Josephi Eyerel Commentaria in Maximiliani Stollii Aphorismos de cognoscendis et curandis febribus

311쪽

293 phrenitis discriminainr, quibuscunque aliis etiam inflammationibus a diversa materie n0n

raro accedit. ab CeL Selle rudiment. pyretholog. Edit ali.

Sedem hujus mesi statuit Aerhaavius vel in pleura, diaphragma obtegente, vel in ipsae diaphragmatis substantia. Cum autem variis sint regiones hujus membrante, quae inflammari possunt, varia quoque inde isymptomata

oriuntur.

Etsi ab Aventorer memoretur hic morbus, tamen praeter visus est a posteris. Confunditur saepe cum ipsa pleuride, ob membranae sue cingentis continuitatem; cum hepatide gibbae partis, eum qua tamen non raro conjunis gitur; cum morbo maligno, ob pulsus tenues, inquietem , frigus extremorum ; cum morbBbilioso, ob vomitus aeruginosos. uid in id movet, tendit, concutit, de. primit, sursum urget diaphragma, dolorem is fanimatorimm facit.

Ad haec symptomata accedunt alia adhue signa: I. Respiratio sub motu thoraeis peram, secus ae in pleuritide. Miseri enim

312쪽

294tiales aegri superiores costas elevare & de. ducere nituntur , ut aliqua pectoris dila, trito pro inspirretione adhue fieri possit. Hinc sublimis illa, ct parva rei piratio; sed& frequens simul cum suffocationis mClescissima: sensu. 2. Introsursuintractis 'pochondriorum: Hypochondria autem intro sursum reVel tunsur, quia omni molimine cavent aegri, Obli Inam hundolorem, ne diaphrasina descendat inspirando; hine illiid quasi retractum sustinent; sed

sic simul hepar, ventriculus, lien, magis sub hypochondriis quasi reconduntur. Imo videtur Galenus a) illam hypochondriorum revulsionem pro signo pathognomonico diaphrsgma itidis habuisse : ita autem habet: Atque ut

fummatim dicam , eorum omptu/Natum , quae phrenitidem otecedere diximus, aut nullum opparet, aut perexiguum in iis, quibus Haphrag mar in inmare incipiet, ut. rursus sursum revelli Θpochondri s , ilico ab initio septi transver ecti, proprium se; in cerebro vero affecto posterius accidit, non incipiorte affectu

sed cum factus Diu fuerit. Et Celsus bI etiam

ait: si septum transversum perculsum est, praecordia sursum contrahuntur.

313쪽

a) Galenus de loeis affectis. L. V. C. q. b Celsus. L. V. C. 26.

Dantur ismen alia adhuc signa, quae ita adsunt inflammato disphragmati, ut etiam stante hae inflammatione abesse possint. Atque primo delirium, quod tamen non semper & ubique inflammatum diaphragma comitatur; Gnsulso in irritabilibus accedit. Risus fardonius etiam in aliis aliarum partium inflammationibus adest; vidit Molnus hoc symptoma etiam in cynanche scarlatinosa, in inflammationibus gingivarum dente exitum moliente, in dormientibus. Exitus habet eosdem cum pleuritide, e eepto ascite purulenis. Si nempe abscessus natus in diaphragmate pus suum effundit in abdomen, producit ascitem purulentum, repleto cavo abdominis, & distento a pure hic accumulato. Sed dissiculter determinatur, an pus in pectoris cavum vel in abdomen est u-1um sit, nisi totum jam abdomen magna copia puris repletum insigniter tumeat; sed hoc non nisi diu post ruptum abscessum contingit, adeo- qile sero tentaretur puris eductio. Cura quoque cum pleuritidis clara hine maxime convenit. Clysmata injecta, cum per totam longitudinem intestini coli usqua d

