장음표시 사용
131쪽
nicam appellatam diu fuit, restauravit hanc item A lphonsus primus Artagonum rex ornavitq; plurimum. Scopulum veteres Graeca voce Myagram vocitasse ferunt, vel a plantς silvestris nomine, vel ob loci atque situs condicionem, difficilesque elapsus, quasi captorum muscipulum, in eo sunt excisia in cautibus antra, viae angustae. atque exstructa in saxis praei uptis munimenta, simulque armorum telorumque vis maxima hic est. Portus amplissimus Neapolitanus, a tempestatibus praemunitus est, aggero latissimo per quingentos plus minus a littore pastiis, in mare bra; his incurvi forma, procurrente. Is quidem Vestitur, atque in altum evehitur emar quadraro laxo immani. Per medium aggerem fons aquae dulcis ab vibe Tubis subterraneis deductus in capite molis sb-let erumpere, cuius crater marmoreus ibidem adhuc extat. Molem , ex re nunc vulgo quoque Larina voce nominant aggerem istum, cuius initia polita fuisse constat ante annos ducentos octoginta, a rege Gallo Carulo secundo. Ad ampliavit maiorem in modum operibus maximis adiectis Alphonsus primus his anus, qui rex eius urbis aedificia publica magnificentissime provexit & exornavit, sicuti etiam nostri seculi Reges Carulus. V. Imp. &eius dein filius successio i Philippus splendidissime muniunt, excolunt&adauget, Suia pluosissima extra urbem, regia sunt equilia, in quibus generos rana equorum armenta selecta stabulantur atque domantur. CASTRUM SANTE REM FNfE longe est muniti stimum, quod in vertice vicini montis positum, despectat ac detegit urbe inclittora, portum atque maris insulas. Exstruxit autem illud Taruli secundi filius Robertus rex, ante annos ducentos quinquaginta Auxit propugn Mulis magnis reddiditque quali inexpugnabile Carulus V. Aug. atque rex. At vero Philippus eius filius his annis praeterlapsis ampliato pomoerio coniunxit urbi,eamque prol ais modinibus atque castellis, magno spatio novis aedifici)s stippleto . ad auxit. Medio clivo in adscensu montis occurrit pulcherrimum at Que sumptuosis limum templum cum coenobio Carthusiano ruinperam plo Qui prius castrum non viderunt peregrini, non satis possiti ni admirari summis ina pensis atque laboribus opera e saxo vivo excisa, plura nimirum propugnacula atque castella. cuniculi, viae scal que iumentis aeqtie
1itque hominibus commoda. Machinarum item atque armorum vis ubi oue magna, nec non annonae copia intes una bilis; tormenta bellica praegrandia ex aere de ferro hic monstrantur. In agro cirsum quaque sic rilli, pres r-rim littoreo, reperiuntur ut amoenissima situ sic aedificiis villarum splendidis, hortωrumque pulcherrimorum sumptuosa cultura P principes viros exornata omnia. Quis narret singillatim Fontiu ςdiculas, antra Nympha Tum atque pii cinas, cora Ilis atque unionum ostreis, omitique conchyliorum varietate renitentes Quis laudet digne porticus ambulacra scenas frondibus concameratas, florum fructuumque multiplici colore dillinctas'
parietes malorum Punicorvin taeeris vestitos; perystilia & exedras picturis, signis, statuis, & marmorum anti-
132쪽
quitatumq; praeciosis deeoratas, quibus horti magnatum varijs in locis resplendenti Ex his sunt pulcherrimi
atque celebriores Marchionis vicensis, aliorumque Principum, ut in littoro maris Vestiarum versus Bernardinii Martia ni villa varijs antiquitatum decorata reliquijs, item secessus regalis ampli stimum Palatium existrue turn olim a rege Ferdinando Arragonio, quod vulgari voce Pogium vocant Ixali. Eo namque se recipere rex Lleba t, quiescere e laboribus animumque recreare cupiens e tanquam e negociorum fluctibus in portum tranquillum. Quatuor quadratae turres totidem porticibus peramplis in quadrum coniunctae Palatium statuunt, quod in l5εum duplici latitudine patet, Singulae turres infra supraq; coenaculis & cubiculis spledidis commodissimae sun t p.quibus patet transitus ab una in aliam, per porticus illas tectas. In area media gradibus descenditur paucis ad fonte atque piscinam limpidam , ubi per pavimentum circum quaque pro nutu domini aquarum uberes venae subterraheae per infinitas ac tenues fistulas artificio ductae tam erumpunt e latebris copio , v t incautos speetatores subito conspergant, & largissime contra calores testiuos refrigerent, Aquarum enim dulcium copia fiuix&scecundusis ager est propter vicinii Vesuvium, cuiu* circum radices interna incendia non possunt non expellere frequentes dulcium aquarum scaturigines affatim purgatas & percollatas. E quibus Sebemus item in alveucollectus, & aquarum castellum, inde per aquaeductus sim terraneos totam Neapolim vipatim sontibus irrigat abundater adeo uti per palati diuersoria dc aedes etiam priv tas divise in plurim os digitos fonticuloru venae di stribuantur, quae ubique locorum in atrijs & coenaculis videntur erumpere. In Neapolitani territor ij tractu, ab
