장음표시 사용
81쪽
Attila caput XXIV. Gneros Versus I decantabant Praecipuus Hunnorum re Attila γε patre
ρ Voce tibiisque cantare, apud Hunnos Hungarosque, in laude fuit positum. Pueri namque' puellae, inde ab infantia, hymnosin Poeanes, praescripti cantare numeris, discebant; non minus viri in castris, aulis principum , vitaque rustica, quam feminae,
virginesque in lanificiis , diuersa occinere carmina consueuerant. Ita apud RisCvM de Legat. p. 28 in conuiuio Attilae , adueniente Desere , sublatis epulis, duo viri Scythae, eorum Attila prodieriant , versus a se factos quibus eius vicitorias se bellicas irtutes eanebant, reeitarunt. Quinimo, puellae etiam Scythicae, redeunti ab expeditione , Attilae regi, in vico quopiam, tamquam Syrenes Scytnicae obuiam prodibant, sub linteis tenuibus O an digis y dum iter pergerent, das μ' cantilenas Serthicas canebant. PRISCvs. l. c p. Io7. Quae consuetudo, non domi solum, verum in castris etiam , a militibus sedulo obseruabatur. Hinc septem ungarorum duces, teste ΗvRoTZlo Chron. Part. I. Cap. . de se ipsis eantilenas fecerunt , inter se decantari, ob plausum secularem , ct diuulgationem sui nominis. Mos hie diuersa oeci uendi carmina, in gentem transiit Hungarorum, apud quos, nostra etiam aetate, plerumque , non inter plebeio solum , verum, inter quosdam etiam viros illustres, bellique duces clarissimos, res fortissimorum virorum praeclare gestae, vetusta consuetudine, partim voce , partim tibia decantari solent quod, & GALEoivs MARTIus, in aula MATTHI E Coruini obseruauit. Semper enim, inquit ille, in eius conuiuio ij utatur, aut sermo, de re honesa, aut iucunda habetur, aut armen cantatur. Sunt enim ibi musicio edit baroedi, qui fortium gestari u lingua patria, ad mensam in lyra decantant. cap. XXXI.
Semper enim in eius domo, aut oratur, aut sudetur, aut earmen cantatti ad lyram AvGE-xius Mus fgQvivs Epist. III inter plebeiae conditionis homines, uti tesque notauit. ορ- eurrebat, inquit , modo horridus aliquis, a nibus I ungaricis, cum luis gregalibus , miles, qui sebili in ebelyde, et sum quiddam , trisis ipse talabat eritis, quam eantabat. Pronuntiabantur autem hae cantiones, voce magis , quam chelyde, vel tibia, a phonascis hila-rodis, cum quibus choraulae interdum concinebant tametsi utrumque instrumenti genus, genti Scythicae familiare fuisse, ex gente Si auorum cognoscere est quorum legati, dum ad Hunnos Abares, ex Scythia, in Pannoniam imperante Mauritio, contenderunt; chelydis, seu cytharae dulcedine, molestiam longinquioris itineris leuabant. ΑΝDvL-puus Miscet. Lib. XVII. Cap. et . Inter instrumenta musica , tibia fuit apud Hunnos clarissima , qua , choraules , cum in castri S, tum in conuiuiis , occinere silebat. Namque adfirmante pratina apud ATHENAEvΜ, Deipnos ph, Lib. XIV. Cap. a. f. 6 17.
Tibi commessatiouum administina es,
Spes lactilis commoda, quibus pugnant Ardentibus animis pugiles
Et Ct quas temtilenti apud se non stat,
In conficetibus bellicorum a mintim xces. Huic decursu temporis , helis , loco illustri adiecta est , sicuti inter agrestes , tigia
υ rieulariortim horriso tris stridens modulis Cantabatur inter Hunnos ungarosque, cum domi, in conuiuiis, nuptiis, natalitii S, funeribus,' inter diuersas gentis occupa tiones; tum foris etiam in castris, S in acie. Vnde demum diuersa enata sunt canti lenarum oenera : modi, inquam , ct cantica, inter poculari GALEOTu MARTI v l. c. hymenaeus Mnomion, hoc est , carmen amatorium , in nuptiis , atabauealeses hi natalitiis , quous ιν lamenta, in funeribus. ORNAND de Reb. et cap. XLIX. sticolica item alia que carminum genera , quae ATHENAEu Deipnosoph. Lib. IV cap. q. f. 618 6 I9. enuam erat, inter diuersas occupationes Militibus proprium fuit , paean in castris, quo illi, ducum, heroum , militumque laudes, virtutes bellicas, victorias recitabant, pRiscvs S uvRoΥZiv l. c. ela stetim in acie, ouatio in triumphis cuius imaginem , in Hunni cis Syrenibus, ex PRisCo ostendimus. Vt das hymnosque, qui in Deorum laude con cipiebantur, hac vice praeteream. Neque vero, solius tantummodo voluptatis, delectationis in vel proliciendi, vel sedandi doloris caussa , cantiones occinebantur verum, res etiam, Hunnorum virtute, domi forisque praeclare gestae, iis comprehendebantur. Deead. l. Monument. III. O o Tales
82쪽
i . Iuvenci Coelii Calani Dalmati
V patre genitus ad lucho , fortissimarum gentium , ' O timinus Dominus , qui , inaudita ante se potentia, solus
Tales sunt versus illi, in Attilae conuiuio recitati, quibus victoriae virtutesque Hunnorum , audiente RiSCo Rhetore , enumerabantur ; septem ducum cantilenae, quibus res Hungarorum fortiter gestae, in posteritatem transmittebantur. ΗιRo TZIus Chron. Part. II cap. 9. Earum concentus, inexplicabilem, in audientum animis, concitabat commotionem. Alii namque , teste PRISCO , versibus delectabantur , allis heltarum recordatio, animos exsuscitabat, aliis manabant lachryma , quorum ata assecta, reddiderat corpus usatum imbecillum. Vtinam earum rudera quaedam, ad nostram transmissa fuissent aetatem; quo, deperditae Scytharum musicae, modo cognoscere , mancam hiulcamque rerum Hunnicarum notitiam , ex iis supplere liceret. Hunni namque mungari, usque ad Geygae tempora res bello paceque gestas, ad modum historicum , eoncelebrabant carminibus antiquis, quod num apud illos memoria r annulium genus erat. ERBOΤZ. p.
