De curandis hominum morbis, epitome praelectionibus academicis dicata

441쪽

ABDOMI ALES 439 hane denuo haud parum in si angit tum ea , quae oc-

etille incedit, inflammatio 3 CXXII.); tum partium,

ex lympha morbose retenta, condensata, induratarum moles aliquando non tam auctu, qUam potius immi

ganteum , vix tamen , nisi respectu vicini Hrum , morbosum , incrementum viscerum , praeprimis abdominalium phys conia ) : ut quod certe minus attentis

cautisque medicis pro Obstructione , sub media vagorum in iisdem libertate, toties imposuit O. DCXCVIII. .

Nec minor in eo errandi occasib nos premit : quod multi licia , uno eodemque in cavo, Vi Scera, linem I sphae eo ventris dominio arcte sint Commissa : Diadet timor ianitas , - alterius, huic Vicini, aut η rape viti-cumbentis , t timorem ac retentionis illinc residentis sympto mala sucile mentiatur. Sic , ubi Paroti S morbos Suo S, Plerosque acutos , aperte satis ad nunciat : hos, frequenticis chronicos, salivalis soror glandula, Panc a S , Hrit Proi Sias reticet, aut aequivoco Dimis sermone eloquitur , et , ut insignis anatomici palliologici Verbis utamur, ει cui ira mores Pancrea is , nisi forte et ipsi maximi sunt, et

aegri valde macilenti, disiicillime tactu percipi queant,

retrusa viseeris sedes facit, et quidquid mala ui se interponit, praesertim vero turgens flatibus ventriculus, aut jecur ampla et dilutata magnitudine M. Nec majoi sane certitudo est SΥm P omatum , qURe Pan CreaS , sectionum testimonio. BUt Omne, Atat e X Parte, Duri Cvix non consumptum , nunc irassummatum, rurius uti-scessu, vel calculis obsessum, DUne mole tantum au-clum ae sirini US, Dune Aritem Vere S Cirrhosum, cancro sum adeo, muc Stectiomute udsectam, - dolorum, id est, rodem mm in e Pigristrio, a cibis assumptis auctorum, an iet GUS , Dari Seue , dyspes' Siae vomi isque, praesertio Colore ni Coti In Aria inbacum refereulis , oblidiq;. , relatum suit: cum dicta symptomata saepe quide, , quUd et HOS Ob Ser 'AVimus, Ex vitio PaHeren S, Sed haud raro etiam hoc organo insonte , Vici serum modo viscerum Culpa, venisse sint Vi,n.

Sic virgo Vindobonensis, diros iu sinistro hyp Ocb OB drio dolores per annum cum dimidio sustulit. eos qui Cyro rheumaticis , absque artis adhibito subsidio, Lu-

442쪽

44O RETEXTIONES M. L.

buit. Febris i enta landem ac tumor conspicuus lienis i

in regione, cum gestic latione brachii sinistri, ac respiratione, donec ne gra obdormisceret, semper Singultuosa, nec non a phonia frequente, accessit. In liene lhujus sedem esse, et aliis a medicis, et u nobis fuit creditum: donec plures poSt men Ses, Pus militum, cum urinis intime mistum, secedens, renem sinisti Mins hippuratum , lienem vero ab isto, donec ille, pure

liberatus, Concideret, anteriora Vel SUS Coactum , non flamen ipsum morbosum fuisse, tandem doctiisset.

Tanta interi in obstructionum in abdomine distinguendarum dissicultas , ab animo attento in subricam habitumque corporis , aetati, Sexui cuivis proprium , in vitae genus morbosque praegressos , in ipsam fa- sciet conditionem , in functiones laesas , et in ea dΡ-m mn , qUAe in Oratione academica, Licini ; cc de si- ignis morborum ex Cor OriS Situ tartiumque positione, reuitata quondam, non Viros quidem in ut te expertos, sed tirones medicos docuimus , atque hic partim repetimus , plerumque Superabitur. Vix, nisi in situm, qui cuique visceri explorando Conducat , aegros collocemus, diagno sis sat firma obtinebitur. Qui in suspecti jecinoris , aut et lieuis nain turam inquisitiarias est medietis : ille non in dorsum lsemper procumbentem hominem , sed alio longe insitu positum examinandum habebit. Nunc scilicet conveniet , in pede S erectum et in Sinistrum, - arat cum lieu examinandus fuerit , in dextrum latus inflexum ne grum contrectare: fl O nempe ita sitia, in serior istoriam viscerum limbu S a Costis CPuriis magis liberatur,

