De Philippi Melanchthonis ortu, totivs vitae curriculo et morte : implicata rerum memorabilium temporis illius hominumque mentione atque indicio, cum expositionis serie cohaerentium

281쪽

MELANCHTHONIS. yyspuerunt, Postea tameta eo peruentum a sitis duitate est, ut non multum abesset, quin reis conciliata gratia inter dissidentes, efficereis tur, ne tam lacrimabiles casius Sc euentus inis digni sequerentur, neue e re euaderet, Vt

nullus iam locus esset vel colitio vel auxilio. Hessiaci quoque legati statim initio tentaisrunt possetne intercedendo belli impetus auert: eccum laborantibus resus succurritum Nais, quae impendere non esset dubium, miserit si futuris occurri. Memini coma municatis his cum Philippo Melanchthone Sc quibusdain scriptis, quibus conditiones quaedam pacificationis quasi informarentur, ei ostensis, petitum esse, ut suam sententiam 8 ipse indicaret: Eamc respondisse Ca . put sibi videri omnium, ut Imperator placeo tur Ad quam spem ante cuncta nece si arium esse se arbitrari, Ut Principe aduersarii seis ari fiant suppli ces. Tunc, inquit, petetur scilicet , ut foedus inter ipsos di ciuitates ictum dissoluatur. Hoc aliqui donec poteis runt fortasse impedient. Sperare quidem se aiebat, deprecatione aliquorum Principum a Caesare pacem impetrari posse, si debita reis

uerentia omnium re agatur. Erat in conis

ditionibus quarum paulo ante mentionem fecimus: Ne doctrina contrariaec explosa deinceps damnaretur aut exagitaretur, ante

282쪽

cognitionem legitimam. Ad hoc obligari nec debere neς omnino pos . censebat lilos . At si expresse poneretur Nullos Principes aut ordine turbare velle ditiones Episi coporum, aut aliquid eis adimero, aut nouo onere onerare, credo inquit, ita jsarem placatum iri. Erat echoc in illis conditionibus: Discerni causas profanas ct doctrinae vcri tatem oportere Ιd sapienter recte cogitaotum politumVesse dicebat. Nam inconcinne quaedam permista esse multos perhibere, ec, si profana explicarentur at*componeGrentur, Ut verbi causta cum Duce Brunsiuitacensi controuersia, sperare se hoc plurimum momenti ad mitigandum Caesaris animum

habiturum. Sed haec ranc frustra suscepta 8c tentata sunt oppugnata est ipsi Θc

defensa aduersus vim tormentorum, cuius

neminem audiui qui similem ad urbem LIam adhibitam cognouisse se diceret Prae,sidio autem uittenbergae imposito, iamplae ric ordinis scholastici, tanquam parum

opportuni incolae illo tempore, abscesserant, errabantc passim in Saxonicis fere regionio hus, aliquibus perbenigne eos recipientibus, cum nonnullis parum gratus esset aduentus illorum Paulo post, nam pro Xim anno Christi M. D. XLVII. haec sunt gesta, &

Rochlicij deiecto praesidio, cui Albertus a. simiri

283쪽

MELANCHTHONI s. asysmiri F. Marchio Brandepurgicus praeerat, ipsol capto, Imperator inuitus, Ut perhibe, hatur , accessiit cum Xercitu aliero, occlois hannes Friderichus vel minus cautus nimis que securus in tam arduis negotiis ais rebus, vel aliorum consiliis rationibus pinduetus, Vel quocunc tandem paelo, celeritate 5 vi, gil untiae feruore quodam aduersariorum,

Mulnergi, quod est oppidum ad Albim fluis

Uium, lira quem traductis suis illic castra locauerax, oppresctu vieius , ct ipse fuso, Profligato, caeso exercitu fortissime dimio

canS, nec a suis recedens vulnerec aduerso grauiter fauciu , ta captus in potestatem

Caroli Imperat Ori venit Auditum estio ostea Imperatoris Ferdinandi, qui tunc in Xercitu, ct deinde fratris Caroli v. succes rfuit , honestissimum testitionium virtutis A constantiae Principis huius, inter istia echoc Si omnes, quos secum illi tunc habuit tam fortiter ait ipse dimicare, V sustinere animo praesente hostilem impressionem, ocvim repellere voluissent, Vix futurun fuisse, ut eo ille die superaretur ali caperetu Fuit eo die quo praelium istud commissum est. 5 ante illum pene tribus, sollis tetra facies, iri, pediente lumene eminentiam radiorum de so rubore, qui Z in tectis aedificiorum ia-rietibus cum omnium intuentum stupore

