장음표시 사용
21쪽
rorum iudicium subiisset. Periculosioris enim est aleae,
oculorum censuram subire, quam aurium: cum, quae transvolare audientem Possunt, ea ex intervallo revocare imgenti liceat. In eo duplex mihi consilium stetit: primum quidem, Judaeorum errores, falsaque de promisso sibi Christo praejudicia refellere : Alterum, illudque praecipuum, certam Mysteriorum omnium, quibus humanae salutis opus Christus absolvit, notitiam tradere: refut iis ubique passim commentis, naeniis, & fabellis, nimia quorumdam . sive licentia, sive superstitione inductis, ac publicatis. Si enim, ut alabat Tullius, Nihil debet esse inni losophia commentitiis fabellis loci; quis tantum hodie in quorumdam Theologia dari non lugeat: ut paris ferme sit, perae, Sacrorum Mysteriorum dignitatem, majestatemque adversus inconstitiam quorumdam pietatem sustine- re ; ac veritatem ipsam, fidemque adversus impiorum blasphemias tueri, atque defendere. Grande illud maium pietati , ac religioni exitiale observavit summus. aevi sui censor, ac scriptor Melchior Canus, idemque dea pelli vehementer optavit, lib. t r. de Locis Theologicis, cap. S. Nec Sanctae Virgini, inquit, nec Christo Domino , bomianum impudentia pepercit , quin quod in aliis Divis factitavit , idim quoque in Christi, di Matris eius bifloria scribenda faceret
pro humani ingenii levitate , multa vana ridicula commini
sceretur At qui tanto mederetur malo , Hrum voluit probum , integrum, incorruptum ut ne quid falsi audearet dicere, ne quid veri non auderet, ne qua suspicio gratiae in dicendo foret, ne qua simultatis. Num is ego sim, recteque mihi praesens cesserit alea, publicum judicium, erit: cui si conatus iste meus non ingratus acciderit, alia quae teneo praelo matura, ad caeteras Theologiae partes
22쪽
In qua Judaeorum errores, falsaque de promisso sibi Christo praejudicia refelluntur.
De improba pudaeorum eaecitate , in definiendis Christi promo notis , ad quarum
nomam illitu veritas exigatur.
Epe mecum tacitus cogitavi, quid demum cansae sit, quod, cum tam multae in dies prodeant, de salutari Christi adventu , eruditae lucubrationes, , vulgatae typis , & o sacro suggestu pronunciatae; tam pauci tamen Judaeorum ad Cnristianam fidem traducantur et ut iam cesserit in prove bium , facilius esse AEthiopem dealbare , quam Hebratum ab errore divellere . Donec id venit in mentem, ortum id maximh ex anticipatis , v iustisque opinionibus , quas de promissi sibi Christi dotibus, At officiis animo imbiberunt, in quibus evellendis, refellendisque , prima virorum eruditorum desudare debet industria e quod ni fiat, omnis in caeteris quibusque probandis, demonstrandisque, perit labor , luditur opera. Ecquid enim , si percontemur ab eis, qualem sacris in Litteris praenunciatum sibi Christum existiment, qualem etiamnum hodi h praest lentur P Sine cunctatione reponunt, quod a maioribus acceperunt: Ubrum bellatorem ac manu sortem, Gentium domitorem, qui obliteratam Mosaicam legem restituat , Leviticum Sacerdotium instauret, Salom A a nisDiuitiam brum Cooste
23쪽
nis Templum s ac Ierosolymam a fundamentis erigat s ac demum Iutarum cum genus toto orbe dispersum , ac profugum , relictis, spretitaue Gentilibus , in unum cogat s forttinet, ae beet. Ea sibi pronusir Christi eri, teria fingunt coeci nomines, his spebus cmdas mentes alunt, atque ii terim hianti ore eandidiores soles expecta e . Falsa autem ea cum sint , alta quoque illorum de Christi adventu iudicia derivari necesse est. Hinc ingens illa frangendae Iudaicae perfidiae dissicultas, & auferendi velaminis labor propem, ni rufinitus . Cum enim finistram illaia , de Messise dotibus , & ossiciis opinionem ebiberint, illuc perpetuo vora vertunt ' ac licet Ecclesiastici Trastitores magno argumentorum apParam periplacuum faciant, praefinita optati adgestus tempora succemsse iampridem, fluxisse Danielis hebdomades, abigram Iudaeae sceptriam: illi ex adversi omnes ingenii nervos intendunt . ut eliquatissimis Oraculis nebulas offundant , quod necdum talem Messiam vicerint, qualem sibi stilite, inani,