et exploranti digito redditur Vici ior; nunc in genua cubitusve decumbere aegrum j bebim 's: quo lit ut suo pondere jecur, Sub hypocho Ddrio dextro nimis

reconditum, aut Sylen ipsum, meseriteri Hi , pancreas ins Arcta, ante Piora versus serantiar , tu Sati rite abclo. an in is musculis , majorem inquisit Urae ii ' Mi su et si ciem exponant; - nunc, de crambente in dors ui ad

gro , positis, inflexo genu, in icti Os pedibus, e. i. i; quo prius relaxatis sic integumentis , manu S me di in si a costas dextri aut sinistri hypochondi ii spurii ponitur, at acie his ipsis ad anteriora vi quadam elexulis , Sepultum Sub Osseo hoc arcu hmar aut licit ,

443쪽

ABDOMINALEg 44 iad umbilici regionem prodire cogitur Non repleto

Di ius a cibis vel a potu abdomine, sed homine lethan , istius in viscera inquirendum; vel, Si temporis id stabiexigat penuria , in te Stina prius Contentis flatibus atque saburris , ope clysteris , ne, inflata nimis, defectus morbosque aliorum Abscondant, deplenda sunt. In genere vero, quae Sub hypochondri Is latent ut Scei ,ea , nonnisi sub majori S et plotactae rusUrrationis tempore rectius tacta explor3ntur. Quod autem , sub taexamine, mus Culorum abdominali iam a ueta Sic tensio rectius examinavi impediverit, id mox Sub ex PD attone longiore opus suscipere , ac singula tandem nate se comparare juvabit. Frequenter, quas de cubitus ne-grorum supinus , inquiri Satis negaverit: ens eiecta corporis in pedes positio, Varia inflexio quod sL pondere tunc viscera in sarcia, nisi Ciam ulnS , Atat Cum ipso peritonaeo jam arcti HS co Acreta , magis de Seen-Jant, vel praedilecto a loco urgeantur, et tractionis, tensionis majoris aegro Sen Sum inducant , patefacit injurias. Nec minus Corporis aegrorum ex uno in te te in alterum promptior conVei Sio, si , hoc Sub motu

vel in hoc, vel in aliud, sibi quidquam aut delabi,

aut quasi sus ensum haerere persentiant, certiorem uadia nos in conferet

is Quos vel renum inflammatio, dolor , tenent, Vel

dira lumbago excruciat: illi, primo quidem aspectri,

multa inter se communia habent sympto muta. Dolor enim lumborum acutissimu3, in Utroque mulo, regio nem, in qua renes intent, occupat, et halluc mautem saepe in diagno si medicum, in omnia licet attentum, relinquit. Vomitus certe , qui in nephi algia , m nephi itide , adesse ut plurimum Cori Siaevit, - a dolore summo et a sortiore musculorum lumbalium , aut avertebralis periostii , aut ipsius in cavo vertebrarum medullae lumbalis inflammatione aut affectione Phera mutica , arthritica , eodem prorsus nervorum Coia Seu Sta, hinc inde producitur. Jubete nune aegri trian Crim ad ante Piora et genua versus inclinarii jubete mox,

ut inflexus sic ille , celeriore quodam motu , in Sittam 'gi S rectum reclinetur l. . . dolor abhinc Sunam HS i iustum mutos vel impeditos a lumbagine musculos rim bales uascetur , qui vix notabilis erit tu uel bratu c ,

444쪽

verint D.

