장음표시 사용
51쪽
hos , ac fide dignissimos r Joannein Chrysostomum Serm. a. in Judaeos s&Homilia a in Matthaeum, Gregorium NaEisiunuivi Orat. q. Ambro si Epist. ao. ad Theodosium , Theodoretum lib. 3. Historiae Ecclesiae sticae Cap. ao. Socratem pariter lib. 3. Qip. ao. SoZoinenum II, S. Ca aa. Cassiodorlim Historiae tripartitae lib. f. Cap. que aliosque nou Paucos sin quos Iudaei fortassis exceptionem facerent, uti Christianorum partibus addictos. At testem dabo omni exceptione maiorem , Ammianum Marcellini in , virum ethnicum , Claristiani nominis professiim hostem, quem nobis ad Judaeorum invidiam gratisicari volvasse, nemo dixerit. Is ergo lib. 23. Rerum gestainum de Iuliano Apostata ita scribit et Imperii fui me-i
morimm munitudine operum dis ieius propagare , ambitiosum quondam apud Drosit mam sum , quod post multa , di internecina certamina , obsidente Vespasiano , μ-seaque Tito aegre est expugnatum , instaurare fumptibis eogitabat immodicis 3 nego
tiumque maturandum Alypro deaerat Antiochense , qvis olim Britannias curamerat pro Frae
fectis . Cum itaque rei idem fortitis instaret Alfius , tamaretque Provincia Rector smetuendi globi flammarum prora fundamenta crebris uiatibus erumpentes s fecere. locum exustis aliquoties verantibus inaccessum: Meque modo elemento destinatius repellente, ee aruit incaptum . Haec scriptor ethnicus , Christianorum adversus Judaeos causam agens.
Neque minus divino numine saetiim aestimare par est, ut in eius tandem Principis potestatem cederet Jerosolyma , magni quondam nominisiimbra, qui Christiano nomini prae caeteris insensus est: ne fortet fatalis urbis instaurationem Christianorum artibus impeditam Judaei dicant et
sed ultricem Dei manum in se concitatam experiantur. Neque Cnim dine instauretur , obsistimus nos, aut repugnamus , qui nihil in eo terrae tractu potestatis obtinemus. Obstat nominis nostri professiis hostis Tur- Carum Imperator, nullo certe impendendi nobis ossicri studio motus , sed caeciis civinae ultionis adnatiuster. Imo obstat secreto, atque occulto judicio Deus ipse , qui pro ea , quam habet in flectendis , movendisque hominum cordibus mirabili, atque inestabili potestate , Judaeos ipsos ab eo instaurandae Ierosolymae audaci consilio tandem aliquando procul avertit . Neque enim a multis saeculis opus facumduin susceperunt Iudaei , aut etiam attentarunt.
IIL Jam vero quam inaniter adventante Messia tentandum instaurationis opus ariolentur caeci homines, iis manifestum fore arbitror, quisicra Prophetarum oracula vel obiter lectitarint. Omnem enim , & m-staurandae Ierosolymae , instaurandi Templi spem mortalibus adimunt,
Isaiae Ca, a s. v. a. Posuisti Civitatem in tumulum , urbem fortem in ruinam sdomum alien rum I ut non sit civitas , ct in sempitemum non aedificetur. Jeremiae CaP. I II. Hac dieit Dominus exercituum , sic eunteram 'spulum clum , circivitatem istam , sicis conteritur vas figuli, quod non potest vitea instaurari. Amos Cap. S. v. I. A dite verbum istud, quod latio super vos planctum et Domus Israel cecidit , di non adiiciet , ut resurgat; Virgo Israel projecta est in terram , mnes Mi fuscitet eam. Dati telis o. v. as. Et Civitatem , ct fanctuarium dissimpabit populus cum Duce venturo , di finis ejus vastitas , di pia finem belli statuta desolatio . Confirmabit autem parum mactis hebdomada una et di in medio hebdomadii
52쪽
egelat hostia , di Sacrificium. Et erit in Temnis abominatio desolationis et dr Ei ii ead consummationem, di finem perseverabit desolatio. Unde est ergo fallia illa
Templi Salomonici tandem aliquando per Messiam instaurandi spes,st lidae Judaeorum plebi a Magistris suis , atque Doctoribus tam liberaliter facta Sic fand simplicium credulitati illudendum , ut id demum instauratum iri iactitetur , quod in sempiteruum non adificat Lm vaticinatus est Isaias r non ultra instaurandum Ieremias et non eri endum, nee sufeitandum Amosus e perpetua demum , atque ad finem usque auratura desolati
ne dissipandum Daniel praenunciavit pAccedit Osee locupletissimum vaticinium Cap. s. v. q. miserum Judaeo rum statum , quo sine Rege , sino Templo, sine Sacerdote, sine Iaribus futura est pertita gens , ad extremum usque mundi diem duraturum vaticinatur et quo cenatim tempore Christum agnoscent Iudaei, sed sero nimis. Dies multos sedebunt filii Israel De Repe , di me minetor , Ur sia S erificio, de sint Altari, di sine Esthod, di mora, ne ( hoe est sinsi Pontifice, sine Propheta Et post haec revertentur filii Israel , di quaerent Dominum
Deiam suum et O pavebunt ad Doministra , , ad bonum eius , in novissimo dierum .
