Nicolai Leonici Thomæi Conuersio in latinum, atque explanatio primi libri Aristotelis De partibus animalium

141쪽

DE PARTIBUS ANIMALIUMkZentvrspeciesquesub se continent non ualde diuersas, qualia auium pisuumque esse genera palam est, aut foliud quippiam eii, nomme carens sub genere contentum, uniuersiaiter de illis quaecunque contemplanda fiunt dea monstrare. quaecunque autem huiusmodi non fuerint, id uniuersalem non habuerint naturam sub sie species uaarias continentem ,ul homo equus alia eiusdem notae, non erit malum posum peparatimque considerare et de monstrare, que nam illorum propriae peculiaresque sint

passiones.subiungit postmodum qi I nam sint illa qui ubuno genere apte determinari pesunt,dicitque illa fere esse

omnia quae cum totius corporis,tum membrorum partium

que inter sie similitudinem habere uidentur, ut unius esse naturae sub uno conssilui genere merito existimari posFnt,ut inquit auium pisciumque uniuersum est genus. Praeterea impiscium genere 'osum quicunque molles uocanatur,quorum mulis sanes ni species,ur pepit, seligines,pos pi abaeque complures mollium lectes.quod in ostreaceu etiam eii uigere nanque horum plures etiam fiunt species ut conchae, miti strea echini, digiti, aeteras id generuquamplaralaec enim et superiora illa propter membros ruin fimilitudines Ab uno determinantur genere, et cum mollia ium Oi reacea denominantur. Horum enim partes non similitudine Ps a proportione Sumpta est, distare uidentxr,quemagmodum ossa in homine a piscium distantshinis, sed corporis quibus Iam asset libus quos inlitera recen=e,magnitudine uigelicet et parullate euitate re asteritate caeterisque huiusmosi passionibus quae naturae non uariant essentiam , et omnino per magis et minus Ede

142쪽

Minabili per reces in re depectum.ponque permat' tata breuisane epilogo, ut fui moris est, qur hucusque dicta .m colligit m recenset, quo uidelicet modo hane

de natura methodum accipere 'apte ficiliterque tractare conueniat. quoue modo utiliter et commosi nerum

diuisiones sint 'ciensae, illa scilicet pluribus er uariis secando different,s, et non biseriam diuidendo , ut pris

in fecerat Plato.quam inquit fenerum diuisonem tum esse impossibilem , tum inanem, ut per illam ad ultima, rum chinis sterierum recte qgis iam peruenire possit, impossibilem quidem quando innominas rerum fierint disserentit,inanem uero et Stilem , cum re priuationes pro differentiis admittat, et easdem rei ve recenstre

HIs aut prefinitis de his quae deinceps secuntur in

de exordientes dicamus .Q uaecunque natura constat Iubstantiae, parram ingenite immortalesque seculis Umnibus sunt partim ortus atque interstus sunt participes,usu autem uenit inde nobilibus illis &diuinis Pauca notas contemplari liceat,quoniam pauca admodum sunt quae sensu percipi possint,ad rerum autem mortalium, ut stirpium animaliumque noti tres consuetudims gratia locupletiores sumus.Multa enim quae cuique insunt generi quiuis percipere popterit, dummodo mediocrem non recuset laborem. iverum utraque gratiam habet suam .illa enim tam ge, si modice attingere possumus, nihilominus ob si gnoscendi excellentiam magis nos oblectant, et cuml Umnia quae apud noctum tenemus, emadmodum amicarum quantumlibet paruam Inspicere partem. iocundius estu multa & magna accurate cernere. At

haec quia plura sunt, di plenius cognosci possunt,

143쪽

DE PARTIBUS ANIMALIUM

scientiae evellentia sibi uendicant.quin eram quia nodhis sunt viciniora dc naturae cognata magis,ad diuinarum rerum philosophia non nihil recompensant .sed cum id satis de illis quae nobis uisa sunt recensuerio mus. reliquu est ut de uniuersali natura disseramus,nihil pro uirili uel u lius uel dignius omittentes,nam Sc se in his quae sensul sunt ingrata opifex tamen natura in contemplationibus mirificas prebet uoluptates his qui causas peffcrutari possunt,3c natura sunt philo ortii. Absurdum enim est Se ratione carens,si illorum simulachra spectantes delectamur,quonia illorum o pificem contemplari videmur,ut pingendi aut fingendi artem & non potius rerum natura constantium contemplationem ampIexamur modo causas perci. Pere ualeamuS.quamobrem despectorum animalium perscrutationem puerili fastidio aspernari non oporaret in omnibus enim nanira constantibus inest sems

