장음표시 사용
61쪽
finitimas, cyper suos legatos alloquutus, ne sibi Romam adgredi intendent , molesti eneno nihil profecit, cum eis fidem immunitatem polliceretur si prospera sibi, Eo propitio gradienti contingerent, d eas ciuitates facturas , quae ipsa Noma fecisset e Taruisium tamen , auctore i Helinando Antistite, Araico Tempesta item g Verona hyDiaterico tradente, Attili partibus se dederunt Tum i Altinum ciuitas, Op-
breuissimum, per fauces Alpium Iuliarum seu Pannoniarum amnemque Sontium, Si-oosius describit iis enim superatis, facilis est, ad Aquileiam in Carnis transitus. Hoc vero, perficiendae destinationi iter est, uti rectissimum, ita commodiusimum, per quod, non minus Galli, quam Romani, expugnatis Iapydorum Oppidis, in Pannoniam penetrauere. SCHONLEAENus in Carniolia Antiqua Cap. IV. S.I. Ita vero illud, ANToxi-Nus in Itinerario p. Ia8 seq. editi Amstet. 173S delineauit.
Aquileia ciuitas in P. X L. Flutiis frigido M. P. XX;
Longatio manso M. P. XII. Hemona ciuitas M. P. XXIII. Adrante Mansi M. P. XXV. Celeia citiua M. P. XXIV. Ragondone M. P. VIII.
Patauione ciuitas M. P. XVIII.
Ceterum, proficiscente, per fauces Alpium, excercitu Attilae copiarum pars altera, in Noricum 'haetiam, altera in Illyricum, non minus praedae & populationis cauLsa, quam, ut vires Romanorum diuiderentur , irrupit, in Carnis demum , protrito Romanorum praesidio, reliquo corpori adserta. eo Ira percitum , ciues Aquileiae adloquutum fuisse Attilam, Cum Sisosio credide rim' quod copiis suis resistere, susceptaeque in Italiam expeditioni, moram iniicere ausi fuerint cumprimis, quod praeda opima, quam sperauerat, primo impetu potiri
nequiuerat Vrbem apropter acriter urgere, 'uam expugnare nequiuerat, diuturna obsidione premere coepit.
d Emendandus hic est CALAsus eas eluitati facturum, qua ipsa Roma sedlet Scilicet Romanorum, inexpugnandis urbibus, quae armis suis obsistebant, consuetudinem respicit Urbes enim deuictas, dirutis moeniis turribusque solo aequabant, caesisque partim, partim in seruitutem redactis ciuibus, principes populi, cum spoliis in trium pho, Romam ducere solebant id quod , ex subuersione Hierosolyma elucet, apud Ios pi vide Beli. Iud. VII. 8. EGEsiP. Exscid. Hierosol. V.CEDREN. p. 79. e Taruisium, oppidum in ditione Venetorum, ad Sile fluuium Meminere eius, PRocopius Lib. II. B. Gotth. Cap. XXIX. PAvLLvs DIACONvs Lib. IV cap. III. alii. D CALL1MAClivs in Attila Helmundo Antistite legit. Quinin Arulei nomen, Ar uicilegi oportere, Illustris Pius Ni COLAvS GARELLI v monet, in eruditissima , quam praemlltimus, de Iuueneo, epistola : ubi, quinam hic fuerit TEMPEsT , doctissime edisseritur quorsum lectores eo dimittimus iubentius, quo magi nostra interest, momen. ta auctoris singula, illustrari quam luculentissime. t Verona antiqua urbs Italiae, Brixiensium, teste ΑΤvLLO Ueronensi Carm. LXVu. colonia, quam Rhaetorum & Euganorum simul fuisse, PLiNivs Lib. III cap. XIX. tradit.
ώ Pro Diaterie cap. XVI. Dietherie scribit, quem CALLIMACH v Diamericum vocat.
ι Altinum in regione Venetorum, ad fluuium Silis positum. PL1Nivs Lib. XII. cap. XVIII quod STRABO Lib. V. p. 148 tu palude locat. Deead. I. Monument. III. Io C Oppi-
62쪽
ia Iuvenci Coelii Calani Dalmatae
Oppitergium, sed δ l Cenetense pulcherrimum oppidum,
puoniam rato Tarni sensibus quando due infestae fuerant, iubente Atti ke, quia partibus eius non fauerant, dirutae sunt nyVincentia, itemque o Patauium , po manentibus adhuc ad Aquilegiam castris , ubi /J Vtinum oppidum , mira imaginatione
Oppitergium, uno p. Li Nivs Lib. III. cap. XIX. exprimit, illudque coloniam Venetorum filisse scribit, idque , inter aruisium 4orum tuli locat, AvL DIACO Nus Lib. IV cap. XLVII.
