Tractatio de miliarium origine, progressu, natura, et curatione

111쪽

CAPUT DECIMUM QUINTUM.

CVRATIO MORBI SIMPLICISSIMI IN PRIMA PERIODo.

186. 'Uandoquidem certum est malum I fere totum, omnesque turbaS e citari a mi asmate quodam Venenatae indolis ad cutem delato, prima indicatio , quae statim se se offert, haec esse videtur , ut remedio quodam essicacissimo venenum hoc corrigatur, aut ea ratione immutetur , ne possit amplius , etsi ad cutem delatum , consueta mala producere ; altera ut evacuetur, prohibeaturque ne cutim petat.

i8 . Specifici cujusdam ad febres puerper . rum mali moris hoc est adversus febrem miliarem ) certiores fecit Francosurienses Medicos sexdecim abhinc annis Johannes Gerardus agner Medicus Lubecensis b) . Hujus remedii tantam esse vim praedicat, & esicaciam ad morbum hunc curandum, ut neque unica puerpera hac methodo pertrastata perierit . Efficacissimam hanc medelam facit pulvis

yM De medicamento quodam ad puerperarum febres mali moris sistola . Lubeca I742.

112쪽

so pulvis quidam mole parvus prope inspidus, S inodorus , cujus drachma una tribus aquae cujusdam destillatae soluta tertia , vel quarta quaque hora eXhibeatur , statim ac apparent signa futurae purpurae , aut metus est , ne in febrem purpuratam aegra incurrat. Quod si jam purpura in cute essio ruerit , tune majori frequentia datur singulis nempe horis eadem

do si , vel, si opus est, majori tam diu , donec

memorata simplomata mitescant. Cum autem omnino evanuerunt , tunc paullatim medicamentum hoc derelinquitur. Alvum haec medicina non ciet , nec alias promovet evacuationes , nisi , ut ait Auctor , forte urinas ab

initio lixivii coloris , deinde per aliquot dies

valde crassas cris eos loco habere velimus :Verum correcto veneno malignam morbi indolem in honam , & benignam Convertit, brevique id peragit temporis intervallo, cum laudatus Auffor referat puerperas hac febri correptas offiduo pristinae valetudini fuisse restitutas , nullo prorsus malo superstite. Quod ad lochiorum fluXum spessat, adnotat Praeci Vi agner pulverem suum idoneum apprime esie huic instaurando, & revocando. Num eXperientia , aliorumque Medicorum observationes egregii hujus inventi laudes confirmaverint, prorsus ignoro , neque scire potui c , num

c) Doctiss. Hallerus smeth. p. med.p. ' 6.) alias hujus egregii Viri lucubrationes recedieri nil de hac ianvji.

113쪽

prodierit , quem in memorata epistola pollicitus Auffor est , liber , quo integra purpurae morbi , methodique suae tractatio erat Continenda . Johannes Georgius Gmelinus d)celeberrimus Profestar Tubingeniis suspicatus est mercurium dulcem habendum esse prospecifico egregii Johannis Gerardi , agneri, suamque Opinionem experientia ipsa confirmari affirmat , & ait se e) ex usu pulveris cujusdam , quem dimidium granum mercurii dulcis ingrediebatur , & scrupulus dimidius

pulveris e chelis cancrorum compositi, dati per quatuor vices singulis diebus non una vice saluberrimos effectus conspexisse , ut materiae morbificae nisum versus cutim juvaret. Addit mercurium dulcem exhibuisse non

una vice, cum a retrocessione pustularum metueret , is res ista , inquit , feliciter cessit , nec dissiteor aliquando minus pro pere successisse,

sed utriusque causa me latent ; persuasum mihi Mon facile erit virtutem specificam residere in mercurio dulci Oc. 188. Morbi interim natura , & progrediendi ratio suadet in specificum inquirere; videmus enim pleraque mala, quorum Causa est certa, determinataque quaedam liquorum