Ubi tumor ad hepar, latentis in eo suppurationis suspicionem induxerit; ne dilulatam more insolito υe- isiculam felleam pro abscessu habendo, cultro eandem, lausu lethali, submittamus , exemplo magni quondam lGalliae chirurgi, cavendum est. Ad lobi hepatis dextri

limbum, in aegro ad nosciuomium Ticinense quondam suscepto , absceSSiam haerere per sua Si , eundem sine I temporis jacthara aperiendum esse Censuimus. Etsi vero sat evidens in eo fluctuatio Se manifestasset; non ta-1nen illum salis ad hoc opus m iturum esse Pineten dens chirurgus: catapla*mu is tumori sta perimposuit , ac duos post dies operationi sese accinxit. Sectio turae Orofunda super loco pridem fluctuante instituta , sed mors prompta eandem secuta est. Aperto cadavere,

constitit: lanceolam non quidem in abscessum, jamjam ldiri tum, sed per intestini coeci amplioris membra

URS , - tamen, ne integra hujus canalis perforatio abhinc secuta esset , PenetraSSE.Frequenter omnino ex eo, quod medici complures, non modo ab dominis, sed pectoris quoque et hi Onchiorum cruriamque in morbis, columnae Oertebralis examen aut flocci faciant, aut prorsias negligant; istorum, quoad primam sui Originem, prout in oratione academica , D de Me lebratis columnae in morbis dignitate υ , quondam docuimus , amittitiar cognitio.QMamvis vero retentiones longe minus, quam maSmos atque Varat Ses , e specus vertebralis organicis vitiis prodire lateamur; est tamen, ubi hac ex Origine, aut intestinorum, aut vesicae urinalis, ex retento lotio incavum abdominis proten Sa . pare sis , arat persecta re

solutio aliaque scaturiunt f 3. DCCLXlX. ) ; vel ubi

lo Mosis seu vertebrarum dorsa lium, lumbalium ad

anteriora morbosa recurvatio, tumorem ipsius cavi ab dominalis mentiatur : ita, ut adeo re rerum annio micarum incurius medicus , testante summo quondam

Italiae de rebus anatomi QO-pulliologicis scriptore, Promesenterii scirrho habuerit tumorem ad ah dominis regionem tactu perceptum, licet nihil hic esset, quam ipsa columnae vertebralis curvatura haud morbosa, in e X tenuato homine vacuisque intestiuis ad abdominis Compressionum facile scutienda.

445쪽

Duod si nunc his, de ab normi retentione conden-: satione irae materi ne mucosae, lymphaticae ad ventrem. molatis argumentis, et ea. quorum in secundo liti jus

operis libi o 63. CXXIX. CCXX. CCXLIll. CCXLl X. CCLIV. CCLXI.ὶ, de inflammationum ad abdominis

viscera reliquiis mentionem injecimus, sia peraddideris; sat complet Am eorum , quae hunc morborum ad or-idinem spectant, imaginem, potissime tamen ulterius ad lectos aegrorum illustrandam, tibi formabis. S. DCCCXXXVII. Retentionis descriρtio, Cati Sae, ProguOSis et cura. Retentionum Peritonaealium causae non pRU Re DOS latent; plures interim ex illis, quae ad Peritonilidem Bperte Condia Ciant, ne morbosus Coucretione S, pSe UdO- membrana S , Stappri rationes ultaque retentioniam mucoso- lymphati cartam genera facile post se relinquunt, jam alibi 9. CCXIX.), satis indicavimus. Caeterae e ischeSitivi omenti, meseu terii, Pari creatis, lienis atque jecinoris scaturigines, ab illis, quas aliis hujus indolis retentionibus subesse monuimus , vix disserunt. Si Cretentionum , de quibus hic agitur. et PrognostS, Cum

illa, quam 83. CCXX. CCXLIX. CCLXI.) instituimus,

convenit. Ad medendi rationem quod spectδt , ea , tum ex illis, quae circa curam morborum, ex quibus praedictae retentiones, ut effectus , originem ducunt, alibi a nobis proposita fuerunt, tum ex therapeuticis,

quae 3. CCXX l. CCL. in tetigimus , repetenda erat principii S. i. DCCCXXXVIII. Retentiones imi uentris.