Ceneta, teste FORTvNATO Lib. IV. de ita S. Martini, Venetorum est oppidum,& municipium antiquum lege Tartiisensetis. ω PLi NioAE AC Iro, Vicetia, PTOLEMAE Uicenta, seu Vicentia, DIACONO Vincentia dicitur Municipium fuit , inter oppida Venetorum, a PLINIO connumeratum. es Patauium Anteia oris, in opulentissimis Venetorum oppidis , POMPONivs Mela Lib. II cap. V. numerat, STRABO Lib. V. p. I T. prope paludes locat, omniumque eius regioni, urbium, prystantissimam vocat. ρ Alii, non nisi expugnata Aquileia, urbes has imperium Hunnorum suscepisse, autumant. Ita AvLLvS DIACONvs Lib. XV. p. m. 386. OTYo Risi NGEN sis Lib. VI. cap. XXVII. f. S. Si GoNivs Lib. XIII. p. qa7. Quo ordine, inuo tempore, eae in potestatem Attilae peruenerint, curatissime CALLiMACH vs MLatius in Attila adnotauere Scilicet, ne sub obsidione Aquileiae, miles otio torpeat, aut facta seditione soluatur Taruisium,ac Veronam, ceteraque vacua praesidiis oppida expugnata fuere. Reliqua a I ENC euumerata capta demum urbe, in Hunnorum dirionem peruenere. Multo plures , hoc tempore occupatas urbes, ANT BONFi Nivs Dec. I. Lib. VI. recenset, quae a nobis, suo loco adducentur cons. cap. XVI. n. I. V Montem adpellat OTTO FRI si NGEN sis Lib. IV cap. XUII. f. S. testisau us rei oculatus. Tanta , inquit ille , in obsidione huius urbis, mora multitudo fuit, is mira magnitudinis montem , linum dictum , quem ipse Didi, in modum aggeris, as exercitu eomportatum, incola serue hodie ad rment. Alii tamen , a Iulio Casire, eundem montem factum tradunt. Othonem sequitur Si Go Nivs Lib. XIII. p. 326. Oppidum ab Attila et e mini fuisse putant: CALLiΜACHus atque OLAIavs in Attila Prostat omnino hodienum, minum setiydine oppidum, in regione Foroiulii, probe munitum, δέ Patriarchae Aquile .iensis domicilio clarum at vero ab agro Aquileiensi, uno alterove lapide dissitum. Quod forsitan , recedente Attila ex ruinis Aquileiae postea enatum, congesti ab Hunnis , proximi montis Vtinae, nomen retinuit. Hungarica profecto origine pro gnatum esse videtur. Vt enim , Hungaris , viam , ton cum sussi x particulari in via, tignificat. Verisimile est, eo fini collem tinum excitatum fuisse, partim, ut memo riam Attilae, si Aquileia , potiri non potuisset, apud posteros iuxta vitam sustineat partim, ut demigrantibus in Italiam, remigrantibusque Hunnis , collis in itinere, hermae loco fiat. Errant igitur, qui apud PALLADiv Rer Foroiul Lib. X. dinum , ab Huldi , duce Hunnorum couditum fuisse arbitrantur. IGΗONLEBEN. ad an qOS.
i AE Umque diu ciuitatem Aquilegiam obsedisset, aut eam
capere non posset, his, qui intra erant, sortissime resi
Nullius ciuitatis obsidio , usque adeo priscorum scriptorum lentio inuoluta est, atque Aquileia Neque enim , per quos duces deseas , neque, quibus casibus,
63쪽
stentibus, exercitus milites , OmnisqUe gens murm Urare coepe runt, ut tandem fatigatus ab obsidione recederet Attila autem ,
cum hymurmura militu iam vulgique sensisset, anxius delibe
rare coepisset, firmaret ne in die castra, an tolleret, cum paucis ex militibus eieci is adequitans, Vna dierum muros ciuitatis Aqui legiae circumirent, conspeXit ' ciconias , alle , quae in altis vrbis turribus nidificauerant dye more naturae, X portantes pul
los suos de nidis earum, iris ciuitatem ad loca e campestria, S in arboribus nidos contra morem eX struere Quod videns Attila,
ωquamdiu oppugnata sit , Si GONIVS , etiam apud locupletem scriptorem , inuenire potuit. ORNANDE de Reb. et cap. XLII. Vrbem diu obsessam fuisse scribit, quod spatium, PAvLLvs Di ACosus continuat Eutropi Lib. XU. interuallo triennii dimensus est, quem deinde omnes , qui de rebus Attilae scripsere , potissi inum vesci Annales Hungarorum, sequuti sunt. Hoc ille unde acceperit, cognosci nequit. Certe, M. ΑvRELD Assi ODORI, MARCELLIN COΜITIs in Chronte atque I ORNANDI in Reb. et . cap. XL XLI. testimoniis, satis liquet, Attilam anno CCCCLI. Marciano MClodio Adelpho Coss. Indo V. in Gallia , cum Aetio concertauisse , anno autem CCCCLII. Fl. Asporatio L. Herculano Coss. Aquileiam euertisse. Colligere hinc licet, non tri ennium, sed aliquot menses , Aquileiam ab Hunnis Obsessam fuisse. Neque enitur ex gloriae cupidus , tantam moratu perferre, neque mile praedae inhian M, tantumi Otium tolerare potuisset. Recte igitur tempus oppugnationis, e congesto colle Vtino , ON FRIS INGENSI l. c. colligit. Tanta autem in obsidione vitis urbis, i mora multitudo fuit mirae magnitudinis montem Vtinum dictum, quem ipse idi, in modum aggeris, ab exereitu comportatum , incola lique hodie ad rment. Id vero , non trientanii, verum propemodum trium mensium, interuallum exposcit.b Haec ex loRNAND 7 subortum fuisse in castris Hunnorum murmur, ex inopia commeatus, continua militum defatigatione ex HvRoΤZio, BONFINio,4 Lailo pronum est colligere. e I ORNANDEs, aues candida nominat, crediderim, ab albis pennis, quas , nigris immixtas habent. Ea propter Graecis πελαρ albis nigrisque pennis distinctae aues, dicuntur. Hinc OvIDius et VI. V. 6.