Idein scilicet illis usi venit, quod olim Theophrasto Philosopho, in rusticano seeexu degenti contigisse legimus et auem cuin Alcxander Mac do , de suo in eius casam adventu , submissis nunciis monuissiet s numquam tamen adduci po uit . ut statae die is ac dicta hora adveniendem agnoscerer, coleretque pro dignitate e quod alium sibi finxisset Maced
nem, proceritam sei licet corporis magnum arbitratus, qRi contra , statura humili, sola rerum gellarum gloria , ubique magnus celebrabatdr II. Ouid plura Non pauca Scriptmarum vaticinia , quae mustictim in sensium sumenda veniunt , mortiferam secuti litteram praepostero accipiunt, ut necdum Prophetias omnes impletas obtendant . Hinc cui an de beatis Christi temporibuc , ab Isaia semptuin legerant , Cap. o. v. f. Habitabit lupus eum agno, di pardus eum haedo accubabit I puer pamulis mi-uabit eos; Leo quasi bos comedet paleas quo ombolo dissonas gentre, moribus ac patriis legibns diversas, stib nnius Christi domini imperium c gendas vaticinatus est sacer Vates ) ii continuo , quasi ridente Miner-υ - huhisee Oraculi eorticem in Christianorum faelem illidunt, ut D-sii Narareno Christi dignitatem eripiana , quod illo in terris agente snec lupus habitarit eum agno , nec pardus cum haedo aecubuerit; neCulla demum aureae hujus aetatis ab Isaia descriptae vestigiae , in hanet usque diem mortalibus apparuerint. o coecas mentest Quidni ergo fisiperis placet , complanatum iri terrae sola adventante Messia fabulantur , ut di tunc montes ipsi subsidant , smantque valles p Nam de hoc ipsum, si litterae corticem reris,lemur , vaticinatus est Isaias P.
m. v. q. OmniF vallis exaltabitur , omnis mons er eoliis humiliabitur 3 ct erunt
prava in directa, re aspera in Dias pravas. Quidni quoque Plandentia mani bus flumina, montes festo saltatu choreas agentes , adoriente Messia , comministuntur Namque de hoc alteram , si nudis verbis haereamus , futurum ominatus est Regius Uates , Psalmo n. v. g. Flamina plaudent mamnu , simul montes exultabunt a conspectu Domini. Qitae sane , praeterquam fitne absurdissima , repugnant etiam inter sese et cum & montes exultare fi
conspeetii Domini , quod ait Regius Vates , impossibile sit et si nubii tunc di Disiti sed by Cooste
24쪽
ii tune , ut loquitur Isaias , futuri sunt montes s sed solo mirandi . III. Quid ergo nobis facto est opus . si quo felici exitu Iudaicam perfidiam frangere volumus, & oppansum coecis mentibus velum educere 3 Evellenda illis ex animo sitnesta illa, infaustaque praejudicia r fi
genda promissi Messiae criteria et definiendae notae , aci quarum normam certam veri Messiae agnitionem exigamus e revelandus Propheticorum oraculorum sensus , ne omni interpretationum vento Circumferantur is
Ita fiet, ut longe aliuin Liberatorem Mundo promissum Judaei videant, quam sibi ex praeconceptis opinionibus finxerant , & in unum , quem nolunt, Jesum NaEarenum vaticinia collineare fateantur. Quocirca och ista doctrinae capita totidem Exercitationibus ostendere, firmisque mommentis evincere aggredimur, antequam expleta salutaris adventus rem pora demonstreinus.