Nulla ergo instaurandi Templi spes illis affulget, si ad novissimum usque diem snh Sacrificio , sind Altari, sino Pontifice mansuri sint.
IV. Sed videamus nunc tandem , quid illorum spes potissimi re excitarit , ut stultam adeo fabulam venditarent . Amosi Prophetae luduntur oraculo perperam intellecto , Cap. o. v. II. ubi Deum ita loquentem inmdueit e re die illa fusitabo tabernaculum David , quod ceeidit et in reaedificabo i Iud , secta in diebus antiquis. Et post pauca, v. Id. C mertam captivitatem p puli mei Israel et in aedificabunt Civitates desertas , di inhabitabunt e re plantabunt vineas , di bibent vinum earum , di facient hortos, in comedent fructas eorum. Et plantabo eos super humum suam , et nisi evellam eos ultra de terra fua , quam dedi
eis , dicit Dominus Deus . Luduntur di alias longe pluribus , quae Iudaeos Mactnaversum dispersos , & profugos in pristinum statum, & locum
a Cnristo venturo restituendos vaticinantur . Isaiae Cap. IX. v. Ist. Lemvabit Dominus simium in nationes, in coner abis prefugos Israel, re dispersos udaeolliget a quatuor plagis terra is Jeremiae Cap. 2s. v. Id. Reducam captivitatem vestram , in congregabo vos de universis sentibus , di de emine Deus ad quae einpuli vos, dieit Dominus, vir reverti vos faciam de Deo , ad quem transmigrare vias feei. CaP. F. v. g. Comeriam conversionem populi mei Israel, di uda, ait D minin , ct convertam eos ad te rem , quam dedi patribis eorum , et possidebunt eaem. Cas. 32. v. 3T. Ecce ego con egabo eor de misersis terris , ad quar eieri eos mfurore meo , o in indignatione Arendi s di reducam eos ad loeum istim, in habit re eos faciam confidenter. EEecsielis Cap. g. v. I a. sicut visitat pastor gregem suum in die , quando fuerit in medio ovium suarum dissipataram , sic vi abo oves meas ser tiberabo eas de famibus luis , in quibus dispersa fuerunt in die nabit, in ealigimnis . Et eduram eas de populis , di eongregabo eas de terris , di inducam eas in temram suam e re pascam eas in monibus Israel , in rivis, di m cunctis fedibis terrae. In pascua uberrimis pascam eat , di in montibus excessit Israel erant pascua e
Magna fateor , dc larga promissa , quae carnalium Iudaeorum ocuI E statim Diuitiaco by COOste
53쪽
statim ferianis animosque ad temporalia dumtaxat bona inhiantes rata piant i atque devinciant i Quae tamen magna ex parte nonnisi figurato sensit accipi possint, ut aia spiritualem l udaeorum liberationem per fidem , necnon ad mysticam prosolymori m instaurationem , Ecclesiam scilicet, a Christo instituenciam , consequendamque reserantur. Quod ni fiat , in sexcenta absurda impingitur et quorum duo hic leviter notare satis erit in uno Ainosi vaticinio , quod Judaeas prae caeteris sucum facit, Tabernaculum, scilicet, Domini reaedificanduin ominatur Ainosus sicut in diebus antiquis , ut possideant reliquias rammaea , cir omnes nationes , ed quod invocatum sit nomen meum super eos s v. Ia. Quis autem dicat , Zorobabelis aetate, ac etiam secutis inde temporibus Nationes omnes Judae tum imperio fuisse subditas et cum ii potuis exterarum deinceps Nationum dominatum, ac etiam tyrannidem passi lilit 3 Addit idein Am isus v. I S. Plantabo eos super humum I uam di non evellam eos ultra de terra sua ,sismi dedi eis , dicit Deminus Deus tuas. CitIn tamen perspectiim sit, totam