Ipsa sibi plaudit crepitante ciconia uiro.
Ciconia auis, teste vllLio Mi Mo PHAEDRO ab XXVI. auis peregrina , in altissimis turrium aediumque tectis nidos ponit , quos EIRONIus cap. LV. e Publio Minio, factos in cacabo , explicante BARTHI Aduers. Lib. LIV. Cap. XXII. f. s61. ad luxuriam hominum adplicat.
Ciconia etiam grata , peregrina, hospita Pietati vhrix , gracilipes crotalytria Auis exul Demis titulus tepidi temporis Nequitiae nidum in cacabo fecit tuo.
Attila, quorsum, DIACONus in Continuat Eutrop. Lib. v. respicit: eernite inquit Attila in ad elorum fastigiis nidiscare solitas , qua ciconia vocantur. e Ciconia, quam ulli ius pietatis cultricem vocat, non solum erga parentes gratitudinem, verum etiam erga pullos , insignem testatur amorem. Unquilla profecto deserit patet, filium, aut filius patrem, sed mutuas gerunt curas. BOCHARTVS inbHi ΕROZolCO P. I l. lib. II. cap XXIX. FRANIZivs Hist. Animal P. II. Cap. VIII. S. q. Ciconias
64쪽
126 Iuuenci uelii Calani Dalmatae
illa , cum esset j sagacissimus,' augurandi peritissimus, diu
substitit, rem, quae gerebatur, Olerti perquisitione considerans, demum ad suos coequitantes sermonem direXit Ecce signum ruiturae urbis. Aue si quidem, Uarum natura est, summis in Urbium moenibus nidificare, Vi quadam naturae futurorum gypraescias respicere, casuras arce S, periculo imminente, deserere. Onfestim inuadenda urbs est instat enim Xitiumri nec X pugnatio disterenda est, ne fatalis hora pertranseat. Quo dicio reuersus ad castra, recitatisqUe his, quae id erat, cunci O , omine fausto inuitauit ad praesium. Tunc igitur, omni telorum4 arma
mentorumque genere ad XPUgnationem Vrbi concur1um est i
d AvRoTZIus Chron. P. I. cap. XVI H. ad arundinetum ipsi civitati propinquum detullisse, BON-F1Nius atem Dec. I. Lib. VI per agorum culmina nidos in satirasse, auctores sunt. Singularis, in coniectandis rerum euentibus , prudentia, multi documentis in Attila obseruatur. Nitebatur ea nihilominus, pro ratione superstitionis Hunnicae, non minus haruspicinis, quibus Attila , ante praelium Catalaunense usus est, IoRNANDE de Reb. Get cap. XXXVII. con ad cap. IX. not. a, quam auguriis aussiciis. ceteris ominibus , ac prodihiis Auguria, ab auium Obseruatione, Romani vocabant, eaque e inuolat auium cantu scinum, tripudiis solistimis captabant, ut breuiter, CICERO Fam. VI. 6. comple Xus est. DIONYs Ius vero HALICARNAssEvs XI. augurii nomine, omnis diuinationis species , qua ipsi tuntur periti, comprehendit, tam eius , quae in signis coelestibus' sublimibus, quam eius, quae in terrestribu versatur.
8 IORNANDES: Respicite aues, rerum futurariam prouidas. ΤΤo FRIs INGENSI s. Haecinis nutim dies tittira cladis prcaga. DIACONus , Dicite, inquit aa suos , iam uti es titurorum p γ aescias , perituram relinquere ciuitatem. HvROT ZIvM: Dicite auem, futurorum praesciam.
Cleoniae , temporum quidem vicissitudine cognoscunt , Ierem. VIII. 7. impendentem tamen calamitatem haud praeuident inando igitur nidum , quem semel occupauerant, teste OLFGANGO FRANT ZIomist. Animalium P. II cap. VIII non nisi coacete relinquunt vel ventorum asperitate, vel pugnantium clamore,' tumultu, e nidis excitae, pullos in loca campestria extulere. Quae res, ab Attila conspecta, in omen, sagacitate principis, conuersa fuit.
h IORNANDES. Qui machinis eo fructis, omnibusque tormentorum generibus adhiIitis nec mora inuadunt civitatem. Iisdem fere verbis , ΤΥ Fnis1NGEN sis Lia MDIACO Nus , latimque redhibitis machinis tormentisque hortat tir suos. Acriter expugnat rbem.