Primum: Christum sacris Prophetarum oraculis praenunciatum, non Iudaeos modo, quae coeca illorum gloriatio est, verum etiam Gentiles, atque illos maxuno vocaturum tuisse , & idololatriam toto orbe dele
Secundum Christum divinis promissim Oraculis , novum Sacerdo*tii genus instituturum fuisse, Levitico consiunmato, atque sublato. Qua
Parte delusos maxime Judaeos nemo nescit. Tertium e Christum a Movse Synagogae praedictum , Legem novam consummata veteri; foedus novum impleto veteri sanciturum et Ritusque Mosaicos , inductis aliis , ablegaturum . Quo capite Judaeorum aninai, potissim tun obduruerunt , Mosaicae Legis perennitatem arbitrati .
. Quartum: Christum veteris Testamenti figuris ac typis adumbratum a Deo , non Salomoniciun Templum , ut Putant , non Jerosolymam instauraturum s ut illic veteri ritu Iudari sacrificia offerant. & in terra patrum suorum secundum carnem seliciter, beateque, vivant: sed Templum Spiritale toto orbe dissiimin , Ecclesiam dico , ubi spiritu , &veritate colitur Deus. ie Quintum: Christum satidicis Codicibus expressiim , non Utrum bellatorem, copiarumque ductorem futurrim, ut aiunt, qui miseram gentem armata manu, ac stricto gladio vindicet: sid virum humilem, atque pacificum: sacra dumtaxat, in vitia, non in homines, bella gesturum 3 nec nisi arma mystica tractaturum. Sextum et Christum sacris Vaticiniis praenunciatum, hominem non Pro sus immortalem fore, quod aiunt . sed morti , & quidem turpissimae 1 perfidis addicendum i ut nominum noxas expiaret sanguine suo. . Septimum : Christum Vatum penicillo delineatum. ac tanquam ad vivum expressiun , non purum s ac merum hominem sire 3 seu homi uem
Deum, cum hominibus conversantem.
octavum et Christum Deum ,& hominem a sacris Vatibus dictiun , non communi satis, caeterorum hominum sorte proditurum in lucem , sed pacati Virgineo, qui Deum factum hominem deceat. i: In quibus omnibus probandis , demonstrandisque , ne qua serte nu-hocula Judaeorum mentibus haereat, neve secum pugnare sacri Codic videan-Disi iam brum Cooste
25쪽
videantur s illud simul aperiemus et quo pacto , quavet ratione Christus mortalibus oriturus, alio & alio sensu pacificus, & bellator a Divinis Vatibus dictus sit , servus di Dominus , rejectiis & approbatus , comtemptus & honore habitus, ignotus & cognitus, pauper ac dives, aeter nus & morte damnandus. IV. Haec ubi semel in aperto fuerint, semotis iam praeiudiciis, reductoque velo , promisitim sibi Christum, vellit ex facie Judaei noscent, Atque dum illis subinde, impleta talutaris adventus tempora, re vIntagannorum periodos is expletas Danielis hebdomadas, ablatum Iudaeae se perum , ereptam Prophetiam, Templum eversum , Sacerdotium antiquatum demonstrabituus; quae omnia nascituri Christi epocham figunt, totque Praenunciatas a sacris Uatibus notas, in tino Jesii nostro consentientes referemus , Christum ex faeie iam notum, Judaei, si recth sapiunt, amplectentur et sin miniis, quid visi edicam obstinationem incusabimus pHoc igitur nobis consilitam di haec institutae de Christi adventu dii itati nis, quae primum hic locum obtinet , idea atque conceptuX. U. Id nnum in votis est , ne qui A Judaeorum grege bonarum artium studiis delectantiir , quales in Italia plurimos novi, huiusce argumenti