udaicam gentem suis subinde sedibus fuisse depulsam , dissipatam , perpetuoque exilio ad haec iis lite tempora damnatam . Non itaque ad temporalem Ierosolymorum instaurationem, sed ad spiritualem Jii Leorum liberationem per fidem , Ecclesiaeque institutionem reserenda alia sunt i uti in Actibus Apostolicis Cap. I S. v. I . reseruntur. Interea tamen quae de materiali , ut a junt, prosol morum instauratione , deque temporali Judaeorum liberatione, re in pristinum locum restitutione promittuntur stot illis productis oraculis, stolide Prortiis expectantur etiamnum , quae dum destinatum exitum habuerunt et soluta nimirum sub Cyro Persim ruin Rege Captivitate Babylonica instati rato secundis curis Salomonico Templo , Judaico populo in Judaeam reducto , atque in integrum restituto annis ante Christuin nostrum amplius quingentis, lib. a. Paralipomenon Cap. 36. Esdrae I. Cap. I. Cum enam durante Captivitate Babulonaca Propheticum munus obirent Ainos , Ieremias , EZechiel, ad iIlam primam instaurationem , quae soluta post annos septuaginta Captivitate facta est , oculos intendebant et, ut trideorum captivorum animos eragerent , data illis spe bona futurae prope diein liberationis , Ac Templi litant itius excitandi. Idut dicamus , gemina ratio cogitet prire
ina quod instaurandi Templi facultatem a Cyro Perseruin stege datam , notri Esdras . ut compleretur vertam D ini ex ore peremiae . Secunda ,
quia si de altera Jerosolymorem instauratione , qualis nunc ab Hebraeas expectatur, post secundam cladem a Tito, &Vespasiano illatam Pr phetas illos locutos diceremtis , Palam sibi , aperteque repugnarent , qui Petqui, & Jerosolymam , & Tein plum inamquam deinceps Instauranduin locis musto ante laudatis apertissime contestantur. U. Reponunt nihilosectus Judaei, modicaem , tenuemque admodum misese eam Ierosolymorum instaurationem, quae hub Cyro post primam eversionem tentata est cum tamen futuriim praenunciaverint Ieremias P. 3 r. v. 38. , & Zacharia, Cap. Ic. v. Ic. ut instaurata Ierosolyma finitima circumquaque loca, colles s ac valles occuparet: fitque hinc corum
ligunt, Messiam expectandum esse, qui secunda instauratione facta, tan
54쪽
tam Urbi amplitudinem tribuat, quantam Prophetae laudati pronia seriint Addunt, & hoc quoque Jeremiam spopondasse , fore ut instaurata Civi
tas , non evellatur , ct non debuatur ultra in perpetuum et Et Zachariam Cais Id. v. II. Perinde scripsiste 3 Mathema non erit amplius , sed sedebit 'ertis ensseeura: Cum tamen post factam primam illam sub Cyro ita staurati nem, sub Tito deinde, ac Vespasiano deleta sit. Ut ergo (subuingunti suae iis oraculis veritas constet, nova cumulatissimaque instauratio expectanda es , ultra quam nullus deinceps eversionis, ac vastationis metus esse possit e placideque ad Dominum suum Judaei exules revertantur . Sed in eo quoque deluduntur et nec satis intelligunt, Prophetas pro modire suo a typo, seu figura ad veritatem gressim facere 3 ab instauratio ne temporali Jerosolymorum, citiae sub Cyro peracta est post primam eversionem , ad spiritilalein Ecclesiae institutionem , ut carnales Jude rem animos a temporalibus bonis ad spiritalalia erigerent. Quae ergo de inj auratae tunc primum Ierosolymae amplitudine, ornatusque perennitar sacris in litteras adnotantur , haec de Ecclesiae institutione , de mystica i& spirituali instauratione intelligenda omnino veniunt. Ne porro Judaei mortiferae litterae tenacius haerentes nobis obtrudant, Christianorum effugium istud esse , ac pro arbitrio conficitam , ut obiectam illorum disesicultatem declinemus potius , quain solvamus , huiusce dati responsi meiones prorsus invictas subiicianus , quae Iudaicarum interpretationum vanitatem in propatulo Ponant f idque totum de spirituali instauratione