Urbe vix . millia distans. est pulcherrimus atque vini Graeci largitor Vesevus vel Vesuvius mons. Nam IEtna ruflammarum imit tor est, & assecla ex terraemotibus atque incendi js natus, quorum materiam in intimis visceribus perpetuo fovet. Quae cum annorum plurium spacio maturesseras invaluerit, atque superabundaverit,ac census, spiritibus subterraneis ignis montium claustra rumpit intimaque terrae viscerδ cum faxis, flammis fumis atque cineribus eructat in altum summo cum fragore. Constat experimentis multis item Vitruvij, Strabonis, pluriumque veterum auctorum testimoni js, esse sub Vesevo, & alijs orae maritumae montibus atque insulis eglulphure, bitumine atque alumine maximos ignes ardentes, uti ostendunt etiam sadatoria sulphureique fontes bullientes,hinc Vesevus cum ignibus redundat accenditur aliquando, nonnunqu4m terr motus& clades inge tes concitare solet.Exurgit Vesuvius in altum e planicie fertilissimorum agrorum dc vicini littoris, ab alijs inon otibus separatus. Itaque cineres eius flammis dispersi per agros Proximos, item sax/ , glebaeque ignibus excocta . pluvijsq; dissolutae, mirifica stercoratione laetificant & foecundant omnia, ut nunc apposite vulgus agrum atqu emontem ipsum Summanum ac oppidiim quoque quod unum monti stippositum est, Summam appellet, isti in ma
133쪽
summa vini nobilissimi, atque optimorum fructuum abundatia. Vestitus est enim maiore ex parte circum eircavesevus pulcherrimis vineis, uti colles,agerque vicinus. Vertex tamen eius ex omni memoria temporum, aetatum, historiarumque semper adustis saxis iterilis ac veluti flammis depastus manet. In medio verticis vina patet vorago rotunda, velut ingentis amphitheatri quaedam cavea,craterem vocant a forma cuius tamen fundus in intima terrae viscera penetrasse constat cum ignium irruptio per illam olim fieret. Nunc tamen friget nec quippiam caloris aut fumi videtur emittere. Nam in barathrum illud aliqui descenderunt quousque non impediebant praecipitia, vel locorum obscuritas Superius enim crateris labrum non secus ac amphitheatri sedilia declive terra.cineribusque superfusis fertile est & viret abietibus magnisque arboribus ubi Solis calor penetrat, atque coelestibus pluvijs irrigatur.Inferiora vero, quae sicut fauces contrahuntur in maiores angustias, rupium& saxorum fragmenta immania, nec non trabes&trunci prolapsarum arborum obstruxerunt. Quas tamen obstaculorum moles ignium materia interiore superante laquam leves palearum fasciculos funium flamarumque vis illa praepotens, facile exturbat & in caelum evehit,Certum est etiam, non solum per craterem, sed prout eastis aliquando postulat,alibi quoque vel per ima montis latebras sibi viam incendium apperire.Sicut ante dueetos nonaginta & duos annos contigisse tradunt Italorum annales, cum ingens flamarum flumen e latere motis erupit, atque igne liquido in mare profluxit; cuius alveum, scrobiumque vestigia videri etiamnum posse feru t. Atqui praeter craterem habitisse meatus alios exitusque famarum antiquissimis etiam temporibus ex historia Romana colligitur. Nam Spartacus gladiator cum bellum fugitivorum in Campania Romanis concitare coepisset, monte inq; Uesevum cum sua cohorte velut arcem ac sedem belli primam ac tutam occupasset, obsidionem Romanorum, qua circumvallatus erat, rara via fefellit. Nam per fauces cavi montis, vitigineis delapsus catenis, ad imas eius radices cum suis descendit, & elapsus exitu invisis, nihil tale opinantis Clodij obsiden tiuducis castra subito impetu diripuit. Nunc vero temporis, an per latera montis repetiantur in vineis meatus aut
cuniculi vergentes in craterem, incertum est. meminerunt tamen aliqui, in cacumine circa craterem, plura se Vidisse spiracula calorem continuum exhalantia vulpium foveis haud absimilia, in quibus cum insererent manus facile calores emergentes sentit bant,tenues tamen, ac sine fumo vel vapore. Vide Tabellam dictam.