284쪽

quodam relucebat. Ego qui tumet ipse ut mei gregis plaeric cum familia vagabar, illo tempore u urcepurgi eram, quo me post peregrinationem Iongam o iniucundam contuleram ad praestantisse dignitate, virtuo te Sc sapientia Danielum Stibarum, mei amantissim in cuius Zc tunc Maliis temporibus meis nobili viro dignam fidem, ei es gaime benignitatem sum expertus, e rebus caes teris, δέ in hospitio domesticoc usu ipsius, cuius tum fructum cepi quamdiu mihi, non illi libuit. Nam mirifice me retinere discera dentem nitebatur. In hac mencione fullonisgior, tum S. D Stibari meritas Iaudes alibi extollerea coniunctionem amicitiae nostrae non ignorari studuerimo quod nostrum oris dinem A genus schosasticum a quibusdam, qui stantes coluis ni iacens θ proiectum non admodum fuisse subleuatum compere urim. Sed ita Rri solere scimus, ut diliganae tu felices, Mi sexi deserantur Ego igitur tum non optima Valetudine tentem Stiis haro in cubiculo ipsius prima nocte eandem specima quasi tinctam sanguine conspexitu,nae,, ins qui aderant demonstraui, nameae cim admirantibus colorem illum in Iuna,

quae quadrati in circulo lateris spacio pene a sole abesset, globo propemodum dimidiato, quando illa insigniter colorari non consuevi uiti

285쪽

sit de Philippo Melanchthone narratio, quid temporibus ipsius acciderit, quod Sc ab illo

consideraretur notaretur inprimis .ec eum afficeret ali excerceret, indicandum esse sum arbitratus. Quibus narrationibus sicinis seruissem interdum aliquid de me, neque hoc alienum aut absurdum visum iri speraui. Cum haud scio an nihil aliud ei curae cordiPVnquam, eXqUO internos amicitiae sus eis pit, discedenti illi quidem a domestica nece si situdine, aeque fuerit, at paego Scies meae. In quo tamen eum seruasse nos moduri intelliis gi confido , ut attingendo omnia haec peristringerentur, non dissererentur eXplanando.

Philippus Melanchthon in hac quasi tempestate uectum subiit oppidi erbestani, quod est ditionis Ascaniae Cuius Illustris si

mar domus clementissimam benignitatem, quaeac ipsa tum indiscrimen non mediocre veniebat, perpetuo ille sensit. Aic scimus non minori curae fuisse Principibus illis saluistem incolumitatem p Philippi, quam suae di. gnitatis fortunarum' conseruationem. CVm in Saxonia debellatum, ocies illae ex inpeis ratoris Caroli sententiaratu voluntate, itenaisque Bohemica negotia pro Regis Ferdinanis di arbitrio composita perfecta paestent, Phio

286쪽

etis 1 V I ' H I a P in i Ilippus Land grafius in Hassia, summa cupDruditate hic stabilis Sc certae pacis, auioribuSpotissimum Princ Electi . Brandepurgensio Duce Mauricio genere suo, sese & ipsum deditione faeta Imperatoris fidei permisit 8c ad Imperandum accersitus, in urbem a XOmnicarum Salinarum , ibidem quod neque ipse tum metuebat, neque quisquam fuerat suspicatus ex iis, qui pro illo deprecati persuaserant ipsi, ut clementiam potius Impeuratoris semel, quam iterum vim Marma exuperiri Vellet, quic sane cunctantem eum in tale angustias deduxerant Din custodiam datus S duriter habitus parumq3 liberaliter humaniter*tractatus est. tiae sic instituta, conformata , acta esse, credibile est postea aliquo poenituisse , qui vel suasere , vel ad ministrarunt, vel etiam gesserunt Verum de his&alijs, quae tunc bello confecto convisulta factaq; fuerunt, ne vel indicii causta, sicut de alijs,verba faciendo essem longior,per mihi multa obstiterunt, sed omnium atata me dolorec moesticia animi in recordatione

corum, quae cum non posmem in veritatis commemoratione ordine 5 recte esse facta perhibere, ne criminando tamen eXagitarem, aut quamiris leniter repraehenderem , pud O*ris mei esse censui,ac quid adeo vel iucundi vel fructuosi habiturae essent narrationes istae

287쪽

M GLANCHTHONOS. etsi non sane videbam. In hoc motu ferebatur Lanquam na Ui Procelli S Uentorum optimus

vir Philippus Melanchthon 8 ea audiebat, cognoscebat, cernebat habebati etiam in manibus, quibus grauissimae curae maximsPanxietates dolore summi cum ingentibus laboribus ipsi imponebantur, adeunti interis ea Multa pericula, ct facultates consumenisti. quod sine ulla parsimonia A pene ratione tribueret S largiretur , quicquid habebat ac corradere potuis et egentibus aliis. Ita ille dc in naufragiis rei familiaris 8 difficultati, has comitatus, c vario multiplicet metu non tam de sed suis quam alienis , qui se ad eum applicuerant, tanquam fluctibus maris laetabatur. Confecto bello in Misilia Imperator Carolus per Salinas Saxonicas &Pab epergam iter faciens cum omnibu coopiis Norimbergam peruenit Ais illac cum traduceretur Uidior exercitus tora Vrbs ars p8 foci , uti dicitur, diuina ac humana in potestate Caroli fuere. Quosdam sane ex ordine Ecclesiastico metu tum valde debili latos fuisse constat, qui belli tempore liberiistis se locutos, e scribendo litera SV mittendo

fuisse incautiores non ignorarent Ii etiam sermonibus quorundam magi eXterrebanis

rur, a quibus 8 pericula augeri verbis 8c admonitionis solicitudine animis perculsis trepidais