Ratio prima haec est et quod non absimi Iem instaurationem , Iiberati nem, redintegrationem sodomitis, & Samaritanis adpromitterit Deus, ac laudatis ante Oraculis Iudaeis dicitur spopondisse . EZechielis Caps
I S. v. sy. Soror tua Sodoma , di filiae eius revertentur ad antiquitatem suam: di S maria in filiae eius rebertentur ad antiquitatem suam , ct tu, di filia tua revertemini ad antiquitatem vestram: hoc est, ad antiquam sedein , opes, & gloriam. At Samariam, Sodomam, vicinasque urbes igne succensas nusquam temporaliter restituendas Judaei consentiunt et spiritualis igitur dinntaxat eis promittitur iiis auratio. Parem Moabitis , ac Iudaeis ipsis liberationem promisit Ieremias Ca S. v. Q. comeream captivitatem Moab in novissimis diebus , ait Dominus . Parem & Ammonitis spopondit Case D. v. E. Et post hae reverti faciam captivos filiorum Ammou , ait Dominus. Cum tamen nec Ammonitas, nec Moabitas e temporali captivitate rediisse , Judaei fateantur. Que ergo illis promittitur liberatio, spiritualis est, puta comversio ad Deuin per Christum . Quidni ergo pari ilire Iauciatis A phetarum vaticiniis spiritualem Israelis , ac Ierosolymorum instaurationem intelligamus, Ecclesiae scilicet institutionem pRatio altera haec est quod Dei domum, & Jerosolymam instaurandam in euin modum , ac formam Prophetae vaticlitentur , quam ad litteram , & secundum verborum superficiem accipere , ineptissim uin sit. Ecce ego , inquit Deus Iseiae Ig. v. II. Steream per ordinem lapsedes tuos , ct fundabo te in Saphiris , ct ponam iaspidem pro urnacula tua et
Quae quis extra figuram dicta putet Et erit inquit Isaias Case a. v. pr-E a paratus Disitipod by GO Ie
55쪽
Paratus mons dmus Domini in vertice montium , di et abitur super e les et Q. lae
piis secundum nativum verborum sensum accipienda sibi fingat Et erit ,
ubiungit idem Italas Cap. 66. v. 23. mensis ex mense , fabbathum ex fabbarbo , veniet omnis caro , ut adoret eorum facie mea in Jerusalem . Qua vero se
te fieri posset , ut toto orbe diffiisae gentes quovis mente , imo &quovis sabbatho Ierosolymam tandem instauratam adirent , verum ibiae Deum 1doraturae 3 Addat Zacharias Cap. M. v. IS. I S. Is. convolam turas illuc gentes omnes ad celebrandam festivitatem Tabernaculariam e Rem
ntique , si nudam litteram spectes , penitus impossibilem . Sed & Isitas toties iam appellatus ini auratae semel Ierosolymae , populique ad pristinas sedes reclucis beata tempora describens s ea de vallibus , ac montibus , de diebus , ac noctibus , de brutis demum animantibus narrat , quae si quis stricto sensu , ac citra allegoriam velit accipere somnium cachinnis , ac sibilis excipietur . Cap. m. v. q. Omnis valletrexaltabitur , omnis mons , in collis humiliabitur; di erunt prava in directa , est a' pera in vias planas. Cap. ag. v. 23. Erubescet Luna , et confundetur Sol, cum regnaverit Dominus exercituum in monte Sion , ct in Jerusalem. Cap. 3o. v. 26. Et erit lux Lunae sicut lax Solis, O lux Solis erit septembeiciter , sicut lux septem dierum in die s Ma alligaverit Dominus vulnus populi sui , , percussuram plaga eius fanaverit . Cap. II- v. f. Habitabit lupus eum Eno , ct pardus eum haedo accubabit ; vitulat , er leo , di mis simul morabuntur , O puer pamulus minabit eos . Vitulus , ct ursus pascentior , Muil requiescera catuli eorum , ct Ito quasi bos com det paleas . Et delectabitur infans ab ubere super foramine aspidis , di in caverna reguli , qui ablaticit is fuerit , manum suam mittet . Non nocebunt , di non occident in universo monte sancto meo . Haec iraque sp:rituali. , de allegorico sensu citra dubium intellecta nonnisi ad spiritualem Ierosolymorum , & Iudaicae gentis instaurationein, liberationem , saltitern , ac pacem referum
