장음표시 사용
21쪽
gnum sit , quidque apud plerosque hodie obtineat , patefacere non praetermisimus , cum de Febribus diuereremus, eas malignas esse dicendas
rati, quae insidiose, subdole, ct sub specie benignιtatis ciauculum aggrediuntur , vires illico sine manifesta caussa prosternunt, nervorum In primis , ct cordis a fonem Ddunt , ct symptomata insolita , reprauauita, atque a morbis simplicis , cro parum aliena secum trahunt a). Exemplis tum etiam illustrare rem tentavimus ,
ne quis a fucata benignitatis specie se falli saneret . Atque haec quidem de malignitatis indiciis generatim intelligi dehent , & speciatim ad febres proprie dictas videntur spectare . Et
quanquam ipsa in morbos etiam exanthematicos cadere possint , & soleant , sic ut eorum malignitatem modo expolitam , & communem indi. Signaprocerat; sunt tamen quaedam alia exarathematum veliati propria , & peculiaria , quibus praesenti- m ti h GS , aut absentibus exanthematicos morbos be- nignos aut malignos cum plerisque scriptoribus maxum habendos , appellandosque ducimus , malignitatis vocabulo a communi illa significatione aliquantulum deflexo . Int ex haec autem primum locum sibi vindicat Febris , quae exanthematum eruptionem antecedit . Haec in benignis vel NOtstry-Omnino deficit, vel, si ulla est, non admodum 'magna est, vel, quaecumque demum fuerit, sta- tim ac eruptio facta est, minuitur , & mitescit qUam maxime , quin imo ex toto desistentibus symptomatibus , quae prius terrebant , cessat , desinitque . Contra in malignis , qualiscumquesta antea extiterit, nequaquam post eruptionem , ut in illis assolet , cum suis symptomatibus natit scit , finiturve ; sed ultra progreditur, instat-
22쪽
8 CAP. I. DE λ ORB. EXANTH. que ς quin etiam, si prius mitis , & moderata fuit , gravius plerumque excandescit, & perniciosa symplomata, uti delirium, anxietates, tremores , rigores, spasmos, convulsiones , Virium
vitalium defectionem , atque alia ejusmodi sibi adjungit. a V,L L f. LIL not. ibi a Pec I s. g. VR. I. Quod Vero de Virium subito lapsu . aut de
mi sum sectu, Utpote malignitatis pathognomonico signo
et '' universi traditur ; id esti , ubi se exhibet ,
maximam considerationem mereatur , non tamen in omnibus malignis exanthematicis morbis perpetuo occurrit : nam sepissime hos perniciosissimos , & brevi lethales demiratus sum in aegrotis , qui viribus animalibus ita valebant , ut sine ullo labore e lecto surgerent , starent , incederent , alvum stantes dejicerent, atque ut sani in lecto facile in utrumque latus Haj4ἡ; se se revolverent. Hinc ViX ullum constantius ,
ais, 27- & certius in exanthematicis morbis malignae , In m- ac perniciosae naturae indicium notavimus, quam febris ab exanthematum eruptione continuationem , But vehementiorem excandescentiam ... Hac igitur nota maligna exanthemata a beni- T rimata gnis praecipue internoscenda volumus , nec valde repugnamus , si malignCrum nomine OmneSetiam ii ex morbis exanthematicis intelligantur, qui graves, & periculosi a SAUvAGEsio dicuntur , quique ab aliis maligni ratione symptomatum vulgo appellantur ; nam hic malignita
tem non micte , sed laxius , & quodammodo
23쪽
F E B R I t i a u s. 9ultra consuetudinem usurpari ut liceat , veniam petimus, & postulairus. Sed praeter benigna , ac maligna exanthemata est quoddam tertium genus , quod neque Omnino benignorum notas , nec malignorum omnes habet , sic ut ambigatur vehementer , an ad primum , an ad alterum spectet . Hoc medium, sive mediae natura , quod Exanth
inter Uir Umque medium sit , voeamus. De Pe- 2 OV stilentibus vero, cum hac voce epidemica perni- gna , clossiora , & lethaliora a Sauvagesio , aliisque comprehendantur, nihil attinet commentari . Illud solummodo animadvertam , etiam sporadicis, quando summum malignitatis , & perniciei gra- ζ dum attingunt, denominationem convenire pOL S adia se , quemadmodum a quibusdam adhibitam nove. Πυraηm. rim, cum ad pestis quodammodo feritatem , Velocitatemque exitii propius accedunt.