Trip. Iuris Praefat. SCHOEDE Livs Notit. Hung. Prooem. p. 6. se qu. Quae in exsequiis Attilae regis, cantu funereo, partim voce, partim tibia, recitata erant carmina, non modo quaestu clamentis, verum laudum etiam' virtutum victoriarumque Attilae enumeratione , absoluebantur. Laudem namque mortuo dicere , non minus apud Hunnos,
quam apud Graecos Romanosque, in more fuit positum quam in castris, delecti exHunnorum equitatu, milites, heroicis concipiebant versibus , I ORNANDE l. c. Qui laudes defuncti ad funera canebant, sitieine GELLI vs Lib. XX. Cap. II. ΚiRCHMAN. de Funerib. Rom. II. linguam tangarica, ne ebeo hoc est, cantores seu modulatores , dicebantur. Apud stos namque canere soliti erant, hoe es vita functos, O sepultos quo sensu, Livius Lib. I. Cap. a. situm, de sepulto dixit, Wi C. de Leg. II. a. Hi es Iesitus Vere. Nam sitidiciantur, , qui conditi sunt. Hinc vero elucescit, conceptam hi laudem mortuorum naeniam etiam sepultis cadaueribus, partim ante sepularum, partim in visceratione , de qua capite sequenti, a siticine, cantatam fuisse, reliquis, qui funus efferebant, cognatis, voce moesta plangentibus δε laudes demortui , verbis inter singultus interruptis,
h b Diuersa patris Attilae nomina, quibus is, cum a Graecis , tum a Latinis scriptoribus cognominatus est, ad Cap. III. n. d. Xposuimus. i Domini adpellationem , Octauius Caesar, ut maledictum Mopprobrium semper exhorruit. v ET ONI v in Octau Cap. LXII p. 276 edit Pitisci. TERTvLLIAN. Apol. Cap. XXXIV. ne ciues, pro seruis habere, adeoque tyrannus videretur. Qua de caus fa Tiberius quoque se ita adpellati vetuit, TACIT. Annal. II. 87. Alexander Seue rus, LAMpRIDI teste , tu vita Cap. IV. Piimus ex Romanis imperatoribus, Caligulavsurpauit hoc nominis, AvREL UiCTo de Caesar Cap. III. f. 13. qui in epistolis suis , t Supro Nivs eius vita Cap. XIII obseruat , praescribere solitus fuit Dominus Deus noster.
Postea vero ita inualuit , ut Dominum Imperatorem seu Principem dici , idem esset propemodum id, quod X PLi Ni Epistolarum ad Traianum Lib. X. passim elucet. Quo sensu, Hunni etiam Attilam , quia pro arbitratu suo insolenter onte lateque imperita bat, Dominum , hoc est, principem seu imperatoiem fortissimum ac potentissimum ad pellabant, sicuti hodie ungari, imperantem principem, ur, Galli Sire, hoc est, D mine, compellare solent. Quae adpellatio, Attilae Hunnorum regi, iusto adscripta est titulo. Fuit namque omnium post hominum memoriam principum,& potentissimus, fortissimus. Perpauca in orbe terrarum sita imperiaci sthoc , quod Attilari lon e lateque per Asiam 'uropam protenderat , ampliora unquam fuisse existimo. Illud equidem Graecorum dominationem vi excelsit, diffusum tamen per Europam, Asiam & Africam
Romanorum principatum, cum prouinciis, potentatu suo absorpsit praeterea , per utramque Scythiam , Sarmatiam δε Germaniam porrectum fuit. Eius fines, ex Tilv Rorgii Chron. Part. I. Cap. XVII. quodammodo cognoscuntur : Specialatores ad cunctars, necessarias partes, prout suis expediebat rebus, ordinato dicitκr. Quorum nablatio , coloniae in Germania, altera in Lithuania, tertia itixta fluia tum Tanain, quarta in Iadria DaLmatia
83쪽
Attila, Caput XXIV int Scythica Germanica regna possedit, nec non Utraque m)
Romanae urbis imperi , calcatis ciuitatibus, terruit, post, ne reliqua subderentur, placatus summi Romanorum antistitis,n precibus, annulam Vectigal accepit. Um haec Omnia , prouentu felicitatis gerit, non Vulnere hostium, o non fraude suo
rum, sed gente incolumi, inter gaudia laetus, o sine sensu do
loris occubuit. Quis ergo hunc dicat e X itum , quem nullus aestimat vendicandum '
matiae eluitate, eonsituta erant. Hinc vero est colligere , quaenam Attilae Hunnorumque,
regnante Attila fuerit potentia. tu ingenta ille , in aciem educebat millia , ORNAM hq de Reb. et Cap. XXXV., vel uti Aucro Hist. Miscet egistimat , septingenta cons ad Cap. V. n. d , sub cuius signis, potentisssimi, Ostrogothorum , Gepidarum Ala norum, Marcomannorum , aliarumque gentium , militabant reguli, reliquis, qui Hunnoruin castra subsequi nolebant, pendendo vectigali obnoxiis redditis. I Regna Sothica intellige, quae partim per Asiam, usque ad Serres prolata iacebant, partim in Europa, per Scythiam Sarmatiamque Europaeam , Daciam item, ML Itim Meta- Bastarum regionem, usque ad usum Vistulam protracta , in occidentem divergebant. Discedimus hic ab eorum sententia , qui Scythiam , Daciae limitibus is Patisci ripis terminant, atque Ia Zygum regionem , a Scythiae comple Xu Xcludunt vid. CELLARivs Geogr. Ant. Om. I. Lib. a. cap. 6 p. 39S. edit Ia 3Ι. Germanorum contra ea ditio, a Vistula & Cus amnibus, ab oriente , in occasum , vltra Rhenum exibat, Mamplissi nos,
Quadorum, Marcomannorum , Sueuorum Boiorum, Alemannorum, Thurcilingorum Herulorum , ceterosque Germaniae populos , nomine suo continebar vid. CELLA Rivs Geogr. Ant. Tom. I. Lib. II. Cap. III. p. 3S8. ψΙ a. d. 73 I. In quorum numerum Ostro
gothi etiam, Gepidae, Bastarnae, aliique, qui Hunnorum castra sequebantur, Germaniae populi, referri debent. vi Hinc iam, quodnam sit, Hunnorum imperii, territorium , videre est. Prine pale, a palude Maeotide, usque ad usum Vistulamque amnes, per Scythiam, Sarmatiam Euro pisum, prolatum fuit, in eoque Attilae regia, haud longe a Patisco remota stetit quod demum, superat Danubio , per utramque riunoniam protractum , ad Norici Italia fines divergere coepit. Principali, accessorium , multo ampliu fuisse videtur. Namque