Eliacet hinc modus expugnandi urbes castella, Hunnis usitatus. BONFINIus in oppugnatione Aquileiae, Obseruat, Attilam obsessis urbibus, arte primum Mastutia sum fuisse , deinde, quaecunque expugnationi necessaria fuerant, turre lignea erexisse, muniuisseque pluteis, coacta a complendam fissim materia, maenia , admotis machinis rentii ni me, neque unquam , sine magna suorum ad rediis e. Vbi autem neque vi, neque adactis undique cuniculis, neque qua uis arte orbem capi posse viderat et fame obsessos expugnare contendebat Modum, urbes X pugnandi, a Romanis, in quorum castris Hunni militabant, accepit Attila, qui in acie quidem , Asiatico more, telis, hastis , gladiis 4 falcatis eurrtibus praestabaturri veluti ex pugna Catalaunica constat in X pugnatione tamen urbium, turres, pluteos, arietes S catapultas , Xemplo Romanorum adhibuit vid. LIΡsius de Militia Romana Artem expugnatae Aquileiae, prorsus singularem , sed quae expugnandis urbibus , haud contienti, HvROT ZIus Chron. P. I. cap. XUIII hunc in modum tradit. Cumqtie rex Attila eo die, I nihil profecisὴρ potuisse eo pexit die altera , aliud genus perictili in ipsam civitatem excogitauit Proe cepit enim, ut omnis sua expeditionis innumera multitudo sessis , de quatuor tant vir equitibus s
65쪽
i nec diu protracta pugna est Vrbs enim continuo capta est, ita an Hunni inuadente , Omnia, quae reperta, diripuere, errori ammisque uncita subiecere i non aetati , non sexui parcentes, eamque ita dele Uere, Vt ViX hodie insignia, vel urbisu vestiagia videantur. Caesa eo conflictu tradunt tir, cuiuscunque etiam aetatis, circiter m triginta septem millia capitum, iuxta tra
ditionem n Prisci Historici, qui eam in litteras retulit.
tibtis , nam ferrent, y illas iuxta muros, obesa ciuitatis proiicerent. Fit uitti insenseongeries, cui tandem es re ignem supponi mandauit. Quibus ardentistis, itiitatis itis dem murtis, ex ignis vehementia in ea parte debilitatus, y praeipiti di in dottis titisse, di eitur. Quibus visis, rex Ese , rursus cooptato ad belrum innumerabiti postilo , misterum,
pauitantem ciuitatem adgreditur. , Ita I ORNANDE nee mora, inuadunt ciuitatem, spoliant, ditiissum, vasantque γα e litὸ Hoc modo, DIACON v etiam : Statimque adhibiIis machinis acriter V nat Orbem , ae sine mora apit , diripiuutur opes, captiuantur vel crucidantur ciues. THυRoT
et ius vero in Chronico . c. biduum , in praelio , sub moenibus Aquileiae, extractum fuisse scribit. Primo ille die urbem, ab tinnis comminus impetitam, altero debilitatis igne moenibus, per insultum expugnatam fuisse, scribit. Primus omnium At illa , mitrum , teste BONFINIO , conscendit, militesque suo e Xemplo , in occupandis turribus conlirmauit id quod insigne est ducis fortissimi documentum. Annales Hungarorum, feminas, execrandae voluptati seruatas fuisse, adfirmant. quarum, pudicissilia Dina vel Dugna, videns, non alia via praeterquam morte, impollutum seruari posse corpus, e tum mi aedibus, in subiectum Nati sonium seu Naat ictam fluuium, praecipitem se dedit. DIACON v l. c. cap. XU. HvROTZIus Chron. P. I. cap. XVIII. GALLiΜACHus in Attila , ONFl Nivs Dec. I. Lib. VI. Lauus in Attila
IORNANDR de Reb. et cap. XLII. Volantque crudeliter ta, ut vix eius esu a, mi appareant, reliquerint. DIACONVS l. c. Reliquum direptionis, qui supposito, flammis consumsit. OrTo RisiNGENSI Lib. V. cap. XXVII. captamque undittis , t ix Desigia a neunt, deleuit. RECvLΡΗv Chron. T. II. L. V. cap. CLV. quam captam ita penitus dele fit: t sitia eius ruina vix oppareant istos, sequuti Annales Hunnoriim funditus dirutam,' solo aequatam urbem, ut ceteris metus incuteretur, reliquere.
- CALLiMACrius in Attila, XXXVII millia caesorum utriusque se Xus, cum CALANO numerat. Bo Npis Ius sub moenibus, X. Aquileiensium millia cecidisse, expugnataque urbe, omnes ad unum caeso fuisse, auctor est. Reliqui rem gestam alias tradunt. Dicunt Aquileienses, fame laborantes, dispositis per moenia armatis statuis, quae custodum ordinem mentirentur, X urbe, clam, in insulam Gradum confugisse, Hunianosque, ex ciconiis, quae statui insederant, cognouisse, se esse illusos, Murbem desertam. Id vero, merito in dubium vocat, poNpINIvs l. c. Q oppugnatio Aquileiae, quam CALANus ex risco refert, conformis est traditioni I ORNANDis in Reb. et cap. XLIL Vterque igitur, Priscuri de rebus gestis Attilae, consuluit.
Nde digres Ius Attila ,1Veronam iter arripuit, ubi Sc aliquibus diebus perstitit, a Dietheric , qui eam Vrbem, sibi tradide
Sub obsidione Aquileiae, Veronam cum Taruisio captam fuisse, ad Cap. XIV.
not. exobseruatum est. Hunni igitur , resumto, Xpugnata Aquileia, animo, per Decad. I. Monument. III K. k νιλ
66쪽
ia Iuvenci Coelii lani Dalmatirat, honorifice susceptus , Cui Mantua confestim paruit , EX inde autem progrediens, c) Cremonam, d Placentiam se J'ergamum, Mediolanum , quae .Liguriae metropolis si,
pari sorte pro triuit, atque diripuit Ticini Um quoque acie teras Italiae urbes, quae sui deditionem non fecerant, funditus di
tuit. Denique o Tusciam Hagremias , quacunque iter fecerat, castellara urbes , pari sorte io deleuit.
