuium dei. cap. s. Condito mundo factum hominem, propter quem di bolus contra vel bu do certamen arripuit. Cap. s. Diabolum vetetem diuini nominis ambitionem retinuisse. deum veto in proposito prouehendi hominis ad similitudinem suam,perstitisse. cap. Diabolum impedire voluisse propositi dei, & cur deus homini placeptum posuerat. cap. I. Diabolum serpentem intressum decepto homine, me-ruasse, ut iam dicatur serpens antiquus . cap. 8. Quare diabolus serpens antiquus, deus autem antiquus dierum appelletur atq; praedicetur. Cap. O. Diabolum eum deciperet honi,nem, iisdem usum suilla fraudibu , quibus nune sophista viantur. cap. I Q. Hominem non ex ignorantia, non ex insemitate, ted ex superbia peccasse. cap. II. Non dei prouidentiam culpandam,sed creatum leuita tem accusandam. cum consideratur, tam antelu quimhominem,non potuisse sustinere magnitudinem crebnae beneficentiae ne u ibitet. cap.r Vtile fuisse,ut reuelatetur per experietiam, quod nou rat deus per seientia, scilicet no posse principatu creatura tu humiliter sustineti, is x verbo incarnato.cxis Deum quasi dormiuisse,dum deciperet homine seipitis, deinde excitatu tanquam potentem crapulatu a vino percus asse inimicos suos. cap. Id. Quibus verbis,& quare serpentem, virum & mulierem
Quare prima promissio conterendi serpentis, suae sui caput victoriae verbi, non ad mulierem, sed ad se pentem facta sit. cap. i Per mulietem & semen illius intelligi quide omnes electos,precipue tamen beatam virgine Mariam, semeelut qui Christus est. sevi per semen serpentis , eqs qui sunt ex patre diabolo intelli imus. cap. t et Hane inimicitiam eaput& initium tinise bellorum dommini,&quod sacra sei invia dicatur libet besto tu domini.&liber iustorum. O .is. Inter in semen serpentii, di Abel semen benedicii nit,dominum statun inimicitia, posuisse, & Dei vi tanam verbi sua morte figuras'. cap. ν. Abel per iustitiam fidei ad insilitudinem dei sectum, evhominibus mortuum deo melius vivere, imo lo 'i
Generationem Cain, qui erat semen serpentis, velocius pullulasse. ei uitates & tegna costituisse. Item, Cain reproborum, Abel autem Hectora Mnerationis principium suis, easque deinde secundum carne connu pras diluuii vindictam metuasse. Cp. xl.
3쪽
lectorem generationem,deleto a bet, tardiui pet Seth& Enos testauratam, no habere hic ciuitatem permanentem, sed suturam inquirere cap. 22. Genetalionem filiora Dei denuo per mulieres callido antiqui sementis consilio corruetam fuisse. cap. 13. Quo pacto sit intelligendum ouod Deus dixitaece et me fuisse hominem,de delebo hominem,qui creaui ancie terrae. cap. et . Quid sit quod Moses de Deo seripsit, Et praeauens inititurum.& tactus dolore cordis intrinsecus. cap. 1 s. Quo dolore tactus esse dicatur intrinsecus. cap.rget Dediluvio mode inbus iudieiis Dei. cap. 1 . Quid si quod dominus dixit on permanebit spiritus meus in homine in aeternum,quia caro est.=cap. 18. Quate Noe accepta sententia perdends uniuersae carnis no intercesserit pro hominibus scut Moses. cap. 1 p. Quid si quod seraptum est.Noe inuenit gratiam coram domino.Item dioe vir iussus atque periectus in generationibus suis. Cy.3o. Quod Noe quia seruauerat verbu Dei, idem a veita servare fit. cap.s . Quod dominu propositum suu satis declarauit totiet geniale do hominibus. cap.32.
CAPITA LIBRI III. V tribui filiis Noe, sem, Cham, di Iasephei, de
quid si, latet Deus Iaphet, & habitet in t bernaculas Sem. cap. . De cons one linguarum,natiuitate Abraham, I secundo promissionas verbo, quod in semine eius benedi credae essent omnes gentes. cap. t. Quod e fuso linguarum abscondendo diuinae promistionis thesaulo profuerat. cap.3. Qilod mystelia Dei non solis exieris per confusonem linguatum, verumetiam indisenis Israelitis per aenigmata & figulas abscondita suerint. suarum literis inuentis.. Item de triti lin-
Quod serpens antiquus propter veibum pronussaoni contra Abraliam, linc,de lacob,inuidia quidem motus st,norare tamen eis non notuerit.
tus st,norare tamen eis non diotM
Quod Ioseph deinde primos serontis insultus pei ita
. cap.f. ta es propter somnium exceperit. cap.6.
Quid ist quod a Hieremia dataim est, Vm in Rama audita est,fce Rachel plorans filios. cap. r. Quod serpens illeantiquus no solum insidias mirum,
vertimetiam illecebras concupiscentia mulieris ad uel sum Ioseph susciatilineq; tamen vicerit. cap. g. De tetrio promissionis verbo, non ausitetur sceptrum de Iuda,donee veniat qui mittendus est. cap. s. De sano mulieris amictae sole,parturientis & clamantis
fuisse prineipes duodecita ibuerit. isse verbum promassionis. cap. I. Quando primum coeperit parturire, lamare, emciari ut
Quod unus quem immolabant filii Israel. Hibi tuerit
inus incarnandi, econtra Pharao rex Aegypti eaput primum serpentis. pri. cap. q. de eodem verbo dictum st,Exultavit vigigra adcurrendam viam. cap.is. Idem verbum Dei Aegyptiis suisse gladium uulum. lij aute Israel agnu mitem te mansuetum. cap. 6. Quam ob causam primogenita Aegyptiorum percussa snt Quam ob causam item post caedem primogenitorum, omnes Aegyptii aquis operta suerint. cap. 8.
