Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

181쪽

num amistibus applicasse videntur. - Μ 1gnum inter pulmones & cutim intercedere consensum res est verissima , prouti ex scabie, Variolis , morbillis caeterisque retropressis manifestum est, quae statim pectus affigunt. - uam ob rem convenienti sanguinis copia detracta his partibus vesicatoria in primis versus febrium peripia eum Oniearum, declinationem applicare, methodus medendi viis

detur esse rationalis . GH Fluxtiam Opera T. H. p. 297.

Eadem ferme remedia applicanda sunt,

emollientissima nempe, si a transpositione materiae morbi sicae parotidum tumores oriuntur.

Si vero vel neglecta applieatione deri. vantium & attrahentium ad parotides, & crura , vel iisdem frustra adhibitis signa docuerint, ad hepar verti materiem morbi, atque in hoc viseere colligi, tune primo ea remedia adhibenda sunt, quibus pulmo levatur, vires firmantur, & materies morbi quam maxime soluta & mobilis redditur. Cum antem non careat periculo haec metastasis, &'iuro

metuatur, ne abscessus in hepate nains pessimos morbos chronicos iaciat, conducit simul & illa sacere, quae paulo ante de absces,

182쪽

su ad crura & parotides dicta fuere; hae spe, ut forte lincipiens colligi in hepate morbi

materies , nondum tamen ibi fixata omnino , ad alia corporis loca, minus periculosa deduci posset. Simul autem adhibentur talia r media , quae admodum solvente vi praedita collectam in hepate materiem attenuare valeant, ut vel ad alia loea deponatur meliori meta. stasii, vel per ductum hepatieum ad intestina delata cito expellatur per alvum; ne manens in hoc viscere, & acrior reddita, teneram &Diabilem ejus substantiam destruat. Decocta

ergo meraea taraXaci, cichorei, graminis, fumariae &c. cum m bile potentur larga copia.

Fomentis ex similibus paratis obvolvantur hypochondria. Clysmata ex iisdem facta injiciantur frequenter & retineantur diu, hae

spe, ut resorpta venularum me feralearum Osentis, in intestina patentibns, directe & integris suis viribus ad 'hepar veniant. Simul etiam per eadem siu laxantur intestina, & illorum vasa omnia, ut facilis & expedita via fiat materiae morbi, dum ex hepate versus al-

183쪽

cii Is erroneae effectus ineurabilis. Vix ullam medellam admittnnt eae in pulmonibus mutationes, quae ab effusiona lymphae coagulabilis oriuntur ; nam praeterquam

quod subita transfusio lymphae phlogistice in

asperam arteriam aegrum plerumque suffocet, eaque trans udatio neque certo praevideri, neque etiam praevisa praeverti possit, alias etiam criseos hujusce erroneae modus, cum Vel in ipsam pulmonis substantiam haec mgtaries trans- primitur, magnam granulorum induratorum congeriem efficiens , vel in cavum thoracis

effusa in pseudomembranas coalescit , quibus pulmo pleurae adligatur, ad omnia ferme remedia rebellis permanet. Tuberculosa pulmonum labes ad novas itentidem peripneumonias hominem praedisponit; pleurae ad pulmones adhaesio saepius quidem innoxie per totam vitam ab aegris fertur, nonnunquam tamen magna inde respirationis incommoda oriuntur. Solventissima remedia, uti gramen, ejus saturissimum decoctuna, extractum nil efficit; nec sapo venetus, nec alii sepones. Indisnlubilis enim est haec cohaesito granulorum. Si pleurae cohaereat pulmo, tempore, motu multo assuefiet aeger; elongantur enim sensim cohaesiones.

184쪽

Gangraenae nulla medella. Si mali vehementia eo increvit , ut Visceris hujus nobilissimi gangraena accedat, nulla arte teger servari potest. Anxietas ingens, summus virium Vitalium languor , frequens animi deliqnium, eX tremitatum frigus, tenuia, ex atro flavescentia, foetidissima spuis,mgculaeque subinde circa peeius nigrae, su- nestum hunc morbi statum significant.

Sputa suppressa.

