장음표시 사용
21쪽
renge in sorte si a papa PhoLo ΙΙΙ se Pimperauore CARLo V, volle it primo
un' importante missione at nostro FRAcΑsΤollo confidare. Il Concilio di Trento che per te vive solle citagioni deit Impera dore su fatio raunare ilgi orno 15 dicembre 15 45 da ΡΑΟLo ΙΙΙ, ave va sosserto uu considerabilis- Simo Cangi amento. ci Paolo prevido, che resset to immudiato deli autoritati assoluta, di cui l Impera dore avesse godulo in Germania, saret, he statoti it furto interamento p adrone di tui te te decisioni det Concilio , se que-G SlO avesse Continuate te sessioni a Trento. Era cosa peri colosa it lasciar o ad uti monarca cosi ambi Zioso la dispos igione di uno strumento si soru midabile, ch'egli avrebbe potiato impie gare a placer suo, per limitareo e sors e per distriaggere la potenZa papale. Paolo crede ite che ii solo G m eZZO di prevenire questa rivolugione fosso it trasserire it Concilio inti qualche citia immedia tamen te sogge ita alia sua giuriscligione, e assaici lontana dat terror doli' armi detrΙmporadoro, o dat influenga de' suo ici maneggi. O Lo strepito delia vicina guerra, e te gravi malatii e contagiose manifesta test ne' diri torni, suce vano essere non poco disaggradito a que' padri quel soggi orno. Fortunata mente si Osseri una circosian Zache parve in qualch e modo rpnder necessario questo cambiamento. Unoo due dei padri det Concilio ed alciani do' loro domestici morirono improvvisa mente. Molli prelati spaventuti suggirono precipitosa mente daTrento: altri mostraron si imparienti di lasciar quot soggi orno; prevalendo si PAoLo per tanto det timore e dei mal contento di quo' padri di molio accrescitati dat tu osserva gioni che ii FR1 AsΤono, tu inviato a bella posta, anda va sacendo su te mala ille cho ivi regna vano , ven ne sinat mente acapo it Papa, senZa sapiata delPImperadore, cosa et, e somma mente dispiaeque, di condurre ad esset to ii divisato progetto, sed ii Concilio su tras ferito a Bologna , citia sogge ita at dominio det Papa, e do vo ten ne ii si aprile I 547 nona sua sessione. E G1ROLAMO FRAcΑsΤORO at suo luogodi ritiro se ne rit orno.
g. XIV. Nulla stessa sua villa d Incassi, non passo gran tempo che Una violenta a poplessia ali' improvviso lo ha colpito, tocco it sellantesimo Primo anno detreta sua, per la quia te cesso di vivere. QueSto avvenne
22쪽
glia mortalo su ri posta in uia sepol cro della cIlicsa di S. Eufemia. Le co-rimonio su nebri sui ono eseguite Con tu ita la Pompa, e vera mente adat late al soggetto, cui erano destinate. I poeti pili celebri di quo' tompis egna rono quel gloria o con flebili canti, e componimenti, adatti alia circos tanga est alia persona, e sparsero di fiori la tomba det g iusto. ΑΝDnR LNAVAGERO, GIOvΑNNI BΑΤΤIs ΤΑ ΒΑΜusio . BARDu Lo ΝΕ, ii cardinal BΕΜso e molli altri di grande riuomanga sorma vano la corona d amici dei s p CAsΤORO. Il BAMUS IO volendo ricordare alia memoria de' posteri it FnkcΑsΤORO, e lasciare pubblica testimonian Za della pili se ut ita amici gia , fece- collocare presso la porta di S. Bene det to in Pado va una med agi indi brongo, in cui stava delineata resfigie di FRAchsΤORo, pari ad uia' al- ira per l'amico NAVA GERO. g. XV. La citia di Verona , cho sep pe onorare la memoria di tanti celebri suoi concitia dini, volle pure eternare quella di FRΑcΑSTORo, chetanti diritti alla pubblica stima si acquisio, colPordinare, Per Univei Sale consentimento, i e regione di una statua. Ne ii modo, ne ii luo go causa rono la benche piceola discrepanga. Eretia la statua vi sta apposta tu se-guente i scri Zione, deitata dat ΡΑΝ vix Io:
XVI. Le cos0 sin qui d0tte ed i giudicii de' piu accreditati scrit tori,
egii fosse siloso , medico, poeta ed astronomo , e quat grado di perse-Zione abhia raggiunto ne' diversi rami dello scien ge da tui collivato. ECOSi Sara manifesta mente pro voto che anco quello che e a molli studii edis parati intento puo in tuiti perseito rita scire. FRAcxsΤORo ave va Piccola St3tura, ma ProporZionata. Era grave ii suo contegno, uia in pari temponsi ubile, inter tenendosi seco lui. L'esteriore apparen Za appalesava la gran- degeta dei Pingegno e la sincera indole deli 'animo. Onorava ramici gia, e ingran Conto liveata; di mediocre sortiana, si tene va sod dissatio, e di que-
Sta Sapeva anco metiere a parte ii hi Sogii OsO. Non manca rono a G1ROLAMO
FRACAsaeono i suoi detratiori, come gli ebbero prima di tui, altri celebratissimi autori, e come vi sono per fatalita anche a 'giorni nostri. Questi esseri perniciosi, O sospinti dati a cleua passione o sprunati da una turpe venalita, si arrogano ii diritto di pronungiare giu digio su d'ogni cosa. Ma rimperiosa severa posterita che giudica it potente e condanna ii de litto sul so glio, rico nosce e premi u la virtu ove ella si trova fino ne l- rumile ca solare. Questa per G1ROLAMO FRΑcΑsΤosto ha lavo revole Segnato
ii suo gludigio, od in tui onora it silososo, ii medico, it poeta e rastronomo.
23쪽
QUI casus rerum varii, quae Semina morbum Insuetum, nec longa ulli per specula Visum Attulerint: nostra qui tempeState per omnem Europam, partimque Asiae, Libyaeque per urbes Saeviit: in Latium vero per tristia bella Gallorum irrupit, nomenque a gente recepit Necnon et quae cura, et opuS quid Comperit uSuS,Μagnaque in angustis hominum solertia rebus, Et monstrata Deum auxilia, et data munera coeli Hinc Canere, et longe SecretaS quaerere CauSS3SAera per liquidum, et vasti per Sydera Olympi Incipiam dulci quando novitatis amore Correptum, placidi naturae suavibus horti Floribus invitant, et amantes mira Camoenae.
24쪽
BΕΜΗΕ decus Clarum AuSoniae, si sorte Vacare Consultis Lgo te a magnis pauliSper, et alta Rerum mole sinit, totum qua Sustinet orbem Et juvat ad dulces paulum secedere Musas
Ne nostroS Contemne orSuS, medicumque laborem,
Quidquid id est. Deus haec quondam dignatus APOLLO est
Et parvis quoque rebuS ineSt Sua Saepe Voluptas. Scilicet hac tenui rerum sub imagine multum Naturae, satique SubeSt, et grandis origo. Tu mihi, quae rerum CauSSaS, quae Sydera noSCiS, Et caeli essectus VarioS, atque aeri S OPIS,
Uranie sic dum puro spatiariS Olympo, Metirisque vagi lucentes aeteri S igneS, Concentu tibi divino cita sydera plaudant), Ipsa ades, et mecum placidas Dea lude per umbras,
Dum tenues aurae, dum myrtea Sylva Canenti ASpirat, reSonatque CaViS Benacus ab antris.