Hae omnia Abialiae a Deo predicta suisse, ecquod filii ei mentios iuste spolitanti cap. is C A Tu M. rundem ere draconem & Behemoti eum; a solo vel
vine ut multiplicet preces & mollia loquatur. O. eto Quod dominus populum Israel libet avent in laudem, S gloriam nominis sui ut siceret ea excelsorem cunistas populis. cap. EI. Populo Israel non solum eommissa, verumetiam scripta fuisse eloquia Dei da; digito ipsus. cap. x Nihil utilius inueto literarum ad cognitionem Dei cie atoris esse. cap. 23. Sicuti priores duae tabuloe Moysi stactae sunt, ita & lit rarum charaeteres, sub Esdra mutatas suisse arbitramur. p.r . Dona esse Dei, quod homo in vobo Dei possit mediatari, deinde N eloqua,demum di scribere. tq; aliorum scripta legere. cap. t s. saeramenta ecclestia sub saetatum supergrae laterarum latentia,smilia esse thetauio abscoclito in agro. .rcHune thesium ideo absconditum fuisse,ne paruula quibus licte opus erat, solidum cibum seire non pocsent,& porci mergaritas pessibus subiectas concute
Exemplis probatur,non expedivisse, ut sacramenta scripturae apertis verbis prodantur, donec opere compi
Varem animalium septem illa capita dracodii, i similia fuerint. cap.I Quod facies secundi capitis secies vituli ita dit quem fecit Aaron, & quomodo tunc mulier inv-tem habens clamauerit. cap. a. Quod idem eaput suburam ad tempus, sub Ieroboam deditio eiectum sit. ca's. Quod per iudices dominus populum ab idololatria te- presserit. & ab hostibus defenderit, vincente per eos vetia Dei. cap. . Iudires,non nis elamante ad dominum popul uicitatos . cap.s.
us ob eausam iudices illi saluatores aptellati sint. e.s Duodecim iudices,& duodecim Apostolos esse vigintiquatuor seniores. cap. . Quare apostolis, o ut iudicibus gladio uti liment.ca gQuantis in perieulis vertiti sint iudices Israel. cap. s. Quare Heli ad numerum duodecim iudicum non per
Quid sit alud Esaiam,voca nomen eius, Aecelera ipsella detrahere, festina predari. cap.II. Idem verbum Dei,& pei Dauid vicisse, quod antea petiudices vicerat. cap.ra. Quite David non aediscarit domum domini. cap. is. Proiecto Saul,& electo David, impletum esse 'uod di.ctum est,Dominus pauperem lacu, vel datat, humiliat&sublimat. cap. q. Qii modo Saul,& quomodo Dauid contempserint verbum domini. cap. is Quod utriq se peccasserans si tali& quare huius c sessio accepta.illius reiecta st. cap.im David exauditum esse, quia secundum voluntatem Dei perierat. cap. tr. Quod inui in sermonibus suis iussis ii visus non si iis iis Dauid misertus eset. cap. 8. Promissiones legis re condition promissiones aut Abrahe & Dauidi absq: eoditione sietas sutile. cap.ryQuid sit quod Apostolus ait: Si enim qui ex lege has ledes sunt, mananita est fides, abolita est reprominta. cap.ro. gid sit, quod idem Apostolui ait, Iustitiam Dei in uangelio reuelati ea tae in fidem, di quae nam illa iustitia sit. cap. 23.
verbum Dei tam in Saul quam in Dauid veritatis pal
4쪽
Quomodo appareat in duobus illis vera esse Lipientiae dictum Melius est duo simul esse quam unum. cap. et Salomonem habuisse quidem verbum Dei sed non qui
euisse cum eo ut foueretur,ideoque cecidisse,nec subleuatum esse. cap. 2q. Propter peccata filiorum David, non auersum esse propositum Dei. ura iurauerat illa. cap. et s. Cui iurate debueritae voluerat Deus, quem impossibile est mentia i etiam in his,quae loquitur absque interpositione iuramenti. Cap. 26.
mibus ex causa maxime digni fuerint Abraha & David verbo promissionit cum iuramento repromittentri. cap. et .
. CAPITA LIBRI v. Quomodo secundu caput diaeonis vitulus.c sub
Hieroboam denuo Herat erectum. cap. . Quamuis etiam Baal seruierant,&adorauerant, vitulum tamen caput idololatriae suisse. cap. r. Hoe caput tametsi mite videretur, aeque tamen ut rela-
qua pernieiosum sui se populo Dei. cap. 3. Quodnam primum verbi Dei bellum aduersus hoc caput fuerit. cap. q. Quod Iehu primus pro testimonio verbi Dei occubue- DV . cap. s. Quod mysterio no careat i leone prophetam in via o
Qid duodecim scissune pallii Ahiae Sylonitae signiscarint. cap. . Deu iusto iudicio rege Hieroboam super Israel costituisse,no ut peccare faceret,sed quia peccaturi erat. o. gHeliam prophetam, ne ignorantes simul cum impiis et-ratentis Deo missam esse. cap. v. Quae miracula fecerit laclias,&quod spiritus Heliadudex ita Helisaeo, duplicato miraculorum numero co- probetur. cap. it. Quid di quando piosecerint in populo,Helias & Helisaeus prophetae. cap. ILiniare Eelus Domini propter Bail amplius, quam promptet titulos aureos in Helia exarserit. cap. it. Dominu in viilla & verberibus visitasserecrata domus Dauiimisericordiam veto no dispertisse ab eo. O. 3 antus vetus in Helia quatae dignitatis suerit. O.r . Desiam translatum , ante diem magnu & terribilem do mini mittendum, & in Iohanne Baptista coinpletum cap. I s. Veris nute esse,Enoel, & Heliam transsatos, a monendi necesitate liberatos esse. cap.I6.
Post Heliam & Helisaeum idem verbum Dei, aliis prophetis succedentibus non desecisse cap. p. id sit,quod per Osee ductum est i Non addam vittam, sinen domui Israe sed obliuione obliviscar eorum S domui I uda miserebor. cap. 28. Quod verbum Dei nondum ineamatum, id est, Emanuel nondum natus, libertat terram a lege Assyrio-
celerasse spolia detraxisse.& praedari festanasse. O. et o Ductis in captiuitatem decem tribubus, gnitum bellum
verbi Dei contra vitulos aureos. cap. tr.