114쪽

corruptio, aut immutatio , per specifica do- bellari . Febris quartana erat quondam Medicorum opprobrium ; lues Venerea m3gnου prorsus remedia eludebat ; disienteria misere , quos aggrediebatur , e vivis eripiebat , terribile viperae caudis Onae venenum olim eXtitit. Morbi hi singuli suum specificum nunghabent, quorum ope non difficile vincuntur; 2 uum ea propter est, ut velint Medici operam suam omnem Conferre , Variaque eXperiri ad hoc specificum detegendum . Prout mea de hoc malo cogitata suggerebant , Varia data occasione tentavi . CorteX Peruvianus maXimum in corruptione , & gangraena etiam remedium miliarium mi asina neutiquam infringit. Aliquantulum Corrigunt acida Veis et ab ilia, ut succus malorum medicorum, &sal essentiale acetosellae : sed neutiquam omnino valent vim miasmatis hujus deleteriam Cicurare . Hoc miasma videtur requirere inter acida specificum, quod tenuissimum sit, ut ad ea minima Vasa perveniat, quae propter suam tenuitatem petit miliarium vene

num .

189. Diximus hucusque de miasmatis codi

rectione, quae sat per illud specificum , quo

natura miasmatis mutetur , videndum nunc

est , num inutilis veneni hujus actio reddi possit,

115쪽

93 possit, tametsi ad cutim feratur 186 . Tenuissimae naturae venenum cum sit i 7 , diu innocuum in corpore hospitari potest

i anguinem , & praecipue lympham sensim cogendo 167 morbum fere non eXCitat, nisi cum tenuissimis vasis cutis retinetur , 3 ut propter majorem humorum densitatem in simplici, & complicato morbo ) alibi figi cogitur . Si igitur esticacissimo attenuanti remedio ea lymphae , & sanguinis densitas, propter quam miliarium miasma innocuum amplius non est , solvatur, ea ratione tunc immutabitur , ut Consueta mala excitare amplius non valeat. In comparabilis Boerhaave, variolarum mi asmatis specificum quaerens, inquit : In stibio, o mercurio ad magnam fe

trabilitatem arte deductis , nec tamen salina acria monia nimium corrosaxis , sed bene unitis , ut quaramus, incitat aliquis horum aliquando successus. Talis remedii in miliarium morho, Cujus tanta, ac variolarum Velocitas non est,& tape etiam praevideri potest , magnam

utilitatem licet augurari. An ne hunc in scopum ipse mercurius sublimatus corrosivus ea Tatione, qua celeberrimus SWietentus hi adluem veneream essicacissime adhibet, ut actio mi assi

116쪽

9 4miasmatis miliarium eludatur alicujus utili

tatis esse posset ξ Vidimus alibi i hy

drophobiae veneno quodammodo accedere miliarium mi asina , & notum est eX James h),

servationibus praestans adversus hydrophobiam remedium eX mercurio peti. Reliqua praeterea hydrophobiae praesidia , uti pulvis anti-lyssus Lonclinensium , cynos bai OS , Cantharides &c. humores attenuando videntur id fa-Cere, Ut sanguinem .eX hydrophobiae veneno coaetum solvendo , innocuum Venenum reddant . Multi igitur interest remedium quaerere , quo & in miliarium aegritudine prompte sanguini , & lymphae fluiditas restituatur . Moschum etiam, aut consimile remedium, ut Medici in miliarium morbo e X periantur , suadeo . Medicinam similem illi, quam Chinenses m) adversus hydrophobiam commendant , semel expertus sum felici cum successu in homine seXagenario , podagrico , &miliari febre correpto , quae in prima periodo dolorem nunc ad pectus cum sputo

117쪽

da Irae recurrentem mentita fuerat, & miliarium quarta die protulerat eXpuluonem . Animadverti sinapio mata convulsifica in secunda periodo praeter expectationem mitissima fuissise , urinas coloratas perstitisse , sudores non intermisisse, undecima die eX integro convaluisse . Dabatur singulis sex horis bolus , qui recipiebat moschi grana ORO, aethiop. miner. gr. XII. . succini albi gr. xv. : his secta fuit vena . Unicam hac de re habeo observationern , alias, cum dabitur Occasio , instituam . Hortor interim quam maxime Medicos , ut velint his, si arrident, rationibus ducti varii generis remedia efficacissima explorare .