per utramque litatielina atque Europas m n mitim, prorogatum, Germaniae, Chersonesi Cimia spiei, Galliae Dalia , Pyrici Maesiaci bracia , Gracia , Asiaque Romanae accessione auctrini utrumque Romanae urbi imperium, Orientale inquam atque oecidentale, vectigalis nomine,
ambitu suo comprehendisse, ex diversis rerum Attilae scriptoribus , euidenter elucet. Qua de re alibi copiosius. is Recte itaque ad Cap. XVIlI MXIX. obseruatum est , Attilam , non tam coele stium genio tum ad paritione , quam disertissima summi Pontificis fatione permotum, urbi populoque Romanae pepercisse Lege, quae hac de re ad Cap. cit copiose com
Fraudis omnis suspicionem ab Attilae obitu ad Cap. XXII. n. I, prorsus remouimus. Tametsi enim Attila , teste BFDA, Hist. Eccl. Lib. I. cap. 13. pro arbitratu suo insolenter cum Hunnis , tum ceteri populis dominabatur qua de re ad Cap. XII. n. Κ. amorem tamen sui, isnore' reuerentia temperatum, cum insigni, suspiciendae maiestatis opinione, incredibili quadam vi, animis omni lim impresserat. Erat namque Attila vi vultu grauis, ita supplicibus benignus cons ad Cap. XII. n. r. seqv. p Scilicet, quia mors insperata, quae vigilantem superare nequiuerat, dormientem, seu haemorragia narium , seu a poplexia , sicuti ad Cap. XII. n. I, expositum est, oppresserat. Hoc namque casu, omnis sensus motus, interne ac externe cessat.
84쪽
iψ6 Iuuenci Coelii Calani Dalmati
Confestim igitur a in noctis ips crepusculo, corpUS, honore, quo decuit, D sepeliverunt Denique mensis adposi
a Nihil de sepulturae tempore, vel apud ORNANDEM , vel apud ungarorum chronographos Funera Hunnorum ignobilia, eorumque, qui in praesto occubuere, Ostridie obitus, efferri fuisse solita, ex gentis Hunnicae ductam, qui in acie occiderant , sepultura apud THvROTZi V.Chron. Part. I. Cap. II. Ia hodiernaque Hungarorum conis1ue luci ine, quodammodo comprobari potest. Quod autem a prisco Scytharum more qui defunctos die quadragesimo efferebant, secesserint, incerta sedes & continiis in castris expeditiones , huius rei caussa fuere. Procerum tamen ducumque cadauera, partim propter adparandi funeris magnificentiam, partim propter luctum acerbiorem, longiore interiecto temporis interuallo, contumulabantur, quod, ex Scytbarum sep cliendi ritu, apud HERODOTvM Lib. V. f. 4S. colligitur. Apud eos namque homines priuati, quadraginta diebus circumaguntur, dein humantur. Quidni principes, ceterique loco illustri nati viri t Anne vero , cum Graecis , ante solis ortum, vel cum Romanis, interdiu sepeliebamur, incertum est Attilam tamen, IORNANDis de Reb. Get cap. XLIX. Docturno tempore, vel, sicut CALANus , in noctis crepusculo , propterea sepulium refert vii ignotus tanti regi tumulus redderetur,4 curiosa hominum industria ab inquitendo
eius loculo uocaretur, I ORNANDΞ l. c.
, Ut priscus inter Hunnos sepeliendi ritus , debito exponatur ordine : videndum est primum sepulcrum eiusque altitudo , locus, modus sepeliendi , deinde munera, quae cum demortuo si tumulum inferebantur, ornamenta item custodesque sepulcri. Sepulcra in Scythis Hunnisque sacra fuisse e X HERODOT Lib. IV. f. MI ORNANDis de Reb. Get cap. XLIX, elucet, quae, quocunque demum modo violasse, summum fuisse scelus, indicio sunt pleraque. Et profecto, nulla fere ani efferat gen fuerat, quae non habendam sepulcrorum rationem senserit : sin quosdam barbaros exceperis populos, qui demortuos, in iisque etiam reges, vel in mare, vel in sterquilinia , neglectis loculis, reiiciebant. RHODIGI Nus Lect Antiqv. Lib. XVII. cap. XIX. Alta vero spatiosaque fuisse, indicant munera, in reliqua loculi parte cum rege contumulata. Quorum altitudinem PLATO Leg. a. quinque virorum , totidemque dierum labore dimeti tur. Vetat namque altiu exstrui sepulcrum, quam viri quinque diebus totidem excitare postini. Quibus reges Scytharu in inferri solebant, tumuli, in Gerrhis extremamrctionis oram inhabitantibus, strii ebantur; forsitan , quia locus ad cetera inutilis ad
id tantum commodus, viventibus nil prorsus inferebat emolumenti. Nullum enim PLATOl. c. in loco faecundo, di agro ad cultum arato , feri fruitie sepulcriam iubet : ne a mortia is, terrae matris eunditas rapediatur. Ceterum , quoniam reges heroesque, quarundam gentium consueto dine , vel in vertice, vel ad radices montis, conditores autem urbium, in ciuitatis meditullio, obseruante RHODIGINO, l. c. ap. XIX. seqv. sepeliebantur ae. uim Scythiae, in montibus apud Gerrho S, Attilae contra ea, ceterorumque Hunnici populi principum sepulcra, in centro unniae, iuxta viam, Romanorum, tu , inquirenda existimauerim neque tam in Pannonia , veluti ΗvROTZlvs Chron. Part. l. cap. H. a. existimat, quam in I a Zygum et an astarum regione, in qua , munnorum regiam e tisse, Attilam mortuum esse, ex IoRNANDE, suo loco ostendimus. Dubitauerim vero, in regum ducumque monumentum, quod TilvROTZIvs l. c. in Keme haga constructum ad firmat, Attilam illatum fuisseri quandoquidem Hunnoru a proceres, recondito, clam, nocturno tempore , cadauere , contrucidatisque vespillonibus, ignotum, teste I ORNAN Dc, volebant esse Attilae tumulum. Quod si tamen curiositati quidpiam dandum esset: Attilae epularum , in agro Ia a Birin tensii, in quo, FRANC FORI OTRoKOCs Orig. Hung. P. i. C. IU. q. Hunnorum regiam stetisse condocet, inuestigandum, existimauerim. Sed dum in re incerta, nihil definiri potest: videndum potius, quonam modo regum sepeliebantur cadauera Non Romanorum cremabantur more, sed inhumabantur, cum qui bus, Scythae Hunnique , seruos , equos, aureaque utensilia , aliaque demortuorum manibus
