장음표시 사용
401쪽
sal essentialis pinguis, & oleolas, o' vel oleum, vel neutrum ex
hisce , bd parum impraesentiarum nolle juvat, ac refert: Dummodo
Per experimenta circa Saccaram capta, , ab ejus allumptione nimi , in corpore nostro observata abunde constiterit: I. Saccarum salem Ei
se singularem, S sui generis in aqua perfecte diluendum, imo cum
aqua facile in vinum fermentandum; Cum oleis mixtum, saponem eva' dere; dum illa sic dividit, ac eorum tenacitatem frangit ita, ac si se re fermentata forent ca illo Saccaro. Haec aute omnia intelliguntur de Saccaro albo, poroso, siccissimo, levillimo, friabili, quod in conis habetur; quodque proinde omni aquoso latice privatu, S ab humore melleo expur satu rite sit. Nam ubi pinguedine illa nativa fovet, quae in Saccaro sponte 1 uis e calamis exsudante, di in Molcovato rufo observatur; o Tunc enimvero longe diversam obtinere videtur virtutem, quam ubi Omni oleo spoliatum , in verum S solidum sas concreverit. Nam pingue 5 iacearum do crassum, laudabile pabulum subministrat, pituitae aerimoniam demulcet, tuslim fedat gutturis, & pulmonum asperitatem emendat, partium lacessitarum parietes Obducit, acerrimum humorem obvolvit, re expectoratione thras educit, pungentem dolorem colicum a volatili, de sylvestri humore productum irretiendo compescit, cic mitigat. Quod si vero a. in usum adhibeatur faI siccum Saccari omni pingui orbatum,
tunc more ceterorum salium agens, extra corpus, Oleolis commixtum
immaniter effervescit: in corpore vero nostro olea, quibus se inter- Poluit, reddit equidem cum aqua miscibilia, sicque aequabili nexa deducere illa potest viribus integris ad destinata loca . Verumtamen latici nostro confusum, vi vitae adjuvante, non solii in pituitam diliolvit, verum etiam pinguedinem humanam nimis solvendo morbos amismacilentiam inducere potest; ut S attenuatione nimia humorum debilitatem producit, Sc latitatem solidorum nimiam : hinc est, quod Scorbuticis, S Rachitiris plerumque noceat, quidquid dixerit Fride-rIcus SisIure apud Gesfro. eJ Nam observavit RoIus, Scorbutum populariter Londini grallantem non in aeris humiditatem , sed in fac coriabusum reserendum esse ; cum in aere Lusitan is calidissimo Scor,ut ea iues vigeat, ab nimio faeduri esu producta . Dulcia enim , ut mel , dc Faccarim, de quo loquimur , dentibus non ideo inimica fiunt, eos scilicet corrodendo, & cariosos reddendo, quod sal acidum in se recondant , ut credidit Moeb m: uippe, ut recte animadvertit Geo ρfro, ch) in hordeo, cere visita, lacto, in fructibus etiam quibuscumque latet acidum hoc implicitum, & irretitum silet , quin prava illa alimenta exinde censeantur. Itaque Lai Saccari, dc omnia mellita cariem dentibus inducunt, quod salina spicula antea in faccaro v. g. sopita nunc autem praevia praeparatione a particulis oleosis iociis segregata ,
402쪽