Tertia demum partitio exanthematum est in Exanthe regularia, sive ordinaria, Sc in irregularia , sive anomala . Primi generis illa dicuntur , quae in febri breviori , & eonsueto tempore perduranti iret. ordinate succedunt, & solitis, propriisque sym- ri plomatibus stipata sua stadia percurrunt : alterius vero, quae non prodeunt, erumpuntque , nisi tardissime , videlicet post febrem longiorem, anO- malam, & ultra consuetos limites durationis ad plures dies , aut etiam hebdomadas protractam , insolitisque symptomatibus comitantur . Irregula res hujusmodi , sive anomali exanthematum m- cessus cernuntur in quibusdam praesertim constitutionibus epidemicis ; quanquam non prors S a, sui quandoqMe a sporadicis , ut clinicorum Obser
24쪽
vata testantur . Frequentius id accidit Morbillis, Variolis , & Morbo militari , interdum etiam Purpurae scarlatinae, nonnullisque aliis anathematum speciebus. Hactenus de praecipuis exanthematum differentiis. Restat , ut aliquid dicam de
communibus eorum praenotionibus . Sunt enim quaedam communia sy plomata, ex quibus , antequam ad cutim se prodant , ipsa praevideri , &pram osci possunt, praeter illa singulorum propria , quae in cujusque historia tradentur . Multa a signa MORTONo a) enumerantur , quae in Variolis, Morbillis , & Purpura scarlatina ita crebro oc-
mutumo currunt, Ut pro pathognomonicis horum affectuum
nis reputanda ei videantur. Talia sunt pulsu debilis, ct rarus, respiratio admotam csta, o anhelosa , ispochondriorum oppressio , ct angustia, urina pallida , ct tenuis , vel fallem rubedine
non multrim tincta, aut contentis saturata, affe- cIus cerebri comato As , vel vigiliae pertinaces , subfultus tendanum frequentes , nou nunquam
spasmi manifesti , ct deliria prorsus esserata ,
grapativa palpebraram debilitas , oculorum rubedo , punctura dolor ca , ac lacrymae inDoluntaria, oculos di ulter admodam aperiat , lumen aspiciat ; in gutture dolor ulcero sus , raucedo clangosa, tum perpetuo molesta , immanis , ferina . Verum haec neque una , & si1 mul, neque omnia semper convenire Credas, neque omnibus aequar exanthematicis morbis fami liaria esse , ut communia vere dici possint, quin interdum deficiant . Quod probe animadvertem dum velim. a) Oper. T. a. exercit, 3. cap. 3. IX,
25쪽
RILENio praedicatur Ingens pect Is oppresso cum nibus ab
anxietate, atque irrequie conjuncta , quae tamen hi 2. Ia peripneumonica pectoris angustia , & spirandi difficultate non parum dissenti et Eam enim hoc potissimum distingui licet, quod non ita constans, aequalisque sit, ut in peripneumonia , sed subinde remittat , & quasi cesset, licet per intervalla resurgat, & sine manifesta caussa ingravescat , desinat vero cum reliquis fere symptomatibus , si morbus benignus fuerit , & purus
facta exanthematum eruptione . Neque in illa exspiratus ore halitus calens esse percipitur , faltem non ita, tui in peripneumonicis, neque pulsus durus est , ut in inflammationibus esse consuevit, nisi forte Cum inflammatione complicetur malum. Quare videtur valde probabile , pectoris istam oppressionem non aliunde derivandam esse, quam a convulsiva diaphragmatis, pulmonum, &muscolorum thoracis affectione , aut epigastrii , hypochondriorumqUe irritatione , quam exanthematicus fomes plus minus nervos, fibrasque musculares irritando procreat.
a) Dnops unis. med. P. I. Cap. I. f. et Io. edit.
26쪽
11 CAp. I. DE MOR p. gXANTH. 3. X. Pulfui; Pulltrum quoque consideratio lucis non parum 1 assundit. In plerisque enim arteriarum motus ita Varius reperitur, ut non Unus, idemque diversis temporibus exploratus appareat , sed modo frequens, modo rarior, Odo elat Us, modo humi Crebra lis & depressus. modo inaequalis. Ex hac igituri fib, puti Um Varietate & crebra mutatione ad laten et arietas. tem morbum praenoscendum eruitur maximum Coma, AdjUmentum . Eo etiam spectat Utrumque Coma,
ά- vigil nempe & somnolentum , utpote quod ab ipso initis in hisce morbi; deesse non sol et ;itemque pervigilium , & quaedam insolita , eupr aeter consaetudinem in vincibilis impotentia ad obdormiendum cum mentis aliqG3 confusione . Nausea Neque oblivisci nos oportet nauseae , Vomitus , D- q' & voinendi conatus, qui plerumque ante exanthem 3tum eruptionem aegros angunt , atque ab
omni cibo, & potu arcent, desituri, quam pri-- ὰ mum exanthemata prodierint. Quod fr dorsi , artuumqhle dolor , & sensus quidam torporis, &m i. fu contusionis fractionisque ad haec accesserint; vox urorum, quodammodo tremat , manusque dum porriguntur , & moventur , trepidare videantur, multo clarius exanthematica morbi natura patefiet.