per aliquid adnisratione dignum 8cut Heraclitum ferunt dixisse ad holastes qui cum illius alloquendi causa ad eum accessi Tent, di ingressi luxta fumum illu se calefacientem conspexissent ueritique restitissent,fio denter illos ingredi iussisse,nanque ibi quoque deos esse sic ad cuiusuis animalis disquisitionem nullo ress pectu accedi re oportet,cum in omnibus Ac naturale fit quiddam,& pulchrum . quod enim non temere est sed alicuius gratia,in naturae certe operibus reperitur maxime,porro finis cuius gratia & constant,dcfiunt o/mnia,pulchri bonique sibi uendicant locum,quod si quispiam caeterorum animallum contemplationem, despicabilem esse reputauerit, id ipse de se eodem modo existimare debet non enim sine multo nauseae fastidio inspicere contingit ea ex quibus hominum constat genus ut sanguinem,cames, ossa,venas,&id genus reliqua.

Fon ad Susum breuiter eorum-retro Assa fiunt epilotimebit opbsu nogo quoiam exor apparo viarib

144쪽

LIBER Llatius pro Uyres ad perserniandam animalium naturam Munet et excire et neque labore deterreantur,neque in paruis et contemnendis rebus operam se perdere eximis ment,res naturales bimiam dis emimat in perpetuas sit licet re incorruptibilii , et in his qus Aenerationi corruaptionique'nt obnoxiae, etcitque de prioribus iliu exiguusane nobis cognitionis meis modum tum quid firmo a fiunt maxime,lum quis illorum pauca admodum Fen, percipi pessunt,a quo fine controversia nostra omnis cognitio istatium et originem habere videtur, quod pecus ingenerabilium corruptibiliumque natura, qualia sunt illi pium anomaliumque genera accidere coniicim M. in his enim expeditior sane es facilior ad cognitionem est uia,' modo quispiam studio diligentiaque id sedulo agere uoluerit, tum prio bufimit arta Ant m ueluti cognata tum phraque supfngulis ictori, soni generibus D fu percipere possumus,

ueruntamen utrunquestudium non immerito inquit sium habere gratiam. Nam res illas siperiore sediuimas, tam di fleuiter D ueluti Ab nube attingere et cernere possumu3,nihilomimis ob illarum dgnationem excellentiamve adeo obtestamur,ac F inferiora hec omnia teneremus.

rusum inter lora ista, tum quia Ab manu Fnt di nobi quodammodo rosnata, thm quia plura ex hM a nobis ceratius digni sipdjun ,e eo ut scientis dignitatem sibi uendicaverint,non immerito quippiam ad diuisarum rerum studium recompensere pessent, qued statim exempla deci

ret eorum rerum qum vehementer cmemus, di cumlini

demerio mirifice assicimur, dicensfic res diuiserum rearum vel minima percepta parte illius con emplatione ingenti assici uoluptate quemadmodum cons ectia uel exh

145쪽

ARTIRus ANIMALIUM aues Zmitarum nostrarum particula quarum sane defige

rio et amore tenemur, pluri ascimur uoluptate quam Fimulta aliarum et maiora intueremur re attrectaremusre' autem totum amatorium exemplum. His itapraemii is natural:umque rerum distinctione enarrata dicit, de disuiuis quidem rebus,m ab omni corruptione petivitis,procap us, o in alijs pertractasse,innuens tum quatuor de coeato libellositum commentarios illos qui de prima philoso, phia imscribuntur, reliquum autem sibi esse unquit ut de animali narura commentetur , nihilque pro uirili omittat quod ad hanc rem pertinere uideatur, nulla omnino uilioris digniorisve rei habita ratione, cum alioqui animalium eorum piaraque quae siensiui Funt ingrata et immunda,cognitu tamen et contemplatione mirificas afferant uoluptates his qui illorum naturam indagare, cali,sque re cie coae nos ereposunt,quales proJcto sunt illi qui natura philo, sophi es cen=entur avurdum enim est aequit et ab omni prosus ratione ab engm si a quidem illorum di imaalmes non fine uoluptate rum etiamus qua 'do fectricem ii, lorum confideramus artem, pingendi scilicet auisngendi,

illorum uero quae a rerum omnium visce uatura mirans

do opere ficta sunt, squistionem contemplationem uenon magis gratam merito carioremque habeamus,cum prs sertim illorum rationes et causi introlicere ualemus, quamobrem inquit dejicabilium et uiliorum contemptistionem animalium non esse a nobis pueriliter 'stidienda qualia Funt vermium fenera omnia, et fi quid ullis deSectiusque in rerum natura reperitur,cum alioqui huius mos di omnia in F habeant quippiam,quod non ab re miracus Io esse possit. commodeque statim et evidenter hac pro re Heracliti vh duaseri ditium, ad quem cum aliquando