tractatione I imqnam absterreantur , sed invitentur multo magis . Egra quidem pro ea, quae Christianis inesse debet , humanitate, tela ipsa squae feram, melle subliniam , pietate non minus , quam doctreaa Pugnabor ut vel ex ipsa mendae Chrastianar causae ratione , Judaei facit et colligant, penes illos veram stare religionem , qui ita modeste norurit de resigione disputare Nos vero quotquot Christiana professione ac nomine stimns ; genus eletium , gens fracta, filii promissimis , hanc ipsam Judaeorinn in Christo negando pertinaciam, ac mecitatem lucro vertamus. Haec nobis, haec primariae demonstrationis loco sit , qua Christi iamdiidum nobis oborti veritatem astruamus , caeteris omnibus demonstrationibus anteponenda . Et vero sc ire hoc saltem velitari argumento in praesentia proindam cum hane laesim Judaeorum obstinationem , &coeeam in Christo negando pertinaeiam praecini erint fieri Uares , tum maxime Jesum a Nahareth Christnm verum esse Iudaei probant , dum pertinaciter negant; ipsasque Prophetias implent, dum impletas inficiantur. VI. Quid enim sacris in Litteris inenlentius expressim , quam futura Judaeorum in Christum perfidia, obstinatio, pertinacia, ob quam a Deo
reiici , ac reprobari meruerunt 3 Isaiae Cap. r. v. r. filios enutrivi in exaratisi , ipse veru Oreet erret me e eoprevit bos possessorem fmmi , di asticus praesepe Zo-ni fui ; Israel ratem me vis cognovit, in populas meas non inte lexit. Vae genti mecatrici, populo gravi iniqhitate , femini nequam , filiis se ratis ; dereliquerant Dominam di blasphcmaverunt Sanmem Israel, abalienati fimi retroisim . Osee
Cap. P. v. IT. Ah sciet eos Zeus meus , quia xen angierunt exm et di erunt vagi in nationibus . larem Iar Cap. s. v. 2I. Atidi postile stulte , qui non babes eor et qui habentes oeulis xcn videtis di aures , or non auditis . Et post pauca v. aso optilo huic factum es ror ireredulum , di exasperans; nescierunt di abierunt. Tum p. g. v. S. Apprehexderunt inexdaciis , di, noluerunt reverti et intradi cm tim
26쪽
e tavi', nemo quod bonum est loquitur ..... visus in Caelo cog Dit tem Ffuum s turtise in irando re ciconia eustodierunt te is adventas Di et populus a rem meus non eo mir iudicium Domini.
Quid disertius divinis oraculis pra nunciatuin, quam Christum , in tam lutem quidem Istaelis, mittendum a Deo, eidem tamen, fila Suus cubpa , in rumam cesturum & scandalum p Isaiae Cap. g. v. Id. Erit vilis insanctificationem et in tapiesem autem omen rarus , di petram Dandali duabus domibui Ur H , ct in ZMurum . O in ruinam habitantibus Ierusalem. Et ossandrae ex eis plurimidi eadem et di conterentur , ct irretientur, ' evieram.
Quid frequentius inculcatum , quam Judaeorum in sacris Litteris i telligendis, exponendisque improba coecitas , mentisque stnpor & cordis
Isaiae Cap. 2 q. v. Io. Miscuit vobis Dominus spiritum soporis , claudet scalis De stros ; prophetas ct principes vestros , qui vident visiones, operiet. Et erit vobis Misso omnium sicut verba libri signati m quem eum dederint scienti litteras , diem que, lege istumi respondebit, non possum, signatas est enim. Et dabitur liber nescienti litteras ; diceturque et , lege g re re pondebit , nescio litteras Ideo ecce ego addam , dicit Dominus , ct admirationem addam populo huic , miraculo di mdi di stupendor peribit enim scientia a sapientitas eius , di intellectus prudentisn eius abscondetur . Isaiae Cap. 6. v. s. Vade, in dices popuIo hine et aadite audientes , o nolite mtelligere: videte visionem, nolite cognoscere . Excaeca eor popuIi huius , in Wra aggrava s er scutor eivi claude ; ne freth videat ociuis fuis , em auribus fuis audiat , in corde sus intelligat , in comMertatur , di famem eum . Jeremiae Cap. S. v. s. Quomodo dicitis , sapientes nos fumus , in tex Domini vobis,m est ; ia mendacium operctres est status mendax feribarum . Confusi sunt sapientes s per territi in capti fumet verbum enim Domini prolacerunt , di famentia nulla est in eis. EEechielis Cap. I a. v. a. Fili hominis in medio simus exasperantis tu habitas iqui oeulos habent ad videndum , di non vident g di aures ad audiendum , O n audiunt et quia Domus exasperans est . Et alia id genus pene sexcenta , quae commemorare longum esset.