Dic Dea, quae caussae nobi S poSt Saecula tanta Insolitam peperere luem ' num tempore ab illo Vecta mari occiduo nostrum per enit in orbem, Ex quo lecta manus solvens de litore Ibero Ausa fretum tentare, vagique incognita ponti est aequora , et orbe alio positas perquirere terras 'Illic namque serunt aeterna labe per OmneSId morbi regnare urbeS, paSSimque Vagari Perpetuo coeli vitio, atque ignoSCere pauCiS. Commerci ne igitur caussa accessisse putandum eStDelatam contagem ad nos , quae parva sub ipsiSPrincipiis, mox et vires et pabula Sensim Suscipiens, se se in terras dis sudorit omnes 'Ut saepe in stipulas cecidit cum sorte favilla De face, neglectam pastor quam liquit in arvo Illa quidem tenuis primum similisque moranti Incedit .mox, ut paulatim increvit eundo, Tollitur, et victrix messem populatur et agroS, Vicinumque nemus, flammasque sub aethera jactat
25쪽
Dat sonitum longe crepitanS Jovis avia Sylva, Et coelum late circum, campique reluCent. At vero, si rite fidem obSerVata merentur, Non ita censendum : nec certe Credere par eSt Esse peregrinam nobiS, tranSque aequora vectam Contagem : quoniam in primis ostendere multos PosSumus, attactu qui nullius hanc tamen ipsam Sponte sua Sensere luem, primique tulere. Praeterea et tantum terrarum tempore parVOContages non una simul potui SSet obire.
Aspice per Latii populos, quique herbida Sagrae
Pascua, et AusonioS Saltus, et Iapygis orae Arva colunt: specta, TyberiS qua labitur, et qua Eridanus centum fluviis comitatus in aequor, Centum urbes rigat, et placidis interfluit undis Uno nonne vides ut tempore pestiS in omnes Saeviit' ut sortem pariter tranSegimuS unam 'Quinetiam externoS eadem per tempora primum ExcepisSe serunt: nec eam cognovit Ibera
Gens prius, ignotum quae Scindere puppibus aequor Ausa fuit, quam quos disterminat alta Pyrene Atque freta, atque Alpes cingunt, RhenuSque bicornis Quam reliqui, quos lata tenet gelida ora Sub Arcto Tempore non alio Poeni Sensi Stis, et omnes Qui laetam AEgyptum metitis, saecundaque Nilo Arva, et palmiserae sylvas tondetis Idumes. Quae cum Sic habeant se se, nempe altius isti Principium labi, rerumque latentior ordo, Ni fallor) graviorque subeSt, et major origo. Principio quaeque in terris, quaeque aethere in alto
Atque mari in magno natura edia Cit in auras, Cuncta quidem nec sorte una, nec legibus iisdem Proveniunt, Sed enim, quorum primordia constant E paucis, crebro ac paSSim parS magna Creantur Rarius ast alia apparent, et non nisi certis Temporibusve, locisve, quibus Violentior ortuS,
26쪽
4 SYPHIL Is, Et longe sita principia : ac nonnulla priuS, quam
Erumpant tenebriS et Opaco Carcere noctiS, Mille trahunt annos, SpatioSaque SaeCUla ΡΟSeunt. Tanta vi coeunt genitalia Semina in unum. Ergo et morborum quoniam non omnibuS una
Nascendi est ratio, facilis pars maxima Visu eSt, Et saciles ortus habet, et primordia praeSto. Rarius emergunt alii, et post tempore longo Dissiciles caussas, et inextricabile fatum,
Et sero potuere altaS Superare tenebras.