146쪽

eum que iuxta furnum sie calesccientem constexissent,ueriatiique refluissent,re retrocedere uellen fidenter eos ingresdi iussisse ferunt,nam eo etiam loci esse deos,nec ab re proafecto. Heracliti.n. dogma fertur asserentis omnia deorum esse plena. parique modo inquit adfingularumque animalis, etiam destecto*distinguione cotemplationemve nulla re Dectu aut pudore accedendi. esse, confiderandump e in omni naturi opere pulchri quippia reperitur,cu prsertim inihil frustra aut temere id alicuius fratia in res nasum effectionibus quodcunq3fictu esse colliciatur. Porro finis cuius gratia quippia coititutu est fine controuersia pulchri

bonis Ioculbi uendicat. Atqui si fortisse quispia caeter

rum aratam contemplarione isdigna reputauerit, cui uehemens impendatur nudiu,diligensppaestetur operas lecto de si met inquit ad ipsum existimare debet, non.mnis rei quadam sillidrum abominationu* nausta illa Dectare pote

siptes ex quibus mansene humans collataenus, cogasno tra constitui tur, ceu singularicarnes, os uena/, cael ras huiusmodi ut obscaeniora et horum reticeantur imilia quae fine honori retione,aut flamatho receperi no posti

Et omnino ita celandum ut qui de aliqua corporis parte uel de uase quopiam uerba facit non de materia mentionem facere eque illius gratia,sed de tota foema,ueluti de domo,non de lateribus neque lutoMeylle lignis .fic qui de natura de totius substantiae comone, si non de his quibus non euenit ut ab Ipsa substantia separentur.primum itaque quae circa unumquodque accidunt genus distinguere necesse est,quae per se animalibus insunt omnibus. Deinde eorum diuidere causas conandum est. Diximus autem prius quod multa animalibus multis insunt communia,

parum simpIIciter,ut pedes,pennaesquamae similiquela sui

147쪽

inc do affectiones partim proportione, proportione inquam quod alii, inest pulmo,aliis pulmo quidem minime,sed aliud pulmonis uice,quod illi respondeat .aliis ueni sanguis,aliis proportionale quoddam quod eandem obtinet vim, quam in sanguineo genere sanguis. Verum si de singulis seorsum dicatur,eueniet quod iam dictum est,ut saepe eadem repetantur, quippe cum ea quae omnibus insunt dicenda sint, multa autem eadem insunt multis. Haec igitur sic determinata sint.

Postquam hac quae dicta explinataque fiunt de rerum naturalium differem3s naturaque is disi ruit Ariliote Ies,addiditque quae huiusce 'mpressori pertractare contemplarique conuenirent de anImalibus uidelicet animas liumque partibus cum nobilioribus tum ignobilioribu , rursum hoc in textu quaedam circa rerum naturalium materiam formamque determinat, dicitque necessarium espui quicunque de quibusvis animalium partibus , uel de quocunque uast, tremumento uerba 'cere repertrae, tare uoluerit,non de illorum solummodo materia loqvi deabet,aut illius tantum Eratia contendere nude sed de uia uersa forma perscrutetur,fintestigensper uniuersam mahoc n loco totum compinum ex materia re Frma . hoe autem non magis in arte constantibus, quam in naturalia

his rebus est 'ciendum ,quo tom exemplo declarat atthitectus enim uniuesm confidera domum, re non prium de lateribus er Iunis lutoque perfrutatur, id est de toto compino considerationem habet, quod forma magi debere uidetur, et iccico hic a philosopho sub uniuersa formae nomise appellatur similique modo inquit liniae ast natura, cetemplatoremsrutari debere de inuem tu

148쪽

LIBER LFbstantia id est de compo uo, di non de materia plum

suae minime peparari ab illis nata est, hoc enim fignificar videtur per hic aerba uidelicet di non de his quibus non euenit ut ab ipse substantia separentur: nunquam enim fine propria pecnliaris materia aut caro est caro, aut masnus est mansis,aut aliud hgiusmodi quippiam. Ex quibus

sane palam cppotest quoi principalis philici confidera,

tio,peculiarisque opera eii de compostis substantiis apte in conuenienter contemplari et uerba 'cere posse prope quitur poli modum ea declarando qui supra breuiter u ata potius qua explicata fuerunt,et ex quibus uniuersqas posthac de animalibus perscrutata sunt proculdubio tendere videntur dicens, necessarium esse iri primu quae omnibus perpe accidunt animalibus olermisere erga Fieratim d linguere,postea uero illorum causis iuuenua Fe,na prius se dixisse inquit quod mulla animalibu multissunt communia,partum simpliciter ut pejes,als Aganimae, passiones quin etiam fue affectiones eodem rationis modo uidelhet impliciter . partim per analogiam, id euproportionem. quod autem per proportionem intelligi ue alit, exemplo declarat,abis enim animalium pulmones inesse