85쪽
tis mixtum dolori gaudium faciunt. Nam epulas e diuersi ad
nibus consecrata munera, inferebant. Qua de re, hunc in modum, HERODOTvs l. c. In reliqua loeuli spatiositare, aliquam eius paneam frangulatam sepeliunt, δ' pincernum y cocum
equisonem, D miniserum, internuncium , nec nou equos , is aliartim rerum omnium prGmitias, quin etiam bialas aureas, nam argentum, aut res, in D non habent Seruorum ni
mantiumque in Attilae sepulcro , I ORNANDE non meminit : Arma tamen , sitim aedibus ad tisi a phaleras vario gemmarum fulgore pretiosas ct diuersi generis insignia, quibus colituratilietim deeus, addita enumerat Munera haec sunt, mortuorum manibus sacra, quorum meminit UIRGIL Aen. III. 66.
Inferimus tepido spumantia γmbia lacte, Sanguinis, sacri pateras.
Loeulum Attilae sumtuosum fuisse, ex IORNANDE est cognoscere. Primum namque auro , seundo argento, tertio ferri rigore communitus erat. Qua re significabatur, haec omnia potentissimo regi conuenisse id quod loco suo exponetur. Cui, in sepulcro super toro eollocato, defixisque ex utroque latere mucronibus, Scythae, obseruante HERODOTO,
hamum eertatim atque avide iniiciebant, cupientes tumulum quam maximum efficere. Quam,
in sepeliendis demortuis, construendisque sepulcris, Hungarorum alacritatem, ingenti eum admiratione, plus vice simplici, hodienum conspeximus. Illato namque in tumulum cadauere , vltimum demortu contestatur amorem familiares, humum certatim avideque locul ingerunt, tumulumque quam maximum, congesta terra efficiunt, coisynatis ceterisque amicis, qui contumulatum defleant, consertim adstantibus, cterisque, qui funus comitantur, funebrem occinentibus identam. Constructus hoc modo , illato cadauere , tumulus , sui Ornabatur monimentis Scythae namque, strangulatos quinquaginta equites, qui super exent rata, paleaque impleta, equorum cadauera, in ambitu sepulchri regii transactis stipitibus locabant siue , ut deos manes placareiar, siue, ut conceptam post mortem dominationis spem indicarent. Lubet ea , ex HERODOT l. c., uti priscus genti mos ostendatur, adducere. E amtilis reliquis reptissimos sumunt. Sunt autem bi ingenui Scytba, illi enim seruiunt, quos ipse rex tesserit. Nam pecunia
emtos seruos non habent. Horum iniserorum quinquaginta qtium frangulauerunt, ac totidem praefantissmos equos, aluo eorum exempta δ' expurgata, paleis implent ae eonsuun ris' bi di
midium fornieis super duo ligna tali modo demerint, multa illa tum oblonga ligna eraga per
eouos Leeruicem sque , quum traiecerant, adtollunt eos supra fornices, quortim priores forni eει sustinent armos equorum , seriores vero, iuxta femora suscipiunt ventres, trisque cruribtis stiperne dependentibus. quos autem infrenant, eorumque habenas anteriora extendtini. mox
ad palos assipantra dehine super eorum sit ulos satuun3, singulos quinquaginta iuuenum ranstulatorum, hunc in modum. Uuicuique eorum, rectum sipitem, prater stinam , ad eruiee flati transfunt quod inferius extat aliquid sipitis, id infunt foramini ligni alterius, tio ejtitis iraiectus es. His equitibus sepulchro ircumpositis, abeunt. Hune in modum eges se pellunt. Hunni contra ea, a prisco desciscentes more solas super congestum terrae tu mulum , columnas sepulcrales cipposque , erigebant, his crediderim de caussis uti demortuorum, ceteris eminentius fastigium indicaretur, cinsculpto cum elogio contu
mulatorum nomine, sempiternum, memoriae caussa, poneretur monumentum, HvRoΤ-gius Chron. P. I. Cap. D. 12. Ita enim e sepulcris facta sunt monumenta quae Egyptii, tanquam sempiternas defunctorum domo , insigni magnificentia construebant. RuoDicisus Lib. XVII. Cap. o Graeci autem Romani, quin imo, Scythae etiam Hunnique, fornicibus substruebant. Hinc plebs Romana, vastata urbe incendio a Nerone, ad monumentorum bustorumque diuersorium ompulsa fuit. v ETON. in Neron. Cap. XXXVII. e Sepulcrales Hunnorum epulae, Romanis Sitieemium Lipsius ex Nonio Festo ad Taciti Annal. Lib. I. not. I9; Hunnis, Strava dicitur. I ORNANDEs de Reb. Get. Cap. XLIX. Postquam talibus lamentis est de'ectus: rauam super tumulum eius quam adpellant ipsi, ingenti eommeJatione Oneelebrant. Quam vocem , rectius I Aetius in de Chorographiichen Berschreibun Hung. Cap. de Hunnis , ad linguam Sarmaticam , quam SCHOEDALivs Notit. Hung. P. I. . ISO seq. ad Scytho Hunnicam reserendam esse autumat. Tametsi enim Deead. I. Monument. III. 4 Hun-
86쪽
a. Iuvenci Coelii Calani Dalmatiae
paratus generis adfluentissimas parauerunt Cuius coenae
Hunnorum diomate , stratiam dici , ORNANDE Obseruauit e Sarmatico tamen , in Hunnicum sermonem, prout complures dicitones alias, derivatam fuisse, pronum est colligere quum vox ipsa malitia sua Origine , consumtionem, comm sationem, indigitet. Quo nomine, recte ORMIus in Onumenti S Dacicis Lib. I. Cap. I. p. 36. conuiti itim in honorem defuncti celebratum intelligi, adserit, quod super dent Ortui tumulum , teste IoRNAND instituebatur , eique constructa ex hostium Xuuiis moles, adiungebatur id quod LACTANT ius ad Statii Lib. XII. Thebaidos, e barbararum gentium consuetudine
