Historia rerum anglicarum Willelmi Parvi : ordinis Sancti Augustini canonici regularis in cœnobio Beatæ Mariæ de Newburgh

81쪽

LIB. I. HISTORIA ANGLIC ΛΝΛ. 65

acri ingenio, illabili memoria, apto eloquio, ita in

brevi profecit, ut magnae spei esse Videretur. EVO-lutis diebus in insulam Man cum fratribus mi SSUS, suavitate eloquii et jocunditate faciei, Cum eSSet etiam producto et robusto corpore, ita barbaris placuit ut ala eis in in episcopum peteretur, et eorum quidem completum est desiderium . MOX CX SuCCessu intumuit, et grandia moliri coepit. Nec contentus episcopalis dignitate Ossicii, animo jam 'ambulabat in magnis et mirabilibus Super se; eratque ei Cum corde vanisSimo, OS loquens ingentia. Denique CongreganS VirOS inopes et audaces, judicium Veritatis non Veritus, proposuit Se esse filium CO- mitis Muraviensis, haereditate patrum Suorum a rege Scottorum Spoliatum, cordi sibi esse non solum jus Suum proSequi, Sed etiam ulcisci injurias, illos se β velle habere periculi et fortunae Con Sortes, rem quidem esse aliquanti laboris et periculi, Sed magnae claritatis, et plurimi emolumenti. Accensis ergo omnibus, atque in Verba HuS jurantibus, per vicinas coepit insulas ferociter debacchari, eratque jam quasi Nembroth robustus venator Coram DO-

mino, dedignatus juxta episcopalis ossicii debitum

hominum esse piscator Cum Petro. Augebatur

indies satellitum copii S, inter quos nimirum ipse

y In episcopum peteretur. J It

is nexi to impossitile to separate truth froni fiction in this notice of Wimund . Stubbs numeS

among the prelateS Consecrated

Ambulabat. J II. L. R ; ambulavit, C. R Velle habere. J C. L.; Velle et habere, H. R. F

82쪽

eminens sere ab humero et sursum, tanquam dux

magnus Omnium animOS A CCendebat. Excurrebat

in provincias Scottae, rapini S et homicidiis cuncta

citus mitteretur, in remotiores Se SaltuS recipiens, vel in Oceanum refugiens, Omnem illum apparatum bellicum eludebat, et, recedente exerCitU, TUΓSum ex locis abditis ad infestandas provinciaS erumPebat. Cum ergo in omnibus proSperaretur, eSSetque

jam ipsi etiam regi terribilis, quidam epiScODUS Vir simplicissimus ejus impetum mirabiliter ad tempus

repressit. Cui cum ille bellum denunciatis exterminium minaretur, nisi vectigal penderet: voluntas,' inquit, Dei fiat, nam meo exemplo nunquam aliquis episcopus alterius episcopi set tributarius.VCohortatus ergo populum suum, illi cum furore venienti sola fide major, nam in caeteris longe impar, OCCUrrit, et pro SUOrum animatione primum ipse belli dans ictum, jactata securi modica, hostem in fronte gradientem Deo volente prostravit. Quo CRSII ConsortatuS populus, in praedoneS 1 Ortit ei

Simum enerViter fugere compulit. Solebat autem hoc ipse postea inter amicos cum jocunditate narrare tanquam glorians, quod Solus eum Deus Dei simplicis episcopi fidem vincere potuisset. Ego quoque hoc ipsum, δ quodam qui de numero satellitum ejus fuerat et cum Caeteris qui evasere fugerat, reserente CognoVi. Resumptis autem Viribus per insulas atque provincias Scotiae ε debacchabatur ut prius. Quamobrem reX Compulsus eSi placare

y Irruit. J H. R.; ruit, C. Ferocissimum. J C. Η. R. 3 Debacehubatur. J C. L.; de-hachatus ut prius, v. ' Quodum. II. L. R.; a quodam, C. sortissimum, L.

83쪽

praedonem, Saniori plane usus consilio, ut cum hoste tumido callidoque, cum quo fortiter agi non poterat, Sapienter ageretur. Cedens ergo illi quandam provinCiam cum monasterio FurneSienSi, eX- cursiones ejus interim suspendit. Cum autem per subditam provinciam tanquam rex Uullante CXOrcitu glorioso serretur, ipsique monaSterio, CUJUS mona Chus fuerat, supra modum graViS CXiSteret, de Consensu nobilium insidiati sunt ei quidam pro-Vinciales, qui ejus vel potentiam vel insolentiam exosam habebunt. N actique tempuS Opportunum, cum praemissam ad hospitium multitudinem lento pede et raro stipatus Satellite Sequeretur, ComΡrehenSum Vinxerunt, utrumque illi Oculum, quia

lenti germinis amputanteS, eum Pro ΡRCe regni Scottorum, non Propter regnum Coelorum, Cn Straverunt. Qui postea Bellulandum DOStram Venit, ibique annis plurimis usque ad obitum quietus permansit. Fertur λ tamen etiam tunc dixisse, quod si vel passeris Oculum haberet, inimici ejus do 2 actis in eum minime eXultarent.