Absoluta jam foret curatio peripneumoniae consideratis omnibus, quae agenda sunt, prout vario exitu terminatur hic morbus, vel diversis viis de corpore eliminatur mombi materia. Verum adhuc debebant expendi illa, quae fieri oportet, dum periplaeum Onia, per sputa jam expurgari coepta , incipit illa sippressa habere. Quanti momenti sit sputorum in hoc morbo eXcretio, & quam pulchre per illa eliminari possit morbi materies, antea vidimns: unde simul patet summa necessitas, ut omni molimine redintegretur evacuatio sputi, si suppressum illud fuerit. Simul conducet silmmopere, ut cognoscantur illae

causis, a quibus sputa supprimi quandoque

185쪽

docuit observatio ; ut nempe vitari possent, eum nondum adsunt; & tolli vel emendari, dum jam praesentes inveniuntur. Magnum frigus subito admissum. uanti nius sit humidus aeris inspirati tepor in hujus morbi cura , jam saepius dictum fuit,

dum sic laxantur vasa, ut transmittere possint; simul quo quam optime disponuntur sui-da , ut transire per vasorum ultimas angUnias valeant. Inter causas peripneumoniae aeris frigus numeratum fuit: constat enim,

aerem gelidum pulmonem siccare, stringere, imo & ipsum sanguinem per vasa pulmonalia motum, & nudo fere aeri expositum , coagulare. Unde patet, ab eadem causa morbum jam presentem debere augeri & contractis va. sis excernentibus , sputa supprimi. Dum gelidum potum affatim bibunt tales aegri , aut imprudenter frigidissimus aer hyemali tempore admittitur subito in conclave , ubi de. combunt, sputorum periculosa suppressio ab hae causa nasci solet. Exsacratio undecunque nata. Dum nimium frigus, hic noxium, vitare volebant quidem, in alterum extremum inciderunt, nimia calefactione Ioui, in quo decumbunt aegri . Notum est, sanissimos homines, aestuante in aere

veris

186쪽

versatos, sedissina am habere oris interni, narium , asperae arteriae, & pulmonis ipsius Omnem superficiem, sic ut vix loqui aut deglutire valesnt Ob partium ex siueationem. Non mirum ergo idem ab eadem causa in aegris

fieri. Cavetur facile exsiccatio lab hac causa, si justa caloris temperies servetur quod therm ametrum Optime indicat) simulque steris tepori jungatur humiditas; quod facile obtinetur, si 'aquosis exhalationibus repleatur aer, quem aegri inspirant. Fibris calida superveniens No. Notatum fuit, facilem illum peripneumonias e citum,'

quo in sanitatem terminatur per benignam resolutionem, vel salubrem evacuasionem materiae morbo in per sputa &c. tune tantum

locum habere, dum febris mitis est, & boni moris. Si ergo inceptae tali LXeretioni superveniat febris calida, exsiccabitur brevi corpus liquidissimis exprellis, & mutabitur illa morbi conditio, quae salubri huic per sputa evaeuationi favebat. Sic observamus in phthysicis, quibus quotidie per sputapus in pulmone collectum evacuetur, Vespertino tempore, dum hestica illoruml febris mula uni augeri solet, sputa supprim um anxie-ttis augmento; matutino demum tempore,

187쪽

minuta febre, si uta iterum, externi eum summo levamine. Calefacientia autem medicamenta, in hoc morbi statu exhibita, similem effectum habere intelligitur ex illis, quae de febrium causis dicta fuerunt: ibi enim probatum fuit, a tillibus in sano etiam corpore febrim excitari posse; facile ergo ab iisdem at geri p0terit febris, quae jam adest Alvus liquida, nec eritica. Omnia, quae de corpore subducunt liquida ingenti copia.

inter causas spitii suppressi merito numerantur. Ρer alvum quando ine morbi materiem in peripneumonia evacuari, VidimuS: tunc- qtie critica diuitur di arrhaea, & levamine morbi insigni facile dii inguitur a noxio alvi fluxu. Observaverat jam in hoc morbo Hippo. crates a) ab alvo liquida sputa supprimi; habet enim sequentia: Si multus humor per inferiora secedat a quinto die, mortem infert. Secedente enim per inferiora humore , superiora Acescunt , neque sputis purgatio per superio

ra prodit. Inferiorem igitur alvum neque nimis

fisi oportet, ut febres haud acute t;neque subsidi, ut sputum sursum emittis e , taViribus valeat. Dum in phthisicis fatalis illadiarriuea, morbo & vitae finem imponere solita accedit, miseris illico sputa supprimuntur.