Tettia demum ratio , quae Iudaeis iugulum petit , ista est et quod sua
Iaudatis paulo ante Ieremiae , & Zachariae oraculis veritas minime eonstaret , ii de temporali Ierosolumae instauratione locuti dicantur. Hanc enim , ut primum instaurata fuerit sub CFro Periarum Rege, non melidendam ultra , nee destruendam ; nec futuram deinceps anathema sed summa fecuritate potituram assirmant. Quod certe , si de temporali securitate , atque perennitate dictum velint, quis non videat esse falsissimum p Cum toties subinde a Romanis op gnata , capta tandem , incensa , dei laque sit . De mystica itaque ierosolymorum instauratione , deque spirituali Iudaeorum restitutione Iocutos Prophetas oportet , dirin futurae sub Cyro Persarum Rege restitutionis. atque instaurationas adiuncta, ac circumstantias praenunciaverunt: ut a typis s quod Prophetis familiare esto ad antitypa gressim facerent, a Templo, Isaia qs. v. I., scilicet Salomonico sub Cyro chriclo Domini temporaliter instaurato , ad Spirituale Templum s Ecclesiam intellige a Christo Jesu excitandum, extruendum , de consevandum. VI. Hinc depulsam arbitror alteram Iudaeorum hallucinationem , qua
terram Chanaam, Abrahamo , de semini ejus a Deo datam gloriantur, . in sese Disit illos by Cooste
56쪽
in posse olim aeternam , Genesis Cay. II. v. 8. Unde colligere sibi putant Terram hanc adveniente Messia sibi fore restatuendam , ut illam arte
nunt possideant , iuxta Isaiae vaticinium Cap. 6o. v. II. Populas autem tuus
omnes iam in perpetuum b.ereditaburit Terram, germen plantationis meae s opus manis g
meae ad glorificandum. Et EZechielis Cap. 3T. v. as. Et habitabunt super Terram squam dedi Arbo mee pacob , in qua habit erunt patres vestri. Et habitabunt supreeam is , di filii eorum , ex filii filiorum eorum usque in fempiternum e re David servus meus princeps eorum in pei tuum s die. Ut enim omittam hic, Quod in si periori exercitatione Hebraeoruin Magistrorum auctoritate promtum est , iis loquendi formulis , in aeternum , in perpetuum , in sempiternum s non
semper durationem omni fine carentem intelligi , sed prolixum quandoque tempus significari dumtaxat et quis quaeso vel mediocriter sapiens sprima fronte non videat , is haec per allegoriam dicta esse , & terrae Chananeae symbolo , celestem faelicitatem adumbrari in perpetuas aeter nitates a veris Abrahae filiis possidendam p Nam si res secundum carnem s& iuxta litterae corticem pensare Judaei velint s dicant, qua ratione fieri posset, ut Abrahae semen, quod toto terrarum Orbe distundendum proemiserat Deus , Genesis I g. v. I S. unico Chananeae sinu contineri pollet pDicant, Qua sorte, Terra Chanaana aeternum possidenda esset, quam ab annis mille sexcentis, & eo amplius minime possident 3 Dicant , qua digna mercede fidem Abrahae Deus optimus compensasset , si unicum iis , ejusque semini terrae angulum in praemium concessisset Mentem ergo erigere necesse est, ne& Abrahae fidei, & Dei liberalitati injuriam irrogemus . Quare Chananeam a posteris Abrahae re ipsa , ae longo annorum tractii possessim olim , ultro concedimus: at inlinuatam illam possessionis perennitatem ad Celestem patriam , cuius haec symbolum erat, referandam judicamus . Alias sua Dei oraculo veritas con stare
VII. At erit forte qui dicat, Iesum nostrum nec sie quidem veri Messiae