notauit. Ita enim ille, ad vocem aceruos Aceruus exuuiarum ho silium moles. Exutiliς enim hosium e Duebatur regibus mortuis pyra quem ritum sepultura, hodie quoque barbari seruare dicuntur, quem straba dicunt, lingua sua. Lactanti obseruationem , I ORNANDEsl. c. illustra : Addunt inquiens , ad conuiuium exequiale arma hosium caedistis aequisita, phaleras ario gemmarum fulgore preciosas, it diuersi generis insignia , quibus olitur utilicum decus quae, ubi in modum pyrae structa fuere cum corpore regio contumulabantur.
Priscus hic est in exequiis commessandi ritus, inter Romanos, perinde atque inter Scy thas sitatus. Illi namque funus exsequiati , cum plausu , ad sepulcrum , si licernium conficiebant, pransique dum discederent, alii aliis, Vale dicebant. VARRO ap. Nonium
I. a . IRCHMAN. de Rom. Funer. q. Hi ante Xequias , epulum, cadauer comitantibus praebebant, tam propinquis, quam et eris. HERODOT. Lib. V. f. a S. quorum nonnulli mortuos, inter epulas, honori caussa deuorauisse perhibentur. RHODIGINvs Leci. An
tiq. Lib. XVII. Cap. XIX. Traducta ad posteros, Scytharum Hunnorumque coena funebris, hodie num , inter Hungaros, more antiquo instituitur. Illato namque in tumulum cadauere, propinqui familiares, in defuncti aedes conuocantur, liberaliterque , ad positis dapibus, pro demortui conditione habentur, interdum ad luxum etiam , cum primis in illustrium familiarum exequiis. Qualibus epulis, Cepenumero, intermunia garos, non sine iucunda venerandae antiquitatis recordatione , interesse licuit. Vbi, cum Hunnis ad uinulum Attilae, commessari nos credideramus. Ita enim funere hoc epulo, tamquam per imaginem, priscam Hunnorum silicernii consuetudinem, repraesen tare nobis poteramus. Scilicet : dispositis ad exequiale triclinium amicis, seclusisque a virorum consortio feminis, altum fit, quale nocte profunda esse solet, post contesta tam doloris significationem, inter funebres conuiuas, silentium Moeret quilibet, ta citusque communem, mente recolligit, vultu indicat tristitiam. Quorum alii , a nantes ex oculis abstergunt lacrumas, singultus sedant inter epulas alii. Tum , propi nato, verbis conceptis, poculo consolatorio, demortui manibus vino verbisque paren latur solennes, partim pro aeterna animae quiete, parsim pro beata corporis reparatione, comprecationes DLI , inter singultus suspiria effunduntur. His dictis , ubi iam collapsi moerore artus, mero incaluerunt pedetentim lugentium errigitur animus,ti insperatum miscetur dolori gaudium Tametsi ver , sicut TIB vLLvs III. T. a. ait:
Dissidiis j iri li ingere mente iocum;
obliti tamen, inter commessandum, luctus moerorisque, funebres conuiuae, modo in locos liberales , facetiis urbanisque sermonibus, prosum puniri modo res serias, easque magni ponderis, in medium proferunt modo doloris aristitiae recordati, in amaras colliquescunt lacrymas Namque vinum Horat Lib. I. p. S. teste ,
Sollicitus animis onus eximit, quo dum luctus, tamquam dulci hilaritatis seminario diluitur: Tunc veniunt risus
Tunc dolor, curae, ruaque frontis abit OVID. de Arte am Lib. I
Dum ita vino epulisque ad seram usque noctem, satis superque parentatum est igo amicisque, exequiales conuiuae bene precati domum reuertunt ditior fuerit, non consanguinitate modo, sed clientelis etiam valens, cui iusta persoluta sunt, pluribus saepe tricliniis discumbitur , at ducenti subinde epulatores, numerantur Meminimus paucos ante annos, emortuali istiusmodi conuiuio, boves duodecim , vitulos complures a
87쪽
Atthia, Caput XXV. 1 9d fercula, primo in e)Vasis aureis secundo in argenteis, tertio in f aereis, quarto in serreis delata sunt. go Significare autem
plures , porcorum' altilium immanem numerum , vini praeterea, dolia aliquot consumta fuisse. Neque enim heri tantum digniores quique in conuiuium adhibentur, sed silissima etiam ministeria, uti sunt aga ZOnes, hedarii, cetera famulorurn turba, clemensum accipiunt suum, quasi ideo venerint, uti alieno dolore gulae perlitarent. Ista silicerniorum apud Hungaros ratio est, ne Romanis quidem ignorata, sed nostris profecto hominibus, suo quodam iure a prima gentis origine propria, quod in NOTITIA HUng. in Comitatu eo grad. Memb.MI Politic. Si et expositum est. Hoc ritu sortissimi Hun- garorum heroes, Stephanus Bathorius,& Paulus, in istus, caesis in campo henyer ego hostibus, olim parentaverant, quem ANTON BONFl N. Dec. IV. Lib. II verbis exprimit prolixis , hunc in modum: Super cadauera irata me. quippe quae et que adeo frequentia densaque iacebant, ut per uiuersum campum , quoquo ersus, in j adia pene sedecim, tu cadauer prosilire potulisses. Appositis ergo dapibus coubuere milites . refecta satis superqtie orporari animi alitia , vinoque plus quo exhilarati captiui , qui prosecta dudum ictoria hosilia a sera populari caeperant , ibi quoque opulentissime di cubaereo coena non sine militari cantu transacta
in eo posito extemporalique carmine ducum procerumque laudes concinuere mox incalescente Buchori militarem pyrrichiam saltarunt tam adbia armati Martiales choreas agerent, elatis iunumerum clamoribus, cuncta comElebant, item cum in publica hilaritatis monti mentum , quo tusquisque miles esu motuque corporis aliquid oeret, quo risum a ceteris exigeret et Paulus