Asynos iustiores sui sequam Isia, de et eis in rapti
Quare domus Iuda seruata sit, Israele in captiuitatE ducto,cum utrobique iusta aliquot fuerint. cap. 23. Quare in lege se pio sit: Locutus est dominus ad Moysen,in prophetis aut:Factu est verbu domini. cap. tq. omnes ad quos verbum Dei factum es non omnes aut
CAPIT v M. CAPITA LIBRI VI Vod i ei de regna antiqui diaconis capita a
Regnum Assyriorum, & regnum Chalaaeotiam coniuncti ,tolaum caput draconis illisse, simile tem isomodo Deus domum David dielo piosecutus suerit
in honum,diabolus vero in malum. cap. r. Draconem tertio hoc capite.aduersarem quidem verbo Dei intentione.cooperatia autem suisse effectu. cap. Quibus peccatis in domo Dauid, puniendus draco ille saeuient. eis,
Quod obsessa &ea gnata Hierusale se populo trania lato,an fortatudine manus sit Nabuchodonosor se se
dem Deo seruiisse, voluntate veto satellitem diaboli fuisse. od dominus quamuis verberaret populum, promisssionis suae non tuerit oblitus,sed prophetas sui rauerit.& virgam contriuerit. cap.s. omodo St quo ordine verbum Dei Nabuchodonosor percusserit,di tandem vicerit. Cap. v. Multis lationibus somnium Nabuchodonosot obsitui bile fuisse. capio
Quid somnium Nabuchodonosor significarit . eap. ii 'Quare Nabuchodonosor,& non alius quispi hoc sonimum viderit. Cap. a Crudelitatem regis, beneuolentiain de attentionem Danieli interpreti concilia'. cap. t Nabuchodonosor regem vel bum Dei ex ore Danielis ferre non potuisse,quin caderet in faciem. O. t . Nabuchodonosor adhuc tam superbum fuisse,ut i latus suam adorati iuberet. Quare scriptura, calicem aureum Babylonicae meretrici tribuerit. I6. Quas ob causas regnum Babylonicum per aurum,di thgnum Persarum atque Moedorum signatum sit petat cap. II. Quam ob causam regnum Graecorum per aes signiscatum erit. i p is
Quare regnum Romanorii per tibias serreas, dei partim se eos,panim fictiles significatum fuerat. cap. uid mixtura sori de testae significet. p. xo Quare exclaniaverit Nabuchodonosor. Ecce ego via deo quatuin viros solutos,& species quarti similis L
Quare appellatio filii Dei ab inimico,& persecuto e primum usurpari debuerit. cap. xt Confessionem Sc laudem Nabuchodonosor, propter saperbia,& tumidam vanitate reproba fui sie. O. 23. Quod sicut tribus pueris in camino affuit filius Dei, ira omnibus affuturuis liqui se confiteantur. cap. a. Quare Deus,ncm ut tres puero tu de templum defenderit, ne consagratet. Cp.rsis Toties vitaim Nabuehodonosor, nunquam tame cie se ex animo humiliatum. cap. 26. Nabuchodonosor tanqua boue tans eoisedisse. O.ret Quo sensu verum sient,quod Nabuchodonosor dixit: Nonne haec est Babylon quam aedifraui. cap. Nabuchodonosor non menig tanta, verum de tamam amisisse cum icenum ut bos comederet.
ad quos locutus est, beatos & filios Dei fuisse. ccx s. Non Moysen reliquis phetis comparatrum, sed i E promissionibus gratiae collatam inferiorem esse , eo quod nusquam leg tui,Factum est verbum domini ad .i Moysen. capto.
Blibant i Elamili ra mamis hominis in parim
scit sappareret a veita Dei victu suisse. cap. tia nielem non perturbatum, sed confident ei aspexi siti lemsse de interpretatum finis. cap. 1 Quid sibi velit primum verbum, mane, id est, uulnera--. cap.3.
5쪽
Quid velit serendu verbo Telel. i.appensum. cap. . Quid velit tertium verM,Pates,id est,divisum. cap. s. Quod scriptum & dictum tunc est contra unum regisnum Babylonis de omnibus regnis mundi debere ii telligi. . cap. 6. Quid ligniscet,Mane,cotra pra ncipe huius mudi. O. . Quid significet Tetet, contra eundem principem mundi. Quid signisseet Patet eontra eundem, &quid Pellae . NM cedi quibus diuisum te uni eius datu sit. O. si alie manum apparentem,lignasse manum Dei, de qua Dauid e Firmetui manus tua , & exaltetur dextera
De quamor bestiin quas Daniel viderat, & quare oratantiquus diei uin appelletur. O. I. Quatuoivgna non ex Deo regnasse. cap. a. Summam rei u omnium de regnum ad Deu pertinet sed quatuor bestias quantum quaeque potuit, ad se rapuisse. Solicis vel bi Dei vetu esse imperium, humana omnia ii- mula . cap. q. Regnum Moedorum & Pedarum, qualium caput draconis suille. cap. II.
Satrapas Moedorum & Peisurum Danieli foueam , inquam ipti incideret sodisse. O. 16. De oratione Danielis contra Hierusalem,propter quam accusatus, de cum lex liberate non posmin lacu leonum proiectus fuit. Danielem in mathiio verbi Dei, tribus pueris no fuisse
Completo captiuitatis annotum numero . non prophetas tantu,vcrumetia angelos super reaedificatione Hietusileni laetatos suasse. Cap.is. Danieli non silum reaedificatione repli. verumetria omnium regnoru futuro i euentus,reuelata fuisse. p. hommum Dei, quam Cyrus aedificandam decreuerat, a Dario, vincente ita verbo Dei, tandem aediscata luti cap. i. Testpux.quod ab exitu sermonis, vst: ad copletionem operis iniexcesserat, no modo cor a Deo bieum verum t riam homiribus utile asse. cap. LX unde C, ro homini gentili tanta circa Deo caeli,& citra captiuum eius populo beneuolet a piovenerit. p. 13 Cyrum ita rerem facium ut diuinam cica se prouidentiani agnoscere potueratis cap ad An libellas raptiuis a Cyro donata Italis eide ad aete nam si in assequendam ploxenire pUiuerit.cap. 2 s. Qtiae veta eonfestas si, & quid eidem Cyro de vera e fessio re defuerit. p. EdNati iem laudandi Dei oerasone esse,non modo in te-pli Hierotabditiani, velumeliam totius generis limmani reparatione, quam conset iratione. cap. 1 .
Quomodo id quod de Cyro dictum est: Assi laui te,
non cognouilla me,intelligendum sit. cap. 18. Titulum Pinlim Gq. ad huius captiuitatis solutione per
iuxta prophetiam Aggaei, nouissurii templi maiorem gloriam quam prim, propter verbum incarnatum su
lum captiuitatis illustres fuisse. cap. i. Esdram propter renouatam novis charactetibus legem piacipuum fuisse. cap.32.
Somnium Mardochaei mon fuisse vanum. cap. . Mardocl.aeum di Aman per duos diaconet, sed diuosi, iationibus i natos suisse. cap. t. Sicut Aman Mardochaeos clucem parauerat. & in ea su-hensus fuerit, ita principem huius mundi diabolum Christo crucem paraste, di in ea victum fuisse. cap. s.
Panaum sontem, qui in magna creuerit flumina, Heriis eginam suisse. cap. Dei prouidentia sactum, ut Mardochaeos in eaptiuitate manereticum qui vellent, libertatem in patriam red undi recepissent. Cap. s. Aman exaltatum & adorati iussadim, etiam regnum amisbiisse' Maidochaeo propter seruatum regem, Inim cum factum fuisse. cap. 6. Aman Maidochaeo inimicum, cum videlet sibi non flectere genu, totius gentis Iudaicae eampandae consitu
cepisse. cap. . Qua ob causam Matdochaeus Aman no adorauerit.c. s. Quam ob causam aliquot homines talia reprehensi nem adorari potuerint. cap.y.Quare tam dissicilis ad tege aditus fuerit,ut qui no v catus adiret occidei etur. cap. io
Aman stulte tempus perditionis Iudaeorsi pet mites suasuisse,cum an perdedi essent nondu cogitouisset c. ii
Aman pet soties deceptu spatiu dedisse ludaei sod imp
trandum a Deo auxilium. cap.i I.