Ab eo , quod recentiorum aevorum an atomici, Pel-υis nomine metaphorico et antiquis scriptoribus prorsias insolito sint usi, nequaquam impedimur, quin fulvo interim Peritonaei jurej viscera in contignatione ventris inseriore , quam Ossa in nominata et sacrum Circum-VBllunt, suspensa, defixa, abdominalium Poti S, quam usurpatorio litulo insigniamus et pro abdominis incolis indigenis haheametis. Eundem igitur morbortam nil Ordinem , et ad genus idem, quibus viscerum alior Um, Ventre detentorum , illos subjugavimus , Petentio De Squoque ureterum , MeSicae urinalis, Prostatae glandu

446쪽

'cle , gerritalium Di ilium, muliebrium, ac demum recti rute, tἱui, mucoso - lymphaticas revocari, atque hic loci Dreviter describi , Opportunum esse credidimus. 3. DCCCXXXIX. Relentiones uretet iam. Et vero indicatam luc rerum seriem sequamur; ab DVCtCVum , quorum assectiones morbosus partim iam

alibi te us J. CCLXIlI. CCLXVIII. DCCLXVIII.

DCCLXXHI. ὶ , retentione muco- lymphaticu Ordimur.

Hi sciascet cunales urini seri , sontium, Unde Scaturiunt, exemplo, nec po Sitione, exortu, num et O , nec longitudine, diametro, directione, nec tandem sua in vesicam urinalem insertione in omnibus sibi consor- me S, subinde adeo, quod et vostrae observationi Dims m casibus se obtulit, a lotii receptaculo, - vel, Ubi hoc ipsum desuerit, a sede ejusdem normali adhue

Iongius aberrantes atque nunc in Vaginum, Nunc Veros tali iambilico, nunc circa pubem monstro se adaperti, sub obliquo ne longiore itinere , haud raro tranSVehendo a lixivio vel acriore, vel puris Pen Alis, COUCI C-tionum lymphalicariam, calculosarum materia impraegnato stinati lati, exesi . inflammantiar, uti Inando SD;

purantur , aut a phlogosi lenta cum partibus vicinis

concrescunt, reddunt cir crassiores, indurantur ne Ob

iurantur in totum θὴ . DCCLXVli I. DCCLXXIII. in . Si e

emac, m Italia, quondam pro sacra virgine nobilissima , cui Pen sinister ex calculis inflammatus ac tandem ad suppurationem, sub febre lenta, perductus fuerat, in consilium vocati, quo loco ureter sinisterilescendit, tumorem dolentem, fluctuantem deteximus: quo tandem abscessu vel sponte adaperto, lotium cum calculo ex uretere nil latus abdominis sinistrum dirupto, cmuxit. Priusquam vero ex ureteris obturatione talia contingant; eundem canalem Supra locum alluentis urinue vel ut puris copiam suo in transitu COOrcentem, sensim sensimque, quod hic consulte repetimus,

in longum et latum dilatari oportet. Quo profundior

ac vesicae urinali vicinior ureteris obturatio est ; eo quoque longior aut extensa magis ejusdem dilatatio esse consuevit ; nec rara, sed et ab aliis , et a nobis ipsis frequenter conspecta, ureterum, Sic ad intestini, Etiam crassi, amplitudinem eXpausorum, exempla sunt.

447쪽

nentis, dilatatione summus quondum L ita Iae Biani Omicus observavit. Dextri ureteris, per omnem Sui longitudinem ita expansi historiam legimus : lat Circa vesicam tandem Hirti tus hic canalis, Sangri in is, Cum lotio remisti, tres piritas, sub lateris dextri peritonaeo effuderit. Prostatae scilicet iobulus medius in vesicam hujus aegri protensus, in fungi haemato des speciem

conversus erat. vel ipsa Pelois renalis, sicut a Calculis, suam ob molem in ea diutius Coercitis, ita et ab urinae, aut Puris in uretere retentione, oblongum tandem atque superius peramplum in saccum expanditur. ΓH-nicam ure terram internam ali triando, valvulae SEmllunaris in modum , Mi inue per illos descensui obicem P0 Sui S se , observationes docuerunt. Nec ubique tumi PSOrum C Ulpa Ureterum, quam tum ovis eisdem vicini, ad mesenterium, mes colon, intestina, o varia, musculum