Illum ergo, collago ego , Christim verum esse fatendum est , quem Judari pertinaciter difflentur , ciuia & id a sacris Uatibus fuerit pram inmciatuin , iaturum Ut venienti Christo pertinaciter repugnarent. Fatendum e verum illum esse l. beratorem a Deo inissum , in quo standalum
. passi sunt coeci homines 1 cum di id praedixerit Isaias , fore ut in eum , tanquain in ostensionis petram impingerent . Faten in , praeposteras esse ac spurias, quas e sacris Litteris eruere sibi videntur , promissi Christi Domini notas , de characteres a cum & id Prophetae veteres praemonuem rint , fore ut in Scriptiirarum intelligentia coecutirent . Fatendum , uno verbo dixerim , nunc maxime Prophetias impletas esse , dum negant; quandoquidem haec ipsa illorum negatio propheticis oraculis praenum ciata est. VII. Atque hic certe divinorum iudiciorum altitudinem demiroeri licet ; dum gentem integram , nuspiam licet imperitantem , ubique thmen incolam , Christiano nomini prae taeteris inimicam conseicimus ;servandis illis ipsis, quos minus intelligit, veteris Testamenti Codicibus excubantem ii hiratosque sibi libros, nobis apertos, ac reseratos, tot orbe
27쪽
orbe circumferentem ut inimicos nostros , quemadmodum Ioquitur Augustinus, librorum nostrorii in custodes, ac baiulos habeamus, qui &fidei nos hae, & perfidiae suae chyrographum gellent. Ita providente supremo Numine , ne ulla de nobis oriri suspicio possit , num sorthsacros allos libros , quibus praenunciatus est Christus noster, supposuerimus , quod de nobis sum: cari Gentiles facile possent, nisi Iudaeos prae caeteris nobis infensos, fidejiislores haberemus. Augustini observatio est, Enarratione I. in Psalmiun 38. Fer cretes ferales , Inquit, dispersi sunt iudaei, t stes ini iratis suae , di veritatis nostrae. Ipsi codices habent, in quibus nometatus es Christus, di nos tenemus christum. Et ji quando forte aliquis Paganus dubitaverit , cum ei dixerimus prophetias de christo , Parum evidentiam obstupescit, di
admirans putaverit a nobis esse erascriptas et de c inlicibus Judaeortim probamvis , quia Ne totum praedictum est . Videte quemadmodam de inimicis nostris alios confvxdimus
inimicos . Ouod ut felicius cederet . Judaicam gentem , Romanorum ibcet armis delictam, subiugatamque deleri tamen omnino noluit Deus, sed servari , constansque legis sitae signum in omne aevum tenaci istino cinstodire i ut objecta semper oculis nostris reprobatae nationis imagine ssummam De I sit nos, quos sibi in gentem elegit , misericordiam agnosceremus. Quod pie perinde, ac erudite prosequitur sanctissim iis Docto ita Christiim Dominum , Romanos Judaeorum domitores alloquentein
Iu ducens : Istos inimicos meos, imosque, qui me occiderunt, noli occidere. Maneat gens Judaeorrem. Certe victa est a Romanis, ceria deleta est Civitas eorum: non a mittuntur ad Civitatem suam Judaei, in tamen Tudaei sunt. Nam omnes istae provincia a Romania sima si mrata i nodat tamen manent cum signo suo: nee sie victi sint ni a victoribus absorberentur . Non sine ea a Ladam Cain ille est, qui eum fratrem suum occidisset, posuit in eo Deus signum, ne quis eum occideret. me est mgnum, quod habent 'udas et tenent ore. nino reliquias legis fuas circumciduntur , Ia batha obfemant, Pascha immolant, ' aetima tam dunt. Sutit ergo udaei, non sunt occisi , necessarii furit eredentibus gentibus. sinare hoc 3 Ut demonstras et nobis Gena in inimicis reseris miserica iam suam. In ramis superbia pracim , inferto misericordiam suam. demonstravit oleastro. Ecce ubi iacent, qui superbi erant; ecce ubi infertus es , qui renc acebas . Et tu noli fuerbire , ne praecidi merearis.