Semper fuisse, qui diuinae promiSonis de Christo m
mores. eam impleri desiderauerint. cap. s. Hestet quatuor illis celebei timis virtutibus praeditam fuisse cap. q. somodo virtus temperantiae in Hestet reluxere c. is. Iomodo iustitia in ea deprehensa fit. cap. 6. Et hoc iustitiae fuisse, quod melleunciso propter necesssitatem coniungi sustinuerit. cap. i . Quomodo piudentiam eius consilii spectatast. O. is Quod prudenter coram rege petitionem tuam exposuerit. Cap. i p. Eius prudentiam verius diuina prouidentis suisse cxeto Aman in conuiuio quas hamo captum suisse. O. ai. Quanta fuerat in ea boni eteli fortitudo. capor. Soties verbum Dei aliquot ex capitibus draconis vicerit, personae in qua vicem, vaci aes a contulisse. cap. 23.
Quid mysterii contineat,quod Aman in patibulo,quod Mardochao parauerat,suspensus Herat. cap. t . Quid mysterii contineat,quod domus Ama data sit Hetier reginae. cap. et s.
Somnium Mardochaei,in quo paritum sonig,in fluuium magnum deinde in solem con utiti videt,in Hellet regina completum huisse. Cap. 16. Captiuitate populi propter verba Dei,multo quam gentium imperiosam libertate gloriosolefuisse. cap. a T. superato per verbum Dei,Perulum N Moedotu regno, Macedonum, quod in Daniele pri h cum captatum signis tui, successisse. cap. 28. Quas ob causas regnum Macedonum in priore vilii ne per Madum, in poster te pet hii eum tuerit sigii cap.is. Quas ob causas te num Persarum di Meddorti in priore visone pervitum, in posteriore per alietem sueti signifiearem. cap.so. Quare hircus unum tantumanes autem duo ramua h tale visus A. cap. li.
Magns viatoriae verbi Dei pang in his esse, quod seuti eam mutanda praedirent ra di mutauem. O. a.
CAPITA LIBRIVIX. PRHario ad chunonem quae queritur se si ij
dum atque negligente,otationibusq; iuuari postulat. Cap. I.
Responso i unda Chunoni facta, qui rogitat ut pratis sationem secundi libri Maeliabaeotum explicata huic
Quinto caput draconis suisse regnum Graeco im. ca.I. Pi incipes Persarum de Graecorum malos angelos de iste intelliat, restantes principibus bonis, id est, angelat. cap. -
6쪽
Piincipem populi dei Mielnelem esse, bonot Binest et
omnes inter se consentire,malos velo neque eum boni , neque inter se conuenire. cap. s. Quale pn liti sit iniet bonos & malos principes. cap. d. Quomodo princeps Pet arti restiterit xx .diebus. O. . Quomodo nobis orantibus, mali spiritus praelientur curionis. cap. .
Quomodo sit intelligendum,quod dictum est Eece Mi
ei et unus de principibus elimis venat in adiutori-uoi meum, & ego remansi ibi iuxta regem Petia
Quomodo sit intelligendu, quod ait: Cu enim egrederer,apparuit princeps Graecorum veniens. cap. Io Quomodo regnu Graecotu originem coeperiti cap. i.
Regem Alexandra se Hammoni Alium videli voluisse, idq: per hircum capraru qui teria non tangebat. Datii et, sani fiearem Diisse. cap. G. Q nomodo Alexandet Hierosolymam venerit, de principem sacerdotum vestibus faciis ivdutum veneratus
omodo illud eornu hastam sit, id est quomodo Alexander magnus vita decessem. cap. . Tracto cornu alia quatuor succreuisse, ideoq; draconem eum septem tantum capita habeat, decem tamen diademata gestare. cap.r s. Antiochum per cornu paruulum,quod de uno ex quatu orexierit, significatum Lige. cap. 36. Onyx primum sanguine quintum hoe draconis caput maduisse,&tosum factum suisse. Op. i . ribus peccatis populus meritent, ut deus pet Antiochum eos aisipetet. cap. id
Quibus suraessibus populi flagitia aueti fuerint. p. s. sid sit,quod dominus pet Zacharia dixit. Quia ego
iratu sui parti,ipsi vero addiderunt in malum. o. to. Quid iit deum irata patum. cap. M. Quid Antioebus addiderit in malum. cap. 22. Quae Antiochus Hierosolinus secerit, ad paniam Dei iram pertinere cap. 1 . Quod Iudaeos ad litum gentile coegerit, additamentu
Diabolum propter eiusmodi addit rata, die iam esse
De ira dei magna quae sit. cap. 16. Parus dei liam placati posse, mans no posse. cap. t Mulierem in utero habentem, denuo palitinisse , clamasse. cap. et s. Septem stati ei Machabaeo , & matrem eorum praecapue cum paterentur, Hamasse. cap. LI. Quod came porcina vesci noluerint, passionis eoru eauiam itiisse, & quod mundit omnia munda. cap. 3 o. ratione deus in veteri lege inter munda & immunia da disciditeiit. . cap.ai. Septem statim Machabaeos, 'aecipue venerabiles esse. uod resurrectionem motruorum aperte consessi
CAPITA LIBRI X. SAncios per fidem vicisse regna. eap.r.
Sanctos egentes,anguitiatos affictos,in solitudini butetrasse in montibui. eap. a. anta suetit latitia ivli emundati renouati. p. s. Quam sedulo flagitauerit Chuno, ut prooemiu, E. Macha. interpretaretur,idq; se iam sieturum. cap. q.
hyam cum multis Iudaeit Aegyptum prosectum luisse ibiq, templum aedificasse. cap. s. Quoties & quibus temporabiit Iudit Hierosolymis scripserint fratribus in Aegypto. cap.6. Materiam intentionem, de utilitarem prologi .r.Machabrotum se prosequuturum. Cap. . Quae suem materi sue argumentu eius prologi. cap. s.
Qii, suetit intratio eiusdem plotaei. cap. v. Sosum templum Hieroselymitanti legit timu suisse, proptet promassiones dei illic implenda . cap. t. Qua ratione talutationis lora scriptu stet Adapetiat cor
vestrum in lege sua. cap. V. Quinam suerit illa tribulatio & impetus, sui venerat s per Iudaeo . . cap.ra QIare Iudaea terram sanctam appestauriunt. cap. s. Quomodo intellie dum sti frequentate dies sint pheoiae mensis Caseu. cap. i .