134쪽
ROT vs D A oppidum ita constructum est,ut in formam rotundam aedificia coeant, unde forte oppido nomen inditum post hoc eis Vallis D. Martini peram cena, fontibusque purissimarum aquaru scatens, de caetero in montium iugis δί silva, dc ad eius finem iucunda planicies, Campus Temesis dicta. Longitudine multo amplui S. qua m in latum patet, Undique Vallata montibuS,aditum exitumque tantum apertum,instar alvei fluminis naoens, utrinque rupibus altillimis natura divulsis. Tota culta fructiferaque est, hibernis mensibus haud absque magno discrimine transitur, contrarijs quippe Ventis in collium editissimorum septo conclusis, nullo nisi- per introitum egressumq; exitu patente, nives tam Solo iacentes quam decidentes ita contingit agitari turbinibus, ut qua iter illa agunt, obruantur protinusque siti centur; quamobrem gnari locorum hyeme non lenthac proficisci nili tempore caeloque liquido ac puro. In exitu Campi, fauces praeruptissimis utrinque rupibus, ut valvarum polles opere in saxum incisς videantur, quae tamen partim natura, partim arte factae sunt. Exhinc per angusta confrago laque ac precipiti via, Scalam Morani vocant inter aeditissimas rupes descenditur, cuius ad initium d xtera fons apparet aqvulam emittens, quae Cochilis amnis, Straboni Syllaris dictus, principium esticit , de per horridas istas rupes praecipitans, ad pedem Scalae delabitur ubi Moranum est oppidulum, a quo Viis
Moranum distat Rotunda mill . Io. M O R A N V M oppidulum agrum undique habet peramoenum cultissimumque vide dictam Tabellam r : ν M oppidum aliqui Sestum olim fuisse opinantur.In huius oppidi agro nascuntur vina genea Iobilia. legitur hic Manna fit gosiipium effoditur plumbum,sunt&Auri fodinet eximitur gypsum.
135쪽
cuius duo fiant genera,alterum e lapide coquitur,alterum e terra effoditur. Coquitur e lapide non dissimili Alabastrite aut marmoroso, fimo bubulo, ut celerius uratur. Omnium autem optimum fieri compertum e lapide*eculiari Squamam vitalem habente;scinditur in tenuissimas crustas, Est & in agro hoc Charitorius id est gratiae mons Apennini, herbis medendi arti commodis oppletus,sunt & siluet glandi feret fiuntque in ijs venationes sabulantur& Lynces. Vide dictam Tabellam.
ALTI MONTIVM oppidum vetustum, edito loco, Balbia olim dictum fuit,unde vinum Balbinu bonitate praecipuum nomen habet, quod semper seipso melius fieri scribit Atheneus, hinc vitis Balbina, alias hyblina in Siciliam allata esst,hic emporium bis annis lingulis celebratur,Eil in hoc agro Beatς Maria: A qua fbrmo a cognomine Cisterientium monachorum coenobium, non longe ab hoc Fano est vallis in cuius medio rivus labitur, & in altera parte Castaneae, in altera Cirrhi nascuntur,ita ut in hac nulla Castanea in illa Cirrhus n ullus oriatur, ut naturae miraculum sit. In hoc Balbino agro sunt montes nativi Salis candidit Iimi, quod Lapicidinarum more cςditur est pellucidus, densus, concretione sua aequalis nec lapidosus, intus est gemma Salis candidi ac translucidi. Est hic etiam Alabastrites. Extant Aurifodinae duobus locis, Argenti & ferri fodinae & lapis cyaneus.In huius agri Apennino reperitur Christallus excinditurque Gypsum. Est&Balbinus ager frumenti & aliarum frugum ferax,&pabulis aptus, quem Crondus fluvius irrigat Torrentinis & anguillis uber, ubi&Lurrae flant. In Silvis stabulantur silvestres quadrupedes fiuntque aucupia Phasianorum, Perdicum,& aliarum avium. Existit &silva glandifera,porcis alendis.