ossicio functum esse; qui Judaeos toto orbe disper os , ac profugos , net spiritualiter quidem collegit , nec in unius Ecclesiae societatem adduxit equod tamen , fatentibus nobis, verus Messias sacris oraculis praenunciatus facturiis erat. Imo , inquio ego , Iudaeos in unius Ecclesiae sinum collegit Jesus noster, Quotquot colligendos Prophetae veteres praenunciarunt; veros Abrahae filios filios, inquam, non carne, sed spiritu; filios non ex faeniore, sed ex fide; filios non corpore circumcisos, sed menter
Ion enim omnes , Mi ex Israel sint, hi Mi Israelitae: Moue qui semen sunt Abraha somnes filii, inquit Apostolus ad Romanos p. v. . Quin, & id observatione longe dignissimum est, Iudaicae gentis partem pluramam Christo Domiano adhelasse, ac consensiise, partem alteram repugnasse s ut Prophetarum oracula omni ex parte implerentur. Cum etenim Prophetae, Judaeorum alios Messiae consensuros , alios repugnaturos praentinctarint, vocandos alios , alios reiiciendos e mimas propneticae veritati consultum esset, si vel omnes , excepto nemine , Christo Domino consensilienis vel omnes , dempto nein ine , repugnassent. Duplicem istitur Israelem secernere necesse est et spiritualem unum , carnalem alterum e fidelem ibi tum , Disit iam brum Cooste
57쪽
dum infidelam is itin s hunc verum Abrahae filium , istimet spurium snc degenerem et hunc promissis benedictionibus cumulatum in Christo Psir , cui credidit , illum reprobatum a Jesu , quem tradidit : hunc in Ecclesiae Catholicae unitatem fidei professione susceptum , istum in effusi s nguinis poenam toto orbe profugum , & extorrem. Sic sane Scripturas nullo negotio conciliamus , donec ad saeculi finem , ac in secundo Christi adventu inlaelices Illae Israelis Reliquiae eomeriantur et reliquiae s Inquam asib , ass Deum fortem et ut est apud Isaiam Cap.
58쪽
De quinta praenunciati Christi nota Nempe, fore illum
virum humilem, atque pacificum , non manu sortem , ac bellatorem.
I. Q Uccedit ordine quinta praenunciati Messiae nota , quae uti cari in- liuin Judaemim gento magis arridet , ita & ab iis majori animorum contentione defenditur . Horum una vox est , una sententia , Messiain Prophetarum oraculis praeminciatum , virum manu fortem di ac bellatorem futurum , qui & ingentes ducat exercaeus , & iis cum lunamino Imperio Praesit. Cum enim in unam, qua toto orbe premuntur, tenam poralem servituteIn oculos intendant , eum tandem oriturum sibi liber torem opinantiar , qui miseram gentem armata manu , ac stricto Aladio vindicet 3 densaque gentibus exteris strage illata, optatam diu Diglibertatem restituat. Ea spe bona lactantur miseri, ventura talicia tempora praestolantur , futurumque tandem existimant , ut hoc suo Messia duce , ac vindice , quem sibi ad arbitrium effugunt, Nationum, quibavhod id serviliter parent, sangu me saginentur. Ludam operam , si equotquo in nanc rem Scripturarum oracilla comgerunt caeci homines, velun hic minutatim , atque distincte recensere . Selachiora breviter dabo , quibus figmenrem istud nituntur adstruere Numeroriun Cap. ad. v. IA ubi Christi adventus quam disertissime praenunciatur et orietur flesti ex Jacob , di fumet virga de Israel , et percutiet duces
Moab , Dastabitque omnes filios Seth . Et erit rem Mea possesso eius et hareditas Seir cedet inimicis Dis et Israel vero sortiter aper. De Jacob erit, qui dominetur, di pedidet reliquias Civitatis . Psalmo Iop. v. 6. Dominus a dextris tuis confregit is die irae fice Reget . dicabit in Nationibus , implebet ruinae , conquassabit capita mterra multorum . Isaiae Ca a. v. I 3. Dominuet sicut fortis egredietur , sicut vir praeliator si scitabit et elum et vociferabitur , ct cIamabit et fuster inimicos suos ronso tabitur eremiae Cap. I a. v. I 2. Gladius Demini devorabit ab extremo terra, M'que ad extremum eius . Joelis Cap. I. v. II. Dominus dedit vocem fuam ante faciem exercitus fui , quia multa funt nimis castra eiur , quia fortia , in facientia verbum eius . Habacuch Cap. g. v. I a. In fremitu conculcabis terram , in furore obstumfacies gentes et egregat es in salutem populi tui , in salutem eum Christo tuo . Zacharsae Cap. p. v. 13. Extendi mihi Judam quas arcum , implevi Ephrais sct fuscitabo filios tuos Sion , Graecia 3 ct ponam te quasi gladium fortium . Et alia
