장음표시 사용
51쪽
derandis, sistendis, naturam quandam praefici oportet, quae quid agendum sit sentiat, et instrumentis suis apte uti possit. Cum vero Cordis et intestinorum,
atque is, quem tonicum modo nominavi, motUs, nobis nec volentibus neC Consciis peragantur, atqiae eX rebus contingentibus et fortuitis, non ex ordine et ex insti
tuto ortis fiant, sequitur ut quoddam sensui simile, licet ejusdem non simus Conscii, naturae, quae illis motibus praeficitur, insit. Motibus vero aliis, qui nobis volentibus fiunt, imperat natUra, qua Cogitamus, qua Videmus, qua sonum, qua Odores, qua sapores, qUa Vol Uptatem, vel dolorem percipimus. HanC autem natUram animum, alteram illam animam nominari voluit Nicholisius. Et licet animi atque animae naturae nihil secum commune habere videantur, Cum ea, quae anima agat, prorsus nescire Videatur animus; neC in motus, qui nobis inconsciis fiunt, ullum voluntatis sit imperium, harum tamen naturarum quandam esse Conjunctionem ut credamus suadet, quod ex animi perturbationibus turbantur motus Cordis et arteriarum ; quod cogitatione intenta diu defixi cruditates patimur; quod F homo
52쪽
homo stibito terrore Commotus Concidit, atque saepe animo linquitur ; quin ex repentino gaudio CXitium supervenisse, Cessante cordis motu, multa memorantur CXempla. De modo, quo sensus rei nervo objectae Cietur, pauca admodum Nicholisius disserere consuevit. Minime ei placuerunt physiologorum commenta de spiritibus animalibus undarUm more per nervorum Canales ad sedem animi repercusi1s, vi particularum sensificarum nervos ferientium. Cum enim humores illi,
spiritus dico, quibus nihil tenuius, nihil mobilius, in Corpore animali inesse dicitur, ductus exilissimos per
totam nervi longitudinem replere Credantur, nullo modo fieri potest ut perceptiones distinctae Conserventur, cum spiritus illi pariter repercutiantur necesse est, sive nervi ea extremitas quae a Cerebro remotisi1ma est, sive ipsius medium, sive denique finis ejusdem cerebro proximus perCutiatUr, ut taCeamus nos naturam hU- moris illius tenuis omnino nescire; maXime Cum sensuum nostrorum aciem subtilitate sua effugiat; nec gravibus rationum momentis conficiatur humorem hujusmodi nervis Contineri.
53쪽
Alii, quibus haud probabile videbatur sensum motu spirituum cerebro impulsorum cieri posse, aliam rationem res sensibus objectas percipiendi proposuerunt:
nervum nempe a re percipienda ictum, in motum tremulum, qualis est chordarum sonantium, agi; qui cum in tota chorda eodem tempore fiat, species rerum externarum summa Celeritate menti repraesentantur; quae eo magis vividae sentiuntur quo tremor validior
Haec autem ratio non facile se tuetur, Cum motus ille chordarum tremulus non, nisi contentis Chordis, fiat: nervi vero satis laxi a cerebro ad locos sentientes prodeant. Praeterea, ex iisdem, alii cursu flexuoso repunt, alii, nempe nervi recurrentes dicti, reflec
His igitur duabus sententiis rejectis, quod naturae et conditioni nervorum minus Convenirent, NiCholl-sius sententiam, sive, ut ipse voluit, conjecturam suam exposuit. Ictu nimirum rei objectae sensum ad cerebrum, Contractione quadam materiae nervi, posse deferri : nam hac ratione, et sensus distinctio conserva-F a tur
54쪽
tur quod spiritibus, nescio quibus, undarUm more ad sedem animi resuis non fieri posse videtur et velli
Cationis motus per nervum Ut ut laXum et flexuosum particulatim ad cerebri locum sentientem Continue-
Secundum sanguinis circulationem nihil in vita Conservanda, tuendaque sanitate magis valet, quam humorum secretiones naturales, quibus sanguinis partes putrescentes amandantur, humores Vero utiles integri et puri in locos suos deseruntur, corruptioni siquidem praecipiti, quae praesens semper animali eXitium minatur, eXpellendo non immutando elementa putrescentia medetur anima vitalis: humores autem utiles non forma et specie sanguinis mutatis fiunt, sed ipsi a communi succorum omnium promptVario nempe a sanguine, segregantUr. Cum huic negotio, partes qUasdam CX Cariam nUmero quas glandia et glandes antiqui nuncupaverant physiologi recentiores inservire Comperisssent; multae controversiae ortae sunt; Cum alii humoris secretionem sine glandula fieri possse negarent, atque adeo in omni-IO bus
55쪽
bus locis, quibus humorem a sanguine deductum videbant, ibi glandulas es h contenderent: alii, Contra, humores multis locis reperiri posse asseruerint, in quibus nulla glandula, intentissima oculorUm acie, ne adhibito quidem microscopio, ConspiCiatUr. Praeterea, secretionem sine glandulae ministerio fieri posse patet, cum hepar bilem, renes urinam, testes semen a san
guine deducere, omnes ConfiteantUr, qUae tamen Cor
poris partes nihil Commune, quod formam exteriorem spectat, cum illis, quas glandularum nomine antiqui insignivere, habent. Nicholisius, non quidem, ut inanem de verbis Controversiam dirimeret, sed, ut rationem secretionis apertiorem faceret, glandulas divisit in eas, quae forma sua exteriore, nomen id sibi jure vindicant, et in eas, quae forma qualibet eXteriore praeditae munere et ossicio glandularum iungUnturia Prioris generis sunt glandulae per mesenteriunt sparsae ; glandulae in angulis a ramis asperae arteriae