Malvetuiri 9 S. Agatha 6 o. Turriano Simul
TVRR A NU M oppidum est in montibus, omnibus rebus ad vitam necessarijs asstuens, post quod amnis quidam e iugis exit, in Crathidem desinens Vide dictam. Tabellam. o. Besignano Io B a s ID I A Besidianum vulgus appellat civitas vetustissima est Bescia olim dicta.Est sedes Episcopalis.Habet
136쪽
bet urbs haec octo cClles, in medio autem urbis mons assiirgit, in quo est Ara. Assiuit scaturiginibus aquarum,sis cui & panno frondiueo. Parochiales ecclesitae hic is. Est itaque haec civitas simul vetustate stimulque Principatus titulo perinsignis, hic figlina nobilia fiunt omnis generis. Fiunt & cultri inter alia ferramenta, non ignobiles.Fit ' dc oleum optimum, Xylon dc se fama; legitur manna. Inter hortensia laudantur Pepones; Lina hic non vulgaria.
BOCHILEQv M oppidum est. In hoc agro cos aquaria probatissima nascitur:&silex,&lapis molaris, do lapis phrygius, & gagates lapis optimus. Provenit terebinthus, anisum silvestre, Dictanum centaureum maius,&sagapenum. Nascuntur ubertim Pinastri,&alatervi. Extant castanea dc sylvae glandiferae. Fiunt venationes. 6c aucupia externarum: palumborum, merularum turdorum perdicum, de aliarum parvarum avium. Vide diactam Tabellam.
VERNAVDA oppidum a Vernante acte dictum, olim Targines nomen habuit. Ager hic frugifer est, &pscuis c5modus. Fiunt vina olea & mella praeclara, fit quoque gossipium & Sesamaenastitur Sal Guile. Non procul est clibanus mons, Visardum vocant accolae. Vide dictam Tabellam. Cutro TC v TR V M castrum est. Hic lina vulgaria, Ager pastuus est, ac Tritici & aliarum frugum ferax Hie opera figlina. Vide dictam Tabellam.
Crotono 'CROTO N o oppidum, praestantissimoru hominum multitudine quada prodigiosa raraque cIaruit,septem enim uno die victores Olympiaco certamine habuit, unge proverbium ortum. Qui Crotoniatum postremus,is aliorum Graecorum primus. Eam vero firmitatem corporis, & virium, Huius urbis incolis, caeli optima constistituti
137쪽
tu tio salubrita sique creabat: ideoque nec terr motus hic unquam contigere nec pestilentia, unde Vetus prove bium: Crotone salubrius. Itaque nobilium Olympionicarum Croto tiequentissimum olim seminarium fuit: ex quanquam illa cum Locris infelici pugna ad Sagram tota fere praestanti tim virorum multitudo caderet adeo ut urbs propem, dum habitatoribus vastata iacuerit, pati latim tamen ite tum crevit, praesertim propter Pythago iam . qui philosophorum doctrineque studi s deditorum hominum gymnasiium hic instituit, unde celebritase splendor urbi restitutus. In primis Milo Pythagorae discipulus robore corporis omnium Athletarum longe praecipuus illustravit, qui cum alia innumera vix creden de fortitudinis exempla dedit, tum illud singulare, quais do columnae domus in quam coetus philosophorum convenerat, ruina vacillantis & inclinat arastistens, viribus que obnitens, labates aedes tamdiu sius inuit,dum omnes salvi exirent, quae mox ipso quoque postremum effugiente,conciderunt. Idem ictu nudς manus interemit Taurum desti blatum m humeros integro stadio gestauit, eodemque die totum absumpsit. Exitum autem miserabilem nimia virium fiducia sibi comparavit, nam caaliquando per vastissimos atque invios oberraret Saltus, ingentem truncti cuneis adactis findi coeptum videns, insertis in hiatu ligni manibus pedibusque totum dirumpere conatus est; sed cuneis elapsis iterum coeunte litagno manus viro inclus reii iterunt, qui sic tum se feris laniandum praebuit. etate nostra non tam ut olim frequens urbs est , nec eiusdem etiam amplitudinis, quanquam nomen celebre titulumque Marchionatus habeat. Anno 1343. Carolus V. Aug. hic iuxta littus arcem munitissimam inchoavit ad orae maritumae tutelam, quia C
radinum Solymann ς classis prςfectum Francisco primo Galliarum regi auxilio venientem, circa haec littora coinstitisse locorum situm naturamq; speculatum esse constabat. Vide Tabellam.