At sentio , me plus justo haerere in lamine . Quod igitur hactenus
delinea vi , aggredurdum est opus : resque ipsa tota uistincte, ac Per partes faciunda . Qitato proxima Exercitatione primam notam , ad quam promissi Messiae agnitionem exigere Judari solent , distincte refellemus , oppositamque statuemus; qua non modo Judaeos, verum etiam exteras Gentes, Mediae ministerio, vocatum ira demonstrabimus.
' Atrate adhue templo Pascha inmolabant , xon sic Iamra ederso Tmplo.
28쪽
EXERCITATIO Iim prima praenunciati Cis ii nota; Gentium, scilicet,
vocatione , O abolitione Idololatriae.
I. Tota est illa Judaeonina , cum recentium, tum veterum aberram tio, unde prima fluxit caecitatis ac perfidiae labes , Aud. Orn., Christum Prophetarum vaticiniis praei vinciatum, Iudaeos dumtaxat, quibus singulariter promissus est , vocaturum , liberaturum, beaturum et rem liquas vero gentes, tanauam electi Populi inimicas , despecturum, Wcaecis Idololatriae tenebris demersas, sacro surore deleturum . Hoc ubi primum venturi Christi criteriuin fabricati sunt miseri homines, hanet primam promissi liberatoris notam Posuere , ad cujus: norinam ejusdem agnitionem pertinaciter exigunt. Eoque iacto fundamento , Jesum ninstrum, eo maxime titulo, Christum essedistilenti ir ; nec nisi impostorem sac seductorem suisse putant. quod Gentiles , non secus ac Iud eos , vineandos sibi sumpserit , Ecclesiamque promiscua Judeteorum, hique CentPlium societate constatam instretierit is
Hoc primum Iudaicae perfidiae caput oppugnandum aggredimur, en emaxime titulo una nostrum verum esse Messiam , seli Christum ostendimus, unde illi pertinaciter negant . Quocirca adversis omnino vestigiis incessuri duo haec , praesenti exercitatione demonstranda su-inimus e primum , Christum sacris oraculis primunctatum . non Iudaeos taentum , verum etiam Gentiles, atque illos maxime fuisse advocaturum et Alterum , quod praecedentis consectarium erit , Iesum Mariae fi-Jhim primas illas veri Messiae partes foeliciter implevisse, nec alium ilcirco expectari merito posse . II. Et certE , quod ad Primum caput attinet, tam crebris , tam ut dilucidis sacrarum scripturarum oraculis , gentium vocatio pramunciata
est , tanquam primarius venturi Christi character , notaque potissima, ut mirari omnino subeat, Iudaeos eo in capite caecuti isse . Enim vero promissi Messiae imperium , non uno privato Itidaeae tractu concludunt saevcri Vates , non uno Cananare sinu definiunt , sed toto , qua late patet, orbe ditandendum contestantur euinque non modo prosolum is, totaque Iudaea, verum etiam in Gentilibus regnaturum disertissime profitentur. Id porro qua ratione veriun esset, si soli Iudaei, spretis , contemptis sac reprobatis Gentibus, in Christi fidem, & claentelam vocandi erant pScripturarum elenchum, & indiccm texendum aggrediar, si cunctoe ad id
evincendum opportuna oracula referre velim: Pauca seligam, unde coemtera nosse liceat.
Genesis Cap. I a. v. g. ubi Christus ex semine Abrahae nascitiirus prae
nunciatur et In te, inquit Deus, benedicentur mi iversa cognationes terra. Tu Insi ibinde Cap. a a. v. IS. Benedicentur in femine tuo omnes gentes terra . Ac de
29쪽
mum do. v. Io. ubi mittendus Messias promittitur de Tribu Iuda .