in libertatem asserantur, & praedominium teneant, eaque ratione den tibus inhaerentia, eorumque poris immitti, soliuionem fibrillarum minari possunt. Hoc adeo probabile mihi videtur, quod saccarata, intacta gingivarum carne, solos dentes plerumque assiciant , quod ob servatum olim legimus in zodiaco Medico GaIsico: aJ Quia nempe vi scido gingivarum humore obducti sales levem impressionem eo loci exerunt ; e contra vero, toto suo nisu in dentium stamina impetentes, cuneorum ad instar villos omeos discindunt, , detrita exteriori dentium lamina, cariem tanto facilius creant, quod ossis interiora nudo aeri , omnisque corruptionis genitori immediate pateant. VII. Non temere ergo Cucao pinguedini abundanti civ.) albissimi Saccari certam dolim immiscent, qui Cocholutam confeci uri sunt. Pinguis enim S Cacuo seminibus expressia materies tenax, ope saccari salini ita dividitur, discerpitur , ut per venas lacteas in sanguinem, ex hoc per omnia corporis loca meare possi; quin in cellulis otiosa conge-xatur, V.9 quemadmodum contingeret, si sola sumeretur. Cum verti Saccaro , ut diximus fui.) , oleo infaminabili, sale quodam constet , & juxta alterutrius principii praedominium , diversas virtutes in liquidis nostris producat: Patet , Sa carum pingue & crassiim oleo
Cacao, eoque viscido, etiam confusum minima Obturare vascula cor
Poris, Scorkuticorum inlibus admixtum magis fermentescere, di morbis implomata graviora essicere. Quod si candidissimum Saccarum , S 1alium spiculis dives eligatur , ut oleo sum Cacuo principium crassum, &iners innata suorum angulorum acie dillo ivit in saponem mirum; sic ventriculo, intestinisque receptum, & cum bile effervescens, hujus attenuationem & fluiditatem promovet: Quare acrior motu reddita 'bilis aestum non solum in fistula intestinati accendit, verum etiam dum in maiiam sanguinea transvehitur, per totum, qua late patet corpus, in cendium molitur. Inde fatus in primis viis borborioἱ sarrhea biliosa; in summa autem corporis cute excrucians ardor , pruritus, imo pustulae . itaque diversa ratione Biliosis, Macilentisque Soccorum sive sc-'Cum , sive pingue, nocere comperitur: pingue enim particulas bilem , Componenies adipolas calore exaltando; siccum vero cum illis fermentando; sit verbo veniaJ Ideoque utrumque alibili blando mucilaginoso suppeditando , V. J impar piorsus videtur. VIII. cinnamomum cortex aromaticus est, balsamicus, oleosus, resinosus, suaveolens, atque diu admodum propriae fragrantiae imprimis tenax; gustui, & ventriculo gratus, visceribus conferens, totam denique animalis oeconomiam recreans. Vnicum solamen feminis ad frigidi pituito si Sterii muccum; ch) unicum in virium imbecillitate praesidium. Inde
Cinnamomum Vulgo habetur tamquam summum aperiens, siccans, discutiens, nervos excitans mire. sadem sua aromaticitate intempestive, vel immodice sumptum, tantum abest, ut concoctionem ciborum juvet, ut vulgo putant, quin potius ventriculum ad inflammationem ,
403쪽
disponat, hujus fibras crispei, sanguinem hac fluentem cogat, perque
totum corpus diffusus spiritus, ut ita dicam , rector CAnnamomi instar ve ri ignis Omnia consumat , ortasque inde aegritudines accersat. G Hinc est, quod in arte ejusmodi conficiendae Succolatae parca quidem manu Ginnamomuis aliis rebus adjungatur; quo summa indomita re acerrima virtus eiusdem olei retundi queat. Sed haec intellige de vero, acuto Cinnawοmo, non autem de adulterato, & evanido, sub nomine Cassiae