Quod semel &tierit eis se de eius, scripserint,&quod
admonitio secunda austerior quam piama sit. cap. is. Eadem ratione sanctam ciuitatein qua terram sancia esie appellatam. cap. 6. Laue ratione igne de caelo datu commemorari. cap r . Qualis ille ignii fuerit. cap.rs. Eadem ratione miraculum igni & Nehemiae orationem
commemorari. cap.r O. Eadem ratione tabemacula & atra eo memorationem atque excusationem factam. cap. et C.
Quomodo, quae de tabernaculo &atea dicta sunt intes sigi debeant. cap.r l. Qualicunq; sensu Hielemias illa i ipsetit, Iudaeos suo propolito adaptasse. cap. 22. Eadem ratione, qua superiora, oratione mora, & igne de edito datum, cap. 23. Quam multi hostes verbi Dei velocitet seutvmbia trisierint. cap. eq.
Quare Deus populo suo exteta regna subiicere noluerit. cap.rs.
Machabaeos mei emcu Romanis iniren6 debuisse,& quare tam cita morte sublati Helint. cap.
Uribum domini per Esaiam: Si non,ut putaui, ita
erat,quomodo sit stitelligendum. cap.r.
Quomodo de' aliquid putate Sprie dicatur. c.. Inter omnia quae deus putauit, praecipuum fuisse, filium quem draco deuorare volebat, ad se & thronum suum tapiendum. Ce.3Inuocat sapientiam.Intretim quid sti Noli regibui date vinum sed his qui amato stant corde. cap. . Sextu caput draconit cui simile fueri t dici nd posse. ca.s Quod Hebraei putant de sexto capite dictum: Extetmi nauit eam aper de sylua ,&e.ineptum esse. cap.d. Quomodo bestia quatia de mari ascenderit, & sextu e put draconis in ordine constituerit. cap. . Herode patre Idumaeo, ite vero Arabica natu a senatu Romano regem Iudaeae decretum fuisse. cap. s. Distodia, inter senatum, & populum iudaicum,tiet . di regnum peperisse. cap. s. Neque sceptrum, neq; ducem de Iuda auferendo,donec venitet Christus . cap. o. Pirater Zachatiam, Elarabeth,Symeonem. N Anni prophetisam, multos fuisse, qua aduentum Christi expe
Neque demonstrando, neque natiando, Christum pro dignitate indieati posse. O. r. Quod per Esaiam diciu est : Egredielut virga de radicti esse quomodo sit intellivendum. ca. s. Tunc eae si Libani cecidisse eunt Herodes alienigenare aier,tepluq subuersum de nouo aediscaret. .i Herodem renouando templum , se Dauidi & Salomoni impudenter comparare voluisse. ca. s. Quod populus super illius hominis opera nequasi lem-ri,neq; tanto peccatori debuisset adulari. cap.rg. Quare Deus Herodem in regiam, & sacerdotalem sit
rim i ita seuue per serit, ut ne quidem filiis paue
Viiea,virling Maiia, Christum veto florem esse. & cuta. radica
7쪽
de radice Iesse io de radice David dictum sit. ea. i . sid sacramenti suerit in rebus geliis radicis Iesieri est,Dauidit,quod ad Chiilium pertineret. cap. is. Laudabile Dei consiliu esse, quoia in humilitate diabolum atq; Hetodem fefelletit,& an alte luserit. o. ro. Quam utile nobis suriit,Clinctu e paupere virgine matre nasci. cap. m. Laudat incamationein verbi,ex psalmo Dauidis: Et auit cor meum verbui bonum. . cap. et t. Quomodo vel bum Dauidis intelligendumst. Langua mea calamus sci ibat. Op.rd . Quomodo intelligendor Eruciauit cor meu vel bu -- Dum,dico ego opera mea regi. cap. 2q. tiate Deus incantas 3 non potius per angelum genus humanum taluare voluerit. cap. et s. Christum,salua matiis virginitare,natum esse. cap. 26.
Quid sit: Speciosus solma piae filiis hominuide gladius iuper aemur accinctus. p- sicui septitainus spiritus super fore requieuer it, ita i ptemplici laude psalmus nic rege Chiiliu canit. o. 18Quate no dictum sit,nianebit, sed requiescet super eum spiritus domini. cap. et s. Proeter Christum nemine suisse, super quem iequaeuaue spiritus domini dici posset. cap.3o. sicut virga Aaron, ita di viteae Iesse, superbi certaminis finem iecit. cap.sa.
Braram virginem Mariam mulieris in utero habe
tis,parturientis,& ut patiat clamantis non minimam partem suisse. cap. I. Diaeonem eua Mariae silium deuorale volvasse. cap. r. Quare diabolus Cluisium Herodi plodere non potuenti cap. s.chnstus a diabolo,non ut cognosceretur,sed ut corium petetui,ientatum fuisse. Cp . ia de causa Chiillus non solum daemoni invertimam Apostolis ne se proderent,prohibuerit. cap. s. Quare Iudarion ipse Christus esset quaeserint, de quare ipse ante passioue semper obstule responderit. ca.6. Cluillum,ubi tempus Guilinon solum no prohibuit te, verumetiam se legem praedicari voluisse. O. T. Christum italo insidentem,regnorum huius mundic temptum prae se tulisse. cap. 8. Christi regnum non de hoc mundo esse, satis probatum esse,copiosius tamen probari potuisse. cap. S. Diabolum insidiando vitae Christi deceptum, Dei con- suum impedivisse,sed non promouisse. . cap. io Pei mollem Christi sacramenta baptismatis,euchanius, de spiritus sancti dona tos consequutos esse. cap. M. In quem usum sacramentum euchaniliae nobis lebeium sit. cap. a. spiritum sanctu primu in remissionem peccatorusean de in diuisiones gratiarum, per nos efiundi. cap. s. Hac sacramenta neque diabolum, neque impios homi ues c nouisse. cap. q. Diaconem septies per impios homines contra Christum res urexalicta septimo comprehensum suisse. cap. s. Quare dicium sit. Sustinui, qui simul conmitii elui , ecnon sint. cap.I 6. In Christo duas voluntates,diuinam atq, humans luisse, quana altera morte voluerat,altera expauerit. cap. a mare dicium sit, apud ipsum est sapientia, & fortitum
Quare Christus gladiu in vagina recodi iusserat. cap. ip
Salomonem in diademate, quo coronavit eum mater sua in due desponsationis illius , & in die laetitia cordis eius. cap.ro. Quid sanguineus sudor portenderat. cap. o. Quale dierum stet Coinua in manibus eiu ibi abscondita est sortitudo eius. cap. ra. inare dirium iit, tutus leonis Iuda ad praedam fili mi ascendisti. cap. 13. id dictum sit Requiescens accubuisti vile A quasi leaena,& quam ne is uium fuerit,ut moituus non c telet sepultura. cap. et q.