CAsTELLA oppigum est cum portu nobili, qui castra Annibalis appellatur. qui hic classem habebat, quacum opus erat,exercitum quo vellet traij ciebat. In hoc mari Corallium piscatur, huius oppidi ager est frugifer,& pabulis aptus nascunrur vina clara; exciditur lapis molaris, frumentarius & olearius, A Castellis oppido , adscxtum lapidem occurrit Lacinium promontorium,abest ab Cocyntho promontorio M. P. circiter Io; A Cro tone i8. habet ab occidua parte stationem, ab altera vero Portum. In hoc promontotio nascuntur sponte Cedri. ITER
138쪽
ITER ROMA BELI CASTRIM, ET IGULA M.
Vernaudam in praecedenti itinere numerantur mili. 328.
Vide Tabellam. b. Belicastro Iss
ELI C ASTRvM civitas est Episcopalis, edito loco sita. Haec Chona esse putatur, quam Lycopi Oron appellat opulentam. S trabo ipsam Philodietem, circa Peteliam a qua abest M .P. decem, condidisse ait. Ager hic frumenti & aliarum frugum ferax est, nascunturque in eo vina nobilissima, fiuntque olea & mella optima. Non caret urbs fontium scaturiginibus,extat & fons nobilis Charia diei us, quod gratiosum significat,alius Ion salsam aquam manans, ex qua fit muri es, nascuntur hic cappares. Fit gos si pium & Sesama: provenit terebinthus, gypsiim speculare, & marmorosum Sc alabastri te simile; nascitur etiam Rubrica fabrilis teriae genus quodda,eX qua fit color gilvus,item Silex; legiturque Manna, quocirca non abs re Belicastri nomen ei inditum est. Vidς Tabellam.
Isu L A civitas est episcopalis, cuius meminit Abbas Ioachimus, licet mendose pro Isulensis Gesulensis le
gatur. ITpR ROMA SE BIREN ΛΜ, vulgo SANTA SEUER IN A.
itinere numerantur mili. 3IJ. SEB IR EN A civitas est nobilis ac vetuistissima sedes Archiepiscopalis,cet eoque saxeo loco sita, natur lidissimum propugnaculum, ingentibus saxeis rupibus cautibusque undique cincta: imperitum Vulgu. ςδ S. Severinam appellat: hic emporium haud ignobile quotannis celebratur. Nascuntur hic vina gςHςx0iis Fit dc oleum optimum, olivae ad amygdalarum magnitudinem crassis 3c carnota, conditae in dolioli OPri mae sunt, viridaria Citrorum, Limorum & malorum aureorum arboribus' instructa. hic spectantur. Fi SQ i sipium&sesama, provenit terebinthus. Ab vibe ad secundum lapidem Nethus fluvius navigabilis PiNVixy
139쪽
labitur, est 3c eodem nomine castrum. Hic montes nativi Salis candi dillimi sunt,quod lapidoru modo excinditur, intus gemmam Salis habet. Vide Tabellam. Cropano II CRO DANUM oppidum est. Ager eius campestris& frugifer. Hic Amygdalarum copia, Gosi1pij ac Sesa mae. Scaturit fons salsius, legitur Manna, nascuntur Vina, Olea, Mella & Serica optima.
ITER ROMA TABERNAM, CAT AZANUM, ET SCYLLAC EVM.