314쪽

ad ilei finem venire possint, multum boni faciunt, quia intestinum colon, ubi circa hepar & lienem pergit, diaphragmati vicinum est; adeoque illud in estinum motissimis decoctis per clysma injestis rapietum , fomentum applicat blandum & resolvens inflammato diaphragmati. Historiam addo diaphragmatitidis lethalis

ustoria morbi. Vix sane observavi unquam eruorem, ab aegrotantibus detrastum, magis densumatisque glutinosum, quam hoc tempore, idque sepe post quartana imo & sextam sanguinis misesionem - huc profecto notavi praecipue in primario nosocomii nautici chirurgo, qui ineus ite mense paraphrenitide fuit peremptus. Bonus hic & ingeniosus certe vir mane, tertio Aprilis, inhorruit, MOX rigore maximo correptus, inter Visitandum aegrotus, se reis cepit, protinus saevissimo dolore dorsi ad imipeetoris dextri percitus subdubuit, febricitavit vehementer. Missus est extemplo sanis quis ad Une.'sedecim; me dein accersiri voluit. Fotum emollientem , & laXans enema, prae

315쪽

eipio, mirique plurimum & spermatis reti , potum diluentem porro & sub tepidum, liberalem; furente tamen usque dolore, sub nostem alteram sanguinis missionem ad Une. sedecim, fotumque iterum, & enema e las te dulci cum sale marino plurimo, quo bis, terve dejecit alvus; m0X Une. semissam sumpsit ac Tinct. Thebaic. gutt. XXjV. Tota nocte Hulavit, difficillime spiravit, tussicula arida vexatus 'nil exspuit - bene ma ne adeo, die quarto Une. Xj v. sanguis detractae sunt, fomenta etiam & eataplasmata de . naulcentia admota, pauloque post injectum est emolliens enema, quo rejecto epotus est hau stus anodynus: pacata hine Omnia per horas aliquot, hecessit vesperi somnus. - Infidis

autem has inducitet Nox maximis in molastiis acta; febris vehemens, spiritus brevis, in. terruptus, difficillimus , dolor acerrimus, si iis ingens, lingua arida. - Ergo V. Aprilis

H. v. a. m. repetitur venae sectio ad Une. XIL saltem. porro Brachm. X. cum

sale mirabile Glauberi Une. Semissi ex juseu.lo. avenaeeo assumptae sunt; ter hinc, quaterve respondit venter, saevissimus tamen usque urget dolor, pulsusque celerrime vibrat,

exilis quidem , sed durus admodum: bis no-

316쪽

ctu sinit repetita anodyna, unde sopor aliquis, at perturbatus Valde. - Cum parum haec Omnia proficere viderim, camphoram cum nitro&e. exhibui, har usquestinos ex Sale Corn. Cerv. succo LisuomιM ; ut nimirum per sudores forsan morbum elicerem; Remoribus porro atque dor applieari jussi. - Sudavit paululum inaequaliter , mox autem ri.

gor invasit, dolorque dorsi & lateri immanis recruduit, adeo Ut jam non modo exelais

mare , sed & fureret plane; quinta adeo vice, die 5 nempe, post umeridiem, sanguis emit. titur ad IIne. XV. circiter: ad lamentum dein& elysma , nee non confugimus, hine quies aliqua, sed languor magnus, obrepsit denique somnus. Post sex vel odio horas inalgescens horruit, Hulavit, deliravit, sesammis atque ferro excruciatum intus, dex. tro e latere, exclamavit; durum valde, sed retractum, persensi hypochondrium dolens anhelavit. quasi eX citissimo cursu, interim maximo nisu, at summo angore, quasi gladio perfossus, suspirium edere anxie desideravit. -- Dubius omnino quid facerem, ultra sextam sanguinis missionem suadeo ad Une. XII. circiter,

fomenta iterum cataplasmatu anod Ina.

317쪽

tus, sita gulans, atque se relevatum praedicat; quievit utique plurimum, sed aliena murmurans & incondita - Frigidiculiis occupat sudor frontem, dum gente inteni rubore flagrant, nigrescunt ungues , frigescunt manus; stellius vero movet, imo & se sponte in te. 6to erigit, melius se multo autumans. si1 modo gravitas spiritus immensa, ct aliquantus usque lateris dolor ac pondus abessent. - At ego hominem plane moribundum video, sep. to transverso nempe sphaeetitor tamen sopo,

res inter singillius & deliria, attingit uoctem die septimo mensis, paulo ante meridiem , obiit vir, si quis alius, vita dignus longiore. - MOX pOs mortem lividum quasi a contusione apparuit totum latus deXtrum: os imis ad usque. Hic casias fuit Vere paraphrenaticus, cujus perpauea eXtant apud scriptores medicos historiae : credo equidem lon ge saepius occurrit quam vulgo putatur. Ab hoc aegroto intra quatriduum detra- sunt sanguinis unciae fere centum, cujus si sagula portio erat quam maXime viscida, etiam ultima , licet sero permulto tenuissimo limpido innatabat crassamentum parvula velut insula globosa, pene tamen prorsus submeris