188쪽

17o Sudor ingens ob eaqdem rationem, numiam nempe liquidi subductionem, sputi suppressi causa esse potest, uti facile patet.

Animi afectus vehementior. uaAtum

turbari possit corpus a validis animi affectibus antea vidimus. Sed & inter febrium causas numerati fuerunt e & in illo cκsu, dum segnis nimis febrilis motus non poterat morbi materiam subigere, movere, secernere &eXeernere, illum augeri posse excitato animi assectu diffiim fuit. Cum autem in hoc casu, ubi per sputa evaeuatur peripneumoniae materies, justum adsit febrius motus moderamen , patet, ingens discrimen adesse, dum per animi affectus vehementiores incitatur ille motus. Accedit, quod in validis animi assectibus semper in respiratione Observetur facta mutatio, unde pulmonem directe quasi assiciunt. Sic ira summa motus

homo validissime respirat illico , ct anhelat; metu subito perculsus statim ingentem circa pectus oppressionem sentit, molestissima ducit suspiria &c. Simulac ergo supprimuntur haec sputa,

nondum educta omni morbi materia, vasa quaedam manent obstructa, ab impetu sangui.

nis loca obstructa urgentis distenduntur, di

189쪽

stenta comprimunt sibi vicina vasa, seque malum brevi propagatur, & omnia tymptomata, numeris hic citatis recensita , quae jam minui ineeperant, recrudescunt denuo, & angentur subito. Patet, summum inde discrimen metuendum esse, cum debilior jam a morbo praegressis aeger novo huic insultui ferendo minus par sit. Si itaque a sputis emanentibus valida pulmonum oppressio, & pulsus celer, durus, Venae sectio, quae aegri viribus respondet, instituenda est. Ρulcherrimum dein, quod tune adhiberi potest, remedium est, si omni momento aeger calidum & humidum vaporem naribus & ore hauriat, ut tota pulmonis liserea superficies humescat & emolliatur; sic enim laxantur contracta vasa. diluuntur & mesbiles redduntur spissiores redditi per exsiccatio. nem praegressam humores, & binis his asse. e is concurrentibus sputi suppressi redintegratur excretio. Simul etiam novae inflammationi, ab hac causa natae, prospicitur quam pulcherrime, ut vel resolvi, vel per sputaeurari possit; uti jam saepius in praecedentibus

monitum fuit. Ob eandem causam,. Vasias aquaealida plenis in cubiculo repositis, totus aer

vaporibus humidis repletur. Eadem telnpo-

190쪽

re decocta hordei, avenae, fietium, herbarum emollientium & leniter aperientium squae antea jam laudata fuerunt ) , potantur larga coispia . ut & sanguis his diluatur , & pulmonisua a laxentur: additur mel, solverte blandas sponauea virtute adeo notum ς & acetum parca copia . ut lenis illius eXcitetur, per quam, solucis humoribus & laXatis Vasiis, eXpellatu ' Omne, quod retentum fuerat sputis suppressis. OKymel hinc tanti, fecerunt veteres

medidi. Unde in tali casu Hippocrates ab dixit: Hint confert potiones bibere , quibus pubmo lumectatur exspuit. enim exspuerit, re durior pulmo evadit, simulque arescielomistem perimit.

a De morbis Lib. cap. II. Charier. Tom. VIII. P. S T.

Diacod ista autem y leniora optata nantiatum phodesse possunt, quatenus nimium febris impetum compescunt, alvum liquidam, sputi suppressi causam lape sistunt, y animi validos assedins sopiunt. Illustr. Hus annus, a) Archiater Ilo. guntinus, ad restituendam exscreationis liber tatem , sequens remedium csmmendat ex flo