factis, positae; glandulae in axillis et inguinibus multa
56쪽
Ad alterum genus referatur quicquid in corpore animali, sive membrana, s1ve viscus fuerit, quo humores modo miXti se junguntur ; quales sunt renes et he par inter viscera, pericardium et pleUra inter membranas. Quin et ipsa intestina, cum succum alibilem a faecibus alimenti seiungant, glandulam eX ossicio nuncupare Nicholis ius minime dubitavit. Alia est glandulae divisio ; nam et Conglobatae, et conglomeratae secundum speciem satis inepte dicun-tUr, nempe quia res eadem diversis illis vocabulis designatur ; sed in verbis s1mus faciles. Glandulae conglobatae dicuntur, quarum partes
arctiore neXU Copulantur, et involucro Communi Con
tinentur. Tales sunt glandulae lymphaticae dictae, quae in inguinibus, mesenterio, Collo satis nuinerosae
Conglomeratarum glandularum partes reticulata membrana quae facile sine dilaceratione, quia laxa est, distrahi se patitur, connectuntur. Tales sunt glandula lacrymalis, parotis, maxillaris, panCreas. Cum
57쪽
Cum vero forma glandulae exterior, sive conglobata, sive conglomerata fuerit, nihil ad secretionem humoris Cujuscunque faciat, cum idem secernendi instrumentum in animantibus diversi generis diversam formam eXteriorem aliquando sortiantur frenes siquidem, qui in homine ad genus conglobatum'ab anatomicis referuntur, in Urso atque lutra conglomerati sunt et in animante eodem alia aetate alia qua
rundam glandularum sit species atque figura; nam puerulis anniculis, renes quibusdam sulcis inciduntur, qui aetate procedente evanescunt, atque ratione prioris formae pro conglomeratis habeantur. Causam formae eXterioris glandulae non ab ejusdem usu, aut a natUra humoris secernendi, sed a situ atque neXu glandulae petivit Nicholistus. Glan dularum igitur parotidum, et maxillarium ratione collocationis motibus et presimi maxillae et linguae subjectarum, partes laxa connexione sibi adligatas putavit, ne distractae, et Collisse, et, quod sequitur, in flammatione perpetua vexatae, suppuratione vel spha- celo perirent.
58쪽
Simile iraque finem fabricae eXterioris renum in ursoatuue lutra esse docuit. Cum enim ursi Canes inva-
dentes arctissimo compleXu Comprimant, et Viscera Corum frangant atque Conterant, ut ipsi damna non minora paterentur necesie fuit, nisi renum in his esset ea structura, ut earum partes Compressae Cederent et elaberentUr. Lutrariam etiam, Cum ea sit conditio vivendi, ut in angustiis inter saxa et radices arborum victum qU32-ritent, eorum renes ex lobis laxe connexis ConstruXit
Conditor animalium sapientissimus, ut, iisdem illaesis, per vias arctisi1mas lutrae pertransire possent. Homo, praeterea, ne pariendi ni Xibus renes Conto-rerentur eosdem, sulcis quibusdam in aetate prima quodammodo divisos habet. At pancreas, quod a tergo ventriculi Collocatum sit, atque a liene ad duodenum eXtenditur, CX glandulis membrana laxa et reticulata ConneXis Constat, ut, Cum maXime ventriculus extenditur longitudi
59쪽
nem ejus longitudine sua possit sequare s1ne dilacera
Ad eam glandulae divisionem transeo, quam spectata earum fabrica interiore, Nicholisius fecit. Quo autem Clarius de hac partitione disseramus, id
praemuniendum est: omne scilicet instrumentum, quo humor a sanguine separatUr, quatuor Vasoriam generibus esse instructum, Arteria nimirum, qua sanguis in glandulam fertur: Vena, cujus ductu sanguis secretionem passus CX eadem refertur: Vasis tenuioribus, per quae humor seCretUs, CXCluso sanguine, progreditur : Vasis denique iis, quibus vena rum ad instar, humor a secretione reliquus ad venas aut lympham, aut sanguinem ducentes refertur. Haec contemplatus NicholisiUs vasorum memoratorum dispositionem variam in glandulis notavit; ea tamen lege variam, ut etiam in animantibus diversorum generum glandulae similium humorum secretioni dicatae similem vasorum dispositionem habeant, utCunque forma exteriore a se invicem disserant: eadem
60쪽
est enim renum structura interior in homine, bove, fele, simia, equo, aliisque animalibus compluribus ;eadem hepatis et testium; eadem glandium salivae secretioni inservientium, adeo ut non temere tanta naturae constantia motus, Characterem, quo species earum variae distinguerentur, a vasorum variorum Collocatione desumendum esse statuit. Eas, in quibus vasa sanguinem ducentia exteriorem partem OCCUpant, Vasa Vero tenUiora, quae, eXCluso sanguine Crassiore, humorem subtiliorem ferunt, intus collocantur, sanitique tandem humorem seCretum tradunt, glandulas sinuosas nunCU pavit. CV m autem, Contra, aliae sint, quarum loca Centro proXima arteriis atque venis sanguinem deserentibus irrigantur, in parte vero sui eXteriore Canales, quibus humores feriantur tenuiores, habent, has tubulosas propter linguae egestatem nominari voluit. Quales sunt glandulae me senterii, et totum genus, lymphaticum ab anatomicis dictum. Tertia vero species earum est, quae arterias, Venas, vasaque humorem a sanguine subductum vehentia 7 aeque