Sic Elephas sacer Ausoniis incognituS oris,
Sic Lichen latuere diu, quibus incola Nili
Gens tantum , regioque omnis vicina laborat. De genere hoc est dira lues, quae nuper in auras Exiit, et tandem se se caligine ab atra Exemit , duroSque ortuS, et Vincula rupit
Quam tamen aeternum quoniam dilabitur aevum )Non semel in terris visam, sed saepe suisse Ducendum eSt, quamquam nobiS nec nomine nota Hactenus illa fuit: quoniam longaeva VetustaSCuncta Si tu involvens, et res, et nomina delet, Nec monumenta patrum seri Videre nepotes. Oceano tamen in magno sub sole cadente, Qua misera inVentum nuper genS accolit orbem, Passim oritur, nullisque lociS non cognita vulgo est. Usque adeo rerum CauSSae , atque exordia prima Et coelo Variare, et longo tempore POSSUnt. Quodque illic seri sponte aer, et idonea tellus, Huc tandem annorum nobis longa attulit aetas Cujus sorte suo si cunctaS ordine causSas Nosse cupiS, magni primum circunspice mundi Quantum hoc insecit vitium, quot adiverit urbes. Cumque animadvertas tam vastae semina labis Esse nec in terrae gremio, nee in aequore POSSe, Haud dubie tecum statuaS reputeSque, neCeSSe QSt,
Principium , sedemque mali consiStere in ipso
27쪽
Aere, qui terras circum dissunditur omnes Qui nobis se se insinuat per Corpora ubique, Suetus et has generi Viventiam immitere pestes. Aer quippe pater rerum eSt, et originis auctor. Idem Saepe graves morbos mortalibus assert Multimode natus tabescere corpore molli, Et sacile assectus capere, atque inserre I eCeptoS. Nunc vero , quonam ille modo contagia traxit Accipe : quid mutare queant labentia Saecla. In primis tum Sol rutilus, tum Sydera cuncta Tellurem, liquidasque auraS, atque aequora ponti immutant, agitantque utque ipSo Sydera coelo Mutavere vicem, et SedeS liquere prioreS, Sic olementa modis variis se grandia Vertunt. Aspice, ut, hibernia S rapidos ubi flexit in austrum Phoebus equos nostrumque Videt depreSSior orbem,
Bruma riget, duratque gelu, Spargitque pruina Tellurem, et gelida glacie vaga flumina sistit. Idem, ubi nos Cancro proprior spectavit ab alto,
Urit agroS, arent nemora , et Sitientia prata , Siccaque pulvereis aestas squalescit in arvis. Nec dubium, quin et noctiS nitor, aurea luna, Cui maria alta, omnis cui rerum obtemperat humor
Quin et SΑΤURNI grave Sydus, et aequior orbi Stella Iovis: quin pulchra VΕΝΠsQUE et MARΤIUs ignis
Ac reliqua astra etiam mutent elementa, trahantque Perpetuum, et late magnos dent undique motus
Praecipue sedem Si quando plurima in unam
Convenere, suo vel multum devia cursu Longe alias tenuere vias. Haec scilicet annis
Pluribus et rapidi post multa volumina coeli Eveniunt, Diis sata modis volvontibus istis.
Ut vero evenisse datum est, numerumque diesque Exegere SuoS, praefixaque tempora satis, Pro quanta aerioS tractuS, Sal Sa aequora quanta,
Telluremque manent: alibi quippe omnia late
28쪽
Cogentur spatia in nubes, coelum imbribus omne Solvetur, Summi Sque Voluti montibus amnes
Praecipites Secum SylVaS, Secum aSpera SaXa, Secum armenta trahent: medius pater impete magno
Aut Padus, aut Ganges super et nemora alta, domoSque Turbidus, aequabit pelago freta lata Sonante instates alibi magnae condentur, et ipSae
Flumina speluncis flebunt arentia Nymphae
Aut venti cuncta invertent, aut obice clausi Excutient tellurem imam, et cum turribuS urbes.