CAP. XXV.

De Maleolmo christianissimo rege Scottorum. EMORATO igitur Scottorum regi Seotiisti DaVid, Malcoimus major nutu nepo- α tum ejus ex filio nondum pubes suo β P λἰβδcessit. Qui Venerabilem avum in multis bonis exaequans, in quibusdam etiam gloriOSe SuperanS, in medio nationis barbarae

' Tumen etium tunc. J C. L.; in-men tunc, II. R.

Ieiis. J H. L. R. actibus,

84쪽

68 HISTORIA ANGLICANA. IAU. l. et perVersae tanquam Sidues Coeleste resul Sit. Prae- Ventus enim a Deo in benedictionibus dulcedinis, ut a tenero Superni umori S serVorem Conciperet, in

tota Vitu Sua Candore pudicitiae, titulo humilitatis

et innocentiae, puritate Conscientiae, morum SVRVitate pariter et gravitate ita excelluit, ut inter Seculares, quibus Solo habitu Congruebat, monu- Chus, et inter homines, quibus imperabat, terrenus quidam angelus videretur. Mira quidem haec in rege, et rege genti S tam barbarae, quam utique Deo cuncta opera ejus dirigente ita regebat, ut propter illa virtutum insignia barbaris non esset despectui, sed potius admirationi et amori: dum per regiam

uuCtoritatem et Severitatem improbis et audacibus maximo esset terrori. N On tamen defuere, qui novis motibus intumescentes, Vel eum impetendum Cen Serent, Vel consueta illi denegarent. Quos nimirum Deo sibi manifeste cooperante ita vel Contrivit vel domuit, ut Omnes deinceps formidarent moleSti esse Viro Cum quo erat Deus. Sed nec

defuere in illi in ingressu pubertatis quidam immissi a Sathana, qui, cum in Seipsis castitatis jacturam

pro nihilo ducerent, eum quoque ad carnaliSOXΡerientiam Voluptatis ausu improbo et virulentis suasionibus titillarent. Ille vero, ' jam sequi agnum CupienS quOCumque iret, Sanctae integritatis gelum toto pectore hauSerat, et thesaurum istum in carne fragili tanquam in Vase fictili caute custOdiendum, nullo quidem homine, Sed Deo tantum

intus docente Sciebat, β indecoraS Coae Orum, Vel etiam eorum quos loco magiStrorum Colebat, Suu-Siones primo ContempSit, nC deinde, Cum nondum

Illi in ingressu. J II. L. R. illi ingressu, C.' Iam sequi. J C. ; qui jam Se qui, H. L. R.

C. H. H.; the paSSage is omit- ted in L.

85쪽

LIB. I. HISTORIA ANGLICANA. ,s

quieSCerent, VOCe et Vultu cum quadam auctoritate ita repreSSit, ut eorum nullus de caetero talia illi auderet ingerere. At in his in repulsus hostis stimulante invidia non quiescit, sortiores Contra puerum Dei insidias 'struit. Matrem adornat, quae illi virus occultum tanquam consilium maternae pietatis insibilet, et non solum blandiendo ulliciat,

sed etiam imperiis urgeat; regem, non monuChum CSSe monent, aetati et corpori ejus amplexus puellares maXime congruere doceat. Matris importunitate vinctus magis quam Victus, assentiri Visus eSt De ContriStaret parentem. Laeta illa cubantis jam 1ilii Iecto assistens, virginem speciosam et nobilem ad latus non Obluctantis collocavit. Ille egredientibus Consciis secretum nactus, et Charitatis magi Squam Carnis igne succensus, illico Surrexit, et cubile regium toto noctis spatio Virgini Cedens, opertus pallio in pavimento dormivit. Eo mane acubiculariis sic invento, et consecuto Virginis teStimonio, utriusque declarata est Virginitas. Muti em postea vel objurgare vel blandiri adjicientem, quadam Constantis animi auctoritate CompeSCuit, ut Super hoc ulterius audendum non putaret. Dicant quod voluerint Veneratores Signorum, OXmii is merita metientes, et ex Sola signorum Claritate sanctitatis 'titulum tribuentes; plane ego illud in rege juvenculo, sic impugnatae Sed ineX-

pugnatae integritatis, miraculum praeserendum COI Seo non solum illuminationi Caecorum, sed etiam suscitationi mortuorum.