corpore eliminetur, prohibeaturque , ne Cutim petat miliarium miasma , qua methodo abrumpitur Omnis morbi progressio . Deo dante ad utilem hanc eXtrao, dinariam cu

randi methodum inveniendam felices extiterunt cogitationes nostrae , ea reperta curandi ratione, qua memoratae indicationi satis sit. Ea postulat , ut sudores minime colantur , sed sine gravi errore negligantur ; aeger assatim bibat aquam cum soluto sale essentiali acetosellae , aut cum succo addito malorum medicorum , & saccharo ; post secta in venam semel,

118쪽

semel, his , aut etiam ter , si plet horae status id exigat, purgante essicaci antiphlogistico

pluries alvus ducatur, in qua purgatione Observandum est eam ter plerumque esse repetendam , cum hina raro sussiciat. Quo magis urgent sudores cum pulsit contrastiori eo promptius purgans medicamentum eXhibendum , neque , si dicti sudores premant vespertino tempore , matutinum eXpectandum

est ; sed illico succurrendum . Mobilis enim humor miliarium, maxime in si inplicissimo morbo , brevissimo temporis spatio cutim petit , & eXanthemata parit , quae quando

Epparuerunt, hanc medendi rationem amplius non patiuntur . Nunquam hanc methodum in

simplicissimi morbi prima periodo me fefellisse certiores Medicos facio, & rogo quam

plis care . Adhibui fere semper pro purgantis dos unciam unam , & semissein , aut etiam uncias duas pulpae cassae recenter CX tractae, aut 0rupum ipsum e floribus persicorum . Quandoque , ubi validas purgationes aegri constitutio non permitteret, exhibui his in die me uaoratum syrupum e floribus persicorum unciarum duarum dosi una addito cichorei succo . Ea ratione , qua alvus ducitur, minuitur pulsus contractio , sudores disparent,& alvo eXonerantur foetidissima ardoris sensum

119쪽

9 sum , dum eXeunt, eXcitantia. Post valetudinem restitutam , quod intra septem , aut novem dies , ad summum undecim evenit, consului aegros aliquandiu in malorum medicorum usu persistere ; neque morbum repullulasse animadverti. is i. Videamus modo , quae praeter eXtr ordinariam hanc methodum facienda sint , si Medicus velit, ut per cutis viam periculi plenam miasma evacuetur. Eo in casu sequentes , ut mihi videtur, Occurrunt indica

tioneS .

I. Tensas fibras emollire, quod fit decoctionibus herbarum emollientium , sero lactis , emulsionibus ex seminibus frigidis , allisique similibus . II. Sanguinem ,& lympham hoc in morbo 16 plerumque coactam sero donare,& solvere mitibus attenuantibus, quae non calefaciant, & ad cutem non propellant, cum nimium cito exanthematum expulsio in simplicissimo morbo adveniat. IlI. Curare , ut circuitus humorum libere perficiatur ; ad hoc autem nihil magis confert , quam paullo liberalius sanguinem mittere, cujus eductione occurrit etiam Me dicus inflammatorio statui , quem sanguis concipit in altera periodo.

120쪽

IV. Simplomata convulsifica sedare : hae autem Cum pendeant eX nervorum, & potissimum cutis irritatione , antispasmodicis non obediunt ; sed iis solum corrigi posse videntur , quae intasmatis actioni se se opponunt, ejusque vim infringunt . Quid de optatis, aliisque remediis sentiam , suo loco di

cetur .

ti altera Periodo .

191. Si pustulae cito grandescant s) &

post expulsionem eXanthematum simplomata convulsifica 73 evanescant cum pulsu molli , & amplo , nullam amplius eXcernendaminiasmatis copiam superesse significabitur , neque aliud quidpiam peragendum Medico in- Cumbet , quam Vires aegri, & pustulas , cutisque madorem blande sustinere eonvenienti victu, diluentibus, emollientibus, δί levibus etiam diaphoreticis. Cito exsiccatis pustulis salus redibit. I93. Plura autem peragenda occurrunt in easti 76 : tunc necessum est :

I. Expellentem naturam juvare ut plena sat exanthematum eXpulso. II.