reliquas Venetum itiitates bacbantur. ORΝANDE de Reb. et cap. XLII. HERM. CONTRACT ad an . SI adgressique Italiam, Omne pene eius ciuitates, aut diruunt, aut diripiunt, aut incendunt. SIGEB GEMALAC ad an S . Deleta namque Aquileia,
urbium Italiae potiri, haud magni admodum negotii fuit. 1 Gosius de Occident. Imp. Lib. XIII ad an . S2.5 Mantua Italiae, ad Mincium fluuium iacuit, cuius famam, vel solus Ut RGILIvSelarissimam fecit Describit ille originem eius, AENEID. Lib. X. 198 seq.e Cremona ad Padum, infra Adduae confluentem sit , opibus' mercatu fuit celebris. TACiΤvs Hist. III cap. XIX. XXXII. do Placentia , antiqua Romanorum colonia, metu belli Punici, cum Cremona condita. POLYHivs Lib. III. Cap. XL. ergo muni PLINIO& PTOLEΜAEO, Pergamum pavLLO Di ACONO dicitur. Oppidum est Cenomanorum in Italia hodie Venetorum ditionis, non confundendum cum Pergamo Thraciae vid ORTELIus besauro eo graphico voce Bergomum tergamum. f Mediolanum Liguriae, metropolim urbem regiam adpellat, I ORNANDE de Reb. Get. cap. XLII. a per deditionem uiar is tradita, ciues rogauisse Attilam, uti Mediolani regias statuat, BONFINIvs Dec. I. Lib. VI adnotat. D Ticinium oppidum Italiae ad Padum, a Gallis, teste PLINIO conditum, sub Cae faribus clarum fuit. TACi T. Anna III. a V. AEuo medio Papia, vel abia dice. batur. AvLLus WARNSFRID. Lib. II. Longob. cap. XV. unde auiae nomen ena
ho Tuscia hodie oscana, a Tuscis accepto nomine, Romanis Etruria Graecis, a Tyrrheno reve Tyrrhenia dicebatur. Protracta fuit a Macro fluuio, Liguriae fine, ad Tiberim CELLAR ivs Geograpb antiqv. Lib. II cap. X. p. 71O. QORNANDR de Reb. et Cap. XLII. pene totam Italiam deletam fuisse refert.
Confirmat Si GEBERΤvs EMBLAGENS IS ad an . Sq. τι ita , Italiam adgressus, omnes pene eius ciuitates, aut diruit, aut diripuit, aut incendit Calamitatem hanc Italiae, prolixe
describit, Sitiosius de Occid. Imp. Lib. XIII ad an Sa Maritimis his oppidis expugnatis, non ecto cursu, sicut opinio fuerat, ad Pudum processit, Ut Romam , quod in sermo ne iactabat, appeteret, credo, quod Herium armatum ibi obuium extimuerit verum, ad dex rrum contiemus, sese intra Padum continuit atque ni pradationi, a vasationi υι idesa tur orbium deditus, mediterranea renetia oppida , Tarusum, Vicetiam, Veronam, Mantia iam , Cremonam, Brixiam , Bergomumque petiuit, D captari ac pariter militari putilatione
exhausa tibvertit Transmiisso inde Addua, Liguriam ingressus, eandem Drsibus eius intulit labem, Laudi, como Noaaria, Vercessis , Doroedia, Taurino Mediolano ac Ticino, quaru omnium populi formidine consternati, relictis oppidis, ad montes ferme, loea situs dis usitate munita, eonfugerant. Inde, Vt addit DIACONus, ineunte iam, vispinor, hieme, Patam sine impedimento tralacit, atque occurrentes Aemilia υrbes, laeentiam, Parmam , alumque subinde adortus , nullum item in eas exemplum hostilis feritatis amisit. Iam omnia quae intra penninum, Alpes erant, fuga, optilatione, caede seruitute, incenato, Generatione repleta erant, nullaque mali facies aberat, nefaria per omnes ordines sexus O alais res barbarorum auaritia, eradelitate, ae ieentia peruagante, cum vir, in tempestate nictis, ac besi princeps Aetius, opportunum auxilium, reliqua iam iam peritura Italiae attulit. D maximam iam pridem exercitum ex Romanis , barbarisque contractam, habebst, ita, ut ev
67쪽
CVm vero a Romam estinus accederet, Vt eam caperet,
sui milites, quibus rerum clara praecipia fuerat, a proposito reuocarunt: non Romanae Vrbis interitia, qtiam derant, eius
potentia stomachatio sed c Alarici, quondam regis Gothorum
proponentes Xemplum, qui capta Hepopulata Vrbe ipsa, pauco tempore superuiXit. Cui US Xemplo Udit O , perterritus Attila,
quasi urbem Romanam ingredienti diripientique fatale quoddam esset exitium , spoliata astata omni Tuscia , .e Mur
chia, ac flammis tradita, retrocessit.