Besignano usque num Crantur mili. 282.
TA B E R N Α civitas est nobilis iuxta Silam sylvam hic enim incipit Sila Tristhenes urbis reliquiae quae fui e civitas nobilis, magna ac populosa, civitas Episcopalis, Incolae plurimum Latinam linguam usurpant, libe .ralibusque disciplinis,&iuri civili navant operam, atque ob gratam caeli temperiem , praeclara ingenia hic gi. gnuntur. Afiluit optimarum aquarum scaturiginibus. Nascuntur hic vina clara de calcanthum , & lapis specula; ris hic effoditur. Extant sylvae glandiferae&castaneta faginandis porcis commoda. Vide Tabellam. Canta Zaro 'CATAzANvM civitas nobilis, edito salubriq; loco sita est loci natura &inde manu munita , sedes episcopalis, Novum opus: fuit enim a Fagitio Nicephori Imperatoris in Italia procuratore condita,post vastitatem ea quam universa Calabria, Lucania & Apulia perpessa est, Dicta autem est Cataranu a Catizo verbo graeco, quod significat sie deo, quod hoc condendς urbis loco delecto, hic consederint, Vel a Cata id est, super, S: Zao hoc est vivo, & oros, ad est mons, quod super hunc montem aeris temperie caelique amoenitate praestantem, corti dita sit urbs; unde Cata Zarum esset appellanda. Adeo coaluit ut hac tempestate inter primas Calabriae urbes annu meretur , hic omnis generis, & versicolores serici panni,& ij optimi texuntur, quibus conficiendis textorca adsea sunt
140쪽
sunt plurimi, telariaq; plurima in ea sunt. In urbis huius agro sint clara vina, gypsium speculare, dc color cyane. us; provenit terebinthus vitex dc oleander ; sit gossipium, sesama dc origa. Vide Tabellam.
SCYLLAC EVM civitas est nobilis & vetustissima sedes Episcopalis, edito ac natura munito loco sita, undique rupibus vallata, inter duos amnes, qui subtus urbem , in unum coeunt, liqc civitas in modum Botrionis pendet in collibus, non quod dissicile ascentione turgescat, sed voluptuose campos virentes, & caerulea maris terga respiciat, haec nascentem solem. ab ipsis incunabilis intuetur, ibi ventura dies . non praemittit auroram, sed mox ut oriri coeperit, lampadem suam vibrans, fulgor ostendit. Gaudetem respicit Phoebum, propria illic luminis claritate resplendet ut ipsa magis Solis putetur este patria, Rhodique opinione superata fruitur luce perspicua. Aeris temperatione dotata, apricas hyemes refrigeratas sentit aestates, & sine aliquo moerore tra sigitur, ubi infecta tempora non timentur. Fruitur marinis quoque copiosa delici js, dum possidet vicina claustra Neptunia. Ad pedem siquidem Moscij montis, saxorum visceribus excavatis, fluenta Nerei gurgitis immisia sunt, ubi agmen piscium sub libera captivitate ludentium, & delectatione reiicit animos, & admiratione mulcet o tutus, currunt avidi ad manus hominum, & antequam cibi fiant, escas expetunt. pascit homo delicias suas, dum habet in potestate quod capiat, frequenter evenit, ut repletus omnia derelinquat. Spectaculum quo trepulchre admirantium non adimitur in civitate sedentibus. Cernuntur affatim copios' Vindemiae arearum pinguis tritura conspicitur, Olivarum quoque virentium vultus aperitur, non eget aliquiS agrorum amoenitate, cui
datum est de urbe cuncta conspicere. Celebratur hic nobile emporium annuatim. Fiunt hic figlina opera inlitagnia, utpote patinae, lances, disci,& alia id genus. Fiunt & vina olea mella & lina optima uni aurifodinae argentati marmorisque . effoditur gypsium trigenium, speculare, marmorosium &alabast rite simile, sive uti quibusdam placet Alumen scissile. Fit go stipium besama dc oriza cum libet, nascitur& triticum laudatillimum, terebinthus vitex & oleander. Sunt in hoc agro pagi ST A L A R VM, astabros illo, dc mons sive promontorium eodem nomine M o s c I v s olim diectus, hic Tubera producunt ut dc Asbaragi omnibus mensibus anni, in tyborum