PSORS, ipsumque Lirinalis vesicae ad collum haerentis essectu, tam lolii, quam paris ren Blis, Concretionum morbosarum per illos canales iter intercipitur. Et si vero pathologicue sectiones cadaverum abunde haec nos docuerint; signorum tamen , quae hoc vitii genus ab aliis distinguant , doctrina non partam SADe claudient. Quod si calculorum venalium existent tu, Per hos , cum lolio excretos, haud amplius Dos luteal : QOrtandem per Ure erem descens iam symptomata si uturo de retentioniblis heterogeniis libro exponenda j sat clare nobis produnt; alia vero rerum conditio toties Subiu-trat , ac, absque oblata morbi renalis Suspicione, UPeter aegri non uterque, sed modo tinus laborat, et culpa vel propria, vel aliena impervius, uretere Socio, adhuc sano, Supplente, retentionis qualiscunque, Satis animadvertendae, modo propter profundum, quo loco abdominis ureter vesicam versus descendit, tUmorem, dolorem fixum, ardentem , vel ob febrim, ob Dausea Sipsumque Ob vomitum, accusari non potest. Rctra quidem, non vero inaudita, ureteris utri usqtae impervii, Vesteue autem, hunc ob rationem, lethali clam esse clus aliquando adeo lotii ipsius eum vomitu in Urinis Per

dieS Orbatae, exempla sunt. A calculis quidem Per seli bus, cum, vel sine aliis materiis, iambos in Ureteres

.imul delapsis, detrusis, ne praecipue quo loco ure

448쪽

4 6 RETENTIONES M. L. teres, Vesicae inter membranas angos flores, Obliquam

sibi viam adaperiunt, retentis, interdum haec Veniunt; laliquando interim et ipsa vesica urinalis, utpote justodiarior, sciri hosa, inflamma tu, contracta, vel a calculo lpraegrandi oppleta , vel a partibus vicinis Compre, SI, urinae uretericae in se ipsam est luxui resistit. I Dinae in Cavo Vesicae sub de se tu , nullum quidem ex illam ingendi stimulum aeger persentit ; De C tamen ideo continui ad excernendum lotium Distas et ardoris, etsi nullam catheter introductus iarinam detegeret. CXem plo habentur : ut quibus in casibus , vel colli vesicalis inflammatio subfuit ; vel calculi , nunc in ipsa Vesica haerentes, nunc in Uretere, prope hoc vis CVS, latentes, et aliquando, sui poti deris ratione, clam i PSO Ur 'tot e, cavo pelvis adacti , Sub sectio ue cadaveris delecti

fuerunt.

f. DCCCXL. Medendi ratio. Quod si , absque praevia calculi renalis suspicione ,

sub decursu morbi celeriore, vel iano, vel Utroque Bb- dominis in lalere , quo tractu rare teres vesicam adire lDOVimias. nec non in renum regione, tensio, dolor fixus, febris cum pulsu duro, Contructo, freqriente, Data Sene lne vomit uritionis cum Sen Su , cum urinne flammeae inique paucioris emissione, aut cum omnimoda lolii in Cavo vesicae absentia, sub alvo tamen libera, et sub nullis ad socii alterius in abdomine visceris signis , oriantur, non facile injusta inflammati raret eris, vel ianitas , vel Utriusque , idea nobis Suggeretur : quae venae septiones , hirudines , fomenta emollentia Circa locum assectum, clysteres ex sero lactis, indiciabit. obscurior longe ac magis ardua res erit , rabi lentior et clandestinus Omnino morbi progressus suerit , ac tibi nulla, sub istius principio , latentis incendii vestigia sese manifestaverint, qcio Scilicet in casu, Pi Ω-ditorio nimis modo , quam cit nanture satis distingui Polui Sset , hi reteris viticam : quod VOeunt organicum ,

certe haud unquam debellandum, subrepsit. Etsi vero plena periculi negi orum positio dicenda sit, quorum e renibus aut calculus, aut polyPUS , momentaneo licet dolorum ad illos sub moderamine, in Pulvina renulem delapsi, angustiorem nuuc Vium Per

449쪽

ureterem lecturi Sunt; fiat, discreto tamen concretionum illarum volumine, ac sub calculi figura minus angulosa et aspera, Spes transitus, quamvis sequenter interrumpendi, lenti, et maxime dum obliquum ureteris, Vesicae inter membranas, iter absolvendum erit , summe dolentis, sub methodo medendi, alibi a nobis exponenda , non e Xigua Saepe conceditu P. Majoi vero et cui capiendo pelvis ipsa renalis vix satis Capax est, calculus, vel in ista hIc figetur immobilis ; vel tibi hanc, sub insigni aegrorum cruciatu, Sia Peruverit; majores longe aerumnas , plerumque tandem lethales ,

inferet.

g. DCCCXLI. Retentiones uesicae urinalis. Vesicae urinalis morbos varios jam alibi descripsi

DCCLXXIVJ, atque hinc modo pauca de retentionibus mucoso - lymphaticis hujus visceris dicenda nobis

superSunt.