aquo , eum Attila ius confligere pratio posset qui copias, iam prada graues, ac fume, moria sis, atque algore assictas, ch domum repetere cupientes, trabebat. Itaque, cum iam alter ananas proeederet, quo opilio ineomalusque, consulatum geserunt, cernens iliam, recta per e miliam, incitato Romam versus impetu, contendeutem , superiora Alaraci tempora, qtiuus ad hae nihil fuerat tristat, auersatus, ad prouincia Mnes occurrit, summo ratio, si onus esset, decertare paratus, atque Aemilienses campos, nota minus, quam Catalaunicos, clade Hunnica insignes posteris proditiarum con tis. Attila interim, relicto Regio , Mutinam victoriam, insolentemque eYereitum , VII. M. Februarias duxit. Expectabant ciues Osri stispens a troia piaantibus animis vltimum in horas, ipsorum urbis excidium, atque omni humano deplorate auχilio, imminentem psem auertere, supplicibus solis ad Deum fusis precibus, contendebant eum repente, quasi caelo auditi, praeter opinionem omnium, voti sui compotes sunt e secti. Si
quidem Attila, o Tricassibus, in Galba, virtute Epycopi . Lupi pepercit , si Mutinam ItaIta meritis . Geminiani, intactam prateriit, neque hostis vlla detrimento a seeis. Itaque, Eeelsa Mutinensis, merito hodie quoque, sum accepti huius a sancto suo antisit benefeti ai VII Kal. Februarias, solemni pompa concelebrat , praclaro pietatis e relligionis exemylo, iam pridem a maioribus insittito. Attila , subuersis, Italiae cisin transpadana , urbibus , Mutina aliquanti turri progressus , pedem praeter Omnium X pectationem, retulit, atque Xercitum, ad Pa dum reduxit , Aetio acriter in tergis insta late , atque extremum omen, caedibus ac terrore premente: SIGONIus de Occid. N. Lib. XIII ad an Sa. Vbi iam traiecto ea parte Pado , qua in ipsum Mincius influit , castra trans flumen reduxerat: animum ad occupandam Romam ueste I ORNANDE de Reb. Get cap. XLII. adiecit. go Hunnorum proceres, rion tam amore urbis permoti, quam diuturnae expediationis pertae si Attilam ab oppugnatione Romae, uocant. SIGONI v l. c. e Alaricus rex Gothorum, postquam Romam diripuisset foedo naufragio, in re to Siculo fractus, paucos dies super uixit. ORNANDES de Reb. Get cap. XXX. Ιsi Do- Rus Chron. Got. Era ψψ9. HvRoΤZiv Chron. P. l. cap. XX. 2 Vltra Mutinam, haud progressum fuisse, cum exercitu Attilam, ex IORNANDRMSi GoNio constat. HvRorrius tamen Chron. P.M. cap. XIX. auctor est, maximani partem Hunnorum, duce Zom ardori in Apuliam penetrauisse, uniuersamque regionem, cum Campania lucania, quam ille terram laboris, malabriam adpellat, igni erroque depopulatos fuisse Tusciam hodie oscanam, olim Etruriam adpellata tam fuisse, ad cap. XVI. not. Ohhobseruatum est. Marchiae nomine, agrum Tarui sinum seu aruis tam in ditione Venetum, cultis memini CΑssio DoRus Lib. X. Variarum Leci Calanus intelligit. Hanc enim regionem, Marca in Traui sanam vocari, ORTELivs Thes. Geograph voce Euganaei notat. Κ ad Leo
68쪽
13 Iuuenci Caelii Calani Dalmati
CV m autem adhuc arderet urbem , Romanam , sibi subiicere,
eamque finali eXitio tradere, haesitaret tamen tunc, rediretne an a concepto desisteret: ecce o Leo, Romanorum Papa, b imperante tunc principe Martiano , cum nobili senatorumo urbis comitatu, ad Attilam Venit in agro Mantuano, ubi Mincius fluuius, qui de Penaco lacu egreditur, e)intra Padum,
quo in loco Attila castra metatus erat. Cuius aduentu audito Attila paucis iciatus , paullulum processit Leo autem Papa,
viso Attila de equo descendit Cui occurrit Attila S eum
eoi cognomento Magnus, summus Romanorum Pontifex, ea gaudebat, cum eloquentia, tum auctoritate etiam ut non solum Attilam, Hunnorum, verum Genseri cum etiam, Vandalorum, reges, a depopulatione Romae auerterit. VRSPERGENsIS Chron. ad an . S3.bb In oriente Marcianus, in occidente valentinianus III. cuius iussu Leo Pontifex, ad Attilam venerat, imperium, summa cum potestate tenebant. e De comitatu Leonis Pontificis, nihil IORNANDE adnotavit. SIGONI v l. c. bontasum ei comitatum adiuugit. Praesto enim fuit, teste SABELLICO, auer uter Consulum, cum parte senatus Romani. Dubitauerim itaque , defuncturum legationis munere Pontificem maximum, sacris ornatum vestimentis, venerando sacerdotum cinctum
collegio, ad modum religiosae obambulationis, cum labariso reliquo adparatu sacro, Attilae occurrisse. Id vero nuRoΤZIus Chron. P. I. cap. XXI fide tamen incerta , hoc modo refert Tanaem Leo Papa, cum cleri multitudine , multoque adparatu ecdisia sie , diuinis sium praecedentibus exillis , ad Attilam enit , quem sequutus BoNFiNlvs
Dec. I. Lib. VII. Lasivs in Attila Cap. XV. venerandum sacerdotum collegium, sacris indutum vestimentis adiungit. do Iussu Valentiniani imp. venisse ad Attilam, Leonem Pontificem, SisoNius de Occid imp. Lib. XIII. d. n. 4Sa. HERMANNus item CONTRACT ad an . SI & MARIA-Nvs Corvs Lib. n. et 6 ad an . S3. tradunt. A populo Romano exoratum fuisse , ΓΗvRorgius Chron. P. I. cap. XXI. cum OL illo cap. XU. auctor est. Vtriusque Valentiniani, inquam lmp.4 Senatus , Populique Romani precibus, permotum , legationem ad Attilam suscepisse, ANTON Bodivi Nivs Dec. I. Lib. VII. adfirmat. I ORNAN DEs, contrari de Reb. et cap. XLII. Leo, inquit, Papa per se ad eum accedit. Neque alia ter DIACONvcl. c. cap. XU. Nam per se vir sanctissimus Leo Papa , ad eum accessit. Et
FRANCisCvs PHILELΡΗvs Epistolar Uolum. II. Lib. XVIII qui XXXIIII fol. CCXXIV.