H. R.

y Struit. J C. H.; in Struit, L. R Titulum tribuentes.J H. L. , titulum illud tribuentes, C.

86쪽

De institutione Hugonis Dunelmensis episcopi, et restitutione Willelmi Eboracensis, et de morte ejus.

T autem a Scotia paululum regrediar: desuncto Willelmo de Sancta Barbara

Dunei mensi episcopo Viro religiOSO, Hugo Eboracensis ecclesiae theSau- rarius Dropter nobilitatem generiS, erat enim propinquus regis Stephani, ad pontificatum Dunelmensis ecclesiae electus est, Venerabili Henrico Eboracensi archiepiscopo, ad quem Dunel- mensis episcopi Spectabat ConSecratio, plurimum Obnitente, utque Obtendente et minus canonicam electi petatem, et minus probatam morum H HS gra-Vitatem. AScenderunt ergo majores ex electoribus cum ipso electo ad Sedem apo Stolicam pio negotio tam electionis quam consecrationis, jam dicto archiepiscopo pro Se reSΡOnSalem mittente, qui et electioni contrairet, et Consecrationem impediret.

Sed venerabili Eugenio, qui ejusdem archiepiscopi

apud Claraevallem condiscipulus fuerat, eX ha Cluce paulo ante Subtracto, inVenerunt Anastasium sedi apostolicae praesidentem. Tres quippe Viri memorabiles, et in Vita Sua amici SSimi, tempore illo decedentes, in morte quoque breVibus Sunt intervallis separati, scilicet Eugenius papa Romanus, Bernardus Claraevallis abbas, Henricus Eboracensis archiepiscopus. E quibus Eugenio et Ber- nardo prius assumptis, Henricus e vestigio Secutus QSt. Vulgato autem duorum transitu, tertio adhuc superstite, Willelmus olim Eboracensis archiepiscopus, qui Wintoniae morabatur, Spe recuperationis

87쪽

LIB. l. HISTORIA ANGLICANA. 71

Concepta, nam Prior eum depOSuerat, SeCundus ut deponeretur egerat, tertius deposito SUCCOSSOrat,

Sedem apostolicam celeriter adiit; judicium non B CCIISanS, misericordiam humiliter postulavit. Et ecce certus ex Anglia de transitu Eboraco Sis ur- cliiepi Scopi nuncius superveniens, VereCundiSSimu SHUS PreceS multum adjuvit. Et quidem DuneI- menSis electus, qui prior illuc venerat, a domino Papa Solemniter consecratus, illius qui posterior advenerat pendente adhuc fortuna, discessit. Sed

tandem et ipse, prioris judicii rigore sublato,

apostolicae mansuetudinis clementiam expertUS OSt, miSerante Canos ejus papa Cum Cardinalibus, et Satagente Circa ejus negotium maxime quodam

Gregorio magni nominis cardinali, homine facundissimo et profundisSimae astutiae, utque unimi vere Romani. Itaque in integrum restitutus, et pallio, quod nunquam eatenUS impetrare Poterat, insignitus, Sabbato Sancto Wintoniam rediit, ibique celebrata solemnitate Paschali, post λ Albas ad

CiVitatem propriam properaVit. occurrerunt Rutem ei extra civitatem minus pacifice Robertus Eboracensis ecclesiae decanus, et Osbertus archidiaconus, qui, ut eum a deSiderata Sede arcerent, propositis capitulis adversus eum sortiter appellarunt. Illo nihilominus progrediens, Solemni OccurSu et ingenti applausu a Ciero et populo SUSCeptu S QSt. Praenominati vero ejus adversarii Theobaldum Cantuariensem archiepiscopum, apostolicas tunc in Anglia vices agentem, Con Cite radeunt OS, HuS-dem favore et suffragiis utebantur. Porro ille receptam non multo pOSt Albus Paschales occlesiam docenti moderamine regens, et ingenita lenitate

88쪽

nulli onerosus existens, paucis post PenteCOStenevolutis diebus sebre corripitur, et rapitur ex haC ita, ingenti tam clericis quam laicis ex mitissimi pastoris occasu luctu reli Cto. Sane propter inopinatum ejus transitum a multiS Creditur Veneno extinctus, lasserentibus eum eX Sucro Culico, Perquendum ' ab adversariis ejus immissum vel pro eis aemulantem insecto, potum mortiferum, quod dictu horrendum est, cum potu Vitae hausisse. AthOC mera quorundam opinio eSt, quam tamen Petulanter Velut perspicuam Veritatem sparserunt in VulguS. Denique ego processu temporiS Cum fama ista crebresceret, quendam Virum magnum et