Non auferetur septrum de rada , di dux de faemore e us , conte veniat mattendas est i ct ipsae erit expectatio gentium. Ut hinc videamus , prima Dei oracula , quibus praenunciatus est Christus , nonJudaeorum cumtaxat , sed liniversarii in cognationum , atque gentium benedictionem , liberationemque promisisse . .
Sed di longe disertilis Propheta Regius, Psalmo a. v. S. Postula a me ,
in dabo tibi gentes , di possessionem tuam te inos terrae. Psal. II. v. D. Eriptes me de contradictionsas populi , constimes me in caput gentium . Psal. II. v. 2 8. Feminiscentur di conderientur ad Dominum immersi fines terrae et oe adorabunt in con-s ictu eius imiti erra familia gentium 3, quoniam Domini est regnum , ct ipse Dominabitur gentium . Psil. r. v. 8. ubi venturi Messiae imperium describitur, At dominabitur a mari usque ad mare , ct a flumine usque ad terminos orbis terr rem Et benedicentur in imo omxes Tribus terra , omnes gentes magnifica hunt eum . Psal. 8S. v. s. Omnes gentes quastamque fecisti, venient , di adorabunt coram te Domine , in glorificatant norem tuum .e Regio Vati mire concinit Isaias , venturi Messiae ossicium describens
Ca P. qs. v. f. Parum est , ut fit niihi fervus ad fuscitandas Tribus Jacob , in faces dirael convertendas et ecce dedi te in lucem gentium , ut sis falas mea usque ad extremum terrae. Et CaP. IS. Iccce testem populis dedi tam , ducem ac praeceptorem
gentibus. Quasi venturi Messiae minisὶerii pars maxima an Gentillum conversione , institi itione, atque fallite procuranda posita esset. Facesssat ergo vana illa Judaeorii in gloriatio , qua promissi Messiar imperium , religionem , ac iidem , in uno Judear tractii concludunt: Gen-rilesqtie procul a Dei cognitione, at te benedictione perpetuo fore , ambitiosus ariolantur . Imo vero hanc prae caeteris adorientis Messiae notam designavit Isaias , quod eius aetate exterae gentes in domum Dei Iacob ventiirae essent, legemqtie de Sion exeuntem fideliter amplexurae rEt erit , inquit ille CP. a. v. a. , in nobissimis diebas Praeparatus mora domus Domini in vertice montium , ct elevabitur super colles , O Dent ad eum omnergentes. er thimi populi multi, di dicent, venire , in ascendamus ad montem Domini , ct ad domam Dei pacob ; ct docebit nos vias suas , di ambulabistis in femitis eius et meta de Sion exibit lex , et verbum Domini de 3emfatem . Cui & suffragatur Zacharias Case a. v. I I. Et applicabudtur genter multa ad Dominum in die illa , cterin t mihi in populum .
III. Quid plura Minus sacris Vatibus visum est , venturi Messae imperium , religionem, ac fidem ad omnest errae tractiis , atque ad ipsos quoque Gentiles protendisset Ne quis forte hac in re falleretur , neve totum id de Judaeis per varias Mundi Nationes , ac gentes dispersis dictiun acciperet, quos Christiis collecturus esset , atque ad se vocaturus s non de gentilibus ipsis , Idololatris , ignotisque Deo populis , Deumque nescientabus ab eodem vocandis , atque ad veri Dei cultum traducendis r illos ipsos a Deo vero alienos populos perinde vocandos seonvertendosque praenunciarunt Sacri Vates . Oseae Cap a. v. 2 g. Dicam non populo meo populus meus es tu e er ipse dicet , Deus meus es tu . Isaiae Case S. v. S. Ecce gererem , quam Vestebas di vctabis i ct gentes, quae te non noverunt sad te
30쪽
tes te' tament , Propter num Drum tuum , di Sanctimn , quis for ficovit te . Cap. I S. v. T. In tempore illo desererm munus Domino ex rcituAm a pravinio GDufo, ct dilacerato, is populo terris: si . mi I quem non fuit a ius , a gente expectante , expectante , oe conculcata. Cap. e S. v. I. Luasiermi me , qui ante nora terrogabant , invenci lint, gri non Oisserunt me. rixi ecce ego , ecce ego, ad gentem quae non imocabat nomin meum . Cap. 3I. v. T. In die ille abiteire vir idola
argenti fui , ct idola auri fui, quae fecerunt vobis manus vestrae - Cap. IT. v. T. In die illa inclinabitur homo ad factorem suum et Ur oeuli eius ad fractum Israel resi, eienti O non inelinabitur ad alta a , quae fecerist manus eius et di qua operati sunt digiti eius non respiciet, lucos ct delubra . Quibiis paria leguntur Cap. a. v. IT. I S. I p. 22. & Ralnam IT. v. gi.