1X. Accedimus ad vires Vanlasiae, vel Vani indagandas. Sapore autem haec subdulci, subacri, di aromatico donatur; plurimum ad haec olei ellentialis aromatici fundit, di iisdem pene, quibus Cinnamomum,
xiribus VllΙ. supra) pollet: nili quod vaporosis suo sulphure sopbrem inducat, capitique, nervisque inimica habeatur. Apertae enitari , Vani Iae lili quae halitum mox emittunt, qui naribus acceptus, & ad ce
rebrum delatus, speciem quamdam fugacis ebrietatis inducit. Hinc factu est, ut in nova Hispania Aroma hocce exoleverit prorsus, & ab Artis cibus negligatur. O Quamprimum autem ex novo orbe in Eurropam invecta est, de illo tetro , & nocivo odore ita deperdit, dJrit usui absque noxa eme possit. Vtcumque autem sit, certum est, rarioris eam eise in Μedicina usus, P) etsi ab nonnullis in Cocholaiae procellu usurpatur, id fit ut gratiam sorbitioni nostrae conciliet, tamquam aliquod pretiosissimum nectar additum sfJ, , opobaifumum vitae. X. Liquet ex dictis, Cocholatiam stomachicam, o card acam eise ; si hisce tantum titulis in praxi adhibendam esse . hquidem nullus dubito Cocholutae compositionem ingredentia, uniformi mixtione sibi uia ita , coctione , praeparatione praevia, massam costituere vere aromaticam, Oleosam nervos excitantem; Quae proinde intus sumpta ingestaque, intimiora partium etsi constrictarum ventriculi repagula subit, permeando villos lubricat ; spasmos a durescentibus stomachi flaminibus,& brevioribus factis) removet; Oscillationem fibrillarum concoquen tium segnescentem restituit, ductus glandularum ad constrictionem proclives reserat, & expandit; languidiores tubulorum ventriculi succum effundentium expressiones promovet; succis glandularum lentescentibus fluiditatem, dulcedinem acescentibus, torpentibus agilita tem impertitur: in summa sanguinem per ventriculi canales circulantem calida cinnamomi virtute instaurat ad motum, humoris stomatici in ventriculi cava deflua iam proritat; sale suo saccarato, & amico halitu nervos illac discurrentes titillat, hinc viscus vel ut a sori mo. excitatum alacrius ad coquenda alimenta insurgit. Quoniam vero tres eardiacorum ci alles dantur: Aliqua enim aromatico tantum spiritu volatili , & elatere repleta, spirituosas, & elasticas particulas sanguini, limphae, & succo nerveo impertiunt, quarum auxilio motus cordis,
404쪽
cerebri, & cerebelli apte augetur, conservatur ; Nonnulla autem
lactiginosa materia tantum donantur , ut mulsiones, materiam spiritibus generandis praebentia ; Quaedam tandem simul, & semel motum , &elaterem , & nutritionem tribuunt machinae nostrae ta) Quoniam , inquam, in hisce effectis vertitur tota carae acorum remediorum efficacia, ecquis istiujusmodi potui Succolatae vim confortantem denegabit hc quis deinde , quamvis non multum nutrientem , at saltem modice restaurantem , & pinguefacientem Cacao praeparato virtutem non largiatur Z Ude supra iv. v. Quis est qui igneam minari mi, dc summe acrem naturam non mirabitur Θ Ut S accarum omittam, quod ad tena-perandam , frangendamque Olei Cucao exculti per ignem tenacitatem jure adhibitum, fuit . fusi fJ altilem magis magisque naturae nostrae Potum succoDtae aptum reddere natum est.