saltare usus, in media corona, ita subsiliit, medium stiblimemqtie alium. hosem humo porrectum , dentibus sine ullo manuum adminiculo , plane corripuit , mox in orbem , admirantibus potius , quam ridentibus pectatoribus, numerose saltauit , choream, se O Herculeo quoque trodignam , edidit. Ea nox prae laetitia gestente , insomnis acta.d Pro ferculis, overeula, apud I ORNANDE l. c. unde CALANus sua accepit , AVARO nor in Sidonii. p. XII. Lib. 3. p. 2O9. legit, sine caussa tamen Fercula namque proprie , τροαπιοι sunt , quae feretra ERTVLLI vs dixit, seu gestamina ex ligno, quo pompa, apud Romanos deferri solebat. Ita v EΤoNivs in Caesare Cap. XXXII. Inter pompae fercula, tritim verborum praetulit titulum veni, Didi, vici. CIC. Ossi c. I. 13. Cauendum esne turditatibus tamur in ingressu molioribus, ut similes pomparum ferculis ideant tir AsCON. in Cic. p. s. ferculis , signa ante triumphantem ebi, per pompam. Et SENEC Herc. Oetaeo
Nec pompae Demet nobile ferculum.
Perpera in igitur CALANVS noster vocem fercula , ad coenam refert funebrem. Non enim coenam, sed loculum Attilae, I ORNANDEs, hoc loco respicit : Noctuque secreto cadauer est terra reconditum cuius fercula primum auro, setundo argento, tertio ferri rigore com-mtiniunt. Quo sensu , D. ΜBROS. p. 34. tabulas porphyrieas pretiosissimas, quibus estiebatur opereulum , quo regales e uui elauduntur , accipit.
εἰ Verba haec, non tam de vasis, quibus diuersa esculentorum genera, triclinio ad ponebantur, quam de loculo feretro Attilae accipienda esse, I ORNANDis lectio monet. Ceterum , aurum Margentum caelatum, quod prisca aetate, teste ATHENAE Lib. VII. f. ago rarum fuerat, PRISCus de Legat. p. 127. in Attilae tricliniis admiratur ceteris quia dem barburis , nobis, coena omni eduliorum genere referta μ' instructa , praeparata erat, D iudiJeis arrent eis reposita Attila in quadra lignea , ' nihil praeter carnes conuiuis aurea argentea poculari quibus bibebant, suppeditabantur Attila poeulum erat ligneum. f Tripiscis metalli, auri inquam, argenti Terri, ORNANDES meminit. Superfluum itaque est , in areis : nisi verba haec ad vasa tricliniorum referre volueris. Quoniam enim aurum largentum, hac aetate fuit rarum in poculis aeneis qui bibebant, doctissimi credebantur ATHENAEvs Lib. I. f. 3o se qu.ε Quidnam diuerso metalli genere munia indicabant, exponit I ORNANDE 'DLfeantes tali argumento, potent Usimo regi omnia conueni me ferrum, quo gentes edomuit, urumi, argentum, quod ornatum reisublica virtusque acceperit. Scilicet aurum, rubiginis atque a cor-
88쪽
iso Iuvenci Coelii Calani Dalmatiae
ex hoc Hunnorum Principe Voluerunt, haec omnia regi potentissimo conuenire. Denique armillus, s armorum diuersa
genera L equos o faleras diuersosque I ornatus in medium
corruptionis expers, non solum est metallum pulcherrimum , verum mortalibus etiam carissimum, quod Ioue prognatum, SAI Ho dixit,& RHODIGi Nus Lib. VII. f. 27 I soli sacrum fuisse, obseruauit. ius itaque imagine , Hunni, in Attila maiestatem cum Iapientia, gloriam, magnanimitatem, potentiam, victorias, diuinosque, quos manibus regiis attribuebant, honores, indigitasse videntur. Auri namque nomine , SOCRATES in Platonis Phaedro, Iapientiam , PROCLvs Diadochus, imperturbatum mentis statum intelligit. RHODi Gi Nus Lib. Vi I. cap. q. XIII. Cap. 2I. Quod Lacaedemonii, propterea Delphico dicauerant Apollini. ATHENIEvs Lib. VII. f. 283 ut malefatem in eo diuinam diuinumque indicarent cultum Romani vero, in torques, armillas, phialas, phaleras, monilia, coronas, aliaque dona militaria transfusum , militibus praemii nomine donauerant , v ETON. in Octav. Cap. XXV. TACi T. Annal. XI. q. ut victoribus, reportatae de hoste victoria, perpetua essent documenta Arfleuto , contra ea, quod Lunae sacrum, prudentia militaris,in insegnis rei bePicae peritia, significabatur. Etenim viri sapientes, argentum symbolice seientiam
rerum a Deo eonditarum, signare tradunt quomodo ORPHEus, homines qui rationis puritate vivunt, argenteos nuncupauit. RHODIGI Nus. l. c. FERRI autem nomine, quod Marti dicatum iis tantum, qui militari obstringebantur iure iurando, portare licuit , PITisCus ad Sueton Octau Cap. XXXII. not. 7. inusitatiam Attilae robur armorumque, quibus Asiam ωFuropam perdomuerat, tum ostendebatur. Illud namque fortissimos fran it popul OS, principemque tuetur. SENE c. Octav. v. AS6. Ceteroquin , quoniam spiritus ciuinus apud DANIELEM II. 3a seqv. in colosi Nebucha denegaris, auro, Babyloniorum gloriam,
argento, Persarum maiestatem, aere Graecorum potentatum, ferro Romanorum robur
expressit nihil dubitamus adfirmare, Hunnos, symbolis istis indigitare voluisse, Attilam, non Romanorum solum imperii, verum reliquorum etiam, quae ante eos, florebania regnorum, gloriam, maiestatem, potentatum, roburque, si non superauisse, saltim sequa-uisse. RANEAN vs Ind. V.b Arma hosium aedibus acquisita, apud IORNANDE. Si GoNivmnominantur, scilicet gladii, conti hastae, scuta, clypei, palmae, galeae, cassides, pilae loricae, arcus, iaculae, aliaque armorum genera, quibus partim Romani, partim ceteri populi dimicare solabant. Hunni namque cominus ferro, laqueis eminu, hastis, sagitta, sine galea sine lorica, sine scuto, confligebant quod ex MARCELLINO, in Prod. Hung. Lib. II. Sectis I. Cap. I. g. I9. obseruatam est. ii quorum, inter dona manibus Attilae destinata , nullam mentionem facit loRNAN Dps Scytharum nihilominus ritu, equos cum regibus inhumatos fuisse, HERODOTu Lib. IV. f. aqq. tradit.