IV. Quin etiam , quod notandum magis , eas qmque speciatim Gentilium nationes ad veri Dei cultum convertendas lignincarunt , quardensioribus ignorantiae det idololaetriae tenebris involvebantur ; quaeque Judaicum populum odio prae corteris implacabili prosequebatitur et ut fatuam illam gloriaetionem, atque iactantiam Judaei deponant, qua caeter veluti canes, & a vero Deo segreges despicantur. Ecquae enim gens Id Iolatriae tenebris immersa magis, quae Natio Judatis magis infensa, quam Egyptus p Et hanc tamen , depulsa Idololatria , verum Deum agnit ram , & adoraturam vaticinatus est Isaias Cap. Iv. v. I in In die illa
erit aliare Domini in medio terrae AE pti , ct titulis Demini iuxta terminum eius serit in signum, o intestimonium Domino exercituum in terra semipes . Clamabunt. enim ad Dominum si facie tribulantis: in mittet eis Salvatorem, et propugnatorem, qui leberet eos . Et cognoscetur Dominus ab AEgypto , EP eo ossent AE ptii Dominim iti die illa ; ct colent eum in hostiis , ' in muneribur , in vota Uodebunt mino, di staret. Uaticinatus perinde est EZechiel Cap. 3o. v. I 3. me dicit Hominus Deras et disperdam Smilachra , di celsare faciam idola de Asmphis e re dux
de terea AE .pti non erit amplius , ct dabo tenum in terra AEgmti. Non absimiliter Zacharias Cap. I g. v. a. Et erit in die illa dicit mminas exercituum didisperdam nomina idolorum in terra AEgypt et non memorabuntur ultra et e pseudo pra etas , CT Deiratrem strimendum anferam de terra . Quae gens idolothirsae tenebris immersa magis , aut 'uae Judaeis magis inses a quam Assimi p Et hos tamen verum Dcum, depu Isa Idololatria , adoraturos praenunciavit Isaias idem , aT. v. ID Et erit in die illa , es angetur in tubamaro , ct venient qui ' rditi fuerant de terra Assarionum . ' qui eiecti erant de terra AE epti: ct adora mi in monte sancto in lincalem . Quae gens idololatriae
tenebra immersa magis , aut quae Iudaeis magis infesta , quam Babylon si , A thiopes , Tyrii , Sabbaei Madianitae , Ephaei , aliaeque id gemis p Et hos tamen ad veri Dei cultum accessuros Saeri Codices ait stantur . Psal. 8S. v. q. Memor ero Rahab, di Ira senes , si initium me et ecce alienigenae , in Drus , di populus aethiopum , hi fuerunt illi e et Nimirum in Sion civitate Sancta , de qua ill:e sermo venit . Psalm. g I. V. p. Cinam illa , Christo scilicet venturo , proci levi AEthiopes , ct inimici eius terram
Iinretit. Reges Tharsis , ct Infula munera oferent, Reges Arabum , , Saba dum a Descent , di adorabunt eum omnes Reges terrae , dimines gentes fervient ei. Isaiae 6 v. g. Et ambulasvat grates in lamine tuo , ET Reges in splendore ortus tui . Leva ia- , B a cireui,