Tractatio de miliarium origine, progressu, natura, et curatione

81쪽

Cum Morbillis. ' ii 1. Duo tantum similis complicationis casus usque dum mihi se se obtulerunt . Animadverti faucium inflammationem , &tussim , quae morbillos praecedunt , Vehementer affixis. ; cum magno calore erupisse primum morbillos , deinde iis successisse agminatim prodeuntes miliares pustulas . Grai multi extiterunt praeter reliqua simplomata

S.I3. . Ρὶοgres us, qualis in simplicissimo

morbo miliarium . tam Puerperio .

II 3. Unice restat, ut eam complicationem exponamus, qux eX puerperio nascitur. Nunc

febris statim post partum prehendit, nunc occasione febris lacteae, quae solito vehementior corripit, & eam simplomata 73. comitantur. Pulsus celer admodum est , iochia varie fluunt, aut subsistunt. Dolet siepius uteri regio . Dum vero sudores , aliaque 73 ur gent, evanescit dolor miliariis pustulis eHorescentibus , quarum 8o. 84. exitus est. Lac plerumque parum fluit ; alvus autem liquida persaepe est.

λιε. Si pustularum adventus uteri dolo

82쪽

rem non tollat, aut hic pertinax veXet; nunc soporosae, nunc delirae , multum anxiae , demum continuo delirantes convulsae moriuntur.

CAPUT SEPTIMUM.

PROGNOSIS.

' ais. A Cutorum morborum non omnino certa sunt pradictiones, neque mortiS,Ne

que sanitatis ex sententia Hippocratis 0; sed

in miliarium morbo quam maxime fallaces. Praedictionem autem plura dissicilem reddunt; quantitas enim miliarium mi asmatis justo mari nequit . Varia quoque aegrQrum Constitutio , & potissimum diversa cutis natura faciliores , & graviores cbnvulsiones accersit, aut e contra. Quaelibet denique caussa pustulas deprimens, alias bene versurum mor-hum in feralem mutare potest. 116. Majus, aut minus periculum gen ratim pendet a miliarium veneni copia; humorum visciditate; cutis densitate, & irritabilitate .

Ir7. Robusti, sanguinei, strigosi , dissicile perspirantes, herpete , aliisque similibus cutis

' vitiis

83쪽

6rvitiis primum asse 'i , podagrici, vini potatores, & quos longa moestitia exercuit, magis periclitantur . . 118. Mollioris e contra texturae homines,& imbecilli morbum facilius evadunt. Fcembnae etiam prae masculis convalescunt.11 V. Cito, & in salutem finiturum morbum auspicari potest Medicus , quando sim-ptomatis convulsificis 73 abeuntibus , pulsu molli, & amplo reddito, pustulae grandescunt multo sero plenae. tio. Dolor capitis ante quartam diem repente , maxime in sanguineis , evanescens malus est. Iar. Pulsus maxime contractus majorem

morbum portendit; perniciosum est pulsum post expulsionem adhuc contrahi; & valide accelerari , & tendi; haec tensio proximas convulsiones significat.

121. Sudores quo magis diffusi,& praecociores , eo pejores ; praecipue si pulsus magna contractio una sit . .

84쪽

Idala, quae prompte eX rutila in aqueam mutatur . Constanter, & diu aquea etiam periculosa . Albescens , & veluti serum laditis turbata , muriatici salis fusionem indicat ; &morbi plerumque longitudinem . I ab . - Stuporis illius pungitivi grans dicti frequentia , & sensatio plurimis in locis insignem mi asmatis copiam arguit . Si cum pulsu contracto , sudoribus , urinis aqueis , aliisque hanc mi asinatis copiam denunciatrii-hus , gratis leves Aram , & rari , perniciosum est ; significat enim venenum viscida lympha irretiri, quae Opportunam pustularum eruptionem impediet. 113. Febris vehementia in prima periodo

graviorem morbum non efficit, cum ea non

ex miliarium miasmate, sed ab alia causa pendeat, minimeque in simplicissimo , sed in simplici , & complicato morbo contingat . Tunc autem ad praedictionem inquiratur , quid causa febrem movens ad miliarium pustularum progressum conferat . 116. Eruptionis tempus quo citius advenit, eo pejus. Tertio aut quarto die eXeuntes pustulae septimo , & Cctavo plerumque lethales ; minus funestae quas seXta dies affert. SeriuS

85쪽

Serius advenientes frequenter bonum eXitum habent , nisi cutis , aut humorum densitas magna , aliusve morbus citiorem pustularum eruptionem prohibuerit . 117. Quo citius apparent, plerumque diutius. protrahitur morbus , per plures vices ) exanthematis efforescentibus . 128. Minutae pustulae mali ominis sunt, maxime si multae fuerint. Quae dum eXeunt, non puncturam , sed pruritum faciunt; malae etiam habentur . Pessimum est disparere ; &eo in statu aegros vomere; minime, aut male videre; cum strepitu potulenta ingurgita-xe ; singultire, & loquaces balbutire. 119. Quo copiosiores , & magis foras pustulae exierunt; eo promptior, si subsideant,

mors accedit . Quae modo subsident , modo esseruntur, longam tape aegritudinem pariunt.13 o. Post eruptionem permanentia ,& sortiter veXantia simplomata convulsifica a mali ominis sunt. Si aeger summopere timeat, & spem salutis abjiciat , vel cum gravi terrore , ac carporis concussione eXpergiscatur , valde periclitatur.

86쪽

64 . 13 1. Cutis post expulsionem minime tumefacta malum indicium praebet; male etiam praedicendum, si eo tempore eX appositis cucurbitulis cutis non elevetur; vel epis pastica

vesicam non eXcitent .