Quare dictum sit: Maledictus a Deo, qui pendet in ligno. cap. et s.
Quid dictum si:Mulier eo rarit, tristitia Labet,& quod
C hrillus in sepulctro sabbatir siem. cap. 26. Exurge gloria mea,exurgepsalteravi de cithaia, de Christit ut lectioii edictum esse. cap. II. Vinobediens loquitur victorias, de Christo dicium e se. cap. et B. Quinque vulnera Christi esse fignacula ructura. O.1y
vomodo raptus si filius mulieris ad Deum, de
Quid sit, raptum esse ad deo & ad thronu eius.&quid sit illud: i/aulus apostolus non ab hominibus neq; pei hominem, sed per Iesum Christum. cap. r.
Rapio tuo ad Dein de ad ilitonum eius nonduin penatus impletam esse pio imonem ria semine tuo benedicentur omnes gentes. cap.s. Somodo mulier iii iolitudinem sugerat. cap. momodo Michael ev angeli eius pugnauerunt contra diaconem. cap.s Quomodo diaco proiectus in tetram, nuserit aquam de re suo. cap. 6. Quomodo aqua eiusmodi primum occulte irrepens,d inde per incrementa viles capiens, per quatuor pari ioibis sese extenderit. cap. Quo adiuuit terra muliere,& absorbuenti uine. cap. S.
Septimum caput draconas plaga gladii occisum in mor
Quomodo plaga mortis eius lanata sti cap.io. Caput illud elle Antichristum, cui diaco dederit vites tuas,& potestatem magnam. cap. a Quid sit illud Apostoli,& nuucquid detineat stitis. ut reveletur suo tempore.Et de iaciamenio mulieris bestiae insidentis. cap.r ris Quare apostolus tam obscure diaerit et Tanta qui tenet, teneat,donec e me lao Eat. cap. a s. Quanta ita draco excitatulus sis Antichristu, & s, dominus Iesus intersectulus si ipsum spiritu otis sua.c. a Diei secto Antichristo consummatam esse victoria verbi Dei. - cap. s. Quid si quod ad beatum Iob dictum estur e spes eluc
Quid si spintu olis domini aliquid fieri. cap.r Quam s.cile omiua positi verbum Dei, Demplis Pt
Quanta facilitate svisitos cum diabolo ae angelis eius
Quid sit, quod dictum est apud Liaiam,& eiit lux lunae sicut lux solis,& lux solis septemplicitetiscut lux haelem dierum.
8쪽
DOCENS, QUA OCCASIONE HOSCE DE vIctoria verbi Dei libros susceperit scribendos.
ER, quum tu hostes optabilis Chuno pater cerasse silebe retensis , na Irum pra-
sentia tua strenares habitaculam, nos indire solito temoti a cocris, conserebam aliqua de Dini l. r. sanctarum maiestate proturarum. Erat autem nobis tunc sermo praecipuus de quatuor
illis grandibus bestiis, visione Danielis,quarum prima quasi leana cla fuit regnum Babyloniorum. alia ilis urso, ipsa fuit reguum Persarum oe Medorum. alia quo paruus,
ipsas u regnum Graecorumquarta terrisius alii, mirabita in fortis nimis, dentes ferreos habens magnos, comedens atque comminuens, oe rei qua Pedi, suis conculcans, ipse fuit regnum Romanoru, quorum videlicet regnora singuli suis temporibus super cetera gentium regeta principatu te-vuerat. Regna Lec idcirco per bestiassereris imas,c sanguinis auidas ractes uratifuisse dicebamus, quia plena credet taras fuerunt, Ianguine mundu bestialiter debacthando implentia, lanctos quoque Dei altist mi cseri erunt. At vero re si Dra,re si ei pacis ,regnum charitatis c germanitatis, imperi u pietatis, O dominatio Regnu Dei veritatis c iustitia cr mansuctudinu. Et idcirca debuisse hecundia reis vel res similitudine disiimilem quolhabere imagine. Et riraciter ita ess,hequitur mi Ad itiebam,donec throni siti sunt, oe antiquus dierum se-olt. Item,in yiciebam ergo in visu nostis,o ecce in nubibus tali quasi filius hominii veniebat, O vique ad an- Daniel. r. liquum durum peruenit, di in consectu eius obtulerunt eum, o Adit ei potestatem oe honorem oe regusi, O omnes populi di tribua O lingua scrutent ei. Qui retorum imbui quam eiusmodi bestia ascendentes de mari, et filius hominis veniens in nubibu/ ceth, Operueniens usque ad antiquum Areu candidum, O capillis munia imis prae antiquitate nitentemsedentem thremi positis, O iudicantem de is his illis, quae regnaresestinaurarunt inconsul a puntia sua penes mis cum imitur de regnis illinci de sanctis altissimi, quos illa regna bestia liter contriverunt,inueremur a repente quae iane fecisti de Machabati,quipardi, qua tertia bestiasuit,id est, regis Gratoia fatui iam leuenta,multis prae s O materialibus armis reperitissem nt, O exinde in ecclesia Dei memoria inciriasibi atqui fiet ant,dixisti. Scire vel tertio, quae causa sit,ut eoru bellicam defensione uo minus, uam indefensam lan Iarum tuerum patientia tisancta erilesia legeudo CP cantando celebremus. Re pondi adat, Certamen illuxu O Fraus militaris,cem auxilio Dei multu nobis oe omnisecti pr fuit. Agebat enim Aa- ibolus per Antiochum,qui appellatus es Epiphanes d F nobilis,ut nulla esset memoria e expectatio, vel fides,
eius repromissionii qua ad Gratam facta es, dicente Deo, is semine tuo benedicentur omnes gentes Quid enim Genetra. egit ille Antiochus taedificauit abominandum idolum desolatianis super aliare Des , Oper uniuersas ciuitates GR. 1 Iudea in circuitu edi caueruet aras, cae ante ianuas domorsic in plateis incendebant thura,c sacrificabant, O librae legis Dei cumbusserunt igni cindentes eos, O apud quemn ne inueniebantur libri testamenti Domini,c quicuns obseruabant legem Domini, fecundum edictum regis trucidabant eum. Nimirum hoc agendo fiebat, ut arbor bona succidemur, Cr radicitus extirparetur, ne bonus ex ea proueviret fruZim, id est,ut genus Iudaicum Hsraeretur, ne in semine Abrahae, quodue chri Jm, mura gentra benedicerent O reis irritu quod C. ,- , proposuerat c pomiserat Dem. Discula es radix, ut talis c tantus indens et fructus fres, atque impleretur veritas Dei. Et idcirco Machabaver quos id esseSIam est, iure nomen celebre fidentiu Ecclesa Dei Similiter de Hester atque Mardochaeo sentiendum est: quia cum diceretur risu illi, Surge,tomiae carnes pluramas idest, a Persarum atque Medorum regi puero dixisset Aman, ecerne vipereat gens Iudaerum, O decem missia ta- leuia appendam arcariis ga a tua. steterunt pro animabus fuis di progenteria ita ut versa vite in patibalo appenderetur Aman, quod Mardochaeo parauerat, decesi eius truti a gerentur,c per omnes prouisitias una Hester s. die ultionis connituta indictam caperent Iudai de hesibus suis. Cum hac o his similia restendissem de illis, O de taetem antiquis sanins, per quarum labores O bella necessaria fortiter enitit verbum Dei, ne periret g nus illud, A quo carnem acum reproposuerat Assalutem generis humani. Tu vehementer delectatus ratione huic modi, repente in i IIam vocem revisti. Scribe mihi librum de HSIoria verbi Dei. Hoc idem repetens cretro institisti, re nanc Us vehementer instare non desinis, putans qu)d hinc ,hthcra e terra sensus mei, it laurum bovi veris est de re possis fecundum dignitatem muli, quem prae icti, ut vocetur liber devictoria verbi Dei.