id genus multa, quae passina in Prophetis occurrunt: unde Messiae bellat ris , Copiariunque ductoris effingenda ansam Judaei recentiores , ac ve
Sed neque unico isto actu Messae bellicosi fabula luditur. Addunt
Iiberales naeniarum illarum venditores , Messiam post consecta bella scam orbi pacem imporalem allaturum , quae nullo deinceps bello , nubia
59쪽
Ia inter se gentium dissensione turbetur . Ita quippet colligere sibi videlia
tur ex variis Prophetarum oraculis . Psalmo M. v. o. menite , in vera Domini , qua posuit prodigia super tetram , auferens bella usque ad finem temra et arcum conteret , di confringet mna , in Itala comburet igni . Psalmo s. v. I. Notus in pudea Leus , in Urael magnum nomen eius , di factas est in pace latur eius , di habitatio eius in Sion. Ibi coir fregit potentias arcu an , sutum, gladium ser bellum . Isaiae Cap. a. v. g. Conflabrent gladios suos in drameres , in lanceas fuas in falces e non levabit gens contra gentem gladium , nec exercebuntur ultra in praelium . Michaeae Cap. q. v. g. pudicabit Dominus inter populos mulios , di corris piet gentes fortes usque in longinquum , ct concident gladios suos in vomeres , di hastas suas in ligones et non fumet gens MDersus gentem gladium , O non discent ultra
belligerare . Et sedebit vir subtus vitem suam , ct fiatus ficum suam , ct non erit qui deterreat, quia os Domini locutum est. Aliaque non absimilia Prophetarum oracula , quae distinctius , & accuratius recensere, longum esset. Quid plura Talem orbi pacem a Christo bellatore , ac domitore datu in ira fabulantur , quae bruta etiam animantia inter sese conciliet , societque mutuo , quaeque ingenitam illis feritatem adimat, ne ultra deinceps hominibus noceant . Ut plane quod in effingenda aurea Saturni aetate a Poetis ingeniosh confictuin' est , totum id in effingendo Messiae taculo somniasse Iudamrum aliqui videantur . Nec destini, quae in humucommenti fidem ostentent Prophetarum vaticinia . Isais Cap. II. v. f.
habitabit lupus eum agno , ct pardus cum haedo accubabit e vitulus, in leo , O mis nil morabuntur , di puer parvulus minabit eos . mi us , in ursus pascentur di semia requiescent catuli eorrem , di leo quasi bos comedet palias. Et delectabitur infantab ubere super foramine aspidis , in in eaverna reguli , qui ablactatius fuerit manum Dam mistet . Non nocebunt , di non ovident animalia in miserso monte sancto meo. Quae totidem fermh verbis inculcantur Cap. 6s. v. 2S. Lupus , O agnus pamsentUr simul , leo , di bos comedent paleas , in serpenti pulvis panis erit e non nocebunt , nec occident m in xi monte sancto meo, dicit Dominas. EEechielis Cap. g. v. 2S. Faciam eum eis pactum pacis, di cessare faciam bestias pessimas de terraser qui habitant m deserto, Amri dormient in f tibus. v. 28. Et non erunt ultra in r Pinam m gentibus e neque bestiae terrae devorabunt eos ; fed habitabunt confidenter ab que ullo timore . ineae Cap. 2. v. Id. Percutiam eum eis faedus in die illa , eum bestia agri , di eum voluere Caeli , in eum reptili terra s di arcum s er gladium sin bellum conteram de teira , in dormire en faciam fiduet iter .