Forsitan et tempus Veniet, poscentibus olim Natura, satisque Deum, cum non modo tellus Nunc culta, aut obducta mari, aut deserta jacebit Verum etiam Sol ipse novum quis credere possit 'in Curret iter, sua nec per tempora diffluet annus. Ast insueti aestus, insuetaque frigora mundo II Surgent, et certa dies animalia terris Monstrabit nova, nascentur pecudeSque seraeque Sponte Sua, primaque animas ab origine Sument. Forsitan et majora audens producere tellus Coeumque , Enceladumque seret, magnumque Typhoea Ausuros patrio Superos detrudere caelo, Convulsumque Ossan nemoroso imponere Olympo. Quae cum perspicias, nihil est, cur tempore Certo
Admirere novis magnum marcescere morbiSAera, ContageSque noVas viventibus aegris
Sydere sub certo fieri, et per Saecula longa. Bis centum fluxere anni, cum flammea MARTE Lumina SATLΗΝo tristi immiscente, per omneSAurorae populo , per quae rigat aequora GangeS, Insolita exarsit sebris, quae pectore anhelo
Sanguineum sputum exagitans s miserabile visu l)Quarta luce frequens fato perdebat acerbo. Illa eadem Assyriae gentes, et Persidos, et quae Euphratem, Tigrimque bibunt, post tempore ParVOCorripuit, ditesque Arabas, mollemque Canopum :
29쪽
Inde Phrygas . inde et miserum tranS aequora Vecta Infecit Latium, atque Europa Saeviit omni. Ergo age jam mecum, Semper Se Se aethera circum Volventem, Superumque domoS, ardentiaque astra Contemplare, animumque agitanS per CunCta require,
Quis status illorum suerit, quae signa dedere Sydera, quid nostris coelum portenderit annis Hinc etenim tibi sorte novae contagis origo Omnis, et eventus tanti Via prima pateScet. ASpice, candentes magni qua Cancer Olympi Excubat ante sores, et brachia pandit aperta Hinc dirae facies, hinc se diversa malorum ostendent portenta: una hac sub parte videbis Magna coisse simul radiis ardentibus astra Et conjuratas Sparsisse per aera flammaS Flammas, quas longe tumulo SihΕΝ1s ab alto Prospiciens Senior Vates, quem dia per omneSCoelicolumque domos duxit, docuitque sutura URANIE miseras , inquit, defendite terraso Superi, insolitam video per inania serri Illuviem , et magnos coeli tabeScere traCtuS. Bella etiam Europae miserae, bella impia, et agros
Ausoniae passim currenteS Sanguine Cerno.
Dixit, et illa etiam scriptis Ventura notaVit. ΜΟS Superum est, ubi Saecla Vagus Sol certa peregit Ab JovΕ decerni sata, et cuncta ordine Pandi, QuaeCumque eVentura manent terraSque , polumque. Quod tempus cum jam nostris Venientibus annis
ΙnStaret, rerum SummuS Sator, et Superum rex
JUPIΤΕR acciri socios in rebus agendis SATURNUM , MARTEMQUE jubet: bipatentia Cancer Limina portarum reSerat, Diisque atria pandit. Conveniunt, quibus est fatorum Cura gerenda. Impiger ante alios flammis serroque coruscans Bellipotens Mavors, animis cui praelia et arma,
Vindictaeque manent, et ovanteS Sanguine CaedeS.
30쪽
Post placidus curru invectus rex IUPITER aure Insequitur ni sata obstent) pater omnibuS aequuS4ΡΟStremus, longaque Via tardatus et annis Falcifer accedit Senior, qui haud immemor irae
In natum Veteris, nato et parere ΓeCUSanS,
Saepe etiam cessit retro, et VeStigia tot Sit Multa minans, multumque animo indignatus iniquo. Iupiter at solio ex alto , quo Se Solet uno Tollere, percenset sita, et Ventura resolVit. Multum insolicis miserans incommoda terrae, Bellaque, fortunasque Virum, CaSuraque rerum
Imperia, et praedas, adapertaque limina morti in primis ignota novi contagia morbi Morbi, qui humanae nulla man Suescat opis vi Assensere Dei reliqui: concussus olimpus
Intremuit, tactusque novis defluxibus aether. Paulatim aerii tractus. et inania lata Accepere luem, vaeuasque insuetHS in auras Marcor iit, coelumque tulit contagia in omne Sive quod ardenti tot concurrentibus astris Cum Sole, e pelago multoS terraque VaporeSTraxerit ignea vis, qui misti tenuibus auris Correptique novo vitio, contagia VisuPerrara attulerint: aliud sive aethere ab alto Demissum late aerias Corruperit orRS. Quamquam animi haud fallor, quid agat, quove ordine caelum Dicere, et in cunctis certas perquirere CauSSIS Dissicile esse: adeo interdum per tempora longa
Essectus trahit, interdum quod fallere possit in
Miscentur sors , et Varii per Singula CaSUS. Nunc age, non id te lateat, super omnia miram Naturam , et longe Variam Contagibus QSSe. Solis nam saepe arboribus sit noxiuS aer, Et tenerum germen , florumque insecit honorem I nterdum segetem, et sata laeta, annique labores Corripuit, scabraque ussit rubigine culmoS,