Vere res magna est,cr ad eloquendum dissilis mo O impe fi leo, eam dignis verbis consequi, quia rictoria magna est, cir magnus Deus qui vicit. Verbum quippe Deus est magnus Onquam O fortis es qui vicit,di m
gnas bestis qui vi Ius es,magnum rertamen, di magnae causa certaminis. Sed in hoc inseram, quia magna es indiliatio tua, qua ad sud me compellit, di magnus debet esses cruor lanm studii, ad latendum verbo Dei, per ipsis fumus facti O liberatisne cuius cratia nemo vivit. Adsit igitur ipsum verbum, ipsoapicntia, ua quo uam Mut os muti, O sngua: infantium fecit disertas duas et meum laude repleat, ut tantem gloriam in magnitudinem eius,ua ut oe tibisurae sic mihi sit perasse,re alicai legi eprosiis. Iam nunc epus hoc ingrediens, dignum arbitror ab ipso vocabulo exordiri des, in primis dicere se minam causa, cur Tarctar, vel quidsit V,
9쪽
Draco Serperas. Di.t eius. Satanas.
TVITIENSIS DE VICTO.RIA VERBI DEI
Qui it lictem dedi Dei, quare, propter quem adversmum, nempe diabolum, hoc opus ita inscripserit. CAP. I.
Ictoriam verbi Dei, effectum&opus persectum dicimus propositi Dei, ad laudem ipsius omnipotentis & inuicti,quod neque mors, neque vita, neque angeli,neque principatus,neque instantia,neque futura, ned fortitudo, ne altitudo,neque profundum,neque creatura alia potuit vel poterit avertere. quin fieret Se stat quod ipse proposuit dc decreuit sieri. Quam vere laudabilis, magna sit eiusmodi victoria verbi dei,magis ae magis nos admirari laciet considemus diligentius ille hostIs, qualis vel quantus sit, qui propositu ei avertere voluit' adhuc contendit, cum ceciderit,& toties victus sit. Qualis enim vel quantus ille est draco magnus Sc rufus,liabens capita septe Sc cornua decem. Draco (inquam magnus, serpens antiquus, ocatus* diabolus de latanas,orbis Uniuerti seductor. Iste est aduersarius verbi Dei,& cum talis ac tantus sit,pugnando S repugnando rebellis, non potuit tamen, nec poetest auertere propositum Dei. Haec est victoria verbi Dei. Quia (secundum Apostolum Deus quos praesciuit,se praedestinauit conformes fieri imaginis eiusdem verbi,eiusdem filii sui,eosdede vocavit, iustilicauit,magnificauit per ipsum verbum tuum carnem fari u m,per ipsum illium suum Deum & hominem lesum Christum,cuius est victoria tanta,tam nobilis,ut victo dc confuso dracone iam dicto, sedeat nunc a dextris Dei. In procelliu sermonis dicendum erit de illo tali aduersario,cur vel unde dicatur & sit draco, Unde magnus, unde rusus,qus sint eius capita septem,& quae cornua dece,unde vel ex quo acceperit Ut lerpens mereretur vocari,unde dia holus,3 quamobrem satanas vocetur,id est,aduersarius.Nunc vero illud dicere praestat, quid sit ipsum verbum Dei,ut videlicet principium, vel caput sermonis ornatum, ut dignum est, habeat sanctae confessionis Sc adorationis.