Phaleras scribunt i C. Ver III 8o Liuius XXII. Sa aliique, non faleras. v I DIE
sunt frontis ornamenta ,scutula, id quo frons equorum ornatur. SERv I ad Uirg. Hneid. VII. 278. monilia, seu prapendentia a colti equorum ornamenta quae tamen GELLI v V. S. a monilibus distingui Inducebat equitatum frenis ephippiis, monilibus, phaleris era fulgentem. I Diuersi generis insignia, quibus olitur aulicum decus I ORNANDE nuncupat. Quod PRI-cus de Legat. p. I 27. hunc in modum exprimit : Conuiuis aurea ita argentea pocula, quibus bibebant stippeditabantur Atti poeulum erat lignetim. Frugalis admodum Plias est , nihil quo ab aliorum vesibus dignoqci psse habebat nisi quod pura inpermixta. Neque eius ens erat, aliqua illustri elegantia conssieuus, neque aueorum harsarorum ligamina, neque eius eqtii frana, ut reliquorum, Scytharum, auro aut lapidibus, y aliis huiusmodi pretiosis gemmiserant ornata. Hinc Ver est cognoscere, quisnam , Attilae Scytharumque ornatus fuerit. Tametsi enim MARCELLINus tradat, Hunnos, dum ex Scythia demigrauissentri linteis, vel pessibias obsoleti coloris tuniea conuestitos fuisse : ditati tamen , per tot tantasque victorias Romanorum aliorumque gentium spoliis , usque ad luxum, decursu tem poris, di amictu, armisque thaleris, cimeliisque , coniti fuere. Praeterquam enim,
89쪽
Attila, Creput XXV. Πm producentes, i noctem totam crapulis, ebrietatibus , ac disse tutionibus e X penderUIat.
quod vestes, arma, frena , ephippi phaleraeque , auro , argento, gemmis , S lapidibus pretiosis, refulserant , armillae etiam, annuli, torque , phialae monilia, aurum item S argentum caelatum Romanorum exemplo, passim inter Hunnorum proceres, in suerat. Quae singula, quae inuantae Hunnorum ope sint, quaeue cum Attila contum ii latae fuerint, euidenter indicant. Ceterum, haec omnia, aliaque , quae enumerauimus, dona fuisse demortui manibus sacra, quae ad Osticium, quod mortuis debetur, pertinere existimabantur , alibi indicauimus. Duplicis ea apud Scytha sunt Ordinis exuviae, inquam, diuersae,in homines. Postquam enim mortuum 9n loculo posuerunt in reliqua D euli laetositate, aliquam eius pellacum frangulatam sepeliunt eum , qui vina miscebat, ct
eooti qui agasonem, θ' ministrum , θ' qui erat a nunciis, nec nou equos, O aliarum reia
riam omnium primitias, quin etiam phialas aureas HERODOTVS Lib. IV. f. a q. suorum eonsuetudinem imitati Hunni , Attilae oculo , addunt arma hosium adibus aeqtista, phaleras ario gemmarum fulgore pretiosas, diuersi generis insignia, quibu colitur aulicuis deeus. Et υ tot ciantis diuitiis, humana curiositas arceretur operi deputatos detesabili mer eed trucidarunt. ORNANDE de Reb. et Cap. XLIX Hoc itaque modo Hunni regum manibus iusta perficiebant, iisque , non hostium solum exuuiis , verum humano etiam sanctu ine litabant. BONFINIvs. Dec. I. Lib. II fol. m. 23. sicuti Eneas apud UiRGi Lix Μ Eneid. Lib. X. v. 18 seqv. Pallantis memoriae, captiuum immolauerat sanguinem.
Quatuor hic iuuenes , totidem quos educat Ufens, Viventes rapit, inferias quas immolet imbris ,
Captiuoque regi pro fundat sanguine flammas.