g. XI. τὸυι, , His igitur de morbi genere, disserentiis, S ς' signis in universum, & summatim expositis, pauca dicenda supersunt , quae ad diversa tempora , quibus totum exanthematum curriculum distinguitur, atque ad eorum caussas, curationemque
27쪽
respiciunt, non minus, Ut arbitror, quam supe- riora , observa tu dima. Exordiar ergo a temporibus , qua ' tria in quolibet exanthematico morbo constitui, & notari solent. Primum es illud, P=λ- quod eruptionem antecedit Sc quodammodo ad
eam praeparat, habet iide Udria nomina. Alias VΟ- maperio
catur prima periodus aliis tempus separationis ; με aliis febris eruptionis , aut status febrilis ς & demum de Variolis sit sermo sit, vel similibus contagionibus , a BoERHAΑvlo status contagii , aut secundum non nullos apparatus simpliciter dicitur . Sed quocunque modo nominetur haec periodus, parvi refert, dummodo accipiatur , intelligaturque spatium illud, quod a primo febris ingressu incipit, & perdurat ad exanthematum ULque eruptionem. Erumpentihus exanthematibus eX- AlteFum .rditur altera periodus, quae nomine eruptionis , aut efforescentiae produci tuu eo usque , qUO eXan thema evanescere, aut resolvi conspicitur, succedente tertia periodo cui exsiccatio, sive desquamatio, si resolutio pro exanthematis diversR Da- rempus tura nomen est . In Variolis tertia periodus est iμ-
illa , in qua pustUlae inflammantur, G sippurationena subeunt , ideoque istud stadium infammatorium , aut suppuratorium quidam appellant . linc in his quartum locum sibi vindicat exsiccatio, sive ultima periodus . De singulis vero plu- habetii fra, & magis distincte in peculiari cujusque exan 2 6 μ'
cheiratis descriptione . is i s
28쪽
. Ad caussas quod attinet, multiplex earum genus esse videtur, aut saltem variabile non parum pro diversa exanthemat tam stat Ura , & aegrotan tium aetate, constitutione , te perie,' victu , ®ione; de quibus singillatim in sequentibus CX piti hus. Id vero indubitatum, & prespectum existimo , aliquid acre s. IV. ) in hisce morbis
vel intus genitum , vel extrinsecus receptum subesse, ingenio, vi, atque effectis varium in singulis. Re enim vera , quanquam in omnibus cutem , & velamenta corporis constanter appetat , tamen aliud magis unam sedem, aliud aliam occupat, & diversam Unumquodque maculae , aut
pullulae tumorisve figuram, molem , speciemque assequitur , ac retinet . Sic aliud vasa culanea ;aliud mucosum Malphighianum corpus; aliud cel- Iulosa spatia , aut folliculos , aut glandulas aggreditur; aliud universam paullatim cutem ; aliud peculiarem aliquam partem inflammat; aliud in culis diffusis , sejunctis, & discretis se exhibet ;aliud consertim ; aliud sparsim erumpit. ΙIoc minutas quasi ecchymos es emcit, illud pustulas tam colore , qUam magnitudine , atque habitu sui prope generis profert ; exiguas hoc phlegmones, aut vesicas, aut phlyctaenas, aut tubercula certa ratione, & mensura format, dc silc porro; quem admodum propria cujusque natura, & sedes f 6.
29쪽
Guar demum cuique exanthematum generi , curanis
singulisque eorum periodis I. XI. ) conveniat
curatio, in universum decerni vix potest. Quaedam tamen generalia praecepta nobis suppetunt , unde scire liceat, qua nos ratione gerere oporteat . In quavis anathematum suspicione, si natura nec vehementius , nec languidius , quam opus est, ad separationem noxii, atque heter
genei principii incumbat , cunctari prestat , &quiescere , ne ejus opus interturbetur . Sin contra, eam aut inhiberi excedentem , aut incitari torpentem convenit. Quod si vel vasorum plenitudo, vel cacochylia gastrica , vel alia quaecumque catissa incidat , quae naturae motibus obnita-tUr I aut eos deflectere cogat , protinus ars ita auxilium properare debet. Peculiari etiam acritudini apta medicamenta praesto sint, no ea CXitium acceleret. Cavere item Oportet ab omnibus
iis , quae eruptioni impedimento sunt; aut jam faetim reprimere possunt, ne metastas es funestissimae fiant . Hinc regimine Utendum moderate diaphoretico tamdiu, donec omnis nocuus humor penitus exhalaverit . Quibus autem auxiliis haec cuncta peragantur , quibusque cautionibus opus sit , speciatim docebo in his, quae proxime sequuntur . Non satis autem animadvertere possum, calefacientia quaeque, alexi pharmaca, atqUenimium acria , aut irritantia universim noxia esse .
30쪽
DE ERYSIPE LATE . g. X IV. a b I, Erysipelate iam alibi , cum ejus amnita
a o ra tem cum phlegmone generatim , breviter-IMVm que ostenderem sa), verba feci . A phlegmone enim vera ita discrepat, ur potius phlogosiis , sive quoddam inflammationis spurium genus ib)dici debeat . Hic, quoniam ad morbos exanthematicos febriles pertiner , paullo uberius de eo disserendum nobis est, jure prope nostro utentibus, cum id mali probe noscere, & curare medicorum non minus intersit, quam variolas, mor-hillos, & miliaria,
ptio. bor quidam, plerumque e roseo albicans , rarius e purpureo, aut livido flavescens; aliquando ex rubro nigricans , qui in hac , vel illa corporis parte cutim sui ramam subito occupat , aliqUantulum eam attollens, sed tamen aequalis , & pla-nUS ;