Quὴd erbum Dei sitfilius Dei, O quod rinnium cognitionis eiu sit rotestis Dei,
propter quam di gratias agimus. CAP. II. Erbi huius euangelista testis est amantissimus,cum dixisset. In principio erat verbum, e
ver hum erat apud Deum,continuo subiunxit,& Deus erat ver dum: Secundum huius euangelii tutissimam fidem, verbum Dei Deum esse credimus de confitemur Deo, apud quem erat in principio, consubstantialem. Credentes autem &confitentes adoramus cum Pa tre Sc spiritu sancto hunc Deum, gratias agentes,quia meruimus nosse eum,quia videlicet co gnitio eius magnum habet praemium.Scriptum est enim de viro iusto,qui per fidem cognouit eum. Protegam eum quoniam cognouit nomen meum. Nimirum,quia cognitio nominis eius magno praemio digna est,ut videlicet cognitor eius ab ipso protegatur.Loquitur sapientia in parabolis,desiderans Ut diligeter cognoscatur. Qui istiscitauit oes terminos terrae Cu.3 tu sine dubio responderis,Deus,statim percunctatur& dicit, Quod nonae est eius,& quod nomen filii eius,si nosti: Sic percunctante sapientia,Profecto tunc temporis in pleristy res sio deliciebat, imo praeter paucissimos diuinum atque propheticum habetes spiritum,fere nullus respondere nouerat,quod eiusdem Dei nome esset pater,& quod filius eius verbum siue sermo vocaretur. Ipsa ergo sapientia, quae percunctata fuerat sapieter Sc discrete multuq temperanter suae per cunctationi respondet,ita Ut margaritas ante porcos non proiiciat. Sequitur enim,omnis seremo Dei ignitus elypeus est sperantibus in se. Idem namg est, ac si dicat, Nomen filii eius sermo Dei est,re qui nouit ac diligit hocnomen,sic eo quasi ignito protegitur clypeo. Bene ergo con fortans cognitorem sui,Protegam (inquit eum,quoniam cognouit nomen meum.Cum igitur cognitionis eius tam magnum sit praemium, gratias (ut iam dictum est agimus ipsi, quia cognouimus de confiteri meruimus hoc verbum, magiscv ac magis cognoscere cupimus ipsum, quia dum sumus in hoc corpore peregrini, visionem diuinitatis cognoscere non possumus ad persectum.Sed sicut ait apostolus. Hunc cognosco ex parte, tunc autem cognoicam sicut occognitus sum. . um
10쪽
Verbum Dei magnifice quidem per opera,maeniscentius Treo persi sum
T vomodo autem nunc ex parte cognoscitur non tantum uno modo cognoscitur, sed modis duobus.Cognoscitur enim ex operibus,& cognoscitur ex semetipso. Et magnisi ce quidem ex operibus,sed longe magnificentius cognoscitur ex semetipso. Quibus ex operibus cognoscitur e uti ex omnibus quae facta sunt, quia videlicet omnia per ipsum secta stant. Angeli,Archangeli,Throni, Dominationes,Principatus,Potestates, virtutes,Cherubim, Seraptaim, coelu,terra,mare,& quaecunq: in eis sunt,omnia per hoc verbum facta sunt. Ipse enim,scilicet Deus pater,dixit,& sacta sunt,ipse mandauit,& creata sunt Si dixit,& facta sunt, uti per verbum facta sunt. Ex omnibus his cognoscitur hoc verbum, sicut cuiusculis artisi, ps SQ cis ex opere suo cognoscitur ingentia. Inde Apostolus, inuisibilia enim ipsius, i creatura mundi,per ea quae facta sunt,intellecta conspicitatur. Inter ipsa quae facta sunt,per quae cognoscitur, O quoniam per ipsum facta sunt, non parum admirationis facit ipse eiusdem verbi aduersarius,' VACquia ille quod per eum factus est talis ac tantus,qualis vel quantus ex multis scripturarum Io eis intelligi potest. Et ex illis maxime verbis ad beatum Iob,quibus describitur mirabiliter di, cente ipso. Qui sicut caetera,sic & illum fecit per verbii suis, Ecce Behemoth quem feci tecti,&c. usque ad illud, on est super terram potestas, quae comparetur ei, qui factus est,ut nullum ti, Ab o meret.Inter caetera,inqlia, per quae hoc verbum cognosci debet,& illa mirabilis creatura & sub Ab i. per ipsam celebrata eiusdem verbi victoria, magnificum dant omnipotentiae vel fortitudinis eius experimentum,quam videlicet victoriam pro posse narraturi, primum ipsas demonstrare nitimur personas victoris at victi. Porro ex semetipso magnificentius,ut iam dictum est,Uethum ipsum cognoscitur, quando gratia praecellenti dilecta m cuiuilibet animam visitat forti ter,ald suauiter afficit, propriae substantiae cotactu. Haec talis cognitio siue experimentu valde Verbum paucoru est. Deniqr praeter Apostolos& prophetas at apostolicos viros, quom vita summis internum. virtutibus claruit, no sacile quis existimare potest beatitudinis huius sorie consequutos esse, ut anima eius adhuc dege; in carne,salte ad momentum aliquoties vim sensum; percipiat illius
substantiae fortissimae.& qui sentit,qui tactus est illa fortitudine spiritus hominis, tacet de re huiusmodi,suucythesauru silentio reuerenter abscondit,quia ineffabile est quod sentit. Dicit quiuis illotu, tactu est verbii domini ad me,sed no dicit, qualiter affecta fuit in illa hora mens siue anima ipsa,qus meruit aduentu verbi domini ad se.Sed & frustra laboraret homo homini edicere.
Solos a Deo doctos, igne Terba Dei eloqui posse. CAP. IIII. FElix ille, qui taliter meruit bonum gustare verbii . felix qui taliter meruit addiscere, quam A
veraciter dictum sit,Et Deus erat verbum.Scriptum est enim, Beatus homo,quem tu eru- iii dieris domine,& de lege tua docueris eum.lllii erudiuit dominus,& eruditus est,docuit eu, i& doctus est. Doctus ad militiam ,eruditus ad pugnam .ille homo per similitudine equus est,ut vi /' dititur ad beatu Iob, Equus nobilis, cuius dominus fortitudine praebuit cuius collo hinnitum circundedit,cuius narium gloria terror est,qui tanto sessiore concitas exultat audacter,&eon Utemnit pauorem,neque gladio cedit, imo in occursum pergit armatis,videlicet cunctis capiti hus draconis,cunctis membris eiusdem aduersaris verbi Dei. rtis est enim Deus,qui tetimi illit,imo &ipia sortitudo est verbis Dei, nec solum fortitudo, vero & sapientia est unum idemcrum ver hum. Inde& sortis &sapiens effectus est, quisquis calem eius meruit ad uetum. Fortis est ita i ut etia contemnat mortem. Sapiens,ita ut rectum & bene sonantem loquatur sermontem. Nee mirum quomodo enim nesciret loqui,cui Deus verbum suum communicauit,qui ipsam verbi
substantiam gustauit Idcirco dignum est, vi verba eius verba Dei,& verba Dei verba elu.
consueuerunt dici. Ueruntamen hoc unum singulare verbum solius Uei,& non etiam cuiusli, hei,dicitur aut est verbum hominis. Diligenter animaduertendum est,nonihil differre cutem s.
mias vel audimus in singulari numero, verbum domini,& plurali numero, verba domini. ver hum nand hoc singulare diuina substantia est, substantia non facta nem creata. Et idcirco ver 'i re dicitur,& est solius Dei. Uerba aut quae in scripturis sanctis legimus vel audimus a Deo per hoc verbum effecta,& per homine administrata sunt,& idcirco aliter verba Dei,aliter recte di cuntur verba cuiuslibet hominis. Unde notandii,scriptu quidem sic esse, verba Hieremiae fili Helchis,& verba Amos,qui suit in pastoralibus Thecue. usquam aut scriptu esse, verta Hieremiae, ii ue verbia Amos,sive verbu alicuius caeteroris, nisi ita duntaxat, Uerbu domini quod hi actum est ad illum vel illum, verba quippe Deus est.& non est alicuius,nisi solius Dei verbiuMagnificentiam Dictoria Terbi Dei omni laude maiorem e CA P. V. Nos,qui tali modo verbum hoc nosse necdu meruimus , quo (vt iam dictu est) ex semet
ipso cognoscitur. Urina saltem illo priore modo,videlicet quo cognoscitur,ex operibus nolle mereamur. Ad hanc intenti Gad hoc studium t feruentior cssem,tu me patrum A ii aman