De usu, o ob u Cocholatae in Re Massico. Uandoquidem nullum in rerum natura uve alimentum , sive remedium reperire est , quod per se innoxium, licet prspostere tamen usurpatum non noceat : Ε re,& iniit tuti nostri est, singillatim percurrere morbos, , casus, in quibus Cochoratam praeseribere solent Medici ; atque circumstantias sedulo rimari, quibus in uodem casu potio haec juisa, fed- inconsiderate , vel perperam usurpata sanis incommodum, fgris noxam inferre queat. Et quidem diximus Capite antecedenti Γα 1. I i. J Cuch Iotam in clametra stomahicorum roborantium referendam merito elle; unde in ventriculi atonia, debilitate, languore summum remedium audit. Hinc ad specifica stomachica, c verba sunt Elmuleri Oper. tom. D. de chilos. lςlion. P. m. I 87. ,, etiam pertinet Succositae succus inspissatus factus ab in- ,, dis ex fructibus Cacao conditus cum cinnamomo, & pipere, quaeri Succoiara in vino cocta, & pota est egregium stomachicum , & i1- ,, inui antis corbuticum. si Hactenus ille: ubi vero siccis, biliolisque hominibus datur; Ubi ventriculo inanito, & redundante inde a duodeno bile turgenti Succolata committitur; Tunc enim vero tantum abest , ut in succum placidum hombgeneum mutetur, atque pastam pacate fluentem constituat, ut potius addito velut camino oleo , ex partibus pinguibus Coeboratae cum bile exaltata colluctantibus, chilus emergat, qui imperfecte subactus , ex parte tritus ti effervescens, nec plane comminutus vasculorum meandros, & anfractus offenso pede per
405쪽
erret: Ita futurum vellieati ut stomaehi nervi, Sc psaeterlabenti uni
succorum acrium transitus moniti, in 1palmum cieantur, canaliculos, quibus intertexuntur, constringant, abnormes intestinorum oscillationes concitent: Hinc Liarrheae biliosae , hinc morsus ventriculi, bor borlam oriuntur , quemadmodum Nonnullis bilioso temperamento praeditis, post sumptam Cocholatam, non raro contigille memini. 11. In inappetentia autem ex copiosiore evacuatione oborta, qualis vomitui frequenti, alvi fluxui, sienreriae Habetῖ, nimiae lactationi ac cidere solet, Coc Iatae decoctum, minimia quantitate foepius de die sumptum , egregium ona licuin est. Cum ex Una parte, utpote levis nutrimenti , c Cap. I. j. v. y non magnam requirit vim, ut humori nostro assimiletur, neque digerenti ventriculo molestiam ullam creat: ex altera vero, lenibus aromatibus, quibus conditur, referta cicholaia lapsam ventriculi facultatem ea citat, roburque -neratur. Re ferra huc meretur Observatio nostrum alterium luculenter ostendens . Delicatulus , dc debili istini temperamenti Uir cum suspicione latentis in pulmone puris, sed ventriculo languido adeo donatus, ut vel tenuise simos cibos, di facillimae coctionis ferre nequiret, in cibi fastidiunia, incidit, omnibus reluctans auxiliis. Accitus Μedicus Cocholatam priu- scripsit, quam numquam infirmus antea degustarat: mox re cillatassensit vires, rediit appetitus, mutatus faciei color, & omnis pulmonis affecti timor evanuit. Mirum autem quod in eodem animadversum est, quodque Doctor V niversitatis Medicinae Mons pelliensis AI- eoum Murniter, ex quo historiam prςsentem excerpsimus, in sua materie Medica manu scripta enarrat Min, scilicet qui antea ex uxore nullum liberum susceperat, postea remedii hujusce usu infirmum nostrum multa prole beatum fu ille . Res quidem digna inquisitu. De caetero illud phenomenon non aliam agnoscere causam Videtur, quam continua tum Cochoiatae potum; hanc enim ibi am, vel pauco lacte dilutam sumebat. ΙΙΙ. Non immerito ergo Auctores laudant VJ SuccoIutam tamquam completum , dc Optimum relRedium iaphrodisiacum . Hinc egregiameise , inquit Elisuurus, pro ut M' OcJ augendi genituram. Id enim fieri suspicor, quod cum Cocholata stomachum roboret, di alimentum facilis digestionis , & perspirationis suppeditet; neque corpus novis ingestis gravat f Supra casI. num V. cos. II. num. II. J neque natura opprimit;