Htinni, inquit, rege D duce Attila in Italiam, manu praedatoria descenderunt, Leone, viro isto sanctissimo, ,rbis Romanae Pontifee. Is , auaita eruptione hostis, tam formidabilis tam horrendi, tam truculenti, nulla retardatus metu, quin fretus diuina ope bouaque speiolenus, Attilae ipsi, inordine ornatu pontificiali ocetirri ad Padum, eum iam esset in transitu. IORNANDE de Reb. et cap. XLII. Nam Leo Papa per se ad eum accedit, Aero-tient Mamboleto, vel, uti ORTELIus in Thesauro Geogr. voce Acrotientum, ex Lectione Forneriis seruat in agro Venetiam Ambuleio, ubi Mincius amnis, commeantium frequentatione transitur. Eo loco, ubi Mincius amnis, e lacu Pana co, in Padum delabitur, Leonem Attilae occurrisse, B Npisius adnotat. Cum enim tot regnorum victor, Mutinam usque progressus, ambigere coepit, Romamne adgredi, an in Pannoniam redire debeat exercitum , instante in tergis Aetio ad Padum, qua parte in ipsum incius influit, reduxit. Si Gosius de Occid. Imp. Lib. XlII ad an . S3. f Nihil hac de re I ORNANDEs, vel Si Gosius , ceterique Attilae rerum scriptores. Solus HvROTZlus cum OLailo, Attilam, Leoni obuiam processisse, inceri argumento
69쪽
gratanter Xcepit. Cumque allocutus eum esset Leo Papa a)post multos sermones habitos, quidquid voluit, o impetrauit.
Fertur autem, inter alia et Leonem Papam diXisse Rogo, Attila, Vt facta nobiscum pace, Italiam Y eas in ipsiim de cetero nullatenus reuersurus. Quod se facturum reX, proprio ore spopondit. Soluto colloquio, Leo Papa cum suis , Romam reuersus est Attila iuxta sponsionem , quam secerat, omni furore deposito, retrocedens cum suis, Danubium pertransiuit.
commemorat id enim , elato regis animo, prorsus aduersum fuisse videtur. Honorifice nihilominus, venerandum antistitem excepisse, Hiberaliter, quae petierat, e X promere itississe, recte , ex IORNANDE colligit SisoNius I. c. Ita enim ille : Qui mox deposto exercitus furore, O re iens, qua venerat, id es , vltra Danubium, promiJa pisce, discessi. Fuit profecto Attila perhumanus, supplicibus Xorabilis , cuius ingenium mite tractabile, prolixe ad Cap. XII. not. J descriptum est. Hinc etiam FRANCISCvs PHILELPHvs Epist. Volum. II. l. c. Quod Attilas cum istid1 sset: non substitit modo, ped aduenientem Pontifcem reuerenter excepit, iamque dicentem perbia maniter audiit, sequod petierat, perbenigne concessi. g Si GONIvs l. c. Quibus tam verbis Pontifex, non solum optimus, sed etiam disertissmus,
caussem Italia , urbis atque celsa Romanae νηα erit, a quemadmodum regis sarbari pectus, dicendo ersarit, nemo prodidit antiquorum, neque ad ea ex ingenio confugenda , nobis veritarem sectantibus, suppetit animus iam hactenus nihil, nisi eae et usis umium auctoribus, at
tulerimus. Lepide igitur, pro more suo, ANTON BON pisivs Dec. I. Lib. VII. qui elinguibus Hunnorum Hungarorumque ducibus, subinde disertissimas confingit orationes, grauissimis refertum auctoramentis , Leonis Pontificis , ad Attilam sermonem, verbis prolixis recitat. Pacem urbi is niuersae Italiae oratione grauissima , impetrauit ab Attila , antistes Optimus. ORNANDE de Reb. et Cap. XLII. SIGEBERTus Gembi ad an q. ERMANvs Contractus ad an qSI MARiΑNvs SCOTvs Lib. II. et 6 ad an S3. annuum pollicitus tributum, Si GoNivs Lib. XIlI ad an . s 3. LAIlvs in Attila Cap. XU. praeterea cum portione regalium opum, Honoriae Ualentiniani in p. sororis connubium, quod nisi tempore iusto praestitum fuerit rex multo grauiorem , uniuersae Italiae interminabatur calamitatem. IORNANDES l. c. r FRANCISCvs PHILELΡΗvs . . Petierat autem aliud nihil praeter id num , ne Padum traiiceret consideratierat enim Pontifex sapientissmus sibi atque Italiae sitis fore, si ab homine, saeuitia emerato , atque praeda auido extorqueret ne interius Chrisianos populos discerperet. Iam enim pos incredibilem hominum , omne genus adium Aquileiam Drbem nobilem ac vetuissam, Iolo aquarat , y nitier am ferme Venetiam diripuerat ac a sarat.