Ac primo quidem , ipsi vesicae parietes , Vel per

praegressas irritationes diuturnas, inflammationes tam DCrit BS , quam Chronicas, Vnt iis a cata Sis inductus 3. CCLX l.), vel solius adeo senectutis Prove Cine Γntione, frequenter hinc illine, vel omni ex parte mis

morbo Se Secretae, retentione, coBgulo, -- quin igitur, Pr ria e culpa , in sciri hos facile inclinent , - non modo indurantur, ossescunt ; sed et varios in modos, interiora Vel Sus, a se invicem recedunt, distenduntur in longas appendices, atque vel excresceris S mong Sas, Poly ssas, fungum haematoden, Producunt: quae aut vesicue tenaciter adhaerent: aut, ab ea Sepctratae, per frusta secedunt. Nec sere alia ratione tam inter Due Vesicalis membranae, vel, quod nobis verisimilius Vi detur , Pset doni embranae , internae vesicae tunicBeprimum lux e supertensae, postea vero OX PHrte Se Pa ratae Re Pendulae, Prolaostis quem ot ipsiam hoc Vio

cotti Mesicalis per pseudomembranam obserunt R quo D dctm OCClusio, contingere videntur; unde varia et j xi alibi a n Ubis exposita tam ineontinentiae, fluctio reten

450쪽

originem ircthunt. Quemadmodum autem, secundo, bdroseis saccati latque ipsarum ho dativum, hoc utinarum in recepta- lculo haerentium, exempla prostant; ita quoque saccos imorbosos, loco a Iriae, humore mucoso-lymphatico repleto S, hoc in cavo exspectare licebit; atque sub ipsa vesicae stapphii atione , humorem purulentum dixersistiti jus organi in loculamentis haesisse, observatio docuit. Qui Vesicam, a paralysi Correptam, a retent O lOtio ita distentam vidimus pluries : Ut longe stipe P epi-ga Stri eam regionem extensa , scierit ; di/useti tamentita jus visceris exemplum nos ipsi non habuimus; habuerunt alii; sed modo pauci. vesicae Sia PH attTU, Uxe Sar, atque Vel in rectum intestiniam , vel in vaginam B inpertae Casias nobis circiter octies oblatus sciit. Uriam vero ex ore amici ac summi apta a Picirienses in rebus tam an atomicis , quam chirurgicis professoris habuimus : ea , digna est, quae hoc loco Conservetur historia. Ille mediolanense m ad aegrum , diu tui nn vetentione Urinae offectum , accersitus suit ; cui viro , quoties catheterem chirurgi vesicae ejusdem immise-TInt, peni S erectione mox insecuta, toties ille iterum expulsus fuit. Digito , in anum aegri immisso , Ob Servavit vir egregii s UeSicae futidum , versus intestinum rectum retro sexum; orificium autem illius ad pubem conversum haerebat. CompresSO nunc perinaeo, absque

labore catheter vesicae immitti ibique retineri potuit ;ila ut aeger, jam penitus emaciatus, pinguedinem amissum iturum acquir Cret.

se. DCCCXLII. Diagnosis obscuritas. - Thenaseia. Q in ratione diagno sis morborum vesicae ViX expo- lsitorum obscura et incerta est: eadem Thera tae quoque principia obducuntur caligine ac titubant. Artificialis quidem chirurgorum digiti , sive catheteris usus, asperitatis, levitatis, amplitudinis, vel constrictionis ad vesicae cavum, Sicut et Concretionum in eodem sepul- ltarum rationem sussicientem saepe reddit; sed frequen- lter nimis insensibilitas digiti illius metallici , expertae slicet manus, tactum eludit, a locis VeSicae adfectis, a b ursis seu crum euis hujus Visceris morbosis, quules