Quae sponte in se semen coficiet, si sit pothbile. Seminis enim confectio sola corporis virtute perficitur, nec ex quibusvis optimis alimentis medicamentisque oermotovo leticis generari potest; multo minus a stimulantibus zo volatilibus ,quae salacitatem equidem inducunt, sed quam brevissime immanis consequitur debilitas. Non sic autem Cochoiata nostra, quae licet condimentariis calidis componatur, pallam tamen uni rinem tem peratamque refert Cus. I. num. X. grato blandoque stimulo nervis
406쪽
camicam; quaeque proinde acoris expers, aeescit numquam , licet ea-lida non ester vescit ; Aromatica non et iccat a ; Oleosa non inflam
IV. Abutuntur autem sorbitione ista , quicumque auorexIo vel in- appetentia laborantes s supra hie j. 11.J inter ipsius morbi initia continuis cyathis Cochoiatam 1Orbent; quicumque mallam sanguinis,& humorum valde impuram habetit; quicumque acido fortiori In primis viis stabulante turgent : Inde enim multiplex malorum ex Oritur iij dra, fluunt ructus , ciborum desiderium pessundatur, torquent flatus, dolor circa praecordia cruciat , dc intolerabilis spiritus premit angustia. Quae, sed praeprimis anxietas, H ocondi iacis, meticulosi S, meli S, deque morbis ventriculi conquςrentibus iamiliaris ede consuevit; Quibus proinde nocivam fore sorbitionem istam credimus ; contra id quod promiscue dicit Narbeyrac se . Namque fieri potest, ut oleo , , terrea substantia Cucholatae congrediens cum acido internorum viscerum multa mala producat : es de supra in hoc j. 1. Hinc eo casu c- meticum mite praesentaneam Opem tui ille vidit Fridei laus μ' annus Ladem ratione ad prophilaxim, atque ad infringendam energiam fermentationis, quam Cooholata biliosa pingues inter, di inflammabiles in itinere per corpus succos concitare poterit, receptum est, ut post a se sumptum decoctum nonnulli cyathum aquae hauriant; aliquibus autem Infudi Ae jupat Dumanti in nectare inei spanis , o intinctu moli fas frangere morsu visunt qui bis coctum vasi fumanti immittunt: Tandem quoniam Cocho Diae αἰκtum ex diversis componentibus compaginatu, quo recentior ea, eo fermentationi magis obnoxium est; feJ patet inde, cat te proceden dum est e dc in ejusdem confectione , bc in ejusdem sorbitione, proin deque in genere vim , dc effecta hujus alimenti determinari non pose se; pro varia liquidem ingredentium proportione, & pro vario apud diversas nationes conficiendi modo; Nunc Cachao praevalet, ejusque O leosa pinguedo bilioso ventriculo insinsa , dc in accensionem prona, liquida incendit; modo praedominium tenet cinnamomum, S alia aro in ata , quibus sanguine abundantes, torrentur potius quam reficiuntur: Capite i. supra j. vo I. ix. Unde mirae languinis sis, febres, prur tus, inflammationes: Interdum Saccarum nimia, bc largiori copia intritae Cochnotae inter depfendum admiscetur; In quo casu dulcis saccari indoles, eaque oleos a ventriculum Cap. supra I. M. v I 1. fortasse a morbis, vel sponte su a languidum, plus labefactat digessionem , dc chiliscationem pervertit, bc ad plures morbos hominem disponit. Est ubi saccari candidissimi exuberans portio admittitur, quae in Scor-hui;eis strages edit notabiles, & tunc Cocholora iisdem nocitura est. Vides ergo quanta prudentia opus sit, alimentum ita paratum, atque suspectae notae, neque omnibus convenientibus condimentis emergens,
407쪽
praescribere omnibus ita, ut huic prosit, alteri non ossiciat: sed perge, alias Cocholatae vires enarrem US.