Cognoscitur hinc sepultitiam, speciem cultu fuisse diuini, quem Scythae, transacto
anno repetebant, virosque X administris quinquaginta, cum equis totidem, ad tumulum testis demortui, denuo litabant, HEROD. l. c. cons. n. c. Ceterum destinata inferis dona, spolia fuere Hunnorum hostibus detracta. Romani namque milites, torquibus aureis vel argenteis, armillis, coronis, phaleris, atque monilibus donauere. Lis XXXVIII. a. TAC1T. Annal. XI. . . GELLIVS V 6. quae singula, sicut Malia virorum feminarumque ornamenta , in praedam Attilae cessere, eorumque par maXima, cum armis hostium, eidem , cum Attila sepulcro iniecta est. in Antequam hostium exuviae, ceteraque cimelia, in tumulum inferebantur : Hunno tum consuetudine, in aceruum congesta, in modum pyrae struebantur. Qualem acer uum , LACTANTI v l. c. Strabam , lingua barbarocum adpellat, eumque, STATius The
baid Lib. XII venuste describit. Si bellicus ager. cirribus erat eis Graiorumque omnibus armis, Ste itur. Hulessuper ipse Ut victor aceruos,
Pacifera lauro , crimen vittisque decorusci Accubat. ω Nocturnam in exsequiis commessandi consiletudinem , perducti ad Christum Hun
oari, in laudes DEI, piam mortalitatis recordationem conuerterunt Abluto nam que, sepulcrali amictu ornato cadauere, coacti in aede demortui hymnistae, carmen funestum, quod Christianorum pietate, in recordationem mortis transfusum est, noctu interdiu voce modulantur lugubri, cognatis vicinisque, qui impositum funereo pegamati corpus, circumstant, inter singultu & suspiria , collacrymantibus vero prae ficines, luctu cantuue continuo, prprsus contabescant identidem , designator funeris,
adpositis triclinio dapibus, plenis praelibat vinum cantharis. Tum vero, Pars epulis onerant mensas, plena reponunt, Pocula Paneheis adolescunt ignibus arae. Decad. I. Monument. III. 4 VIR.
90쪽
iue Iuuenci Coelii Calani Dalmati
EA nocte , qua Attila mortuus est, ut dicunt a Iordanis 3c
Priscus, historici, ut artianus Imperator, dum in Constantinopolitana degens ciuitate , Romanum gubernaret Imperium,
hyin somniis vidit arcum Attilae fractum. Vnde, quod mirum dictu est' o mane, dum surreXisset, ab aulicis, incerto auctore,
cognouit Attilam rebus humanis X emptum quo post multos dies clarius probato, d Vota , omnium consensu, DEO reddita
V1RG1 L. Georgic. Lib. IV. v. 373. subinde, ne, cantu singultibus defessi modulatores, prorsus, in tristi ioctis silenti Obmutescant : vel perico pe quaedam, ex codice sacro aliisque libellis moralibus , lectitaturri vel de rebus seriis disseritur vel aenigmatibus concertatur. Haec in ciuium funeribus. Alia est in illustrium virorum feminarumque exequiis ratio quod in Comitatu Neogradiensi l. c. obseruauimus. IORNANDE de Reb. Get Cap. XLIX. De quo id acetis mirabile . t Martiano principibhientis, de tam feroci hos sollicito, insomniis diuinitus adsistens, reum Attilae in eadem Οἷti fructum senderet, quasi quod gens ipsa, eo telo multa praesumat. Hoc Priscias historicus era se diei adtestatione probare. X Prisco Mornande, rem hanc de pro insere pAvLLvs DiΑCONvs Lib. XV. 1 GRaΕRTu in Chron. ad an ΦSS. Tro Frising. Lib. IU Cap. XXVIII. Av-Rorgius Chron. P. T. Cap. XXII. BONFINivs Dec. I. Lib. VII. aliique plures. b Plura obitus Attilae praesagia recensentur, apud CALL1MACuvM, MOLA Hv in Attila
Cap. XVI. Plurima mortem eius prodigia prognauere. Nuptiali eius die, equus, quo in pratiis, δ' optimo re sibi dissimo te batum,nuo signo pracedentis morbi apparente, subito es mortuus. M1eoltha etiam Don1 ι, instressura cubiculum, tam fortiter pedem dextrum limini impegit : te dolore nimio, aliquamdiu desidere fuerit coacta, auditaqAe es adnotante Callimacho, eius nox dicentis, si tempus eis eniam. Cometes ante eius mortem , uinti circiter noctisus, ad ortiam so Iis ernum istis. Ad hoe traditur, quadam mulier fanatica, quo inuecta, Attilae redetinti ex Italia , in Pannoniam, sub traiectum Lyci amnis, inter Rhetos sindelicos destientis, ter frementi Obe aceta mauisse Retro Attila : Haec Ver vana, atque ex ethnicorum superstitione pro
secta, videntur esse praesagia, qualia SVETONlvs in Caesaribus, passim, pro more supersti tiosae gentis Roman Ee connotauit. Eadem est, praesagientium somniorum, quae a di uinis probe distingui debent, ratio. Ea enim , quum sint eventuum picturae multa sunt in hoc genere, magis scite de euentis coniecta, quam vere significata, multa a nisci picia, incerta, dubia, pleraque, prorsus falsa laetestanda. ΕvCERus Comment de Praecipuis generibus Diuinat Cap. X. Hinc vinius Somnia aliae ludunt temeraria nocte Et pauidas mentes, vana timere iubent. Si qua PRisco Rhetori, ex quo Iornande sua accepit, fides habenda est somnium Mar tiani de obitu Attilae, praesagiens magis, quam diuinum fuisse colligitur. Eo enitu, non minus mors, quam clade Attilae , per coniecturam significatur nisi rationibus certis educere velis, mortem Attilae . iussu Numinis fuisse, non per imaginem solum praediactam, verum in regia etiam, primo diluculo, a coelesti genio pronunciatam quod a men Graecorum commentis, quae Byzantinis scriptoribus cum primis sunt familiaria, quodammodo adfingenda esse e X istimauerim. Nihil itaque Oramur AvLLvM DiΑ- coruum, qui Lib. XU. Dominum, in somniis Marciano apparuibse, eique fractum Attilae reum, Vendi se , incerta tradit relatione. e Nihil hac de re apud I ORNANDEM. Quod si tamen rumor quispiam, de morte Atti lae, primo diluculo , Constantinopoli percrebuit: ex somnio ille Marciani imp. per in
certam praesagientium coniecturam, pro manavit. d IORN Nngs de Reb. et Cap. XLIX. Nam in tantum magnis imperiis, Attila terribilis habitas est ut eius mortem, in locam muneris, superna regnantibus iudicarent.