Quid autem , positis illis Iudaicae perfidiae fundamentis , adversus Jesum nostriim consequatur , aperto est e Illum ne mee a nobis perperam uti Messiam agnosci , & coli , quem nec virum bellatorem, nec inania sortem extitistes satis scimus i nec ulla nobis huiusce promista pacis , auremiue artatis paulo anth narratae beneficia contulisse profitemur. Ut ergo pro more nostro , & instituto inanes illas Ilidatoriim am-tias retundamus , duo haec deinonstrare nobis est opus: Primum, Messiam illurn bellatorem , tot illis vaticiniis praenunciatum , non tem P
ralia, non carnalia bella gesturum fuisse, ut 'dan sibi inanirer blandiuntur; sed spiritualia , quibus antinae hostes , & vitia pelleret et Alterum , pacem a Messia bellicoso hominibus redonandam spiritus esse snon
60쪽
non carnis , animae, non corporis, piam mentis, & fidei securitatem , non extemam variarum gentium in servandis finibus consensionem . Sic certd Judaeos caecos Scripturarum interpretes ostendemus , & Iesum nostrum verum Messiam iis ipsis principiis deinonstrabimus, quibus ibli pertinaciter negant.
II. Ut itaque Promiinini bellatorem, bellaqtie ab iplo gerenda certissime dignoscamus, arma ipsa, quibus usurus est, observare sat erit. Ex Minorum quippe genere belli cmoque gerendi genus sinE controversiae definiemus. Haec porro nobis indigitat Isaias, cuius suffragio turpiter abutuntur , CaP. II. v. q. Percutiet terram virga oris fui , di spiritu laborium si rum inter iet impium: ct erit iustitia cingulam lumborum euu , ct fides ethctorium
renum eius. Bellum igitur spirituale gestiirus redit bellator ille, spiritualia dumtaxat arma tractaturui ,- verba scilicet , spiritum , iustitiam, & fidem. Quae totidem a fidelibus illius Discipulis tractanda monet Paulus
Apostoliis , ad Ephesios Cap. s. v. IJ. Propterea accipite armaturam mi , litrdistis resistere in die malo, di m omnibus perfecti stare. State ergo Decincti lumbos et distros in veritate, O inuti laricam iustitiae , ct calceati pedes in praeparatione Evangelii pacis in omnibus fumentes Datum fidei, in quo pillitis omnia tela nequi mi ignea extimuerer , galeam falatis assumste , Mod es verbum Dei . Quibus in verbis, Christi Apostolum Proplietae mirum in modum consentientem
habemus, ut unius interpretationem ex alio colligamus.
Idem belli gemis, spirituale scilicet, nil minus egregio, & luculenter ostendit Isaias idem, Cap. S. v. 3. ubi de Christo bellicoso in ipsae quoque pueritia bella gerente sic hubet et Et dixit Gominus ad me , voca no-Men accelera spolia detrahere , festina praudarie quia ante Iam sciat puer vocare patrem finem , di matrem fetam , auferetur, fortitudo Damasci , ct fpolia Samariae xoram Rege Aoniorum. Iain ergo vagitu ad arma vocaturus erat bellator
infantulus e signa belli, non tuba , sed crepitacillo daturus e nec ex equo , vel de curru , vel de muro, sed de Nutricis aut gerulae suae coli'hostem regresvirus: atque ita Damascum, & Samariam pro mamillis si Lami-ras. idia ergo figuratam hic locutionem, , spirituale bellum adumbratum intelligamus 3 quo nimirum Praeinatura professione virtutis , internos animi hostes , Damasci, & Samariae symbolo designatos adhuc puer superaret Sed haec est Iudaeorum improba caecitas , ut non alios hominis hostes putent , praeter AEgyptios , Assyrios , Babybilonios ,reliosque id gen is antiquos suae gentis domitores: nec alia. idcirco bella, ob eo , quem praestolantilr , liberatore gerenda nota iit , nisi quae temporalem illis libertatem, ac pacem attulerint. Uali caecas mentesi Uerus h minis hostis peccatum est , quo uno laeditur anima , & servituti addici-riur. Legant suae gentis Annales , nusquam Iudaeos servituti addictos in- en iit , nisi ob idololatriam , aut scelus aliquod ingens. Ita AEgyptiis , Moabitis. Ammonitis , Philistaeis, Madianitis , ,Assirias, Babyloniis , Persis, Medis , Graecis, Romanis per varia temporum intervalla ob admissa identidem scelera servierunt. Ut hinc noverint, peccata veri niminis hostes esse, unde prima tot servitutum, totqtie maiorum origonamta est: AEgyptios vero, Moabitaso Philistaeos, aliosque id genus populos,