V. Hecticii , Phtificis, rabidis, σtrophia laborantibus Ocholatam apprime convenire ajunt: GH & merito quidem, nam inter medicamenta ali-bilia, dc coctu facilia, non infimum tenet locum, ut in praesenti Capite superius dictum est j. m. J Porro in hisce fgrotantibus nimia imbecillitas adeli, effectae ventriculi vires plusculum ingesti in hοwο-geneum chilum convertere vix polsunt; unde iis concedenda sunt edu-jlia, quae facile subiguntur, quae ea iguum oc Proportionatum cum ventriculi robore concoquente nutrimentum habeant : Quanis enim sunt angustiae, dum Phtimi in assumptorum quantitate excedunt, bc minorem licet, quam in sanitate Optimi nutrimenti copiam ingerentes novo chilo debilem pulmonem gravant nimis: Quid siet igitur , si Ocholatae decoctu non probe ferme tatae, ris j. iv.) hisce Infirmis propinetur ξ Neque enim motu ventriculi, intellinorum , dc reliquorum vasorum; neque saponacitate, aliave indole humorum languentium facile superari poterit, ejusque partes ita attenuari elaborarique, ut in inquilinorum laticum indolem commiuetur : Verrim indigerio crudoque onusta succo intestina pererrans, vel obturatis lac eis subsistere, dc in corruptelam degenerare; c hic j. Iv. vel superatis vasculor uni illorum oscillis, bc in sanguinem abeuns, circulationi reluctari cogitur, quae in pulmone peragitur, hujusque strictissimos arteriolarum' compaginantium fines miserrime opplet . Statuendum ergo est, Cocho- Diam nostram in Pht a nimia sanguinis evacuatione orta locum habere posse; ut Sc in Atrophia ab ingenti bonorum succorum penuria: Non autem in quocumque phtiseos apparatu, bc indiscriminatim in quacum-'que hectico prescribendam elle. Plerumque enim sub hisce noxis accitiit, ut stomachus, vel errore dictae, vel vi morbi cruditatibus tur-seat ; Unde non potest non aegre ferre decoctum Succotatis' quo tunicae 'illosis, ex osculis ductuum in ipsa obstructis inflatio in dracitur; Cui dccocto tamquam causae, dc angustia spirandi, dc praecordiorum anxietas, , dolor vagus pecioris, & inquietudo succedens tribui solet. VI. Si ullis certe senibus omni ratione conferre videtur Succolata, unde De Senum jure vocatur LbJ Quum enim morbi senes idem iidem assicientes non ex alia causa , quam virium lapsu , solidorum rigiditate, bc defectus salutaris excreetionis per spiracula cutis enasci Iole - nt; Illis omnibus suavem , 3c utilem medelam Cochonita praebebit τ' quae fibras in tot annorum decursu rigidiores, Sc densiores factas parte sua buti rosa emollit; vascula neuro iis bat ca nutritioni dicata , bc in illis hominibus angustiora reddita, parte sua volatili , & pingui reparat ; tubulos secretioni fluidi nervet vacantes , parte sua aromatica fovet, bc cum parciorem cibum, eumque concoctu facilem subministret, deperditam insensibilem transpirationem instaurat, qua de re consule superius a nobis dicta furia f. v. At vero moderatio
408쪽
xv Inem ubique laudabilem esse, probe tenendum est; adeoque sir ocholatae haustum phtilicae sanguinis dili blutioni, bc succorum acrimoniae ad silminum apicem evectς proficuam , productis in hanc rem testimoniis, S Joannis Bapti itio pi glertim experimentis cit) edocti probavimus, non
absque ratione eumdem potum improbandum censemus in solidor is pastica strictura, & fluidorum orgasmo, in senio exiccatis maximo Pere organis, effetisque; cum adnotante, cujus poliremo loco me mi nimus, Auctore Cochonit in componentia, acuta, pungentia, acria, bc VO latilia cum sint, non insolitam modo agitationem firmis labilibusque nostris partibus imprimere ObJ , sed & quoque ultima vascula, & ner-VeOS fontes corrugare, atque coarctare, eoque subtilis limi laticis cursum turbare, sistere apta habentur merito. VII. Verum cavendum est, ne Senum plet Oricorum corpora, & immpuris succis redundantia eadem immoderatius utantur. Quoniam e Dina Cocholaia sanguinem incrallat, forsan ratione oleoste , viscidaeque naturae fructus. Cucoo, & ipsa liquida circulationi reddit inepta, Confer cos. I. j. Iv. v. hic j. Iv.) fit, ut inde nascantur in Senibus temperamento sanguineo praeditis inflammationes viscerum, febres longae mesentericae , & aliquando laxit, Olim Romae frequentiore Stesiantibus eximiis in Arte nostra Viris , praximque in Urbe exer centibus, Lanc Fo cc , , docti itimo Tagi o ; Grais antes , inqUam, non ob aliam, ut videretur, causam, quam quod Succolatae usus frequentillimus ellet : Cum enim causae apoplexiae in sanguine phlegmono is, S inflammatorio , vascula cerebri opplente, & supra modum eatrorsum agente ut plurimum sitae sint; patet diuturnum Cocho latae asiatim sumptae abusum, minus ob copiam nutrimenti, quam ob copiam Volatilium, sulphurearumque partium quas in sinu recondit, Cop. I. f. IV. V. UI. sequent. J Succos fermentantes, rarefacientes, & sese moventes in sanguinis massam infundere, qui exinde majori solita mole, impetu Per encephali meandros abreptus restitat, suoque cursui insuperabilem obicem ponit, liquida illico remoraturum, vitaeque se intillam extincturum .