.131. Convulsiones, quae morbum inchoant, aut ante eXpulsionem nascuntur, fere sempersolvuntur; eXitiales autem sunt , quae pustularum subsidentiam consequuntur.

133. Stillae sanguinis e naribus , quocunque tempore, funestae sunt . Ab haemorrhagia, quae post eXpulsionem conquiescit, metuendum est. In casu 83. 84. haemorrha-gia , licet copiosa , non juvat.134. Sanguis ex vena secta extractus si continuo coccineus , & sine sero sit , timendum valde est; maxime si Praecox copiosa pustularum eruptio fiat.

131. Ex adduc his eruitur prognosis morbi simplicis, & complicati , si illa etiam considerentur , quae in varii hujus morbi diagno- si dicta fuere . Extra dubium est morbi complicationem ejusdem periculum plerumque

augere pro varia morbi adiuncti indole . Pessima omnium est miliarium cum variolis conjunctio. 1

87쪽

13 6. Recidiva expectanda si morbo soluto

nulla, aut pauca sequatur cuticulae decidet tia ; persistant vero aliqua ex simplomati convulsis cis .

CAPUT OCTAVUM.

EXTISPICIA.

137. T Ominum hoc morbo ereptorum I x cadavera cito intolerabiliter foetent, & intumescunt. Calorem tenacissime servant ; & naribus saepe non sine vehementia sanguis exilit. 138. Virum , quem miliarium morbus sustulit sen), & puellam ex eadem aegritudine defunhiam Berotinenses secarunt, praeter vasa venosa summe turgida nihil memorabile observantes . Eadem Concreto cruore plena reperta fuisse testatur Fridericus Host annus m . Quo tempore primum in hac urbe vagari coepit haec febris cum nobilium puerperarum clade , a vigilantissimo Rege nostro mandatum est, ut anatomica dissectione in morbi naturam inquireret Ioh. Baptista Bianchi, qui tunc Anatomes Professoris munere fungebatur, si nunc

88쪽

66 nunc Magistratus Medicorum Princeps est. Is autem Certiorem me facit se reperiisse quandoque uterum aliquo loco inflammatum; . Veram autem mortis causam scalpelli aciem effugisse. Ego ipse cum simplicissimo miliari morbo sublatum anatomica dissectione investigarem, vasa venos a capitis maXime sanguine distenta, nihil insuper adinveni.

CAPUT NONUM.

MILIARIUM A NO ULLIS ALIIS EXANTHEMATIS DISCRIMEN.

1 39. DB aeter sim promata convulsifica 3 , &x aliquot alia hujusce morbi peculiaria ;sudoris nempe olidi impetus ; pulsus cum urina aquea contractionem 3 minorem, quam in reliquis eXanthematis , ante eruptionem febris vehementiam ; nec non propriam cujuslibetexanthematis juXta naturam suam invadendi

rationem, pustulae ipsae etiam se se distinguunt.1 o. In febre scarlatina aequali rubore tota cutis perfunditur absque pustulis . Morbillorum pustulae in pectore, in facie , & reliquo corpore prompse agminatim erumpunt , nec in vesiculas abeunt , & majorem faciunt cutis ruborem , qudin miliarium exanthemata.

89쪽

Purpura rubra Q , plerorumque Auctorum non solum pustulas multas, sed & etiam vesiculas interdum affert; verum in hoc morbo pustulis interceptae areae vehementer rubent, pulsus autem validus , & amplus est . Qui omnia perpenderit, & una comparaverit, is videbit non difficile hasce singulas exanthematicas febres inter se distingui posse.

CAPUT DECIMUM.

REMEDIORUM EVENTUS IN MORBO NON COMPLICATO.

1 1. sectio in prima periodo minime V pertimescenda, & gravius peccatur, ea neglecta , quam si paullo liberalior extiterit. Vehemens febris , delirium , & reliqua gravia simplomata 76 alterius periodi venae

sessione non sedantur; imo convulsiones.&mortem ab ejus institutione accelerari vidi. 1 1. Emetica , quae sne purgatione operantur, promptiorem, & faciliorem, sed non mi iorem exanthematum eXpulsionem reddunt.143. A purgantium antiphlogisticorum repetita adhibitione retardari, & cum aegri manifesta utilitate omnem quandoque eXanthc-Ε 1 malum

ο) me a quibusdam dicitur febris miliaris benigaa.

90쪽

68matum expulsionem prohiberi pluries observavi. Post expulsionem purgantia nocuerunt.

retica praescripta fuisse animadverti. In prima periodo eruptio festinat ex eorum usu; in alterius periodi casu 6 febrim, & calorem adaugent, quin eXanthemata propellam. 1 1. Antiphlogistica ex acidis eruptionem

remorantur ; miliarium etiam miasma taliquomodo corrigunt, maXime quae eX regno vegetabili desumuntur. Alsiduus & multus eorum usus in altera periodo nocumento non caret. 146. Absorbentia neque hilum morbi impetum, aut atrocitatem fregerunt ;imagnam autem diluentia , emollientia, acescentia uti litatem attulerunt .

- 1 τ . Ex vesicantium usu excitatum ulcus pustularum eruptionem non sustulit, aut imminuit; neque male erumpentium, aut repercussorum eXanthematum materiam deduxit; nisi

quando viscidae limphae miasma inhaesit. In simplici morbo pertinacem rheumatismum , ac dolorem solvit ad amictam partem proXime admotum epis pasticum . Vesicantium actio pulsum elevat , & eruptionem sqllicitat. In statu