grandaeVum, Rievallis monaSterii monachum, jam valetudinarium et morti Vicinum, qui eo tempore

chiepiscopo familiaris exstiterat, super hOC Cum adjurationibus percunctandum putavi. Qui Constanter respondit, hoc esse mendaciSSimum Conceptae a quibusdam opinionis Commentum: se quippe, cum Scelus illud attentatum dicitur, prae- Sentem atque archiepiSCODO assistentem fuisse; nullo modo malignum quem lunm inter Circumstantes fidelissimos ad aliquid tale audendum irrepere potuisSe. Illud quoque falsum est quod dicunt eum amicis SuadentibuS antidotum gustare noluisse, cum ab eis hostilis malicia in eum aliquid ausa putaretur; et ad hoc suum vel opinabile vel commentum firmandum y serunt eum dixisse, quod coelesti antidoto non adjiceret humanum. Quod utique quia Vir SapienS fuit, et Deum non eSSe tentandum divina auctoritate edoctus, nec diXisse nec egisse credendus eSt. Λd hoc Symphorianum sa

89쪽

miliarem clericum ejus, qui in ejus obsequio non parVO tempore suerat, et aegrotanti devotus minister astiterat, audivi dicentem, quod amicis suadentibus antidotum sumpserit, quod utique Vir SapienSs Cisse Credendus est. Ab eodem quoque audi i , amicos qui aderant Ob hoc maxime ad putandum

quod mortis erum quid biberit suis Se proclives, quia dentes ejus, qui Candidi fuerant, in extremo illo

incommodo nigrescere Coeperant. At hoc ridetura medicis, cum dentes hominis morituri passim nigrescere soleant. Porro Eboracensis archiepiscopi morte comperta, Robertus decutius et os hertus archidiaconus, unnitente et cooperante Cantuariensi archiepiscopo apostolicae Sed is legato, RO-gerium ejusdem archidiaconum ad Eboracensis ecclesiae cathedram elegerunt, lanugnisque Suffragiis utque terroribus Eboracense Capitulum ad consentiendum induxerunt. Et de hoc quidem plenius suo loco dicemuS.

CAP. XXVII.

'De Diridibus pueris. EC praetereundum videtur inauditum a Seculis prodigium, quod Sub rege Stephano in Λnglia nOSCitur OVeni SSO. Et quidem diu super hoc, Cum tamen a multis praedicaretur, hae Sitavi; remque vel nullius vel abditissimae rationis in

y Magnisque. C. H. ; magniSet, L. y De rit id bus pueris. J Roberis Popular Antiquities), uud the

ingeni0us author of Britannia aster the Romansn congider iliis legend to reser to the secretorgies of the virides Britanni and the mysteries of Manogunand Brithan.

90쪽

sidem recipere ridiculum mihi videbatur: donectuntorum et talium pondere teStium ita Sum Obru-tUS, ut Cogerer Credere et mirari, quod nullis animi viribus possum attingere vel rimari. Vicus est in

Estanglia quatuor Vel quinque, ut dicitur, milliariis distans a nobili monasterio beati regis et martyris Edmundi. Juxta quem vicum quaedam antiquiSSimae 1 OSSI: Visuntur, quae sermone Anglico Nili. piites, id est, luporum fossae, dicuntur, et ViCO Cuin lucent suum nomen indulgent. Ex his fossis

tempore meSSis, et Occupatis circa frugum ColleC-tionem per agros meSSOribuS, emerSerunt duo puerimn SCulus et spem inu, toto corpore Virides, et Coloris insoliti, ex incognita materia Veste operti. Cumque Per agrum attoniti Oberrarent, Comprehensi a messoribus ducti sunt in vicum, multiSque confluentibus ad tantae novitatis Spectaculum, per dieSaliquot tenti sunt cibi expertes. Cum ergo inedia jam pene deficerent, nec tamen aliquid Ciborum, qui osserebantur, attenderent; forte OX Rgro Contigit subus inferri, quas illico arripienteS, legumen ipsum in thyrsis quaesierunt et nihil in concavitate

thyrsorum invenientes, amare fleverunt. Tunc quidam eorum, qui aderant, legumen ex CortiCibus erutum porrexit eis, quod statim acceptum libenter comederunt. Hoc Cibo utili Sunt per menses aliquot, quousque USUm puniS nOVerunt. Denique Colorem proprium, ciborum DOStrorum praeValente natura, Paulatim mutantes, et similes nobis essecti, nostri quoque sermonis usum didicerunt. Visumque eSt prudentibus, ut Sacri baptismatis perciperent Sacramentum, quod et factum est. Sed puer qui in minor natu videbatur post baptismum brevi

Minor. J C. H. R. ; Prior, L.