VIII. In qu sitione positum id esse ab aliquibus video; sit ne cicholata potus refrigerans, an vero sanguinem calefaciens ξ Plures allerunt, illam refrigerantem , & simul calefacientem suggerere potum , qui sitim extinguat, atque languori ventriculi suecurrat; Inter quo S numerantur, Comenero, & Ou Four O) . Alii nimiam olei copiam in hacce sorbitione castrentam onerare naturam, atque Vires, , adeo ut nec motus regere, neque rite domare materiam possint , arbitrantur ; proindeque Cocholatam ad cibi tructiones calidas, vel inflammationes dispo nere censent, , Ut Burisius, Sc Lanc ut o deo supra kic j. Vo. es Felicius
f) ; sed eat menda hujusce rei controversia est. Plurimi, qui eam po' 'tant
409쪽
tant phiborἰci sunt, & quia parum eΨercent corpus, & sub tranquillo animo, pleno lautoque victu plus sanguinis generant, quam ipsis utile est: tali utique in casu Cochoiotae repudianda sorbitio est, ut qua impensius sanguis caleat, bilis exaltetur , , citatius circulantia liquida multa mala invehere valeant, di quidem sancte testari possum, hisce hominibus ab assumpta Cocholata pulsum elevari, manifesto circulationis adauctae argumento, quidquid in contrarium scripserint, Hec uetus & du Four LbJ ; Quorum prior, ut humanum M , dictorum oblitus, paginis inde sequentibus feJ Cochoiatam pulsum 'incelerare conceptis verbis, bc diserte pronunciat. In iis vero, qui jam imbecilles sunt , vel valetudinarii, & parum cibi sumere consueverunt; Quique ex morbo aliquo laborant, modi, autem stomah cum omni succorum immunditie expertem habuerint, iit ud esculenti potulcntive ge'nus prorsus probandum elle judicamus. IX. De caetero Regionis habenda hac in re quoque ratio est. Audio quippe in America Cocholatam tuti, aegris indiscriminatim offerri l . Sed oportet in Europa noxas ab hoc potu dependentes rite notare. Certe in illis, quorum sanguis nimius vel motus citius peccat, Cocho Ialam ingerere piaculum esset, qUς cum ..... Puriam potiori e sanguine florem. Asia duo circum praecordia turbine versat XJ periculosam efficeret aegritudinem. Audio etiam , quin & lego inter eosdem Amoricanos, nonnullis impune sorberi Cocho utam stomacho licet putri cacochilia scatente f ; Quod quidem Furopsis nostris vix consuluisses, cum debilitati potius, quam oppletioni ventriculi nata sit Gebolata hic f. I. D. J opitulari. Prsterea Americae Incolae, cum copiosis inna fiat cutis exhalatio, & chiis pojeticorum organorum potentia inde mirum frangatur, magis, quam Europsi potione hac in cligere videntur : Namque cibi copiosum , sed tenue nutrimentum, &prompis solutionis habentes, ut est nostra Succolota perspirationem infensi bilem adaugent, ut demonstravit Gortems J, non sic autem ra tiocinandum est de Accolis, qui moderato sub Coelo degunt, quique nec multum dissipant, neque nimis debiles sunt. X. Corpora igitur nimia detractione, caloris vi e1 citata, Marcescen tia plurimum suppeditant negotii Medenti in sanciendis Dieteticae le-sibus et vires enim simul exhaustae sunt , S humores in talibus mor bis quasi exusti in corpore supersunt , ut de mericani, mox dictum est: fj. ix. J Quaecumque induntur illis etherogenea, augent pondUS mo vendorum succoruin , es vires parum, vel pro inflanti, erigunt: Quaecumque spirituosa assumuntur , superstites humiditates naturales absu-ligunt, sistuntque . Si ergo Cocholata