IORNANDE de Reb Get Cap. XLII. Qui mox deposito exercitus furore , Wrediens, qua venerat, id est, ultra Danubium , pio missa pace discessit. Scilicet, in Scythiam, in qua sedes Attilae, apud Tissiam amnem, teste PRIsCORI ETORE de Legat. p. IO6. posita fuit. Ante vero Rauennam , solutis castris diuertisse, ac archipraesulem, Ariana foedatum improbitate, in captiuitatem traxisse , Η 'ROTZIvs l. c. tacentibus reliquis scriptoribus, auctor est. Caussa reditus in Pannoniam , non tam auctorita S,& persuasoria Romanorum antistitis oratio, quam , quod Hunnorum exercitu , fame, ρ se, morbo, caedibusque insuper ab Aetio attritus fuerat, a IoRNANDO HERMANO Contracto ad an. ASI. in colle . Canisii p. 63 adfertur. Neque vero, quo irruperat in Italiam, eodem domum reuerterat itinere. Noricum versus, castra mouit ne per loca ruinis strata, agrosque, recenti adhuc igne fumantes, atque ab omni genere alimentorum inopes, exercitum praeda onustum reduceret SIGONIvs l. c.
70쪽
i 3 Iuuenci Coelii Catini Dalmatae
I litteras autem a plerisque historicis a relatum est, cum At.tila a suis argueretur quod ni facerdoti inermi , tam potentissimus obedisset, cunci a quoque, quae petiuerat, indulsisset; Attilam dixisse hunc sermonem : Vidi ad latus sacerdotis illius s)stantem virum mirae magnitudinis in Veste candida, evaginato gladio, mihi mortem minitantem, nisi continuo, quae peteret ipse, fecissem : Unde territus seci. Igitur, Attilam, cyadmirati milites Vidisse, quem cum praesto essent ipsi , non Viderant, numen recite arbitrati fuisse, quo territus Attila , qui numqUam antea terreri potuerat, obsequens pontifici fuisset, factum eius lauda
ver quippe d caelesti infusione, praevisum.
V RisCvs Rhetor de Legat. p. 6 . verbis paucissimis , res gestas Attilae iii Italia refert Attilas, astata Italia ad sua se retulit. Nihil itaque de adstante, Leoni Pontifici, genio, vel ipse , vel ORNANDE retulit. Si Go Nivs de occid. mp. Lib. XIII ad an . sῖ. rem hanc mirabilem, maiorum traditione auditam fuisse, adnotat. Eam profecto nulli alii magis, quam Hungarorum referunt annales. Hi ROTZIus inquam Chron. P. I. Cap. XXI. ANTON Bon Nivs Dec. I. Lib. VII. RANEAN vs HL V. CALI iΜACHus in Attila OLA-Ηvs in Attila Cap. XU. cuius tamen INCHOpΕRus in Annalibus Ecclesiast ad an I, SI. seq. nullam , quod mirum est, mentionem facit. Ab SIGONIus , unius tantum habitu sacerdotali, a tergo adstantis, forma augusta, atque canicie venerabili praediti , principis Apostolorum genii, meminit, quem THvRΟ- TZivs Veneranda canitie, aspectu seuerunt, manu frementem, dentibusque stridentem; CALLiMACIlus contra forma iuuenili humana specie augustum depingit. Duos, Bos-FINius cum RANZANo, numerat, Malterum quidem Petri, alterum autem Paulli , diuorum Apostolorum genium fuisse , scribit. Utrumque RANZANus cum OLAΗ , supra ca-.put Leonis volantem, SI GoNivs vero cum reliquis, antistiti a tergo adstantem , conspe-'ctum fuisse referunt Qua in re, leuis inter historiographos controuersia , Obseruatur.e Hac occasione, vulgo inter Hunnos sermo percrebuit Attilae ferociam, a duabus
tandent feris fuisse perdomitam, Lupo in Gallia,& Leone in Italia , cum Lupum, Tricassinum episcopum &pontificem significare vellent Leonem, Si GONIvs. LAHvs l. c. d Vetustam, de addi summi pontificis occursu, quo ille, inflammatum ira, M. Alexandrum placauit, praelectisque Danielis vaticiniis , genti Iudaicae conciliauit, Ebraeorum traditionem, pia Historiographorum meditatione , ad interuentum Leonis M. ad plicatum fuisse existimauerim. a de re , legi poterunt IOSEPH vs Antiquit. Lib. II. Cap. VIII. EvsΕplus in Chron. Augustus o ANIELLus in Annalibus sacris S profanis, ad A. M. 372 I. u. 1 f. 2q1. 242. Ceterum , rem , de adstante Leoni Pontifici genio , in dubium vocat, piisque commentis accenset. Rudolphus RoΤΗ in Attila g. l.
Euersus ergo de Italiae iam fusae, iam laceratae , iam ad ultimum deduci ae, partibus, Attila a)in Pannoniam venit,
ab ORNANDE de Reb. Get Cap. XLIlI. Reuersus itaque Attila in sedes suas, quas PiusCus Rugio Excerpi de Legat. p. 1O6 in regione Ia Zygum et astarum , SI GONivs vero