288쪽

α6 VITA PHILIPPI trepidatio formido P maior incuti. Erat tum illa in urbe habendis ad populum conciones ihus celebris Vitus Theodoricus ciuis ibiisdem Hic a primis adolescentiae anni S matagnam partem aetatis uittenbergae in stud ijs piis ac liberalibus absumserat, perfecerat diligentia, obseruantia ait industria sua, ut Praecipui in illa Academia θ Ecclesiasticae

scholasticaec rei capita, Um X peterent Via sum familiaritatis ipsius, tum valde eum dili is gerent. In patriam autem reuersus Nixo orem duxit, ct concionum mandato munere sic functus est, ut ad ipsum audiendum conacursus fierent multitudinis tantae, quantam omnino templum, ubi Verba facere solebat, caperet. Affligere eum morbus celeriter ea

Pit , in quo acerrimo S cruciatu artuum per spessus est Cumis recuperandae sanitatiscuispiditate variam opem a medicina peteret, ct tandem aquas natura sua calidas placuisset eXperiri, ita paulo post mortem obiit. Sed illo tempore aeger, pedibus adeo enervatis Ut ingredi non posset, sibi quoque ne quid accio

deret grauius , magnopere timebat Constrismatus tamen Sc ipse a se, ct amicorum oraritione , quamdiu in illa urbe Imperator manis sit, neque conspe qum deinde vitavit vilius,

neque aditu quenquam prohibuit, re fuit animo praesente atq; magno Sed ab Impe iratore

289쪽

M H I S. 6sratore Carolo erga neminem Ilius ordinis, loci, generis mortalem, consilium factumue est quicquam , quod non modo manifestae acerbitatis dolorem, sed querelae etiam ocis cultae deplorationem haberet. Q TamViS, Vt ferebatur , non deessent, qui Imperatorem, vehementer instigando, conarentur eo imis pellere , ut illa Occasione tens exemplum ederet in ciuitate praecipua iustae irae ec conis gruentis tempori seueritatis. In quo qui idem compertum est, non tam existimationi 8c rationibus Imperatoris prospectum conrisultumis aliquo voluisse, quam suum emois lumentum commoditateSP priuata quaesitiu1sse Verum Imperator, quemadmodum

diximus, neque ipse quicquam aegit aut stais tuit tristius in quenquam, necp a suorum aliis quo laedi. aut damno, iniuria, molestia affici ullum passus est,icita transijt, Vt nemo ne suspicari quidem posset, Voluntatem esse ipsi isus ab illa ciuitate alieniorem. Ego tunc, cum a Stibaro discessissem, consederam Noorimbergae. Quae ciuitasecerga me perquam

henignam liberalem pie praebuit, k obtulit hospitii copiam Philippo Melanch. munifiisce Sed hic tandem 5 ipse redeundum sibi

uittenbergam statuit,ac ut eodem se rectis perent, aliis quoq3 non leuibus caussis o itus suakr hortatorcs fuit Etsi enim Illustris.

Princia

290쪽

sas, o sedem his Ιenam ad Salam amnem oppidum designauerant, e Philippus eis lanchthon amentabilem casum Frincipis

pietate eximia erga Deum S patriam prae diti, vic generis splendore sic omnis virtu tis claritate Illustrissimi largis lacrimis deis plorabat, nec Venerari cessabat animo suo profligatum, cui florenti seruiendo summa diligentia ac fide praesto fuisset id tamen non sibi sed aliis compluristius esset profutuis rum, e res ais tempora , ipsorum' adeo Principum rationes ferrent, omnibus mois mentis suis ponderans quasic eXaminan S, suo sibi Ioco tanquam in turbine tempestam iis, secundum vetus nostrae genti Verbum, permanendum consistendumque est e duxit. Verum illuc coim 8 postea eruditionedoeirinae occingenio optimarum c disciplionarum 8c artium scientia praestantes viri se contulerunt. In quibus celebritate nominis excellens fuit Iohannes Stigelius liberali coaegnitione ec virtute alc sapientia Z facultate carminum non facile alteri ulli suae aetatis cedens, Vir animo excelso prceditus,ac patriae suorum P in ea Principum ita aman atque

studiosus, ut illustre exemplum ipsius in hac parte