410쪽
Iis praescribenda est; simul tunc tepida propinanda, ut sensim tenuioris defectus suppleatur ; & multum quidem diluta, ne laborare cogantur viscera; di mediocri condimentorum quantitate referta, ut volatilibus Cinnamomi , & Vanillae L Cap. I. f. v i. O ix. J elementis vires lapst: quodammodo insurgant, solida reborentur, & aequabilis humorum cieatur motus. Nam quod de cardiscis ; idem de Cocholata aeque verum est . I. j. X. J Damnatur quippe non usus , sed abusus hujusce sorbitionis, quae quanto praestantior & utilior est, cerebro, cerebello, & cordi praecipue in lenio confectis; hic f. VI. 3 item Emaciatis; hic j. v.) t ulli ferina laborantibus ta), & febri carentihus hic j. ix.) praecipue cum moderata quantitate, qualitate, Cap. I. j. iv. 3 ac tempore debito assumitur: Ita perniciosa esse poterit, quotiescumque citra senectam in usum quotidianum eadem abutuntur Juvenes, dc in flore aetatis constituti ; quoties plus aequo saginati, &Otio torpentes huic decocto indulgent; Quoties corpora impura ab Cocholatae usu gravari potius, quam refici, opprimi, qua restaurari scimus.
De jejenii Ecclesiastici salubritate , ejusque praecisu ι finibus; tibi de Cocho lata, quantam ad jejunii ob erpiant iam spectat PuLcium uinertur. Arum quod ad valetudinem tuendam facit, ingeren-
dum est. Paucis natura contenta. Multum autem est,
I & diversis saporum illecebris conditum , quod ventri
culo committunt. Neque satietatis gulaeque hodie fi- nis habetur . Mater satietatis abstinentia est ; AEgritudinis autem voluptas est . Assequimur plerumque, Scamplexamur quod nimium nocet; spernimus, & rejicimus quod modicum est. Proh dolor i Quibusdam Populis ipsa voracitas quasi connascitur. Infantum tenellos ventriculos ad vomitum usque iteratis buccellis infarciunt. Non attendunt inde
Ortum languorem, non gravamen Visceris, non ructus , non odores,
non insomnia, non peregrinos oris sapores, & sexcentum mala solitis luxuriae partus. Obtentu sustendandae machinae, praetextu refocillandarum virium , quas brevi ab inedia resolutum iri expavescunt: his, Inquam , aliisque conceptibus Mortalium coactae mentes, Sanctae continentiae, laudabilisque frugalitatis praecepta deserunt, S gulae impetu abrepti, brutorum ne dicam, an Insanientium more , Omnium pre tiosissimum naturae donum , sanitatem pessundant. Dum exinde ineredibilem eduliorum molem languenti visceri perpetim ingerunt; mem' brenaceum saccum immaniter distendunt; Hinc morum summopere arctant, di liquidis licet per Panitorem transfluxum aliqua ratione con