318쪽

sa) quod firniissimo quasi eorio elat obductum,

vix utique scalpello penetrandum.

Τriplex haec partium thoracis inflammatio cognitu non raro dissicilis est, eo quod

ob vicinum situm, una facile in alteram transeat, aut etiam binae, aut omnes simul adlint. Non tamen magnus inde error practicus, medicum in transversum aget; characteribus enim inflammationis topicae manifestis, quaeeunque

demum pars inflammata sit , antiphlogistica methodus adhibetur. Signa me sim inflammati praeter febrimeontinuam inflammatoriam sequentia apud mvenzoar a), & Petrum Salium Diversi b) nο- tantur: Inquietudo magna, & sitis ingens, respiratio frequens admodum, & celeris; citaca vitalia aestus validus; in thorace tamen nullus acutus dolor, sed ad sternum angustia quaedam p0tius, quam dolor; tussis, sicca in initio, prodeuntibus postea sputis coloratis, unde certo illos pro pleuriticis hAbuisset, nisi dolor lateris obfuisset. Optime autem notat Salius Diversus, minus dolere inflammatum mediastinum, quia dilatato inter inspi

319쪽

3o Irandum thorace non distrahitur, ut pleura. Ubi vero inflammatio ad perieardium adeo vicinum propagatur, tune syncope solet accedere, & pullus mira perturbatio. Fatetur autem 1e eo diligentius ad haec omnia attendisse, quia junior adhuc sub praeceptoribus celeberis

rimis studio medico operam navans , viderat nobilem virum morbo, omnibus enumeratis

symptomatibus stipato, decumbentem, praeter spem occubuisse nono morbi die, dum om nia in melius tendere videbantur: aliquoties tamen ante mortem syneopen passus fuerat. Cum autem medici de morbo dubitarent; ami. ei vero venenum datum fuisse suspicarentur, voluerunt, ut in cadavere mortis causa inve stigaretur. Inventus autem fuit in mediasti. no tumor inflammatorius notabilis magnitudi. nis, & simul apparuit, inflammationem pro parte & peri cardium Oecupasse. Nee ulla alia mortis causa in demortui cadavere inventa fuit.

b) Salius diversus de febre pestilenti. p. 2 7.

Frequentitas sorte contingunt mediastinια peruarii inflammationes, quam creditur.

320쪽

Certe illae cauta, quae frequentissime pleuritidem producere Observantur, emeaciter agere possunt & in has partes ; aer nempe Di s diis, vel & potus gelidus magno ligustu in. gestus, ab homine a labore , vel calore aeris admodum aestuante. Signa autem praecipua inflammati pericardii sunt, cauta praegressae. aestus magnus circa thoracem medium, doloris pleuritiei absentis , pulsis perturbatio, &animi deliquia. Saepe potest & talis morbus pleuritidem vel paraphrenitidem comitari. α miram pessimorum symptomatum syndromem

facere.

In prognossi majus periculum statuitur, quam in pleuritide , imprimis si peri cardi iam inflammatum fuerit, ob cordis viciniam , &velocissimam hie humorum circumductionem. Adeoque curatio pleuritidis subito instituen da, ut per resolutionem sanari possit haec in. flammatio ; Omnis enim alius exitus inflammationis vel mortem subitam producit, vel molestissima, & vix superabilia relinquit mala. Si enim suppuratio hie oriatur, pus colles tum in cellulosa illa substantia, quae mediastini duplicaturae interjacet, miras tibi poterit para. re vias, dum proprio pondere descendit inter pleuram & corpora Vertebrarum, si eque sinus