dicit,utiis uero id vis eris haudquaquam datur , ped putauehum loco aliud quidda concessum est,quod illorum uicem illisprillare posset,et in piscibus branchias retro diximus, in aliis quidem pangiuis inest,abis uero aliud quiddam singui neproportione restondens, quod eum sine illis Uunipetflare censetur,quem singuine prsditis animalibus p rystasnguis. Dixi eque insuper ste commemorat quod per

atim de unaquaque specie uelle pertractare, nihil aliud me esset qgam non parum Iepe eandem rem nulla nulla

149쪽

DE PARTIBUS ANIMALIUM.

taee lacultare,cum alioqui dicere determinatum fit de his quae pluribus communiter i unt,eadem clitem pluribus inese uidenturi quamobrem inquit hscfc determinata maneant.per qus Mnuere uidetur hoc sine doctrins modo in animaIrum explicandu naturi pili hac se uti uelle.

Cum autem instrumentum omne alicuius grada sit,corporisque item quaecunque partes alicuius sine gratia dipsum uero alicuius gratia actio quaedam sit, manifestum certe est totum etiam corpus actionis alicuius pleniCris gratia constare .non enim laetio serrae gratia facta est,sed sera sectionIs. usus. n. quidam est sectio. Quapropter corpus animae quodamodo gratia famina est.& partes eorum gratia Opemni ad quae singulae sunt aptae .in primis igitur actiones sunt recensendae,tum omnibus communes,tum eae quae geneo ratim separatimque competunt.Communes appello quae omnibns inlunt animalibus,generatim uero quarum uicinas per excelsum cernimus differentias .verbi gratia auem per genus dico,per laeciem uero hominem, idque omne quod uniuersali ratione nullam habet differentiam. alia nanque communitatis habent modum proportiCue,alia genere,alia specie.

Cu in superiori dixissi textu philosephus as natur aecrutatore spectare cu accidentia quaepse talium coiter sunt generisue fimpliciter Deproportione accepta fierin timue ligare tum illo* eis causscstemplari,cu aialia uniuersi illo*φstes oes alicuius oratis set ab opifice natura collidita,nihi&m temere uisaepe est disia, nihil Frtuito prouida e Ficit natura illa aut cuius trati , aralia totatu partesilan fictae sunt, illio actaenei operas cycenstentur,mansflum profecto est e uniuersm aetatis corpus asstioηtis cuiusda3ratia est pleniori .i uniuers gratia actiossis. qued hunc habere uidetur intellestusn. hemimi uer

150쪽

bi causa manus alicujus veru gratia fiunt icta Iesesque similiter,aliaque huiusmodi mebra,mani' liu pro icto citotu etiam hominu corpus actionis totius gratia est constitutu sita e qua ratione hominu partes ad totum holem habere videntur,ean Iem Ianepartium actiones ad totius habeant actionem.Non immerito igitur pleniorem totius corpori, app. tauit actionesquas cophiam et totale,o es partium olum afliones in ste coplectentem. Exemptu aut cla serraim Fctione satu ciui um est, finem ei radens cum artis cialium um naturalium mytrumento*,illo se esse actiones, quaprcpter inquit tum uniuersum corpus tu animI instrumentum fit,illius esse gratia merito cescripoliti, tu ab illa dirigatur, et illa duce opera exerceat sua. quo alioqui ex illius definitione recte et colligi potiasserente diam esse actu corporu phisci organici potentia uita habentis,iu ora et corporis mebra illo* esse gratia opem existimandasiunt, quo5 gratia . re' fiunt fabrificta naturaimanus . ut capere quinii posynt,pedes ut ambulent, ut uideat oculus, ersc de aliis ejusdem nois membris. quamobrem inquit prius de actionibus operibusque en agendum, tum his quae omrubus sunt coesitum quae generibus quibus Iam edi si eciebus. coes aut illas dicit esse,qur cibus in fiunt uialibus,scutumere uerbi gratiasentire,nutriri. Secudu senus aut fuegeneratim coes uocat actiones illa quo cilicet paries si iuxta' ponantur. is disquirantur et ad se imuit e comparentur,natura hauggustqui jisserre cen=ntur pes scio exces uer de=ctu distent ut retro ejl declaratu, et eloi magis et

minus. Ati.n.ab ala dffert,et rostri rostro no natura, ut diximus,sedscis modo2 magis et minus Praeterea aliessica ab aue genere differre, uel bi 3ratia F per aquatile